Włączenie finansowe w Polsce

Włączenie finansowe w Polsce Stan na dziś Justyna Pytkowska 31 marca 2015

Badanie stopnia włączenia w system finansowy Pierwsze badanie, w którym kompleksowo ocenione zostały warunki dostępu i wynikające z nich korzystanie z produktów i usług finansowych W badaniu wykorzystane zostały dane ze źródeł lokalnych i międzynarodowych

Koncepcja włączenia finansowego NAKŁADY WYNIKI Podaż Popyt Regulacje Korzystanie z produktów finansowych

Metodologia MFC do oceny stopnia włączenia w system finansowy Bilans Dostępności Usług Finansowych (BDUF) bierze pod uwagę warunki dostępu do usług finansowych z trzech perspektyw: - strona podażowa - strona popytowa - strona regulacyjna Wskaźnik Wykorzystania Usług Finansowych (WUF) to podstawowa miara włączenia finansowego, pokazująca całkowite włączenie i wyłączenie, jak również włączenie/wyłączenie z poszczególnych grup usług.

REZULTATY

Wskaźnik Wykorzystania Usług Finansowych WUF KONTA LOKATY KREDYTY UBEZPIECZENIA

Wskaźnik Wykorzystania Usług Finansowych (WUF) Polska jest na czwartym miejscu w Unii Europejskiej pod względem liczby osób nie korzystających z żadnych produktów i usług finansowych. Odsetek dorosłych bez produktów/usług finansowych 22% Źródło: Eurostat Special Eurobarometer 2011

8 Wskaźnik Wykorzystania Usług Finansowych (WUF) Odsetek dorosłych korzystających z poszczególnych produktów/usług finansowych konta i płatności 73% lokaty 7% kredyty 48% ubezpieczenia 64%

WUF konta i płatności Konto ROR 73% 82% 91% Polska 2014 UE 27 2011 strefa Euro 2011 40% Polaków korzysta z dostępu do konta przez Internet 6% korzysta z dostępu do konta przez telefon komórkowy

10 WUF konta i płatności 10 milionów Polaków bez konta bankowego 2.6 miliona emerytów 1.8 miliona uczniów i studentów 1.3 miliona pracowników sektora prywatnego 540 tys. robotników i rzemieślników 216 tys. pracowników sektora usług i sprzedawców 1.3 miliona bezrobotnych 1.2 miliona biernych zawodowo Źródło: Diagnoza Społeczna 2013

Emeryci 1.3 mln Pracownicy 630 tys. Bezrobotni Emeryci 376 tys. Studenci Studenci 222 tys. Pracownicy. 248 tys. Pozostali 220 tys. Studenci 934 tys. 690 tys. Bierni 625 tys. 680 tys. Pracownicy 430 tys. Bierni 136 tys. Bezrob 108 tys. Bezrobotni 433 tys. wieś miasta <200 tys. miasta >200 tys. Pozostali 1.1 mln Emeryci 909 tys. Pozostali 577 tys. Bierni 625 tys. Diagnoza Społeczna 2013

konto oszczędnościowe lokata terminowa IKE/IKZE fundusz inwestycyjny akcje obligacje WUF oszczędności i inwestycje 7% 5% 4% 1% 1% 1% Źródło: ZBP 2014, KNF 2014 Źródło: Diagnoza Społeczna 2013 Nie więcej niż 1/5 Polaków korzysta z produktów depozytowych lub inwestycyjnych

Kredyt konsumpcyjny Kredyt hipoteczny Karta kredytowa Kredyt konsumpcyjny Kredyt hipoteczny Karta kredytowa WUF - kredyty strefa Euro 25% 6% 18% 12% 6% UE 27 19% BIK, ZBP 2014 Eurobarometer 2011 Źródło: Diagnoza Społeczna 2013 Prawie połowa Polaków ma czynny rachunek kredytowy Poziom ukredytowienia jest niższy od średniej dla krajów Unii Europejskiej Zróżnicowanie geograficzne wykorzystania kredytu jest niewielkie

życie życie i dożycie NNW mieszkanie/dom OC (z wył. pojazdów) WUF - ubezpieczenia 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 60% 3% 64% 25% 19% Źródło: KNF 2013 Ponad połowa Polaków jest ubezpieczona od następstw nieszczęśliwych wypadków (64%) Ponad połowa dorosłych (60%) posiada ubezpieczenie na życie, najczęściej wykupione jako ubezpieczenie grupowe Tylko ¼ Polaków ubezpiecza swój majątek od szkód

Bilans Dostępności Usług Finansowych (BDUF)

Bilans Dostępności Usług Finansowych (BDUF) Strona podażowa

BDUF - Infrastruktura finansowa Słabsza infrastruktura bankowa pod względem liczby bankomatów i terminali POS 200 180 bankomaty na 100 tys. Portugalia 160 wielkość bąbelka: liczba oddziałów banków na 100 tys. dorosłych Hiszpania 140 120 Niemcy Austria strefa Euro 100 Bulgaria Belgia Irlandia 80 60 Polska Rumunia Węgry Łotwa UE 28 Holandia Cypr 40 Slowacja Czechy Litwa Finlandia 20-0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 terminale 3,000 POS 3,500 per 100 4,000 tys. dorosłych 4,500

