INSTYTUT OCHRONY ZDROWIA

PAŃSTWOWA WYśSZA SZKOŁA ZAWODOWA W CIECHANOWIE INSTYTUT OCHRONY ZDROWIA KIERUNEK : PIELĘGNIARSTWO WYśSZE ZAWODOWE STUDIA LICENCJACKIE PLAN STUDIÓW I PROGRAM KSZTAŁCENIA CIECHANÓW, PAŹDZIERNIK 2007

Spis treści : 1. Wprowadzenie... - Certyfikat 4 5 2. Tradycja, misja, organizacja Instytutu Ochrony Zdrowia PWSZ... 6 3. Warunki rekrutacji na studia pielęgniarskie... 8 4. Podstawy prawne kształcenia i wykonywania zawodu pielęgniarskiego... 8 5. Filozofia pielęgniarstwa... 9 6. Sylwetka absolwenta... 9 7. Kompetencje i obowiązki pielęgniarki / pielęgniarza uzyskane po ukończeniu kształcenia na poziomie licencjata... 10 8. Jakość kształcenia i ocena wyników... 11 9. Kryteria pomocnicze do wystawiania ocen przy egzaminach i zaliczeniach... 12 10. Plan studiów... 13 11. Przedmioty I-go roku studiów... 23 11.1. Przedmioty ogólne...... 23 - język angielski... 23 - wychowanie fizyczne... 27 11.2. Przedmioty podstawowe... 29 anatomia... 29 fizjologia... 32 biochemia i biofizyka... 37 genetyka... 40 patologia... 42 mikrobiologia i parazytologia... 47 psychologia... 50 psychologia - ćwiczenia... 52 socjologia... 54 pedagogika... 57 farmakologia... 61 zdrowie publiczne... 64 zdrowie publiczne - epidemiologia... 66 - zdrowie publiczne higiena... 68 - zdrowie publiczne statystyka...... 69 - zdrowie publiczne - organizacja opieki i pielęgniarskiej...... 71 - zdrowie publiczne - organizacja ochrony zdrowia... 72 11.3. Przedmioty kierunkowe... 74 podstawy pielęgniarstwa... 74 - podstawy pielęgniarstwa zajęcia bez udziału nauczyciela... 76 - podstawy pielęgniarstwa pracownia umiejętności pielęgniarskich... 77 - podstawy pielęgniarstwa zajęcia praktyczne..... 81 - podstawy pielęgniarstwa praktyki zawodowe.. 83 Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki.. 85 - filozofia 85 - etyka zawodu pielęgniarki... 87 12. Przedmioty II-go roku studiów... 91 12.1. Przedmioty ogólne........ 91 język angielski... 91 technologie informacyjne.. 91 12.2. Przedmioty podstawowe... 96 badanie fizykalne... 96 radiologia... 99 12.3. Przedmioty kierunkowe... 102 promocja zdrowia... 102 2

interna i pielęgniarstwo internistyczne... 111 - interna... 111 - pielęgniarstwo internistyczne... 113 chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne... 125 - chirurgia... 125 - pielęgniarstwo chirurgiczne... 128 pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne...... 138 - pediatria... 138 - pielęgniarstwo pediatryczne... 141 dietetyka....... 149 ratownictwo medyczne... 153 ratownictwo medyczne- ćwiczenia.. 155 badania w pielęgniarstwie... 156 podstawy pielęgniarstwa historia pielęgniarstwa... 159 zakaŝenia szpitalne... 162 język migowy 164 promocja zdrowia psychicznego.. 166 13. Przedmioty III-go roku studiów... 168 13.1. Przedmioty ogólne 168 język angielski... 168 ochrona własności intelektualnych 168 13.2. Przedmioty podstawowe... 171 prawo..... 171 13.3. Przedmioty kierunkowe... 175 podstawowa opieka zdrowotna.... 175 połoŝnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo połoŝniczo-ginekologiczne... 184 - połoŝnictwo i ginekologia... 184 - pielęgniarstwo połoŝniczo-ginekologiczne... 188 geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne... 198 - geriatria... 198 - pielęgniarstwo geriatryczne... 201 psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne... 210 - psychiatria... 210 - pielęgniarstwo psychiatryczne... 212 anestezjologia i pielęgniarstwo w zagroŝeniu Ŝycia... 221 - anestezjologia i intensywna terapia... 221 - pielęgniarstwo w zagroŝeniu Ŝycia..... 223 rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych...... 230 - rehabilitacja... 230 - pielęgnowanie niepełnosprawnych... 232 neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne... 240 - neurologia... 240 - pielęgniarstwo neurologiczne... 242 opieka paliatywna... 250 14. Przedmioty IV go roku studiów sem. VII... 255 seminarium licencjackie 255 praktyki zawodowe wg aktualnego harmonogramu... 255 15. Dyplomowy egzamin licencjacki... 256 3

