GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY INSTRUKCJA DLA RACHMISTRZA SPISOWEGO W SPRAWIE PRZEPROWADZENIA OBCHODU PRZEDSPISOWEGO PRZED POWSZECHNYM SPISEM ROLNYM oraz BADANIEM METOD PRODUKCJI ROLNEJ w 2010 r. Warszawa, 2010
OBCHÓD PRZEDSPISOWY I. Informacje ogólne Obchód przedspisowy rozpoczyna się 9 sierpnia i trwa do 23 sierpnia 2010 r. Ma on na celu: 1) zapoznanie się rachmistrza z terenem, na którym przeprowadzać będzie spis; 2) zweryfikowanie istnienia gospodarstwa rolnego; 3) zweryfikowanie danych o gospodarstwie rolnym; 4) zweryfikowanie lokalizacji siedziby gospodarstwa rolnego oraz siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego na mapie cyfrowej; 5) doręczenie uŝytkownikowi gospodarstwa rolnego listu Prezesa GUS informującego o zasadach, znaczeniu i zakresie tematycznym spisu oraz o bezwzględnym zachowaniu tajemnicy statystycznej co do wszystkich danych zebranych podczas spisu; 6) ewentualne umówienie się rachmistrza z uŝytkownikiem gospodarstwa na przeprowadzenie wywiadu w konkretnym dniu spisu. Adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego (AU) dla: osoby fizycznej - jest to adres zamieszkania uŝytkownika, niezaleŝnie od miejsca jej zameldowania; osoby prawnej i jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej - jest to adres siedziby podmiotu. Adres siedziby gospodarstwa rolnego (AG) jest to adres, pod którym znajduje się siedlisko gospodarstwa rolnego lub budynki gospodarskie, a w przypadku braku budynków, lokalizacja przestrzenna centroidy (środka) największej działki wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego. Nad przebiegiem obchodu przedspisowego czuwa Wojewódzkie Centrum Zarządzania Spisem (WCZS), które nadzoruje oraz monitoruje pracę rachmistrzów spisowych. Rachmistrze spisowi w codziennej pracy będą wspierani przez liderów gminnych. W czasie obchodu przedspisowego wykorzystywana jest aplikacja na urządzeniu mobilnym (wspierająca pracę rachmistrzów spisowych) oraz aplikacja dyspozytorska (wspierająca pracę dyspozytorów). Przed rozpoczęciem spisu dyspozytor wojewódzki przydziela rachmistrzom obszary działania w trakcie spisu (obwody spisowe). NaleŜy przyjąć, Ŝe obszarem działania rachmistrza będą wszystkie obwody spisowe, w których otrzymał adresy do weryfikacji. Rachmistrz, podczas przeprowadzania obchodu przedspisowego, nie powinien dopisywać gospodarstw rolnych leŝących poza obszarem jego działania. Rachmistrze spisowi powinni zakończyć weryfikację w terenie na co najmniej 1 dzień przed planowanym terminem zakończenia obchodu przedspisowego tak aby dyspozytorzy wojewódzcy ostatniego dnia (tj. 23 sierpnia) zaakceptowali bądź zwrócili (o ile jest taka konieczność) do ponownej weryfikacji punkty adresowe które wzbudziły zastrzeŝenia.
