WYNIK NA PODSTAWOWEJ DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ SZPITALA

Podobne dokumenty
Podsumowanie zrealizowanych warsztatów z Rachunku kosztów

Wykorzystanie Modelu JGP w rachunkowości zarządczej. Maciej Sobkowski Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny UM w Poznaniu

OGÓLNOPOLSKIE STOWARZYSZENIE SZPITALI PRYWATNYCH. materiał przygotowała Katarzyna Kamińska

Finansowanie i rozliczanie świadczeń gwarantowanych dedykowanych żywieniu klinicznemu w warunkach szpitalnych

ZASADY KALKULACJI KOSZTÓW INDYWIDUALNYCH LECZENIA PACJENTA

Zarządzenie Nr./2008/DSOZ. Prezesa. Narodowego Funduszu Zdrowia. z dnia 2008 r.

ZARZĄDZENIE Nr 81/2011/DSOZ. Prezesa. Narodowego Funduszu Zdrowia. z dnia 4 listopada 2011 r.

Wyznaczanie grup świadczeń dla umów AOS

ZARZĄDZENIE NR 69/2016/DSM PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 30 czerwca 2016 r.

Zarządzenie Nr 51/2008/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 lipca 2008 r.

Ustawa z dnia 9 maja 2018 roku o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności precyzuje zakres wsparcia osób,

Onkologia a planowane zmiany w systemie ochrony zdrowia. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 18 listopada 2016 r.

ZARZĄDZENIE NR 54/2016/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 28 czerwca 2016 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U j.t. z późn.

W placówce lecznictwa zamkniętego, stosuje się dwie podstawowe metody finansowania: retrospektywną i prospektywną.

Metodyka dotycząca psychiatrii część nieszpitalna Spis treści

Wycena świadczeń medycznych w szpitalu

JGP w AOS w oprogramowaniu KAMSOFT S.A. mgr Marcin Jaworski Dyrektor Techniczny Wydział Systemów Służby Zdrowia KAMSOFT S.A.

Na własne oczy. Kondycja polskiej okulistyki. działy

Najważniejsze informacje dotyczące SIECI SZPITALI

ZARZĄDZENIE Nr 31/2015/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 24 czerwca 2015 r.

SPIS TREŚCI: Karta uzgodnień 4 Podstawy prawne 5

Finansowanie świadczeń na różnych poziomach referencyjności

Akredytacja CMJ w optyce dyrektora szpitala. Dr Ryszard Bosacki Dyrektor ds. medycznych Prokurent PCM

DOSWIADCZENIA POLSKIE W REFORMIE OPIEKI ZDROWOTNEJ. Ustroń woj. śląskie marca 2007 roku

Wyniki finansowe oddziałów za I półrocze 2013 r.

Zarządzenie Nr 68/2011/DGL Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. z dnia 18 października 2011 r.

KALKULACJA KOSZTÓW LECZENIA PACJENTA WYBRANE PROBLEMY 1

INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA XXI W. SYSTEMY INFORMATYCZNE NOWEJ

ZARZĄDZENIE Nr 58/2016/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 29 czerwca 2016 r.

ZARZĄDZENIE Nr 78/2015/DSM PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 23 listopada 2015 r.

2) bliski dostęp zapewnienie realizacji świadczeń opieki zdrowotnej nie dalej niż w sąsiednim powiecie od miejsca udzielania świadczeń;

Reguły prowadzenia list oczekujących przez Zakład

ZARZĄDZENIE Nr 61/2015/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia16 września 2015 r.

USING DIAGNOSIS-RELATED GROUPS ON COST MANAGEMENT AT PUBLIC HOSPITAL

Dlaczego rejonizacja poprawi bezpieczeństwo, dostępność i jakość leczenia w systemie Państwowe Ratownictwo Medyczne.

Planowane zmiany systemowe w ochronie zdrowia i ich wpływ na organizację i finansowanie opieki hematoonkologicznej w Polsce

Praktyczne aspekty związane z analizą statystyk JGP w zarządzaniu szpitalem. Jerzy Gryglewicz Warszawa 18 marca 2014 r.

UZASADNIENIE DO PROJEKTU ZMIANY PLANU FINANSOWEGO NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA NA 2019 ROK Z 13 MAJA 2019 R.

ZARZĄDZENIE NR 9/2013/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 12 marca 2013 r.

Zarządzenie Nr 26 /2012/DGL Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 10 maja 2012 r.

Projekt planu finansowego na posiedzeniu sejmowej Komisji Finansów Publicznych Informacja prasowa

Zarządzenie Nr 65/2009/DGL. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r.