1. Wprowadzenie Drodzy Studenci! Szanowni Nauczyciele Akademiccy, Przedstawiamy kolejne opracowanie dotyczące dokumentacji studiowania pielęgniarstwa na poziomie licencjatu. Przedstawiona strategia ma za zadanie przybliŝyć zarówno zespołowi dydaktycznemu jak i studentom cele studiowania i dobór treści nauczania w poszczególnych dyscyplinach, które ostatecznie składają się na całość kształcenia pielęgniarek. Opis tych zagadnień przybliŝy teŝ zapewne filozofię kształcenia i stopień wymagań stawianych studentom i kadrze. Nauczanie w zakresie pielęgniarstwa odbywa się w oparciu o program nauczania zgodny z nowym standardem kształcenia pielęgniarek - Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 12 lipca 2007 roku w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a takŝe trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia kierunkowe oraz makrokierunki. (Dz. U. Nr 164 poz. 1166) Studia licencjackie na kierunku pielęgniarstwo trwają: stacjonarne - 3,5 roku (7 semestrów); niestacjonarne - uzupełniające pomostowe 2-2,5 roku (w zaleŝności od rodzaju ukończonej szkoły średniej), stanowiąc autonomiczną formę studiów wyŝszych zawodowych I stopnia i kończą się egzaminem dyplomowym połączonym z obroną pracy licencjackiej. Obejmują 4.830 godzin, w tym 2.530 godzin kształcenia zawodowego teoretycznego i 2.300 godzin kształcenia praktycznego. Wymagania programowe stanowią bloki przedmiotów kształcenia ogólnego 225 godzin (język obcy, wychowanie fizyczne, technologie informacyjne, ochrona własności intelektualnych), podstawowego- 810 godzin ( według standardu) oraz kierunkowego teoretycznego 3795 godzin( według standardu). Połowę zajęć w grupie przedmiotów kierunkowych odbywać się powinno w formie ćwiczeń praktycznej nauki zawodu (1.100 godzin). Integralną część kształcenia zawodowego stanowią praktyki zawodowe, realizowane w zakładach opieki zdrowotnej (1.200 godzin). Program studiów uwzględnia aktualne wymogi Unii Europejskiej. Są to: Dyrektywy Rady z dnia 27 czerwca 1977 (77/452/EWG) o wzajemnym uznawaniu dyplomów, świadectw i innych dowodów formalnych kwalifikacji pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, zawierającą postanowienia ułatwiające skuteczne wykonywanie prawa zakładania przedsiębiorstw i swobody świadczenia usług; Dyrektywy Rady z dnia 27 czerwca 1977r. (77/453/EWG) o koordynacji postanowień ustawowych, przepisów i działań administracyjnych dotyczących wykonywania czynności pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną. W związku z powyŝszym dyplom ukończenia studiów i uzyskanie tytułu licencjata pielęgniarstwa jest honorowany w krajach Unii Europejskiej. Dowodem potwierdzającym spełnianie wymaganych standardów kształcenia pielęgniarek i połoŝnych jest otrzymanie Certyfikatu Akredytacji. Kadra dydaktyczna naszej uczelni dla realizacji tych załoŝeń stara się, aby zapewnić studentom jak najlepsze warunki organizacyjno techniczne studiowania, tworzy klimat zaufania i współpracy, poszanowania godności studenta, swobody wypowiedzi, postulowania zmian, zgłaszania uwag i propozycji. Jednym ze sposobów ułatwienia zrozumienia przez studentów swojego miejsca w czasie studiowania jak i integracji z zawodem pielęgniarki jest opracowanie niniejszego dokumentu. Z wyrazami szacunku GraŜyna Skotnicka-Klonowicz Ciechanów, październik 2007 r. 4

