PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 28.2.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja 1484/2008, którą złożyła Catherine Le Comte (Francja), w sprawie wpływu hałasu i zanieczyszczenia atmosferycznego na zdrowie osób mieszkających w pobliżu portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy 1. Streszczenie petycji Składająca petycję krytykuje władze francuskie, które nie ograniczyły hałasu i zanieczyszczenia atmosferycznego powstających na skutek nadmiernej liczby samolotów korzystających z francuskiego portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy. Utrzymuje ona, że ciągły hałas i poziom zanieczyszczenia powietrza negatywnie oddziałują na zdrowie lokalnych mieszkańców oraz że nad dzielnicą, w której mieszka, za dnia samoloty przelatują co 30 sekund, a w nocy co 3 minuty. Wzwiązku z tym składająca petycję zwraca się do Parlamentu Europejskiego o pomoc w poprawie sytuacji, zaznaczając, że zażalenia składane przez nią u władz francuskich zostały zignorowane. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 12 marca 2009 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 202 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 1 września 2009 r. Zanieczyszczenie hałasem Aktem prawa wspólnotowego obowiązującym w zakresie oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku jest dyrektywa 2002/49/WE 1. 1 Dz.U. L 189 z 18.7.2002, s. 12-25. CM\1022016.doc PE428.052v07-00 Zjednoczona w różnorodności
Na mocy dyrektywy państwa członkowskie zobowiązane są sporządzić strategiczne mapy hałasu i plany działań mające na celu zarządzanie poziomem hałasu w środowisku. To jednak państwom członkowskim dyrektywa pozostawia decyzję co do wartości dopuszczalnych hałasu oraz środków służących jego ograniczeniu, które należy ująć w planach działań. Strategiczne mapy hałasu miały zostać sporządzone do dnia 30 czerwca 2007 r., zaś do dnia 18 lipca 2008 r. po spełnieniu wymogów dotyczących konsultacji społecznych i uczestnictwa społecznego miały zostać przyjęte odpowiadające im plany działań. Francja sporządziła mapę hałasu dla portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy. Sprawozdanie przedłożone Komisji jest publicznie dostępne. Trwają prace nad planem działań. Ponadto w odniesieniu do dużych portów lotniczych w UE (tj. takich, w których liczba obsługiwanych lotów wynosi co najmniej 50 000 rocznie) istnieją już ujednolicone ramy europejskie dotyczące hałasu z portów lotniczych. Dyrektywa 2002/30/WE 1 w sprawie ustanowienia zasad i procedur w odniesieniu do wprowadzenia ograniczeń odnoszących się do poziomu hałasu w portach lotniczych Wspólnoty zobowiązuje państwa członkowskie do przyjęcia zrównoważonego podejścia do rozwiązania problemu hałasu związanego z portami lotniczymi we Wspólnocie. Zanieczyszczenie powietrza Aktem prawa wspólnotowego obowiązującym i właściwym w zakresie oceny jakości powietrza i zarządzania nią jest dyrektywa 1999/30/WE 2, w której określa się wartości dopuszczalne dla pyłu PM 10 i dwutlenku azotu (NO 2 ), oraz nowa dyrektywa 2008/50/WE 3 zastępująca dyrektywę 1999/30/WE. W nowej dyrektywie zachowuje się wartości dopuszczalne określone w dyrektywie 1999/30/WE i wprowadza dalsze cele dotyczące drobnego pyłu PM 2,5. Pył PM 10 i NO 2 to zanieczyszczenia, których stężenie najczęściej przekracza normę środowiskową dotyczącą ochrony zdrowia człowieka, zwłaszcza na obszarach miejskich i w pobliżu dużej infrastruktury komunikacyjnej. Zgodnie z najnowszym oficjalnym sprawozdaniem przekazanym przez Francję, w strefie pomiaru jakości powietrza aglomeracji paryskiej, gdzie mieści się przedmiotowy port lotniczy, odnotowano przekroczenie dziennych i rocznych wartości dopuszczalnych