II. Zweryfikowanie istnienia gospodarstwa rolnego NajwaŜniejszym zadaniem obchodu przedspisowego jest ustalenie, czy pod adresem określonym w wykazie jako adres siedziby gospodarstwa rolnego, znajduje się faktycznie gospodarstwo rolne. Rachmistrz powinien ustalić, czy grunty i budynki znajdujące się w tej lokalizacji są wykorzystywane rolniczo. NaleŜy podkreślić, Ŝe przy ustalaniu istnienia bądź nie gospodarstwa rolnego pod danym adresem, naleŝy przyjąć stan faktyczny (na dzień 30.06.2010), który nie zawsze zgodny jest ze stanem prawnym. III. Zweryfikowanie informacji o gospodarstwie rolnym Informacje jakie naleŝy zweryfikować w trakcie obchodu to: 1) adres siedziby gospodarstwa rolnego (AG); 2) adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego (AU); 3) nazwisko, imię oraz numer PESEL uŝytkownika gospodarstwa rolnego w przypadku osoby fizycznej / nazwa oraz numer identyfikacyjny REGON uŝytkownika gospodarstwa rolnego w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. W przypadku, gdy rachmistrz potwierdza imię i nazwisko/nazwę uŝytkownika gospodarstwa rolnego wskazane w wykazie - nie ma konieczności dodatkowej weryfikacji danych PESEL / REGON. W przypadku jednak, gdy rachmistrz stwierdza błędne przypisanie uŝytkownika gospodarstwa rolnego do gospodarstwa rolnego w wykazie, bądź dodaje nowego uŝytkownika- naleŝy dołoŝyć wszelkich starań, aby dane te uzyskać i wprowadzić do aplikacji. 4) lokalizację przestrzenną adresów (AG) i (AU); 5) adres kontaktowy i numer telefonu słuŝący do ewentualnego kontaktu z uŝytkownikiem gospodarstwa rolnego; Dane o gospodarstwie rolnym powinny być weryfikowane na podstawie wiarygodnych źródeł takich jak (podano według hierarchii waŝności): a. wywiad z uŝytkownikiem gospodarstwa rolnego bądź z inną pełnoletnią osobą będącą członkiem gospodarstwa domowego uŝytkownika gospodarstwa rolnego; b. dane pozyskane od sołtysa; c. dane uzyskane od sąsiadów weryfikowanego gospodarstwa rolnego; d. informacje pozyskane od innych osób posiadających wiedzę na temat faktycznego uŝytkownika gospodarstwa rolnego (np. ksiądz, sklepikarz) e. wiedza rachmistrza; Dane opisujące AG oraz AU nie zawsze zawierać będą pełne dane adresowe (województwo, powiat, gmina, miejscowość, ulica, numer adresowy) wraz z lokalizacją przestrzenną tych adresów (punkty adresowe). Mogą występować przypadki, gdy w danych wyjściowych nie będzie określonej lokalizacji przestrzennej punktu adresowego. Aplikacja wyróŝni takie gospodarstwa rolne specjalnym znacznikiem. Sposób postępowania w takim przypadku opisany został w Części IV niniejszej instrukcji. MoŜe równieŝ wystąpić sytuacja, gdy zamiast danych adresowych dostępne będzie jedynie połoŝenie na mapie centroidy (środka) działki ewidencyjnej, wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego. Sposób postępowania w takim przypadku opisany został w Części IV instrukcji.
