UCHWAŁA Nr 144/2013 Senatu Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie z dnia 30 października 2013r. w sprawie Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia Na podstawie art. 66 ust. 1 i 2 pkt.3a ustawy z dnia 27 lipca 2005. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2012.572 t.j. z późn. zm.) w związku z 36 ust. 1 i 2 pkt 3 Statutu Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie oraz 9 ust.1 pkt. 9 Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011r w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym poziomie kształcenia (Dz.U. nr 243, poz. 1445 z późn. zm.) Senat Uczelni postanawia, co następuje: 1 1. Wprowadza się Uczelniany System Zapewnienia Jakości Kształcenia stanowiący załącznik do Uchwały wraz z załącznikami: 1) załącznik nr 1 do Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia - Ocena zajęć dydaktycznych 2) załącznik nr 2 do Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia - Hospitacja zajęć dydaktycznych 2 Uchwałę podjęto w głosowaniu jawnym: tak- 19, nie- 0, wstrzymujących się - 2, w którym uczestniczyło 21 senatorów, spośród 34 członków Senatu AJD z prawem głosu. 3 Traci moc Uchwała z dnia nr 102/2012 z dnia 26 września 2012r. w sprawie Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia. 4 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik do Uchwały Nr 144/2013 Senatu AJD UCZELNIANY SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA (USZJK) 1 W celu zapewnienia i stałego podnoszenia jakości kształcenia w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (zwanej dalej Akademią) funkcjonuje Uczelniany System Zapewnienia Jakości Kształcenia w oparciu o dobre doświadczenia w zapewnianiu i stałym podnoszeniu jakości kształcenia, regulujący także mechanizmy jego monitorowania i doskonalenia na studiach pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia oraz na studiach podyplomowych, kursach, szkoleniach i w innych typach kształcenia. Uczelniany System Zapewnienia Jakości Kształcenia jest elementem misji i strategii Akademii, ma charakter ciągły i wymaga zaangażowania w realizację jego zadań całej społeczności akademickiej Uczelni. 2 1. Uchwała określa cel, zakres działania i ogólne zasady funkcjonowania Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia (dalej USZJK). 2. Nadzór nad wdrożeniem i doskonaleniem Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia sprawuje rektor. 3. Nadzór nad funkcjonowaniem Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia sprawuje prorektor właściwy ds. dydaktyki. 3 Zasadnicze cele USZJK: 1. stałe monitorowanie realizacji procesu dydaktycznego w celu podnoszenia jakości kształcenia w Akademii; 2. stałe doskonalenie warunków realizacji i jakości procesu dydaktycznego; 3. tworzenie jednoznacznych procedur oceny metod i warunków kształcenia oraz programów studiów uwzględniających systemy stosowane w innych krajach, szczególnie w Unii Europejskiej; 4. prowadzenie właściwej polityki kadrowej w celu zapewnienia jakości kształcenia; 5. dostosowywanie oferty dydaktycznej do aktualnych potrzeb rynku pracy; 6. podnoszenie atrakcyjności i konkurencyjności Akademii na rynku edukacyjnym; 7. zwiększenie mobilności studentów i doktorantów w kraju i za granicą; 8. wspieranie innowacji dydaktycznych; 9. informowanie społeczeństwa, w szczególności uczniów szkół średnich, kandydatów na studia, pracodawców oraz administrację państwową i samorządową o jakości kształcenia i poziomie wykształcenia absolwentów Akademii; 10. podnoszenie świadomości korelacji osiąganych efektów kształcenia i wyników badań naukowych; 11. opracowanie raportu samooceny jednostek dydaktycznych prowadzących dany kierunek; 12. podnoszenie rangi nauczania i budowanie etosu nauczyciela akademickiego. 4 Zakres działania Systemu: 1. analiza zasad i organizacji rekrutacji na studia;
2. monitorowanie jakości kształcenia, m.in. poprzez okresowe przeglądy programów kształcenia, ich analizę i ocenę; 3. ocena efektów kształcenia i metod ich weryfikacji; 4. ocena procesu nauczania; 5. ocena prawidłowości obsady zajęć dydaktycznych; 6. ocena systemu punktów ECTS oraz przenoszenia osiągnięć studentów, doktorantów i słuchaczy studiów podyplomowych; 7. ocena jakości i warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych, bazy dydaktycznej, funkcjonowania bibliotek; 8. ocena jakości obsługi administracyjnej procesu dydaktycznego; 9. ocena dostępności informacji na temat studiów, kształcenia, programów i realizacji planów studiów; 10. badanie mobilności studentów i doktorantów; 11. ocena warunków socjalnych studentów i doktorantów; 