Rozdział 1. Postanowienia ogólne

Komentarz Formedis do projektu ustawy o zmianie Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

PORÓWNANIE RACHUNKU KOSZTÓW SZPITALA PROWADZONEGO W FORMIE SPZOZ I SZPITALA PROWADZONEGO W FORMIE SPÓŁKI Z O.O. (CZĘŚĆ I)

Sprawdzenie zgodności kryterium wiekowego dla zakresu medycyny sportowej.

ZARZĄDZENIE Nr 70/2015/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 16 października 2015 r.

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA DEPARTAMENT ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ WYDZIAŁ NADZORU

Kontrakty lekarskie czy jest możliwy kompromis pomiędzy ekonomią a jakością usług medycznych

ZARZĄDZENIE Nr 71/2012/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 7 listopada 2012 r.

PLAN FINANSOWY ORAZ ŚRODKI NA KONTRAKTY W 2014 ROKU. 1. Plan finansowy na 2014 rok

Zarządzenie nr 12/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 11 lutego 2009 r.

Efektywność ekonomiczna oddziału szpitalnego. Marek Wesołowski

Warszawa, dnia 2 października 2013 r. Poz. 789 KOMUNIKAT PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 9 września 2013 r.

za leczenie nieubezpieczonych pacjentów

Spis treści III. działalność leczniczą... 8

2) lokalizacja budynek lub zespół budynków oznaczonych tym samym adresem, w którym zlokalizowane jest miejsce udzielania świadczeń;

Rozporządzenia Minister Zdrowia z dnia 21czerwca 2017 r. w sprawie wzoru karty diagnostyki i leczenia onkologicznego (Dz.U poz.

Choroby narządu wzroku

Rachunkowość finansowa

ZARZĄDZENIE Nr 59/2012/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 10 października 2012 r.

RAPORT Analizy Finansowej Rozliczenia JGP Instrukcja obsługi

SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 2013 ROK. adres OLSZTYN ul. Tracka 5 NIP FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI"

Warszawa, dnia 15 grudnia 2015 r. Poz KOMUNIKAT PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 26 listopada 2015 r.

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

ZARZĄDZENIE Nr 32/2013/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 31 maja 2013 r.

Ocena potrzeb i warunków reorganizacji Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. prof. dr hab. n. med.

Zarządzenie Nr /2012/DGL. Prezesa. Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 2012 r.

5. Szpital Wojewódzki w Poznaniu z dniem połączenia staje się następcą prawnym Szpitala Rehabilitacyjno-

Agnieszka Pietraszewska-Macheta. instruktaż z wzorcową dokumentacją

ZARZĄDZENIE Nr 39/2015/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 24 lipca 2015 r.

do zarządzenia, zmiany mają charakter porządkowy, polegają na dodaniu lub usunięciu niektórych grup, w związku ze zmianami wprowadzonymi w katalogu

Wpływ finansowania w systemie jednorodnych grup pacjentów na ewolucję systemu rachunku kosztów jednostek opieki zdrowotnej

Tworzenie ośrodków odpowiedzialności w zakładach opieki zdrowotnej

Narzędzia klasy Business Intelligence. szpitala i regionu. Warszawa, Andrzej Maksimowski, Janusz Jasłowski

Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Skarżysku-Kamiennej Szpital Powiatowy im. Marii Skłodowskiej-Curie za 2016 rok

Kraków w 13. czerwca 2008 r.

Rozdział X WARUNKI WSPÓŁDZIAŁANIA Z INNYMI PODMIOTAMI LECZNICZYMI

Zmiany w systemie ochrony zdrowia. stan na 10 luty 2017 r.

PLAN FINANSOWY NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA NA 2004 R. [tys. zł]

SPECYFICZNE ASPEKTY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ W OCHRONIE ZDROWIE

ZARZĄDZENIE Nr 62/2015/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 29 września 2015 r.

UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W BIELSKU-BIAŁEJ. z dnia 2017 r.

ZARZĄDZENIE NR 130/2016/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 30 grudnia 2016 r.

Mapy potrzeb zdrowotnych. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 8 października 2015 r.

Zarządzenie Nr 27/2012/DGL. Prezesa. Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 10 maja 2012 r.

SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 2012 ROK FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI"

Magdalena Jaworzyńska Metody finansowania świadczeń zdrowotnych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 46/4,

Zarządzenie Nr 70/2009/DSM. Prezesa. Narodowego Funduszu Zdrowia. z dnia 3 listopada 2009 r.

STANOWISKO Nr 15/16/VII NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 4 listopada 2016 r.

Informacja o bieżącej sytuacji w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im św. Jana z Dukli

Opracowanie obszarów restrukturyzacyjnych SP ZOZ w Kędzierzynie-Koźlu.