BDUF Infrastruktura finansowa Na 100 tys. dorosłych, w porównaniu do średniej krajowej

Bilans Dostępności Usług Finansowych (BDUF) Strona popytowa

BDUF Jakość dostępu wysokie koszty usług wysokie koszty kredytu niskie oprocentowanie lokat ukryte koszty 19% 16% 9% 6% niedostosowana oferta niejasna informacja za dużo banków kolejki niezrozumiałe umowy nastawienie na zysk 3% 3% 3% 3% 3% 3% Źródło: Wizerunek polskiego sektora bankowego TNS dla ZBP, 2014

21 Zaufanie Banki są w czołówce pod względem zaufania NBP Banki 50% 54% Sądy Zakłady ubezp. 39% 37% Giełda OFE SKOKI Rząd 29% 26% 23% 21% Inst. niebankowe 9% Źródło: Wizerunek polskiego sektora bankowego TNS dla ZBP, 2014

Malta Finlandia Luksemburg Dania Estonia Szwecja Czechy POLSKA Austria Słowacja Holandia Niemcy Chorwacja Cyprus Portugalia Słowenia Bułgaria Belgia Francja Łotwa Rumunia Litwa Węgry Wielka Brytania 20% 18% 16% 13% Włochy Hiszpania Irlandia Grecja 22 Zaufanie Zaufanie do banków w Polsce jest znacznie powyżej średniej w UE 72% 68% 66% 56% 55% 53% 50% 50% 47% 46% 43% 38% 37% 37% 37% 36% 34% 33% 32% 32% 30% 29% 27% 27% Źródło: Gallup Opinion Poll 2012

Postawy finansowe Postawy Polaków wobec pieniędzy są znacznie gorsze niż w innych krajach Pieniądze są po to, aby je wydawać Wydawanie jest bardziej satysfakcjonujące niż oszczędzanie długoterminowe Żyję dniem dzisiejszym 20% 15% 35% 33% 45% 62% Polska średnia (14 krajów) Źródło: OECD/INFE 2012

Zachowania finansowe Zachowania finansowe są w Polsce podobne jak w innych krajach Monitoruje finanse Terminowo opłaca rachunki 81% 78% Przemyślane zakupy 70% Prowadzi budżet domowy Polska Długotermi nowe cele finansowe średnia (14 krajów) Oszczędza lub inwestuje 54% 46% 51% Pożycza na dziurę budżetową 21% Zarządzanie Planowanie Oszczędzanie Pożyczanie Źródło: OECD/INFE 2012

Dzielenie Odsetki kredytu Definicja inflacji Wartość pieniądza w czasie Odsetki na lokacie Dywersyfikacja Ryzyko i stopa zwrotu Procent składany 25 Wiedza finansowa Poziom edukacji finansowej w Polsce jest porównywalny do średniej z innych krajów 91% 85% 80% 77% Polska średnia (14 krajów) 60% 55% 48% 27% Źródło: OECD/INFE 2011

Bilans Dostępności Usług Finansowych (BDUF) Strona regulacyjna

Inkluzywna polityka dostępu Choć brak jest spójnej polityki mającej na celu działania prowadzące do zwiększenia włączenia finansowego, niektóre regulacje w pełni sprzyjają dostępowi do usług finansowych. Włączenie finansowe ważnym elementem polityki 1.0 Aktywna polityka rządu w celu zwiększenia włączenia fin. 2.3 Ochrona klienta 4.1 Stopy procentowe 1.0 Biuro informacji kredytowej 5.0 Ubezpieczenie depozytów 4.7 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

Indeks Dostępności Usług Finansowych Indeks DUF

29 Indeks Dostępności Usług Finansowych (DUF) gdzie: s = znormalizowany wynik strony podażowej d = znormalizowany wynik strony popytowej p = znormalizowany wynik strony regulacyjnej Podaż Odległość od stanu idealnego 0.89 DUF Polska = 0.7293 0.60 Regulacje 0.78 Popyt

WNIOSKI

Wnioski Dane, które udało się zebrać w niniejszym badaniu dają dość dobry obraz poziomu włączenia i warunków dostępu do usług finansowych w Polsce. Ogółem ponad trzy czwarte Polaków korzysta z usług finansowych. Najrzadziej używane są produkty oszczędnościowe oraz inwestycyjne. Wartość indeksu DUF = 0.7293 wskazuje, że obecne warunki dostępu do usług finansowych stanowią blisko ¾ stanu idealnego. Najlepiej ukształtowana jest infrastruktura instytucji finansowych, w miarę równomiernie rozwinięta na terenie kraju, choć ciągle z małą liczbą punktów dostępu poza oddziałami Nieco gorzej wypadają postawy i przygotowanie konsumentów do odbioru usług finansowych. Najdalej od ideału plasuje się strona regulacyjna z powodu braku aktywnej polityki kształtowania dostępu

Microfinance Centre ul. Noakowskiego 10/38 00-666 Warsaw, Poland www.metlife.org Tel/fax.+48 22 622 34 65 microfinance@mfc.org.pl www.mfc.org.pl Dziękujemy!