12. badanie karier zawodowych absolwentów Akademii; 13. zbieranie opinii absolwentów Akademii o przebiegu odbytych studiów; 14. zbieranie opinii pracodawców o przygotowaniu merytorycznym zatrudnianych absolwentów Akademii; 15. ocena związków jakości kształcenia z wynikami prowadzonych badań naukowych; 16. gromadzenie, analizowanie i wykorzystywanie informacji dotyczących jakości kształcenia w celu komunikacji z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi; 17. monitorowanie i uaktualnianie aktów prawnych regulujących kwestie kształcenia i spraw socjalnych; 18. monitorowanie systemu oceny i nagradzania nauczycieli akademickich i pracowników administracyjnych związanych z procesem dydaktycznym; 19. inne zadania związane z uczestnictwem w europejskim obszarze szkolnictwa wyższego. 5 Monitorowanie jakości kształcenia polega na systematycznej analizie i ocenie na danym kierunku studiów: 1. składu kadry nauczającej z udokumentowanym dorobkiem naukowym w danej dziedzinie i dyscyplinie oraz z odpowiednim dorobkiem dydaktycznym, 2. zgodności programów nauczania z określonymi efektami kształcenia; 3. systemu weryfikacji zakładanych efektów kształcenia. 6 Ocena procesu nauczania dla danego kierunku obejmuje wszystkie poziomy kształcenia (studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia, jednolite magisterskie, doktoranckie, podyplomowe) i formy studiów (stacjonarne, niestacjonarne). Składa się ona z oceny: 1. charakterystyki kierunku studiów, 2. sylwetki absolwenta, 3. programu nauczania, 4. zakładanych efektów kształcenia; 5. planu studiów, 6. realizowanego systemu punktowego (ECTS), 7. wymagań egzaminacyjnych, 8. wymagań stawianych pracom dyplomowym, 9. programu i realizacji praktyk.
7 1. Ocena jakości i warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych odbywa się na podstawie analizy danych pochodzących z dokumentacji procesu dydaktycznego, oceny zajęć, badań ankietowych oraz innych metod badań jakościowych i dotyczy: a. zgodności merytorycznej treści poszczególnych przedmiotów z określonymi efektami kształcenia i programem nauczania, b. warunków realizacji kształcenia, na które składają się: infrastruktura dydaktyczna: sale wykładowe, seminaryjne, ćwiczeniowe, laboratoria, w tym pracownie komputerowe, wyposażenie w środki audiowizualne, dostęp do komputerów poza godzinami zajęć dydaktycznych itp., c. liczebności studentów, doktorantów w grupach wykładowych, ćwiczeniowych, laboratoryjnych, projektowych, seminaryjnych, d. bibliotek i czytelni, dostępu do komputerowych baz danych i katalogów w Akademii i poza nią (liczba woluminów i warunki lokalowe), e. ocena pracy dziekanatów i poziomu informatyzacji. 2. Ocena jakości zajęć dydaktycznych jest wspomagana anonimową ankietą oceny wykładów i ćwiczeń wypełnianą dobrowolnie przez studentów, doktorantów i słuchaczy. Ocena jest dokonywana po ukończeniu każdego cyklu zajęć; a. ankieta dotyczy przede wszystkim opinii o realizacji procesu dydaktycznego oraz oceny nauczycieli akademickich. b. ankieta oceny wykładów i ćwiczeń obowiązuje wszystkie wydziały. c. zalecany tryb postępowania oraz wzór ankiety oceny przedmiotu określa załącznik nr 1. 3. Istotnym instrumentem oceny jakości procesu dydaktycznego są okresowe hospitacje zajęć. Z przeprowadzonych hospitacji sporządza się protokoły; a. hospitacje zajęć dydaktycznych dotyczą wszystkich nauczycieli akademickich, a także doktorantów i młodszych pracowników naukowodydaktycznych. b. hospitacje zajęć dydaktycznych powinny być prowadzone przez doświadczonych nauczycieli akademickich, uznanych dydaktyków. c. zalecany tryb postępowania i wzór protokołu hospitacji zajęć dydaktycznych określa załącznik nr 2. 8 Elementem Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia jest ocena programu dotyczącego wymiany (mobilności) studentów i doktorantów oraz jego realizacji, w tym wymiany studentów i doktorantów w ramach umów pomiędzy uczelniami oraz realizacji umów dotyczących wspólnych dyplomów. 9 1. W jednostkach realizujących proces dydaktyczny przeprowadza się badania opinii absolwentów o programie nauczania, kadrze nauczającej, organizacji procesu kształcenia i osiągniętych efektach kształcenia, o wadach i zaletach odbytych studiów. 2. Zadanie monitorowania kariery zawodowej absolwentów realizowane jest przez Biuro Karier. Procedury i formy monitorowania losów absolwentów reguluje zarządzenie rektora. 3. W Akademii przeprowadza się badania opinii pracodawców w zakresie przygotowania absolwentów do pracy zawodowej. Badania wykorzystuje się w procesie tworzenia i doskonalenia programów kształcenia.