Rehabilitacja osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Białystok, dnia 28 czerwca 2018 r.

ZARZĄDZENIE Nr 34/2015/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 30 czerwca 2015 r.

4. AMBULATORYJNA OPIEKA ZDROWOTNA POMOC DORAŹNA RATOWNICTWO MEDYCZNE

UCHWAŁA NR... SEJMIKU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia...

ZARZĄDZENIE Nr 79/2016/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 28 lipca 2016 r.

UCHWAŁA NR XXXIV/226/2017 RADY POWIATU SOKÓLSKIEGO. z dnia 27 lipca 2017 r.

02/01/AOS/2013. UMOWA Nr.../... O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ - AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA. zawarta w..., dnia...

Transkrypt:

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 285 2016 Ryszard Orliński Wyższa Szkoła Logistyki w Poznaniu Wydział Zarządzania i Logistyki Katedra Nauk Ilościowych i Przestrzennych ryszard_orlinski@poczta.onet.pl Magdalena Niestrata-Ortiz SP ZOZ w Obornikach Wlkp. magdalena.niestrata@gmail.com WYNIK NA PODSTAWOWEJ DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ SZPITALA Streszczenie: Podstawowa działalność operacyjna szpitala to realizacja świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów. Specyfika działalności szpitala polega na tym, że świadczenia realizowane są na rzecz pacjentów, a płatnikiem jest instytucja (NFZ) rozliczająca świadczenia w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Rozliczenia oparte są na systemie JGP. Celem artykułu jest przedstawienie rozliczenia wyniku operacyjnego na przykładzie badanego szpitala. Wynik operacyjny podlega korygowaniu pozostałymi przychodami i kosztami operacyjnymi, finansowymi oraz zyskami i stratami nadzwyczajnymi, lecz najważniejszy jest wynik na działalności podstawowej operacyjnej, bo to on przedstawia kondycję i rentowność szpitala. W artykule wykorzystano wyniki badań własnych autorów. Słowa kluczowe: szpital, wynik finansowy, działalność operacyjna, JGP. Wprowadzenie Funkcjonowanie szpitali na współczesnym rynku usług medycznych porównywane jest często do działalności innych jednostek gospodarczych. Wykorzystuje się także narzędzia oceny działalności szpitali stosowane w ocenie działalności jednostek rynkowych. Jednak specyfika funkcjonowania szpitali odbiega od typowych rozwiązań stosowanych na rynku gospodarczym, ponieważ szpital jako świadczeniodawca realizuje świadczenia zdrowotne na rzecz świadczeniobiorców (pacjentów). Natomiast płatnikiem instytucjonalnym jest Narodowy Fundusz Zdrowia, który w ramach ubezpieczeń zdrowotnych rozlicza zrealizowane świadczenia zdrowotne, wykorzystując wdrożony od kilku lat system Jednorodnych Grup Pacjentów. Poniesione przez szpital koszty nie są więc pokrywane rzeczywistym przychodem wycenionym na zasadach rynkowych, lecz

172 Ryszard Orliński, Magdalena Niestrata-Ortiz przychodami odgórnie ustalonymi przez NFZ według kryterium punktowego. Zadaniem szpitala jest więc dostosować się do quasi standardów ustalonych przez NFZ. Ustalenie wyniku na podstawowej działalności operacyjnej jest więc kluczową sprawą w ocenie działalności szpitala. Artykuł ma na celu przedstawienie rozliczania wyniku na podstawowej działalności operacyjnej (wynik na sprzedaży) na przykładzie badanego szpitala. Wykorzystane dane pochodzą z badań własnych autorów. W artykule nie ujawnia się nazwy badanego szpitala, ponieważ szpital nie wyraził zgody na jej ujawnienie. 1. Szpital jako jednostka rynkowa Przemiany, jakie nastąpiły w ostatnich latach na rynku usług medycznych, spowodowały, że szpitale są dziś postrzegane jako jednostki rynkowe. M. Macuda [2013, s. 88] stwierdza, że szpital należy traktować jako przedsiębiorstwo i nie można zapominać o ekonomicznym charakterze tego podmiotu. Jednakże szczególny charakter szpitala przejawia się w tym, że jego nadrzędnym celem nie jest, jak to ma miejsce w przypadku większości jednostek gospodarczych, osiąganie zysku, a tym bardziej jego maksymalizowanie, lecz realizowanie misji społecznej, którą jest udzielanie wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych. Rok 1997 przyniósł poważną zmianę w finansowaniu opieki zdrowotnej. Weszła w życie, uchylona już na dzień dzisiejszy, ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym [Ustawa, 1997], która umożliwiła od 1999 r. wprowadzenie zmian w zasadach finansowania działalności leczniczej [Kautsch, Klich, Whitfeld, 2001, s. 33]. W ramach nowego systemu finansowania opieki zdrowotnej pojawił się świadczeniobiorca (pacjent), świadczeniodawca (szpital) oraz płatnik instytucjonalny (początkowo Kasa Chorych, a obecnie Narodowy Fundusz Zdrowia). Zasady finansowania polegają na tym, że opłacający ubezpieczenie zdrowotne pacjent, przekazuje swoje środki pieniężne (obowiązkową składkę ubezpieczenia zdrowotnego) do NFZ poprzez ZUS i uzyskuje możliwość otrzymywania świadczeń zdrowotnych od świadczeniodawcy, jakim jest np. szpital, za co płaci płatnik instytucjonalny, jakim jest NFZ. Rok 2008 przyniósł kolejne zmiany w opiece zdrowotnej przede wszystkim w ogólnych warunkach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej [Rozporządzenie, 2008]. Narodowy Fundusz Zdrowia przyjął nową formę kontraktowania i finansowania świadczeń zdrowotnych, które odbywają się w oparciu o Jednorodne Grupy Pacjentów (JGP). U podstawy koncepcji JGP leży przekonanie, że chociaż każdy pacjent stanowi odrębny przypadek kliniczny, to jednak sposób jego leczenia może mieć wiele cech wspólnych z przypadkami innych pacjentów.