Adresy AG i AU w trakcie obchodu będą kolejno ustawiane przez rachmistrza jako BieŜące do weryfikacji tak, aby była moŝliwość nadania statusów weryfikacji AG oraz AU (Zatwierdzony, Brak gospodarstwa rolnego, NiemoŜliwy do weryfikacji). Tabela 1 Przypadki dotyczące ustalonych w wykazie gospodarstw rolnych adresów AG oraz AU Przypadek Siedziba gospodarstwa rolnego Siedziba uŝytkownika gospodarstwa rolnego 1. Dane adresowe AG = Dane adresowe AU 2. Dane adresowe AG Dane adresowe AU 3. Brak danych adresowych AG (lokalizacja na mapie na podstawie współrzędnych centroidy działki Dane adresowe AU ewidencyjnej) 4. Dane adresowe (AG) Brak danych 5. Brak danych adresowych AG (lokalizacja na mapie na podstawie współrzędnych centroidy działki Brak danych ewidencyjnej) 6. Brak danych Dane adresowe AU Pierwszym adresem bieŝącym do weryfikacji dla danego gospodarstwa rolnego będzie adres siedziby gospodarstwa rolnego. Jedynie w przypadku, gdy brak jest danych adresowych oraz lokalizacji przestrzennej siedziby gospodarstwa rolnego (Przypadek 6), jako pierwszy do weryfikacji będzie ustawiany adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego. NaleŜy się spodziewać, Ŝe w większości gospodarstw rolnych wystąpi sytuacja przedstawiona jako Przypadek 1 i wtedy jeden rachmistrz zweryfikuje dane dotyczące zarówno siedziby gospodarstwa rolnego, jak i siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego. JednakŜe w innych opisanych wyŝej przypadkach moŝe wystąpić sytuacja, Ŝe dane dotyczące siedziby gospodarstwa rolnego i siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego będzie weryfikowało dwóch róŝnych rachmistrzów, z uwagi na połoŝenie, np. w róŝnych gminach. Dlatego z załoŝenia rachmistrz powinien w pierwszej kolejności zweryfikować dane dotyczące gospodarstw rolnych, w których adres siedziby gospodarstwa rolnego, określony na podstawie źródeł administracyjnych, jest róŝny niŝ adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego. W aplikacji do obchodu przedspisowego przypadki takie będą wyróŝnione specjalnym znacznikiem. IV. Zweryfikowanie lokalizacji siedziby gospodarstwa rolnego oraz siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego na mapie cyfrowej Rachmistrz ma za zadanie zweryfikować wszystkie adresy (AG i AU), które znajdują się na terenie jego działania. W pierwszej kolejności weryfikuje te gospodarstwa rolne, dla których adres AG róŝni się od adresu AU. Jeśli w trakcie weryfikacji rachmistrz ustali: (np. u uŝytkownika), Ŝe w wykazie jest wyszczególnione gospodarstwo rolne, które w rzeczywistości składa się z dwóch gospodarstw rolnych lub (np. u sołtysa), Ŝe w wykazie nie ma gospodarstwa rolnego, a w rzeczywistości ono istnieje,