10 1. W ramach USZJK w celu badania efektywności systemu jakości kształcenia, pomiaru skuteczności procedur oraz weryfikacji przepływu informacji stosuje się, oprócz ww. ankiet, dodatkowe formy badań ankietowych oraz sprawozdań, których zasady opracowywania i przetwarzania określa zarządzenie rektora. 2. Wyniki badań ankietowych są gromadzone, analizowane i przetwarzane, a także udostępniane interesariuszom wewnętrznym i zewnętrznym. Zasady udostępniania informacji na temat wyników badań ankietowych określa zarządzenie rektora oraz uchwały Rad Wydziałów. 3. Personalne wyniki ankietyzacji i hospitacji zajęć dydaktycznych oraz inne informacje osobowe dotyczące jakości kształcenia pozostają dostępne do wiadomości władz rektorskich, dziekańskich, dyrektorów instytutów oraz osoby zainteresowanej. 4. Wyniki ankiet oceny przedmiotu i uwagi zapisane w protokołach hospitacji zajęć dydaktycznych są wykorzystywane w okresowych ocenach pracowników i w procesie awansowania nauczycieli akademickich. Z pracownikami, którzy uzyskali negatywne oceny, dziekan i dyrektor instytutu zobowiązani są przedyskutować powody otrzymanej oceny oraz podjąć działania mające na celu poprawę oceny pracownika. 11 1. Szczegółowe zadania Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia realizują zespoły powołane na poziomie ogólnouczelnianym oraz w ramach jednostek Uczelni. 2. Zespołem nadrzędnym w strukturze USZJK na poziomie ogólnouczelnianym jest Rada ds. Jakości Kształcenia. Działalność Rady ds. Jakości Kształcenia nadzoruje rektor. 3. Na wydziałach funkcjonują Wydziałowe Systemy Zapewnienia Jakości Kształcenia: a. strukturę Wydziałowych Systemów Zapewnienia Jakości Kształcenia tworzą Wydziałowe Zespoły ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia, Wydziałowe Zespoły ds. Oceny Jakości Kształcenia oraz/lub Kierunkowe Zespoły ds. Jakości Kształcenia. W skład Wydziałowych Systemów Zapewnienia Jakości Kształcenia mogą wchodzić również pełnomocnicy dziekanów ds. jakości kształcenia. b. działalność Wydziałowych Systemów Zapewniania Jakości Kształcenia nadzoruje dziekan Wydziału. c. sposób funkcjonowania Wydziałowych Systemów Zapewnienia Jakości Kształcenia regulują postanowienia Rad Wydziałów. d. Rady Wydziałów przynajmniej raz w roku-na koniec roku akademickiego rozpatrują sprawy dotyczące doskonalenia jakości kształcenia na wydziałach, z uwzględnieniem oceny efektów kształcenia przedstawionej przez dziekana, po zasięgnięciu opinii nauczycieli akademickich zaliczanych do minimum kadrowego kierunku studiów. e. protokoły z posiedzeń Rad Wydziałów dotyczących jakości kształcenia powinny być przekazane prorektorowi właściwemu ds. dydaktyki. f. za realizację powyższych ustaleń odpowiadają dziekani wydziałów. 4. W jednostkach międzywydziałowych funkcjonują Zespoły Jednostek Międzywydziałowych ds. Jakości Kształcenia.
12 1. Szczegółową strukturę i zadania zespołów Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia reguluje zarządzenie rektora. 2. W skład zespołów USZJK powinni wchodzić na odpowiednich szczeblach przedstawiciele władz rektorskich, dziekańskich i kierownictw instytutów. 3. Propozycje procedur, rozwiązań i działań w zakresie jakości kształcenia opracowane przez zespoły USZJK przedstawiane są odpowiednim organom kolegialnym i jednoosobowym. 13 Przyjęcia sprawozdania funkcjonowania Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia dokonuje Senat Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie w każdym roku akademickim.