stężenia pyłu PM 10 oraz rocznych wartości dopuszczalnych stężenia NO 2 obowiązujących do 2010 r. Komisja nie wszczęła dotąd przeciwko Francji postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z przekroczeniem wartości dopuszczalnej stężenia pyłu PM 10 4, ponieważ Francja notyfikowała zastosowanie art. 22 nowej dyrektywy 2008/50/WE, który umożliwia odroczenie terminów dostosowania się do jej przepisów pod warunkiem spełnienia określonych wymogów. W notyfikacji wystąpiono właśnie o odroczenie terminu w przypadku strefy pomiaru jakości powietrza aglomeracji paryskiej. Odniesiono się do planu ochrony 1 Dz.U. L 85 z 28.3.2002, s. 40-46. 2 Dz.U. L 163 z 29.6.1999, s. 41. 3 Dz.U. L 152 z 11.6.2008, s. 1. 4 W dniu 29 stycznia 2009 r. omawiane postępowanie wszczęto przeciwko dziesięciu innym państwom członkowskim. PE428.052v07-00 2/7 CM\1022016.doc
jakości powietrza, Plan de protection de l'atmosphère pour l'île-de-france, zatwierdzonego przez władze Francji w lipcu 2006 r., w którym określa się szereg konkretnych środków przeznaczonych do zastosowania w portach lotniczych w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza. W decyzji C(2009)5244 wersja ostateczna z dnia 2 lipca 2009 r. Komisja zgłosiła zastrzeżenia do zastosowania art. 22 w przypadku strefy aglomeracji paryskiej, uzasadniając to tym, że nie wykazano przyjęcia należytych środków przed upływem pierwotnego terminu spełnienia wymogów w 2005 r. ani nie stwierdzono jednoznacznie, czy co najmniej jeden z czynników zewnętrznych wymienionych w art. 22 ust. 2 można uznać za główną przyczynę przekroczenia wartości dopuszczalnych. Ponadto w oparciu o informacje dostępne obecnie Komisji nie można było w pełni ocenić, czy w przypadku całej strefy możliwe jest spełnienie wymogów przed upływem odroczonego terminu w czerwcu 2011 r. Szczegółowej analizy podwyższonych stężeń NO 2 wokół portu lotniczego dokonano niedawno w badaniu organizacji AirParif 1, w którym wskazuje się na wysokie stężenia NO 2 wzdłuż dróg prowadzących do portu lotniczego lub przebiegających obok niego oraz na dwóch obszarach tuż przy nim. W przypadku pyłu PM 10 wskazuje się jednak, że pomimo znacznego zanieczyszczenia, którego źródłem jest pobliska konurbacja Paryża (gdzie odnotowuje się stany przekroczenia), stężenie pyłu PM 10 nie przekracza wartości dopuszczalnych na obszarze wokół portu lotniczego, chyba że występują bardzo niekorzystne warunki pogodowe. Ponadto na podstawie analizowanych danych przewiduje się osiągnięcie w 2010 r. pełnej zgodności w pobliżu portu lotniczego z docelową wartością stężenia drobnego pyłu PM 2,5. W przypadku wszystkich trzech rodzajów zanieczyszczeń emisje z samych samolotów (o których wyraźnie wspomniała składająca petycję) odgrywają drugorzędną rolę w porównaniu z działalnością naziemną oraz ruchem do portu lotniczego i z niego. Wnioski W świetle powyższego i w związku z informacjami przekazanymi przez składającą petycję ustalono, że w przedmiotowej strefie pomiaru jakości powietrza dochodzi do naruszenia przepisów prawa wspólnotowego o jakości powietrza, przy czym wyraźna rola sprawcza samolotów jest mniej pewna, a to za sprawą złożonego charakteru zanieczyszczeń na tym obszarze, pochodzących z szeregu różnych źródeł. Komisja rozważa tym samym dalsze działania w celu wyegzekwowania przepisów prawa UE o jakości powietrza. Wciąż trwają prace nad oceną sprawozdań w sprawie map hałasu przedłożonych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 10 ust. 2 dyrektywy 2002/49/WE. Jeżeli po zakończeniu oceny okaże się, że niezbędne jest dalsze zbadanie sprawy portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy lub że nie spełniono warunków określonych w przepisach UE, podjęte zostaną należyte działania. Każdemu obywatelowi przysługuje ponadto prawo do domagania się przed sądem krajowym przestrzegania unijnych wartości dopuszczalnych oraz opracowania i wdrożenia krótkofalowych planów działania służących kompensacji ryzyka przekroczenia wartości dopuszczalnych na danym obszarze. 1 http://www.airparif.asso.fr/pages/actualites/cdg_0903_cp. CM\1022016.doc 3/7 PE428.052v07-00