Wynik na podstawowej działalności operacyjnej szpitala 173 NFZ dokonał wyceny grup na podstawie danych sprawozdawczych z monitorowanych szpitali za okres 2002-2007. Kolejne lata były okresem korygowania wyceny stosownie do wyników badań realizowanych w szpitalach. Nie oznacza to jednak, że aktualna na dzień dzisiejszy wycena odpowiada rzeczywistym kosztom realizowanych świadczeń zdrowotnych. Jest to mankament systemu, który powoduje, że szpitale muszą liczyć koszty swoich świadczeń i porównywać z osiąganymi przychodami z podstawowej działalności operacyjnej. Chcąc zachować zadowalający wynik na sprzedaży, szpitale próbują weryfikować (czyli minimalizować) koszty podstawowej działalności operacyjnej. Można stwierdzić, że na rynku gospodarczym rządzą podobne mechanizmy rynkowe i sprzedający musi dostosować się do cen rynkowych, w przeciwnym razie konkurencja usunie go z rynku. W przypadku szpitali można też mówić o konkurencji, lecz na innych zasadach. Konstytucja RP [Konstytucja, 1997, art. 68, ust. 2] nakłada na szpitale obowiązek udzielania pomocy medycznej bez względu na to, czy szpital ma na to pieniądze, czy też nie. I w tym momencie placówka ta przestaje być jednostką rynkową, a staje się jednostką publiczną obowiązkowo realizującą świadczenia na rzecz pacjentów. W takich właśnie sytuacjach powstają nadwykonania, o których sfinansowanie szpitale walczą z NFZ [Finansowanie, 2015, s. 81-90]. 2. Charakterystyka JGP Jednorodne Grupy Pacjentów zakładają łączenie świadczeń zdrowotnych w grupy lecznicze z podobnymi problemami klinicznymi pacjentów oraz podobnymi procesami diagnostycznymi i leczniczymi. JGP budowane są na sprawdzonych międzynarodowych klasyfikacjach chorób i procedur medycznych ICD-9- -CM i ICD-10 [Międzynarodowa, 2008]. Na całym świecie funkcjonują w różnych odmianach systemy rozliczania świadczeń zdrowotnych oparte na JGP. Ich funkcjonowanie polega na tym, że płatnik rozlicza się ze szpitalem według zryczałtowanych stawek przypisanych jednorodnym klinicznie, a przede wszystkim kosztowo przypadkom chorobowym, które tworzą określone grupy pacjentów [Macuda, 2011]. Polska wykorzystując doświadczenia innych krajów wprowadziła system rozliczeń z NFZ oparty na JGP, który umożliwia szpitalom podejmowanie racjonalnych decyzji w dążeniu do jak najlepszego, z punktu widzenia medycznego i ekonomicznego, wykorzystania posiadanych zasobów osobowych, materiałowych, technicznych i technologicznych. NFZ podpisując umowę ze szpitalem, określa wymogi sprzętowe i osobowe, umożliwiające realizowanie

