BADANIE LOSÓW ABSOLWENTÓW W LICEUM PLASTYCZNYM im. PIOTRA POTWOROWSKIEGO W POZNANIU DOBRE PRAKTYKI Spis treści I. Wprowadzenie... 2 II. Cele... 2 A. Cele strategiczne:... 2 B. Cele szczegółowe:... 3 III. Stosowane narzędzia... 3 A. Narzędzia zbierania informacji... 3 1. Zakres zbieranych informacji... 4 B. Narzędzia analizy... 5 IV. Podsumowanie... 8 1
I. Wprowadzenie kształci młodzież od ponad 65 lat. Szkołę ukończyło wielu wybitnych polskich artystów i projektantów osiągając znaczące sukcesy artystyczne. Do Liceum przyjmujemy uzdolnionych artystycznie absolwentów gimnazjów, wrażliwych i ciekawych otaczającego nas świata, zainteresowanych rozwijaniem swoich uzdolnień artystycznych i pragnących pogłębić wiedzę ogólną oraz zainteresowanych różnorakimi zjawiskami kultury. Liceum Plastyczne jest publiczną, bezpłatną szkołą artystyczną. Organem prowadzącym szkołę jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Edukacja trwa cztery lata i obejmuje kształcenie w zakresie ogólnym (przedmioty ogólnokształcące nauczane są wg podstawy programowej dla liceum ogólnokształcącego) oraz przedmioty artystyczne: reklama wizualna i projektowanie przestrzenne, rysunek, malarstwo, rzeźba, podstawy fotografii i filmu, podstawy projektowania, historia sztuki. Głównymi przedmiotami kierunkowymi są: REKLAMA WIZUALNA oraz od 2007 roku PROJEKTOWANIE PRZESTRZENNE. Nauka w Liceum kończy się egzaminem dyplomowym z głównego przedmiotu kierunkowego. Absolwenci otrzymują tytuł zawodowy plastyka i mogą przystąpić do egzaminu maturalnego na ogólnie obowiązujących zasadach. Wielu z nich kontynuuje naukę w uczelniach artystycznych. W czasie nauki uczniowie uczestniczą w plenerach plastycznych oraz innych formach pozalekcyjnej edukacji plastycznej - warsztatach, konkursach. Wychodząc naprzeciw zainteresowaniom uczniów realizowany jest również program obejmujący zajęcia z historii muzyki, dodatkowe wykłady z historii sztuki, zajęcia zespołu wokalnego. Uczniowie prowadzą galerię szkolną, w której prezentują swoje prace. Szkoła dysponuje pracowniami rysunku, malarstwa, rzeźby (możliwość realizowania prac ceramicznych), fotografii, pracowniami projektowymi oraz dwoma pracowniami komputerowymi PC i MAC. Liceum Plastyczne w sposób ciągły i elastyczny dostosowuje swoją ofertę edukacyjną do potrzeb uczniów. Szkoła, jej program, przedmioty kierunkowe, a także praca nauczycieli i uczniów podlegają ciągłej ewaluacji. W roku2005 wprowadziliśmy nowe narzędzie ewaluacji: Program badania Losów Absolwentów. II. Cele Program badania Losów Absolwentów został wprowadzony w Liceum plastycznym w 2005 r. Początkowym założeniem programu była ocena, jaki procent uczniów po ukończeniu Szkoły dostaje się na studia wyższe i jaki procent wybiera kierunki artystyczne. W kolejnych latach określono cele strategiczne i cele szczegółowe programu, wybrano narzędzia gwarantujące szybkie i skuteczne zbieranie danych statycznych Absolwentów oraz narzędzia analizy. A. Cele strategiczne: Ewaluacja pracy Szkoły. Dostosowywanie oferty szkoły na podstawie informacji zwrotnej o najchętniej wybieranych przez Absolwentów kierunkach. Wyznaczanie kierunków rozwoju Liceum Plastycznego. 2
B. Cele szczegółowe: Zebranie maksymalnie pełnego, aktualnego materiału statystycznego na temat wybieranych przez Absolwentów kierunków studiów. Analiza materiału statystycznego. Wykorzystanie analiz do realizacji celów strategicznych. III. Stosowane narzędzia W ramach Programu badania Losów absolwentów Liceum wprowadziło zestaw standardowych narzędzi analizy statystycznej spełniające dwie zasadnicze funkcje: zebranie danych od Absolwentów oraz ich analizę. Szczególnie ważne jest by były stosowane one systematycznie, tak by zebrać informacje i przeanalizować je rokrocznie. Tylko w ten sposób możliwa jest ewaluacja szkoły i realizacji