5

2. Tradycja, misja i organizacja Instytutu Ochrony Zdrowia PWSZ Tradycja: Instytut Ochrony Zdrowia powstał jako pierwszy ciechanowski element strukturalny Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie. Instytut Filologiczno Historyczny, który powstał równieŝ na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2001 roku w sprawie utworzenia Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie (Dz. U. Nr 79, poz. 839) jest jednostką zamiejscową zlokalizowaną w Mławie. Od roku akademickiego 2002/2003 w Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej w Ciechanowie działa równieŝ Instytut InŜynierii, a od roku akademickiego 2006/2007 Instytut Ekonomii i Instytut Kulturoznawstwa. Stwarza to sposobność wykreowania społeczności akademickiej o wielodyscyplinarnym charakterze, wzajemnie się wzbogacającej poprzez codzienny kontakt studentów i kadry. Instytut Ochrony Zdrowia jest kontynuatorem 40 letniej tradycji nieprzerwanego kształcenia pielęgniarek na terenie Ciechanowa. Rozpoczęło ją utworzenie Szkoły Asystentek Pielęgniarskich w 1960 roku. Dalsze koleje to Liceum Medyczne Pielęgniarstwa, Zespół Szkół Medycznych, w skład którego wchodziło takŝe Liceum Medyczne i Medyczne Studium Zawodowe, najpierw 2-letnie, a następnie 2,5-letnie. Wygaszenie kształcenia pielęgniarek w 2,5 letnim Medycznym Studium Zawodowym i utworzenie 3 letnich studiów pielęgniarskich w 2001 roku było konsekwencją pręŝnego działania ciechanowskiego środowiska pielęgniarskiego, które od dawna dostrzegało potrzebę kształcenia pielęgniarek na poziomie akademickim, lub co najmniej wyŝszym zawodowym. Misja: WyraŜamy głębokie przekonanie, Ŝe Instytut Ochrony Zdrowia stanie się waŝną społecznością Uczelni, stanowiącą partnerską wspólnotę studentów, nauczycieli i innych pracowników. Wierzymy, iŝ człowiek jest zasadniczo dobry. WyraŜamy nadzieję, iŝ moŝna zbudować jedność w róŝnorodności. Pragniemy aby prawda i miłość były naszą ostoją. Ufamy, iŝ w oparciu o te kardynalne cnoty osiągniemy zamierzone cele. Naszym celem jest : sprawne i skuteczne organizowanie kształcenia studentów w celu uzyskania dyplomu pielęgniarki licencjata wypracowanie atmosfery entuzjazmu dla kształtowania rozwoju ogólnego, profesjonalnego i naukowego kaŝdego członka społeczności Instytutu Ochrony Zdrowia dąŝenie do rozwoju badań naukowych w zakresie pielęgniarstwa pozostawanie w świadomości naszych absolwentów jako nieustającej Alma Mater. WyraŜamy : entuzjazm dla idei humanizmu w pielęgniarstwie i kształtowania troski o człowieka w kaŝdym miejscu i w kaŝdym czasie chęć wprowadzania innowacji dla doskonalenia naszego procesu dydaktycznowychowawczego wolę pracy zespołowej zarówno w codziennej działalności dydaktycznej jak i w badaniach naukowych. 6