4. (REV) Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 11 maja 2010 r. Ochronę przed hałasem w środowisku oraz lokalnymi zanieczyszczeniami atmosferycznymi regulują dwa oddzielne instrumenty prawne. Jeśli chodzi o zagrożenie hałasem, państwa członkowskie zobowiązane są na mocy odnośnych przepisów wspólnotowych, tj. dyrektywy 2002/49/WE 1 odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku, do zidentyfikowania źródeł hałasu, włącznie z portami lotniczymi obsługującymi ponad 50 000 lotów rocznie, jak również do sporządzenia map hałasu i zastosowania odpowiednich środków łagodzących. Mapa hałasu w porcie lotniczym Charles de Gaulle Roissy została poddana ocenie i zgodnie z jej wynikami właściwe warunki określone w dyrektywie 2002/49/WE zostały spełnione. Jeśli zaś chodzi o plany działania, należy zauważyć, że cały czas trwa przygotowywanie streszczeń i tłumaczenie przedmiotowych planów. W odniesieniu do zanieczyszczeń atmosferycznych, od ogłoszenia pierwszego komunikatu władze francuskie przedłożyły sprawozdanie w sprawie jakości powietrza za 2008 r. Z tego sprawozdania wynika, że w strefie jakości powietrza Paris-agglomération wartości dopuszczalne stężenia pyłu PM 10 nadal były w 2008 r. zbyt wysokie. Ponadto w tym samym roku w strefie, w której znajduje się port lotniczy, zostały przekroczone roczne wartości dopuszczalne dla NO 2, które miały zostać osiągnięte w 2010 r. Po przyjęciu w dniu 2 lipca 2009 r. decyzji C(2009)5244, w której Komisja wyraziła sprzeciw co do zwolnienia z obowiązku stosowania wartości dopuszczalnych dla pyłu PM 10 we wszystkich wyznaczonych strefach, w tym w strefie Paris-agglomération, w dniu 20 listopada 2009 r. Komisja wszczęła przeciwko Francji postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w odniesieniu do nieprzestrzegania wartości dopuszczalnych stężenia pyłu PM 10. W dniach 29 grudnia 2009 r. oraz 30 marca 2010 r. władze francuskie przekazały nowe informacje dotyczące ponownego wyznaczenia kilku stref, które miałyby zostać zwolnione z obowiązku przestrzegania wartości dopuszczalnych dla pyłu PM 10. Dalsze postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w odniesieniu do nieprzestrzegania wartości dopuszczalnych stężenia pyłu PM 10 będzie przebiegać na podstawie decyzji w sprawie zwolnienia z odnośnego obowiązku z uwzględnieniem najnowszych informacji na temat poziomów stężenia pyłu PM 10 w określonych strefach i aglomeracjach. Zgodnie z art. 22 dyrektywy 2008/50/WE 2 państwa członkowskie mogą też notyfikować odroczenie ustalonych terminów osiągnięcia wartości dopuszczalnych dla NO 2. Komisja wzywa państwa członkowskie do przekazania w 2010 r., a zwłaszcza w 2011 r., notyfikacji w danej kwestii. Ewentualne procedury postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w odniesieniu do przekroczenia wartości dopuszczalnych dla NO 2 będą rozpatrywane na podstawie decyzji w sprawie odroczenia terminu oraz najnowszych informacji na temat poziomów stężenia NO 2. W związku z naruszeniem wspólnotowego prawodawstwa w sprawie jakości powietrza atmosferycznego w strefie jakości powietrza Paris-agglomération podjęte zostały przeciwko Francji pierwsze działania w ramach postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom 1 Dz.U. L 189 z 18.7.2002, s.12 25. 2 Dz.U. L 152 z 11.6.2008, s. 1. PE428.052v07-00 4/7 CM\1022016.doc