to ma obowiązek dopisać to gospodarstwo rolne wraz z uzupełnieniem wszystkich danych o jego uŝytkowniku. Scenariusze, jakie mogą wystąpić w trakcie weryfikacji lokalizacji przestrzennej adresów: 1. Stwierdzenie prawidłowej lokalizacji przestrzennej punktu adresowego; 2. Wstawienie punktu adresowego w przypadku, gdy w aplikacji dostępny jest jedynie adres; 3. Przesunięcie na mapie połoŝenia punktu adresowego (w tym równieŝ zamiana centroidy na punkt adresowy i wprowadzenie danych o adresie); 4. Zamiana lokalizacji przestrzennej dwóch punktów adresowych (AG, AU); 5. Usuwanie punktu adresowego; W przypadku wskazywania połoŝenia punktu adresowego lub zmiany jego lokalizacji na mapie w aplikacji mobilnej rachmistrz za pomocą symbolu chorągiewki ustala jego prawidłowe połoŝenie (chorągiewka powinna zostać umieszczona w zasięgu podstawy budynku, jeśli jest widoczny na ortofotomapie, bądź wewnątrz zielonego kółeczka będącego wskazaniem pozycji GPS rachmistrza w terenie (tylko jeśli gospodarstwo rolne nie ma zabudowań lub zabudowania nie są widoczne na ortofotomapie). JeŜeli połoŝenie przestrzenne gospodarstwa rolnego określone jest na podstawie połoŝenia centroidy działki wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, to lokalizacja punktu powinna zostać skorygowana (przeniesiona na budynek gospodarstwa rolnego, dla którego moŝna ustalić adres, bądź na budynek który jest siedzibą gospodarstwa rolnego, a jego adres nie jest moŝliwy do ustalenia). NaleŜy tego dokonać w sposób opisany powyŝej. W przypadku, gdy nie występują zabudowania na terenie danego gospodarstwa, lokalizacja przestrzenna punktu pozostaje bez zmian. W przypadku, gdy podczas obchodu rachmistrz stwierdzi, iŝ, przykładowo, dwa sąsiednie adresy są zamienione miejscami (dane adresowe są poprawne jednak ich połoŝenie przestrzenne jest niewłaściwe) bardzo waŝne jest, aby aktualizacja nastąpiła poprzez zamianę połoŝenia tych punktów na mapie, a nie poprzez edycję i weryfikację danych adresowych (tak aby zachować powiązania systemowe między punktami adresowymi i gospodarstwami rolnymi w wykazie). WaŜne jest, aby w trakcie obchodu przed dodaniem nowego gospodarstwa rolnego na mapie sprawdzić, czy występuje ono na liście gospodarstw rolnych, jednakŝe z powodu braku określonej lokalizacji przestrzennej nie jest ono wyświetlane w trybie mapowym. Z uwagi na fakt, iŝ po ustawieniu statusu AG jako brak gospodarstwa rolnego punkt nie bierze udziału w dalszej weryfikacji, decyzję o nadaniu tego statusu naleŝy podjąć jedynie na podstawie wiarygodnych źródeł opisanych w Części III instrukcji. Dane adresowe AG oraz połoŝenie przestrzenne AG i AU w trakcie spisu nie będą mogły być ponownie edytowane, dlatego obchód przedspisowy powinien być przeprowadzony z moŝliwie największą dokładnością. V. Analiza przypadków (wymienionych w tabeli 1) Przypadek 1 (AG=AU).