celów strategicznych programu. A. Narzędzia zbierania informacji Liceum Plastyczne jest szkołą mającą bardzo bliski kontakt z uczniami, każdy z nich przez szkołę traktowany jest indywidualnie, uczniowie wraz z nauczycielami wyjeżdżają na plenery, wystawy, spędzają razem czas poza obowiązkowymi godzinami lekcyjnymi na konsultacjach i warsztatach. Doświadczenie nauczycieli pokazuje, że bliski kontakt z około 90% uczniów utrzymuje się przez około dwa lata po zakończeniu przez nich edukacji w Liceum Plastycznym, później możliwości zebrania pełnej informacji o absolwentach i ich losach znacznie spadają. Mając na uwadze powyższą prawidłowość w Szkole wprowadzono trzystopniowy mechanizm zbierania danych na temat preferowanych i ostatecznie wybieranych przez uczniów kierunków studiów: 1. Kwestionariusze dla uczniów klas maturalnych przed zakończeniem edukacji i egzaminem maturalnym każdy z uczniów w sekretariacie szkoły wypełnia kwestionariusz ankietowy, w którym wpisuje preferowany przez niego kierunek studiów oraz dwa kierunki rezerwowe. Dane te zbierane są w okresie, gdy uczniowie składają papiery do szkół wyższych, dzięki czemu są to dane rzetelne i maksymalnie aktualne. Uczniowie wpisują nazwę uczelni, kierunek oraz miasto, w którym planują studiować. 2. Wywiady i ankiety w roku zakończenia edukacji w Liceum Plastycznym. Po zakończeniu naborów na uczelnie wyższe każdy z wychowawców ma obowiązek zebrać informacje o swoich byłych uczniach. Wychowawcy we wrześniu i październiku w kolejnym roku szkolnym w czasie spotkań z uczniami uzupełniają listę informacji. Byli przewodniczący klas pomagają zebrać materiał statystyczny, dostarczając zestawienia w formie papierowej, bądź wysyłając je mailem. W sekretariacie szkoły dostępne są listy, na których uczniowie uzupełniają informacje na temat kierunków studiów na które się dostali. W przypadku brakujących danych wychowawcy dzwonią do uczniów bądź kontaktują się z nimi poprzez portale społecznościowe np. Facebook (wcześniej NaszaKlasa). 3. Wywiady w roku następnym po zakończeniu edukacji w Liceum Plastycznym. W roku kolejnym dane zebrane wcześniej są aktualizowane. Zdarza się, że zaraz po ukończeniu liceum Absolwenci nie dostają się na wymarzony kierunek studiów, podejmują pracę, kształcą się na 3
innym kierunku, albo jeszcze raz podchodzą do matury chcąc poprawić jej wyniki. By zebrany przez szkołę materiał statyczny był pełny i niósł oczekiwane przez szkołę informacje, konieczna jest jego aktualizacja w kolejnym roku. Dodatkowo stosowane są narzędzia pomocnicze służące zbieraniu informacji. W sekretariacie szkoły w sposób ciągły dostępne są listy z danymi absolwentów. Absolwenci często odwiedzają szkołę, czy to przy okazji poinformowania o swoich sukcesach artystycznych, zapraszania na wystawy, dyplomy czy w celu podjęcia współpracy ze Szkołą czy Profesorami. Podczas każdej takiej wizyty mogą wejść do sekretariatu i uzupełnić dane dotyczące Losów Absolwentów. Każdy Absolwent jest informowany o przetwarzaniu danych przez szkołę. Statystyki wykorzystywane są wyłącznie na potrzeby szkoły, baza danych nie jest udostępniana innym podmiotom, a wszelkie zestawienia nie zawierają danych osobowych, gdyż Szkoła bardzo dba o ochronę danych osobowych swoich absolwentów. 