państwa członkowskiego. W dniu 20 listopada 2009 r. przesłano wezwanie do usunięcia uchybienia, a w razie konieczności Komisja będzie rozpatrywać podjęcie dalszych kroków. Komisja pragnie zauważyć, że obywatele dysponują indywidualnymi prawami do żądania przed sądem krajowym przestrzegania unijnych wartości dopuszczalnych oraz przygotowania i wdrożenia krótkoterminowych planów działania celem kompensacji ryzyka przekroczenia tych wartości w miejscu ich zamieszkania. Na podstawie wyżej wymienionych faktów oraz informacji przekazanych przez składającą petycję w sprawie map hałasu nie stwierdza się naruszenia prawodawstwa wspólnotowego. Jeśli wyniki oceny planów działania wykażą konieczność podjęcia dalszych badań w odniesieniu do portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy lub jeśli okaże się, że warunki określone w prawodawstwie UE nie zostały spełnione, podjęte zostaną odpowiednie działania. 5. (REV II) Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 3 marca 2011 r. Jeśli chodzi o zanieczyszczenie atmosferyczne i wdrożenie dyrektywy 2008/50/WE 1, ze sprawozdania za rok 2009 wynika, że w strefie jakości powietrza Paris-agglomération wartości dopuszczalne stężenia pyłu PM 10 były w roku tym nadal zbyt wysokie. Ponadto w strefie, w której znajduje się port lotniczy, w tym samym roku zostały przekroczone wartości dopuszczalne dla NO 2, które miały zostać osiągnięte w 2010 r. Dnia 28 października 2010 r. Komisja postanowiła skierować do władz francuskich ostateczne pisemne ostrzeżenie, w którym wezwano do przestrzegania wartości dopuszczalnych stężenia pyłu PM 10 określonych w załączniku XI do dyrektywy 2008/50/WE. Ponadto w dniu 17 grudnia 2010 r. w swojej decyzji C(2010)9168 Komisja ponownie zgłosiła zastrzeżenie do notyfikacji zwolnienia z obowiązku przestrzegania dopuszczalnych wartości dla stężenia pyłu PM 10 w strefie jakości powietrza Paris-agglomération, ponieważ warunki określone w dyrektywie 2008/50/WE nie zostały spełnione. Po niedawnej odpowiedzi strony francuskiej na powyższe pisemne ostrzeżenie Komisja analizuje obecnie najnowsze informacje. Jeśli chodzi o hałas, władze francuskie mają obowiązek stosowania specjalnych procedur celem wprowadzenia środków zmniejszających hałas lub ograniczeń operacyjnych, zgodnie z międzynarodowymi normami i dyrektywą 2002/30/WE (dyrektywa w sprawie poziomu hałasu w portach lotniczych 2 ). Procedury te umożliwiają ocenę skuteczności środków łagodzących, która przeprowadzana jest w odniesieniu do poszczególnych portów lotniczych. W świetle obecnie dostępnych informacji władze francuskie przyjęły takie środki łagodzące hałas zgodnie z omawianą dyrektywą. 6. (REV III) Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 20 kwietnia 2012 r. 1 Dz.U. L 152 z 11.6.2008, s. 1. 2 Dz.U. L 85 z 28.3.2002, s. 40. CM\1022016.doc 5/7 PE428.052v07-00
Jeśli chodzi o zanieczyszczenie atmosferyczne i wdrożenie dyrektywy 2008/50/WE 1, ze sprawozdania za rok 2010 wynika, że w strefie jakości powietrza w Paryżu w roku tym wartości dopuszczalne stężenia pyłu PM 10 oraz NO 2 były nadal zbyt wysokie. W związku z nieprzestrzeganiem wartości dopuszczalnej stężenia pyłu PM 10 wciąż toczy się wszczęte przeciwko Francji postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. W ramach działań horyzontalnych rozważane są kolejne kroki wobec wielu państw członkowskich w związku z tym samym uchybieniem. W odniesieniu do NO 2 Francja w piśmie poleconym z dnia 8 marca 2012 r. 2 notyfikowała odroczenie terminu w celu dostosowania się do wartości dopuszczalnych dla NO 2, między innymi w przypadku Paryża. Komisja ma dziewięć miesięcy na ocenę wniosku. W odniesieniu do hałasu Komisja zwróciła się do władz francuskich o przekazanie informacji na temat wdrożenia dyrektywy w sprawie hałasu w środowisku 3 na terytorium Francji, również w odniesieniu do portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy. Władze francuskie właśnie poinformowały Komisję o opracowywaniu brakującego planu działania w sprawie hałasu. Dalsze informacje zostaną przekazane Komisji do końca kwietnia 2012 r., a następnie będą przekazywane regularnie co trzy miesiące. 