1. Rachmistrz udaje się pod dany adres AG i: a. weryfikuje istnienie gospodarstwa rolnego; b. potwierdza bądź modyfikuje połoŝenie przestrzenne punktu adresowego AG; c. potwierdza bądź modyfikuje dane adresowe AG; 2. Rachmistrz zmienia status adresu siedziby gospodarstwa rolnego AG na 3. Adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego AU ustawia jako BieŜący do weryfikacji; 4. PoniewaŜ AU = AG, rachmistrz od razu weryfikuje poprawność informacji o gospodarstwie rolnym. 5. Rachmistrz zmienia status adresu siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego AU na 6. Rachmistrz kończy pracę z gospodarstwem rolnym, punkt po synchronizacji zostaje zabrany z terminala jako zakończony pod względem weryfikacji. Przypadek 2 (AG AU). 1. Rachmistrz udaje się pod dany adres AG i: a. weryfikuje istnienie gospodarstwa rolnego; b. potwierdza bądź modyfikuje połoŝenie przestrzenne punktu adresowego AG; c. potwierdza bądź modyfikuje dane adresowe AG; 2. Rachmistrz zmienia status adresu siedziby gospodarstwa rolnego AG na 3. Adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego AU ustawia jako BieŜący do weryfikacji; 4. Rachmistrz weryfikuje poprawność danych dotyczących uŝytkownika gospodarstwa rolnego. W zaleŝności czy dane dotyczące AU są prawidłowe czy nie, rachmistrz: a. kończy weryfikację danego gospodarstwa rolnego (po synchronizacji zostanie ono automatycznie przekazane do innego rachmistrza); b. nie kończy weryfikacji gospodarstwa rolnego i wprowadza zmiany w AU. Po wprowadzeniu wszystkich zmian kończy weryfikację danego gospodarstwa rolnego; 5. Gospodarstwo rolne po synchronizacji zostanie przekazane do dalszej weryfikacji innemu rachmistrzowi. Przypadek 3 (brak danych adresowych AG AU). 1. Rachmistrz udaje się pod daną lokalizację AG i: a. weryfikuje istnienie gospodarstwa rolnego; b. potwierdza bądź modyfikuje połoŝenie przestrzenne punktu adresowego AG; c. sprawdza czy jest moŝliwe wprowadzenie danych adresowych gospodarstwa rolnego: i. jeśli tak- wprowadza je na podstawie zaimplementowanych słowników miejscowości i ulic; ii. jeśli nie- gospodarstwo rolnego nie posiada danych adresowych, a rachmistrz przechodzi do kolejnego kroku; 2. Rachmistrz zmienia status adresu siedziby gospodarstwa rolnego AG na 3. Adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego AU ustawia jako BieŜący do weryfikacji;
4. Rachmistrz weryfikuje poprawność danych dotyczących uŝytkownika gospodarstwa rolnego. W zaleŝności czy dane dotyczące AU są prawidłowe czy nie, rachmistrz: a. kończy weryfikację danego gospodarstwa rolnego (po synchronizacji zostanie ono automatycznie przekazane do innego rachmistrza); b. nie kończy weryfikacji gospodarstwa rolnego i wprowadza zmiany w AU. Po wprowadzeniu wszystkich zmian kończy weryfikację danego gospodarstwa rolnego; 5. Jeśli AU = AG postępuje dalej jak w przypadku 1 (punkty 4 do 6); 6. Jeśli AU AG- postępuje dalej jak w przypadku 2 (punkty 4 i 5). Przypadek 4 (AG brak danych AU). 1. Rachmistrz udaje się pod dany adres AG i: a. weryfikuje istnienie gospodarstwa rolnego; b. potwierdza bądź modyfikuje połoŝenie przestrzenne punktu adresowego AG; c. potwierdza bądź modyfikuje dane adresowe AG; 2. Rachmistrz zmienia status adresu siedziby gospodarstwa rolnego AG na 3. Adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego AU ustawia jako BieŜący do weryfikacji; 4. Rachmistrz ustala dane osobowe i adresowe uŝytkownika gospodarstwa rolnego i wprowadza je do danych AU na podstawie zaimplementowanych słowników miejscowości i ulic; 5. Jeśli dane nie są moŝliwe do ustalenia nadaje status NiemoŜliwy do weryfikacji; 6. Jeśli AU = AG postępuje dalej jak w przypadku 1 (punkty 4 do 6); 7. Jeśli AU AG- postępuje dalej jak w przypadku 2 (punkty 4 i 5). Przypadek 5 (brak danych adresowych AG brak danych AU). 1. Rachmistrz udaje się pod daną lokalizację AG i: a. weryfikuje istnienie gospodarstwa rolnego; b. potwierdza bądź modyfikuje połoŝenie przestrzenne punktu adresowego AG; c. sprawdza czy jest moŝliwe wprowadzenie danych adresowych gospodarstwa rolnego: i. jeśli tak- wprowadza je na podstawie zaimplementowanych słowników miejscowości i ulic; ii. jeśli nie- gospodarstwo rolne nie posiada danych adresowych, rachmistrz przechodzi do kolejnego kroku; 2. Rachmistrz zmienia status adresu siedziby gospodarstwa rolnego AG na 3. Adres siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego AU ustawia jako BieŜący do weryfikacji; 4. Rachmistrz ustala dane osobowe i adresowe uŝytkownika gospodarstwa rolnego i wprowadza je do danych AU na podstawie zaimplementowanych słowników miejscowości i ulic; 5. Jeśli dane nie są moŝliwe do ustalenia nadaje status NiemoŜliwy do weryfikacji; Dane te będą weryfikowane w trakcie trwania spisu właściwego; 6. Jeśli AU = AG postępuje dalej jak w przypadku 1 (punkty 4 do 6); Jeśli AU AG- postępuje dalej jak w przypadku 2 (punkty 4 i 5).