174 Ryszard Orliński, Magdalena Niestrata-Ortiz świadczeń zdrowotnych objętych kontraktem (umową). Kontraktowanie świadczeń odbywa się na zasadzie ogłaszanych konkursów [Ustawa, 2004; Rozporządzenia, 2008]. Warunki postępowania dotyczące zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, w tym sposób przygotowania i składania ofert oraz wnoszenia środków odwoławczych określa Prezes NFZ [Zarządzenie, 2015]. JGP to sekcje stanowiące zbiór jednorodnych grup pacjentów, występujących w układzie anatomiczno-fizjologicznym, powiązanych z obszarem klinicznym lub dziedziną medycyny. W sekcjach znajdują się grupy zabiegowe i zachowawcze [Gilewski, 2010, s. 5]. Grupy charakteryzuje się za pomocą listy procedur lub rozpoznań istotnych w identyfikacji ich kategorii hospitalizacji. Jeżeli zachodzi potrzeba, istnieje także możliwość charakteryzowania za pomocą list dodatkowych procedur lub rozpoznań. Wyodrębnione kategorie hospitalizacji posiadają kod, nazwę oraz charakterystykę, na którą składają się takie elementy, jak procedura medyczna, rozpoznanie, wiek pacjenta oraz czas pobytu w szpitalu. Najważniejsze jest jednak zakwalifikowanie pacjenta do grupy zabiegowej mającej kody procedury medycznej według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Modyfikacji Klinicznej ICD-9-CM, a do grupy zachowawczej kody rozpoznań Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. NFZ przedstawia opis skatalogowanych jednorodnych grup pacjentów, w którym znajdują się kod, nazwa, etykieta oraz zbiór kodów rozpoznań lub procedur kwalifikujących daną hospitalizację do odpowiedniej grupy. W etykietach wielu jednorodnych grup pacjentów znajduje się zapis dodatkowych wymagań, których spełnienie jest brane pod uwagę podczas kwalifikowania danej hospitalizacji do określonej grupy tzw. warunki kierunkowe, które są oznaczone kolejnymi literami alfabetu i odsyłają do dodatkowych zbiorów rozpoznań lub procedur medycznych, jeśli jest to niezbędne do uzyskania pełnej charakterystyki danej grupy. W plikach parametryzujących publikowanych przez NFZ znajdują się wytyczne do kwalifikowania i przyznawania punktów za realizowane procedury i rozpoznania, z których wynika, na jakich oddziałach można realizować konkretne procedury, jak długo powinno trwać świadczenie usługi i ile punktów można otrzymać za zrealizowane świadczenie. Przykładowo operacja wycięcia wyrostka robaczkowego z powikłaniami (kod JGP-82) może być realizowana na oddziałach chirurgii dziecięcej, chirurgii ogólnej, chirurgii onkologicznej, ginekologii onkologicznej oraz ginekologii i położnictwie. Za przeprowadzony zabieg oddział może otrzymać 69 punktów po 52 zł, co daje kwotę 3588 zł. Dodatkowo pobyt pacjenta na oddziale jest finansowany grupą maksymalnie do 16 dni, liczony w osobodniach. Należy zadać pytanie: ile wynoszą koszty takiego świad-

Wynik na podstawowej działalności operacyjnej szpitala 175 czenia zdrowotnego? Oczywiście będzie to zależało od wielkości szpitala, stanu zatrudnienia, stopnia wyposażenia, a także wielu innych czynników związanych z realizowanym świadczeniem. Porównanie tych przychodów i kosztów daje obraz rentowności realizowanego świadczenia. Ważnym elementem w procesie pozyskania środków pieniężnych za zrealizowane świadczenia zdrowotne jest prawidłowe wprowadzenie danych do grupera w ramach systemu JGP. NFZ opracował zasady kodowania przyczyn hospitalizacji i procedur medycznych. Przestrzeganie tych zasad daje szansę otrzymania maksymalnej kwoty możliwej do uzyskania z tytułu zrealizowanych świadczeń. Kodowaniu podlegają procedury i zabiegi wykonane pacjentowi w czasie jego pobytu w szpitalu. Zalecane jest kodowanie wszystkich zabiegów mających istotny wpływ na koszt pobytu pacjenta na oddziale. 3. Ustalanie wyniku na podstawowej działalności operacyjnej szpitala J. Chluska pisze, że przychody i koszty podmiotu leczniczego decydują o wyniku finansowym. Przychody podmiotów leczniczych powstają w różnych obszarach działalności jednostki, jednak najważniejszym obszarem jest udzielanie świadczeń zdrowotnych pacjentom [Chluska, 2014, s. 212]. Udzielanie świadczeń zdrowotnych to podstawowa działalność operacyjna. Przychodami z niej w szpitalach są więc kwoty należne ze sprzedaży produktów wykonywanych w ramach, jak wymienia to M. Hass-Symotiuk: działalności podstawowej, działalności pomocniczej w części podlegającej sprzedaży dla odbiorców zewnętrznych i pracowników jednostki, innych działań będących przedmiotem działalności, jeżeli jej prowadzenie było przewidziane w statucie jednostki [Rachunkowość, 2010, s. 202]. Szpitale mogą również uzyskiwać przychody z działalności usługowej, handlowej, a nawet wytwórczej w zależności od zakresu działalności określonej w statucie szpitala, który jest nadawany przez organ tworzący szpital. Zdecydowana większość przychodów szpitala pochodzi ze sprzedaży świadczeń zdrowotnych w ramach kontraktów zawartych z NFZ i one powinny być przedmiotem analizy i oceny w celu ustalenia wyniku na podstawowej działalności operacyjnej szpitala. Przykładowe zestawienie przychodów badanego szpitala przedstawia tabela 1. Największe przychody (ok 75%) badany szpital uzyskał z tytułu lecznictwa szpitalnego, w tym są właśnie świadczenia rozliczane w ramach systemu JGP.