7. (REV IV) Dodatkowa odpowiedź Komisji otrzymana dnia 30 stycznia 2013 r. W odniesieniu do poziomu hałasu Komisja zwróciła się do władz francuskich o przekazanie informacji na temat wdrożenia dyrektywy w sprawie hałasu w środowisku 4 na terytorium Francji, również w odniesieniu do portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy. Władze francuskie poinformowały Komisję o opracowywaniu brakującego planu działania w sprawie hałasu. Niemniej jednak do połowy listopada 2012 r. wciąż nie przekazano streszczenia planu działania, w związku z czym Komisja przygotowuje wezwanie do usunięcia uchybienia zgodnie z art. 258 Traktatu, w którym zwróci się do władz francuskich o wywiązanie się ze zobowiązań. 8. Odpowiedź Komisji (REV. V) otrzymana dnia 28 sierpnia 2013 r. W odniesieniu do poziomu hałasu, mimo informacji uprzednio dostarczonych przez Francję, zgodnie z którymi brakujący plan działania w sprawie hałasu dotyczący portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy był w opracowaniu, w połowie lipca 2013 r. Komisji Europejskiej wciąż nie przekazano streszczenia planu działania. Dlatego też Komisja wystosowała wezwanie do usunięcia uchybienia, w którym zwróciła się do władz francuskich o wywiązanie się ze zobowiązań wynikających z dyrektywy w sprawie hałasu w środowisku 5. Zwrócono się do władz francuskich o udzielenie odpowiedzi do końca sierpnia 2013 r. 1 Dz.U. L 152 z 11.6.2008, s. 1. 2 http://circa.europa.eu/public/irc/env/ambient/library?l=/extension_notifications/notifications_extensions/fr/notif ication_08032012&vm=detailed&sb=title. 3 Dyrektywa 2002/49/WE, Dz.U. L 189 z 18.7.2002, s. 12 25. 4 Dyrektywa 2002/49/WE, Dz.U. L 189 z 18.7.2002, s. 12 25. 5 Dyrektywa 2002/49/WE, Dz.U. L 189 z 18.7.2002, s. 12 25. PE428.052v07-00 6/7 CM\1022016.doc
9. Odpowiedź Komisji (REV. VI) otrzymana dnia 28 lutego 2014 r. W odniesieniu do poziomu hałasu w środowisku Francja odpowiedziała Komisji na wezwanie do usunięcia uchybienia w listopadzie 2013 r., stwierdzając, że plan działania dla portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy jest obecnie przedmiotem konsultacji, a jego streszczenie zostanie wstępnie przekazane Komisji Europejskiej w grudnia 2013 r. Do połowy lutego 2014 r. Komisja nie otrzymała żadnego streszczenia planu działania dotyczącego portu lotniczego Charles de Gaulle Roissy. Jeśli chodzi o jakość powietrza atmosferycznego, w 2013 r. wystosowano do Francji dodatkowe wezwanie do usunięcia uchybienia z uwagi na trwałe naruszanie w kilku strefach jakości powietrza, łącznie z Paryżem wartości dopuszczalnych pyłu PM 10 określonych w dyrektywie 2008/50/WE 1. Odpowiedź władz francuskich jest obecnie poddawana ocenie i wkrótce podjęte zostaną działania następcze. W ogólnej ocenie jakości powietrza atmosferycznego w Paryżu należało będzie wziąć także pod uwagę stężenie NO 2, które według najnowszych dostępnych sprawozdań wydaje się przekraczać roczną wartość dopuszczalną określoną w omawianej dyrektywie. Wnioski Komisja będzie kontynuować działania dotyczące wyżej wymienionych kwestii, zapewniając przestrzeganie dyrektyw 2008/50/WE i 2002/49/WE 2. 1 Dz.U. L 151 z 11.6.2008, s. 1. 2 Dz.U. L 189 z 18.7.2002 CM\1022016.doc 7/7 PE428.052v07-00