Załącznik Nr 1 do Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia Ocena zajęć dydaktycznych Zgodnie z Uczelnianym Systemem Zapewnienia Jakości Kształcenia stanowiącym załącznik do uchwały nr 144/2013 Senatu Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, ustala się zalecany tryb postępowania i wzór ankiety oceny zajęć dydaktycznych: 1. Ocena zajęć dydaktycznych przez studentów, doktorantów i słuchaczy dotyczy każdego przedmiotu zawartego w programie studiów dla danego kierunku, specjalności oraz rodzaju i formy studiów. Ocena jest dokonywana po zakończeniu każdego cyklu zajęć dydaktycznych. 2. Ocena odbywa się na podstawie anonimowej ankiety oceny przedmiotu. 3. Oceny zajęć dydaktycznych można dokonać poprzez system USOSweb - Wirtualny Dziekanat. 4. Wypełnione ankiety oceny zajęć oraz inne dane osobowe są poufne. Dostęp do tych danych ma dziekan i osoby przez niego upoważnione. Dziekan jest zobowiązany do poinformowania prowadzącego zajęcia o wynikach ankiety w ciągu miesiąca od jej przeprowadzenia. 5. Wyniki ankiet uwzględniane są przy dokonywaniu okresowej oceny nauczycieli akademickich.
Kwestionariusz ankiety Ocena prowadzenia zajęć dydaktycznych przez pracowników Prosimy uprzejmie o wzięcie udziału w naszym badaniu i wypełnienie ankiety. Celem badania jest poznanie opinii studentów na temat zajęć dydaktycznych, w jakich uczestniczyli w ostatnim semestrze. Badania mają charakter anonimowy. Wyniki badań zostaną wykorzystane wyłącznie do analiz wewnętrznych uczelni. Uwaga: Formularz w części pierwszej (ewidencyjnej) należy wypełnić pismem drukowanym, wpisując jedną literę lub cyfrę w kratce. Przy wyborze odpowiedzi w części drugiej narzędzia (ocena zajęć dydaktycznych) należy wybrać tylko jedną z zaproponowanych, stawiając znak X w wybranej kratce lub wpisać własną odpowiedź w odpowiednim miejscu. Prosimy o odpowiedź na każde pytanie. Pozostawienie pytania bez odpowiedzi obniża wartość całego badania. CZĘŚĆ I. EWIDENCYJNA Kierunek: Serdecznie dziękujemy Studia: stacjonarne niestacjonarne Rok akademicki: 2 0 / 2 0 Kod przedmiotu: Forma zajęć wyk. ćw. prosem. sem. lekt. lab. konw. warsztat Prowadzący zajęcia Nazwisko: Imię: Tytuł / stopień naukowy lub tytuł zawodowy mgr dr dr hab. prof.
zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie mam zdania CZĘŚĆ II. OCENA ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH 1. Jak często uczestniczyła Pani/ uczestniczył Pan w ocenianych zajęciach? a/. poniżej 25% b/. 25% - 49% c/. 50% - 74% d/. 75% - 89% e/. 90% i więcej Pytania 2. Czy prowadzący zapoznał studentów/doktorantów/słuchaczy z programem przedmiotu podczas pierwszych zajęć? 5 4 3 2 1 3. Czy wykładowca poinformował o terminie i miejscu odbywania konsultacji (ich miejscu i czasie)? 4. Czy zajęcia były realizowane w ramach czasowych przewidzianych planem zajęć? 5. Czy zajęcia były prowadzone w sposób jasny, zrozumiały i uporządkowany? 6. Czy prowadzący zajęcia był przygotowany do poszczególnych zajęć? 7. Czy prowadzący zawsze zwracał się do studentów/doktorantów/ słuchaczy życzliwie i z szacunkiem? 8. Czy zaproponowane przez prowadzącego kryteria ocen były przejrzyste? 9. Czy gdyby dzisiaj miała Pani/miał Pan podjąć decyzję o wyborze wykładowcy tego przedmiotu, to czy wybrałaby Pani/ wybrałby Pan tego samego wykładowcę? 10. Czy treści podejmowane podczas zajęć (tematy, literatura) powtarzały się na innych zajęciach? a/. nie powtarzały się b/. powtarzały się (proszę wpisać na jakich zajęciach) 11. Prosimy o dodatkowe uwagi i spostrzeżenia oraz propozycje zmian dotyczące ocenianych zajęć i prowadzącego