176 Ryszard Orliński, Magdalena Niestrata-Ortiz Tabela 1. Zestawienie przychodów ze sprzedaży badanego szpitala za okres 2011-2013 Wyszczególnienie Przychody w zł 2011 2012 2013 Podstawowa opieka zdrowotna 1 107 990,00 1 330 515,00 1 330 200,00 Ambulatoryjna opieka zdrowotna 1 766 822,88 2 125 261,10 2 252 084,60 Leczenie szpitalne 15 695 408,94 17 026 788,00 18 404 598,00 Opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień 176 922,90 185 352,00 208 880,00 Opieka paliatywna i hospicyjna 16 948.00 - - Ratownictwo medyczne 2 337 905,00 2 322 105,30 2 350 781,47 Razem (kontrakt z NFZ) 21 101 997,72 22 990 021,40 24 546 544,07 Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów 5 209,62 4 165,55 3 747,19 Razem przychody z podstawowej działalności operacyjnej 21 107 207,34 22 994 186,95 24 550 291,26 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych badanego szpitala. Koszty realizacji świadczeń zdrowotnych nie są tożsame z kosztami utrzymania szpitala [Janik, 2011, s. 318]. W ewidencji księgowej dokonuje się precyzyjnego kwalifikowania kosztów m.in. w celu przyporządkowania kosztów świadczonym usługom [Zaawansowana, 2014, s. 266-271]. Związane to jest z potrzebą porównywania przychodów i kosztów na poziomie podstawowym operacyjnym oraz ustalenia wyniku na sprzedaży świadczeń zdrowotnych. Przykładowo koszty podstawowej działalności operacyjnej przedstawia tabela 2. Koszty ujęte są sumarycznie na podstawie ewidencji kosztów w układzie rodzajowym i dotyczą realizowanych świadczeń zdrowotnych. Koszty ujęte rodzajowo stanowią cenną informację dla zarządzającego [Nojszewska, 2012, cz. 2], wskazującą poszczególne rodzaje kosztów zaangażowanych w realizację świadczeń zdrowotnych. Zdaniem M. Hass-Symotiuk istotne jest także ujęcie podmiotowe i przedmiotowe kosztów, dzięki którym poznajemy wielkość i strukturę kosztów według ośrodków kosztowych oraz według nośników kosztów [Rachunkowość, 2010, s. 196-197]. Takie ujęcie kosztów umożliwia pełną ich identyfikację w ramach JGP, dla potrzeb analizy i oceny realizowanych świadczeń zdrowotnych z ewentualną oceną możliwości minimalizowania kosztów w kolejnych okresach obrachunkowych. Badany szpital jest na etapie rozbudowy struktury informacyjnej systemu rachunkowości pod kątem głębokiej identyfikacji kosztowej według ośrodków odpowiedzialności kosztowej oraz nośników kosztów. Tabela 2. Zestawienie kosztów podstawowej działalności operacyjnej badanego szpitala Koszty w zł Wyszczególnienie 2011 2012 2013 Koszty podstawowej działalności operacyjnej 23 385 880,02 25 023 839,61 25 957 597,11 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych badanego szpitala.