Przypadek 6 (brak danych AG AU). 1. Rachmistrz jako adres bieŝący do weryfikacji będzie miał AU i: a. weryfikuje istnienie uŝytkownika gospodarstwa rolnego; b. potwierdza bądź modyfikuje połoŝenie przestrzenne punktu adresowego AU; c. potwierdza bądź modyfikuje dane adresowe AU; 2. Rachmistrz zmienia status adresu siedziby uŝytkownika gospodarstwa rolnego AU na 3. Adres siedziby gospodarstwa rolnego AG ustawia jako BieŜący do weryfikacji, nie kończąc pracy z danym gospodarstwem rolnym rachmistrz najpierw wprowadza dane adresowe dla adresu AG. Jeśli moŝliwa jest jego weryfikacja w terenie: a. lokalizuje punkt adresowy przestrzennie na mapie oraz ustawia status AG jako Zatwierdzony. b. jeśli AG znajduje się poza terenem pracy rachmistrza- wprowadza wszystkie uzyskane dane adresowe, natomiast status AG ustawia jako NiemoŜliwy do weryfikacji i kończy pracę z gospodarstwem rolnym; 4. Jeśli AG = AU punkt jako w pełni zweryfikowany po synchronizacji zostanie usunięty z aplikacji mobilnej. Jeśli AG AU- punkt ten po synchronizacji zostanie przydzielony rachmistrzowi, na którego terenie występuje- jako punkt zwrócony do ponownej weryfikacji. W zaleŝności od sytuacji rachmistrz postępuje tak jak w przypadku 1 lub 2. VI. Umawianie spotkań w trakcie obchodu: Rachmistrz podczas obchodu ma moŝliwość umówić się z uŝytkownikiem gospodarstwa rolnego na przeprowadzenie wywiadu w konkretnym dniu spisu. Podczas umawiania rachmistrz: musi zwrócić uwagę, aby miejsce spotkania było ustalone pod adresem AG bądź AU; nie powinien umawiać spotkań z uŝytkownikiem gospodarstwa rolnego pod adresem AG bądź AU, jeśli adresy te nie znajdują się w obszarze jego działania. W takiej sytuacji powinien uzyskać od uŝytkownika gospodarstwa rolnego numer telefonu kontaktowego - gospodarstwo to trafi do puli gospodarstw rolnych do umówienia przez ankietera w trakcie spisu, musi poinformować uŝytkowników gospodarstw, Ŝe jeŝeli ich gospodarstwo będzie spełniało warunki z załączników, bądź jeŝeli nie spełnia warunków z załączników, a zostanie wylosowane do badania, to w trakcie trwania spisu przyjdzie do niego rachmistrz lub zadzwoni ankieter spisowy. W kaŝdym przypadku naleŝy dołoŝyć wszelkich starań by pozyskać numery telefonów kontaktowych.
Załącznik 1 Badaniem pełnym zostaną objęte gospodarstwa rolne: osób fizycznych prowadzących działalność rolniczą, o powierzchni uŝytków rolnych wynoszącej: co najmniej 1 ha, poniŝej 1 ha: spełniających progi określone w załączniku II do rozporządzenia unijnego, prowadzących uprawę roślin o powierzchni co najmniej: 0,5 ha dla plantacji drzew owocowych, 0,5 ha dla plantacji krzewów owocowych, 0,3 ha dla szkółek sadowniczych i ozdobnych, 0,1 ha dla truskawek gruntowych oraz 0,1 ha dla tytoniu lub prowadzących chów zwierząt o skali chowu co najmniej: 5 sztuk dla krów ogółem, 100 sztuk dla drobiu ogółem oraz 5 sztuk dla koni ogółem, nie więcej jednak niŝ progi określone w załączniku II do rozporządzenia unijnego - dodatkowo na potrzeby krajowe; osób prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej.
Załącznik 2 Powierzchnia uŝytkowanych uŝytków rolnych Uprawy trwałe uprawiane na otwartej przestrzeni Inna intensywna produkcja Uprawy pod szkłem lub innymi (dostępnymi) osłonami Cechy objęte badaniem Grunty orne, ogrody przydomowe, trwałe uŝytki zielone, uprawy trwałe Sady i plantacje roślin owocowych, jagodowych, owoców cytrusowych i oliwek, winnice i szkółki roślinne ŚwieŜe warzywa, melony i truskawki - uprawy polowe lub pod niskimi (niedostępnymi) osłonami Tytoń Chmiel Bawełna ŚwieŜe warzywa, melony i truskawki Kwiaty lub rośliny ozdobne (z wyłączeniem szkółek) Próg 5 ha 1 ha 0,5 ha 0,5 ha 0,5 ha 0,5 ha 0,1 ha 0,1 ha Bydło Ogółem 10 sztuk Trzoda chlewna Ogółem 50 sztuk Lochy do dalszego chowu 10 sztuk Owce Ogółem 20 sztuk Kozy Ogółem 20 sztuk Drób Ogółem 1.000 sztuk (źródło: ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1166/2008 z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie badań struktury gospodarstw rolnych i badania metod produkcji rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 571/88)