Organizacja Instytutu Ochrony Zdrowia PWSZ w Ciechanowie Konwent PWSZ Senat PWSZ Rektor PWSZ Instytut Ochrony Zdrowia Pierwszym Rektorem PWSZ był Prof. dr hab. inŝ. Stanisław Mańkowski Funkcję Prorektora w latach 2001-2003 pełniła Prof. dr hab. med. Bibiana Mossakowska. Prorektorem PWSZ od 2001 roku do września 2005 roku był Prof. dr hab. Ryszard Juszkiewicz. Obecnie: Funkcję Rektora Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej od roku akademickiego 2002/2003 pełni Prof. dr hab. inŝ. Andrzej Kolasa. Funkcję Prorektora pełni Prof. dr hab. Bronisław Rocławski a Kanclerza mgr inŝ. Roman Niesiobędzki. Od 1 października 2004 Instytut Ochrony Zdrowia na podstawie Zarządzenia Rektora Nr 30 z dnia 01 października 2004r. posiada następującą strukturę: 1) Zakład Propedeutyki Pielęgniarstwa 2) Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego i Rehabilitacji 3) Zakład Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia Od 2005 roku Instytut Ochrony Zdrowia prowadzi równieŝ kształcenie podyplomowe pielęgniarek i połoŝnych. Organami Instytutu Ochrony Zdrowia są: Rada Programowa Instytutu, Dyrektor, Zastępca Dyrektora Instytutu, Kierownicy Zakładów i Pełnomocnik ds. Praktyk Zawodowych. Władze Instytutu Ochrony Zdrowia: Dyrektor p.o. Prof. dr hab.med. GraŜyna Skotnicka-Klonowicz (dr n.med. Janina Fetlińska od 20.10.2005r. urlop bezpłatny z powodu pełnienia funkcji Senatora RP) Zastępca Dyrektora - mgr BoŜena Ostrowska Kierownik Zakładu Propedeutyki Pielęgniarstwa - p.o. mgr Agnieszka Bukowska, opiekun naukowy: Prof. dr hab. Jan Kochanowski Kierownik Zakładu Pielęgniarstwa Klinicznego i Rehabilitacji p.o. mgr Katarzyna Korycińska- Koniczuk, opiekun naukowy: Prof. dr hab. med. GraŜyna Skotnicka-Klonowicz, Kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia p.o. mgr Małgorzata Zagroba), opiekun naukowy: Prof.zw.dr hab.med. Bogdan Woźniewicz. Funkcję Pełnomocnika ds. Praktyk Zawodowych pełni Pani mgr Maria Kołtun 7