Wynik na podstawowej działalności operacyjnej szpitala 177 Przy rozliczaniu, analizie i ocenie wyników na sprzedaży warto również zwrócić uwagę na kilka informacji statystycznych dotyczących szpitala (tabela 3), jakimi są np. stan zatrudnienia w szpitalu, liczba posiadanych łóżek na oddziałach, liczba hospitalizowanych pacjentów w ciągu roku, średni czasokres pobytu pacjentów na oddziale, liczba wykonanych zabiegów z rozbiciem na ośrodki odpowiedzialności kosztowej, liczba udzielonych porad w przychodniach z przypisaniem do poszczególnych przychodni specjalistycznych itp. Dane te pogłębiają wiedzę zarządzających szpitalem o sytuacji przychodowej i kosztowej szpitala, biorąc pod uwagę realne warunki realizacji świadczeń zdrowotnych. Tabela 3. Dane statystyczne badanego szpitala Wyszczególnienie Badany okres 2011 2012 2013 Pracownicy ogółem (śr. zatrudnienie) 279,73 273,61 274,46 Liczba hospitalizowanych 6941 6680 6779 Liczba wykonanych zabiegów 2226 2009 2062 Liczba udzielonych porad w poradniach specjalistycznych 37 670 40 075 40 279 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych badanego szpitala. Porównanie przychodów i kosztów podstawowej działalności operacyjnej ma na celu ustalenie wyniku na sprzedaży oraz analizę i ocenę rentowności prowadzonej działalności leczniczej [Świderska, 2015, s. 122-127]. Bazując na przykładzie badanego szpitala (tabela 4), można zauważyć, że wynik na podstawowej działalności operacyjnej nie jest korzystny dla szpitala. Daje się zauważyć zmniejszanie się straty na podstawowej działalności operacyjnej, lecz nie oznacza to jeszcze sukcesu. Tabela 4. Zestawienie wyników na podstawowej działalności operacyjnej badanego szpitala Wyszczególnienie Badany okres kwoty podane w zł 2011 2012 2013 Przychody ze sprzedaży 21 107 207,34 22 994 186,95 24 550 291,26 Koszty podstawowej działalności operacyjnej 23 385 880,02 25 023 839,61 25 957 597,11 Wynik na podstawowej działalności operacyjnej -2 278 672,68-2 029 652,66-1 407 305,85 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych badanego szpitala. Zestawione dane (tabela 4) wyraźnie wskazują brak rentowności prowadzonej działalności medycznej w badanym szpitalu. Wyliczając stosunek procentowy straty do przychodów ze sprzedaży, daje się zauważyć tendencję spadkową: rok 2011 10,7%, rok 2012 8,8%, rok 2013 5,7%. Znaczne zmniejszenie straty w badanym okresie może być oceniane pozytywnie przez zarządzających

178 Ryszard Orliński, Magdalena Niestrata-Ortiz szpitalem. Wyniki badań prowadzonych przez spółkę Magellan wskazują, że trzy czwarte szpitali na poziomie procedur generuje straty [Rentowność, 2014]. Z pewnością nie jest to zbytnie pocieszenie dla badanego szpitala, ale jednak wskazuje to skalę problemu w Polsce. Wprowadzenie Jednorodnych Grup Pacjentów miało na celu ulepszenie zasad finansowania świadczeń opieki zdrowotnej pod względem medycznym, ekonomicznym i prawnym. Analiza rentowności realizowanych poszczególnych świadczeń zdrowotnych w ramach JGP powinna prowadzić do minimalizacji kosztów tych świadczeń, znając warunki i kryteria finansowania. Zdając sobie sprawę, że wynik na podstawowej działalności operacyjnej jest pierwszym i najważniejszym wynikiem na działalności, należy pamiętać o możliwościach jego korygowania pozostałymi przychodami i kosztami operacyjnymi oraz finansowymi. Podsumowanie Ustalanie wyniku na podstawowej działalności operacyjnej staje się dla zarządzających szpitalem problemem kluczowym. Od niego bowiem w dużej mierze zależy wynik finansowy brutto i netto szpitala. Zarządzający szpitalami oczekują informacji sprawozdawczych odpowiednio zestawionych i możliwych do przeanalizowania. Analiza i ocena informacji wewnętrznych, a w szczególności wyniku na działalności operacyjnej, powinna pomagać zarządzającym w podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłości szpitala. Wprowadzenie przez NFZ Jednorodnych Grup Pacjentów miało na celu ujednolicenie finansowania działalności szpitali. Jednocześnie ujednolicenie zasad finansowania nie miało prowadzić do zachwiania sytuacji finansowej szpitali. Intencją przyjęcia wypróbowanych i funkcjonujących w innych krajach koncepcji było usprawnienie funkcjonowania opieki zdrowotnej. Znajomość zasad kodowania przypadków chorobowych w Gruperze daje możliwość maksymalizacji kwot refinansujących poniesione koszty zrealizowanych świadczeń zdrowotnych, a przez to wpływania na wynik na sprzedaży świadczeń zdrowotnych w szpitalu. Przedstawione w artykule zestawienia obrazują poprawę wyniku na podstawowej działalności operacyjnej. Wynik ten należałoby oceniać nie tylko przez pryzmat kwot, lecz także w kategoriach przyczynowo-skutkowych. Statystyki wskazują, że w Polsce jest zdecydowanie za dużo szpitali w porównaniu do potrzeb. Obłożenie łóżek jest zbyt niskie, siatka szpitali zbyt gęsta, a kiedy dołoży się do tego stan techniczny budynków i koszty ich utrzymania, to okazuje się, że tylko kwestią czasu jest likwidacja znacznej części szpitali, zwłaszcza tych bardziej zadłużonych. Dążąc więc do