1. Zakres zbieranych informacji Do przeprowadzenia analizy statystycznej potrzebne jest zebranie konkretnych, szczegółowych informacji, jednocześnie ich zebranie nie może być uciążliwe i długie, gdyż jeśli zebranie informacji wymagałoby dużych nakładów czasu z dużym prawdopodobieństwem trudniej byłoby dane pozyskać. Po konsultacjach z analitykiem, zdecydowaliśmy się na zebranie następujących danych o każdym z absolwentów: Pytania Czy studiuje Studia dzienne/zaoczne Uczelnia Miasto Kierunek Czy studia artystyczne Czy uczy się w szkole policealnej Szkoła Specjalizacja Czy szkoła artystyczna Czy pracuje Miejsce pracy Czy praca związania ze sztuką Wybrany zestaw pytań pozwala przeprowadzić analizę pod kątem tego, jaka część uczniów studiuje, ile procent uczniów dostało się na kierunki artystyczne, jaka część studiuje dziennie a jaka zaocznie. Zebrane zostają również informacje na temat dalszej edukacji w szkołach policealnych oraz podejmowanej przez absolwentów pracy i tego czy jest ona związana ze sztuką. Zestaw pytań jest prosty, a jednocześnie pozwala zebrać wszystkie potrzebne informacje, jest więc optymalny z punktu widzenia tworzenia statystyk i analizy danych. 4
B. Narzędzia analizy Podstawę analizy danych stanowi baza danych, która została stworzona w pliku.xls. Szkoła posiada licencje na oprogramowanie MS Office, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by w celu gromadzenia danych korzystać z oprogramowania darmowego np. OpenOfice oferującego analogiczne funkcje do produktu Microsoftu. Baza danych uzupełniana jest dwa razy w roku po przeprowadzeniu wywiadów i ankiet opisanych w punkcie III.A. Forma elektroniczna umożliwia łatwą aktualizację danych, ich analizę, dodawanie kolejnych roczników uczniów, narzędzie jest elastyczne. Baza zawiera dane absolwentów: nazwisko, imię, rok ukończenia szkoły, oznaczenie klasy i wychowawcy klasy, do bazy wprowadzone są informacje zebrane przez wychowawców i sekretariat szkoły. Rys. 1. Widok na bazę danych Baza została uzupełniona o proste narzędzia analityczne pozwalające na podsumowanie zebranych danych w ujęciu liczbowym procentowym dla całości zebranych danych i dla poszczególnych roczników. 5
Rys. 2. Widok na narzędzia analityczne statystyki ogóle Rys. 3. Widok na narzędzia analityczne statystyki dla wybranego rocznika Dodatkowo stworzono narzędzia do wizualizacji zebranych danych: 6
Rys. 4. - 6. Widok na narzędzia analityczne wizualizacje Zbudowane narzędzia są elastyczne, rozszerzanie analizy o kolejne roczniki odbywa się poprzez kilka kliknięć. Przy budowaniu narzędzi Liceum Plastyczne skorzystało z pomocy ekonometryka. 7
IV. Podsumowanie Zbieranie informacji o dalszej drodze kształcenia Absolwentów Liceum Plastycznego jest bardzo ważne z punktu strategicznego rozwoju szkoły, ewaluacji szkoły, ulepszania oferty edukacyjnej i wychodzenia naprzeciw oczekiwaniom uczniów i rodziców. By było ono efektywne, konieczne było stworzenie prostych narzędzi do gromadzenia i analizy danych oraz stworzenie procedur zbierania informacji. Najważniejsze jest jednak zaangażowanie nauczycieli szczególnie wychowawców klas oraz pracowników administracyjnych szkoły, którzy dane o Absolwentach gromadzą i aktualizują. Nie bez znaczenia jest również fakt, że szkoła przez 4 lata edukacji, wyrabia w uczniach poczucie przynależności do społeczności szkolnej i odpowiedzialności za szkołę, dzięki czemu byli uczniowie chętnie uczestniczą w Programie badania Losów Absolwentów. Przeprowadzania rokrocznie analiza pozwala obserwować sukcesy uczniów i przeprowadzać ewaluację placówki, a także dostosowywać ofertę edukacyjną do potrzeb uczniów i uczelni. Przykładowo, gdy na podstawie statystyk zauważono duże zainteresowanie kierunkiem architektura na Politechnice Poznańskiej, a jednocześnie niesatysfakcjonującą zdawalność na ten kierunek, w Liceum Plastycznym utworzono eksperymentalną grupę z poszerzonym programem matematyki, by uczniowie mieli większe szanse dostania się na wymarzony kierunek studiów. Obecnie Szkoła rozpoczęła procedurę prawno organizacyjną zmierzającą do utworzenia nowej specjalizacji - Multimedia, również na podstawie obserwacji zwiększonego zainteresowania absolwentów kierunkami związanymi z multimediami. Program Losy Absolwentów służy zatem nie tylko ocenie uczniów i Szkoły, ale również wyznaczaniu długofalowej strategii rozwoju Liceum Plastycznego. 8