Załącznik Nr 2 do Uczelnianego Systemu Jakości Kształcenia Hospitacja zajęć dydaktycznych Zgodnie z Uczelnianym System Zapewnienia Jakości Kształcenia stanowiącym załącznik do uchwały nr 144/2013 Senatu Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, ustala się zalecany tryb postępowania i wzór protokołu hospitacji zajęć dydaktycznych: 1. Hospitacje zajęć dotyczą wszystkich nauczycieli akademickich. 2. Osobę hospitującą wyznacza kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej / dyrektor jednostki międzywydziałowej w porozumieniu z bezpośrednim przełożonym hospitowanego. 3. Na początku każdego semestru kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej /dyrektor jednostki międzywydziałowej przygotowuje ramowy plan przeprowadzenia hospitacji i przekazuje go prorektorowi właściwemu ds. dydaktyki do 31 października w semestrze zimowym, a do 15 marca w semestrze letnim. Plan hospitacji zawiera nazwy przedmiotów realizowanych w danym semestrze, miejsce zajęć oraz nazwiska hospitowanych i hospitujących. Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej/dyrektor jednostki międzywydziałowej ma prawo zarządzenia hospitacji o charakterze interwencyjnym w dowolnym terminie. 4. W przypadku oceny negatywnej następna hospitacja powinna odbyć się nie wcześniej niż po 6 miesiącach i nie później niż po 9 miesiącach. 5. Wizytacja zajęć dydaktycznych przez hospitującego odbywa się w sposób niezapowiedziany, w dowolnym terminie zajęć danego semestru, w szczególnych przypadkach kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej /dyrektor jednostki międzywydziałowej może wyznaczyć hospitację poza harmonogramem. 6. Z przeprowadzonej hospitacji sporządza się protokół. Protokół z hospitacji przekazuje hospitujący dyrektorowi instytutu/dyrektorowi jednostki międzywydziałowej z zachowaniem poufności. Hospitujący jest zobowiązany w ciągu 1 tygodnia po hospitacji omówić treść protokołu z hospitowanym. 7. Protokoły z hospitacji zajęć oraz inne dane osobowe są poufne. Dostęp do tych danych ma kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej /dyrektor jednostki międzywydziałowej oraz bezpośredni przełożony hospitowanego. 8. Uwagi zapisane w protokołach z hospitacji zajęć są wykorzystywane w okresowych ocenach pracowników i w awansowaniu nauczycieli akademickich. 9. Za organizację hospitacji na wydziale oraz za wykorzystanie opinii i wniosków wynikających z hospitacji odpowiada kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej /dyrektor jednostki międzywydziałowej. 10. Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej/dyrektor jednostki międzywydziałowej podczas posiedzenia rady informuje o wynikach hospitacji.
ARKUSZ HOSPITACJI przeprowadzonej w dniu... I. Dane ogólne: 1. Osoba hospitowana: (tytuł, stopień naukowy, imię i nazwisko, stanowisko służbowe)... 2. Instytut... 3. Rodzaj hospitacji: planowa, interwencyjna * 4. Przedmiot:... Kierunek:... Rok:... Rodzaj studiów: mgr, I stopnia, II stopnia, 5. Typ zajęć: wykład, ćwiczenia, laboratorium, konwersatoria, projekt, seminarium*. 6. Sala nr:...w budynku przy ul... 7. Czas trwania zajęć: od godz.... do godz.... 8. Stan osobowy grupy:... Obecnych:... 9. Osoby hospitujące: (tytuł, stopień naukowy, imię i nazwisko, stanowisko służbowe)...... II. Uwagi o pracy hospitowanego nauczyciela A. Ocena przygotowania się do zajęć i ich merytorycznej poprawności: B. Technika nauczania i organizacja pracy: C. Zgodność tematyki prowadzonych zajęć z programem:...
D. Inne uwagi dotyczące sposobu prowadzenia zajęć: III. Uwagi o warunkach prowadzenia zajęć: (wielkość sali, stan jej wyposażenia, pomoce dydaktyczne, oświetlenie, temperatura itp.) IV. Podsumowanie i wnioski pohospitacyjne: V. Zalecenia dla wizytowanego nauczyciela: VI. Zalecenia dla administratora sali dydaktycznej:... Podpis osoby hospitowanej... Podpisy osób hospitujących:...... * niewłaściwe skreślić