Wynik na podstawowej działalności operacyjnej szpitala 179 poprawy sytuacji finansowej, zarządzający szpitalami zaczynają się bardziej interesować wynikiem na działalności podstawowej, ponieważ jest to wynik, który w pierwszej kolejności rzutuje na wynik końcowy działalności. Literatura Chluska J. (2014), Rachunkowość podmiotów leczniczych, Wolters Kluwer business, Warszawa. Gilewski D. (2010), Jednorodne grupy pacjentów. Podstawy systemu, Wyd. NFZ, Warszawa. Janik W. (2011), Koszty jako czynnik efektywności pracy zakładów opieki zdrowotnej [w:] J. Stępniewski, P. Karnieja, M. Kęsy (red.), Innowacje organizacyjne w szpitalach, Wolters Kluwer business, Warszawa. Kautsch M., Klich J., Whitfeld M. (2001), Zarządzanie w opiece zdrowotnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 z późn. zm. Macuda M. (2011), Możliwości wykorzystania kalkulacji kosztów procedur medycznych według JGP na przykładzie badanego ZOZ [w:] B. Gierusz, P. Lech (red.), Kluczowe Problemy Teorii i Praktyki Rachunkowości, t. 2, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 195-203. Macuda M. (2013), Społeczna odpowiedzialność biznesu na przykładzie szpitala [w:] Rachunkowość odpowiedzialności społecznej teoria i praktyka, IX Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Zawodowa, UEP, Poznań. Międzynarodowa Klasyfikacja Procedur Medycznych. Klasyfikacja Badań Laboratoryjnych (2008), Vesalius, Kraków. Nojszewska E. (2012), Racjonalizacja kosztów w ochronie zdrowia, Wolters Kluwer business, Warszawa. Rachunkowość. System informacji finansowych Zakładów Opieki Zdrowotnej, (2010), M. Hass-Symotiuk (red.), Wolters Kluwer business, Warszawa. Rentowność szpitali w 2014 roku spadnie raport. http://www.termedia.pl/onkologia/ Rentownosc-szpitali-w-2014-roku-spadnie-raport,14887.html. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, Dz.U. z 2008 r., nr 81, poz. 484. Suchecka J. (red.) (2015), Finansowanie ochrony zdrowia. Wybrane zagadnienia, Wolters Kluwer business, Warszawa. Świderska G.K., Pielaszek M. (2015), Rachunkowość zarządcza w podmiotach leczniczych, Wolters Kluwer business, Warszawa. Ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, Dz.U. z 1997 r., nr 28, poz. 153 z późn. zm.

180 Ryszard Orliński, Magdalena Niestrata-Ortiz Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Dz.U. z 2004 r., nr 210, poz. 2135. Zaawansowana rachunkowość finansowa podmiotów leczniczych (2014), M. Hass-Symotiuk (red.), Wolters Kluwer business, Warszawa. Zarządzenie Nr 12/2015/DSOZ Prezesa Narodowego funduszu zdrowia z dnia 13 lutego 2015 r. w sprawie warunków postępowania dotyczących zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. PROFIT ON BASIC OPERATING ACTIVITY OF A HOSPITAL Summary: The basic operating activity of a hospital is health service provision for its patients. A hospital is unique as a business entity since the payments for its services are provided by the National Health Fund (NFZ) as part of the health insurance system. The financial settlements are based on the JGP (also known as the Diagnosis-Related Groups, DRG). The aim of the article is to illustrate a profit on sale settlement using the hereby described hospital as an example. Profit on sale is influenced by other operational incomes and costs, financial incomes and costs, as well as extraordinary gains and losses. However, the most important figure is the profit from the basic operating activity as it demonstrates the status and rentability of a hospital. The results and data used in the present article were collected by the authors. Keywords: hospital, income, operating activity, JGP, DRG.