Przy Zakładzie Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia funkcjonuje Studenckie Koło Naukowe, którego celem jest pogłębianie wiedzy i zainteresowań z zakresu pielęgniarstwa i innych nauk medycznych. Adres: Instytut Ochrony Zdrowia Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów tel/fax: 0 (prefix) 23 672-22-13, 674-37-04 e-mail: iozpwsz@wp.pl ; www.pwszciechanow.edu.pl 3. Warunki rekrutacji na studia pielęgniarskie Instytut prowadzi kształcenie pielęgniarek na poziomie licencjata w ramach 3,5-letnich stacjonarnych wyŝszych studiów zawodowych i 2,0-2,5 letnich studiach uzupełniających pomostowych. O przyjęcie do Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie mogą ubiegać się wyłącznie kandydaci legitymujący się posiadaniem świadectwa dojrzałości, którzy złoŝą w określonym terminie wymagane dokumenty i dokonają stosownej opłaty rekrutacyjnej. Teczkę z kompletem dokumentów kandydaci składają w Rektoracie, który udziela równieŝ wszelkich informacji związanych z rekrutacją na studia (www.pwszciechanow.edu.pl). 4. Podstawy prawne kształcenia i wykonywania zawodu pielęgniarskiego 1. NajwaŜniejszym aktem prawnym w zakresie kształcenia pielęgniarek jest ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyŝszym (Dz.U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365) określająca warunki funkcjonowania uczelni uniwersyteckich, w których m.in. odbywa się kształcenie pielęgniarek i połoŝnych na poziomie licencjata i magistra. 2. Podstawowym aktem prawnym dotyczącym wykonywania zawodu pielęgniarki i kształcenia do zawodu jest ustawa o zawodach pielęgniarki i połoŝnej z dnia 5 lipca 1996 roku (Dz. U. Nr 91, poz. 410 z póź. zmianami). Ustawa określa samodzielność zawodów pielęgniarki i połoŝnej, dojście do zawodu jedynie poprzez szkołę pielęgniarską oraz uwarunkowanie podjęcie nauki w tej szkole posiadaniem świadectwa dojrzałości. 3. Ustawa o samorządzie pielęgniarek i połoŝnych z dnia 19 kwietnia 1991 roku (Dz. U. Nr 41, poz. 178). Samorząd jest reprezentantem zawodowych, społecznych i gospodarczych interesów zawodów, opiniuje programy kształcenia zawodowego, współpracuje z towarzystwami naukowymi, szkołami wyŝszymi, współdziała w rozwoju naukowym pielęgniarstwa. 4. Istotnym z punktu widzenia samodzielności zawodu jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997 roku (Dz. U. Nr 116, poz. 750) w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarza oraz zakresu i rodzaju świadczeń wykonywanych przez połoŝną samodzielnie. 5. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 12 lipca 2007 roku w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a takŝe trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia kierunkowe oraz makrokierunki. (Dz. U. Nr 164 poz. 1166) 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2002 r. w sprawie standardów kształcenia pielęgniarek i połoŝnych w szkołach wyŝszych i wyŝszych szkołach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 499 z 2002). 7. Rozporządzenie MNiSzW z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie muszą spełniać jednostki organizacyjne aby prowadzić studia na określonym kierunku i poziomie kształcenia (Dz. U. Nr 144, poz. 1048). 8. Z punktu widzenia interesów polskich pielęgniarek w okresie wchodzenia do Wspólnoty Europejskiej naleŝy podkreślić iŝ przedstawione regulacje w duŝym stopniu odzwierciedlają zasady zawarte w dokumentach WHO i Europy. Są to m.in. 7.1. Europejskie Porozumienie w sprawie szkolenia i kształcenia pielęgniarek, sporządzone w Strasburgu w dniu 25 października 1995 roku, ratyfikowane w marcu 1996 roku (Dz. U. Nr 83, poz. 384 z dnia 17 lipca 1996r.). 8

Podstawowe zasady zawarte w Porozumieniu to: ustalenie, iŝ przygotowanie zawodowe powinno być ogólne a nie specjalistyczne czas studiów nie mniej niŝ 3 lata i 4600 godz. nauki, w tym połowa nauki zrealizowana w trybie kształcenia praktycznego treści nauczania powinny być realizowane w modułach zamiast w formie przedmiotów. 7.2. Europejska Strategia WHO w sprawie kształcenia pielęgniarek i połoŝnych z 14 maja 1999 roku. Podstawowe zasady: kształcenie i praktyka zawodowa pielęgniarek ukierunkowana na promocję zdrowia jednostki, rodziny i społeczeństwa oraz indywidualna i holistyczna kształcenie pielęgniarek w układzie interdyscyplinarnym umoŝliwiającym prace zespołową program nauczania oparty na wynikach badań naukowych i zorientowany na zdobywanie kompetencji w działaniu w róŝnych środowiskach akredytacja i system doskonalenia jakości podstawowymi wymogami dla szkół pielęgniarskich programy kształcenia muszą uzyskać formalną akredytację i być stale poddawane weryfikacji i doskonaleniu. 5. Filozofia pielęgniarstwa W tradycji polskiego pielęgniarstwa podkreśla się jego naukowe i praktyczne podstawy i uwarunkowania. Pielęgniarstwo jako zawód obejmuje pomaganie jednostkom i grupom społecznym osiąganie ich fizycznych, psychicznych, społecznych i duchowych moŝliwości adaptacji w zmieniającym się środowisku, w którym Ŝyją i pracują. Za WHO przyjmujemy, iŝ celem głównym pielęgniarstwa jest: zapewnienie wysokiego poziomu świadczeń w zakresie trójstopniowej opieki zdrowotnej nad zdrowym, chorym, niepełnosprawnym i umierającym poprzez: promowanie i krzewienie zdrowia zapobieganie chorobom sprawowanie holistycznej i zindywidualizowanej opieki racjonalne wykorzystanie zasobów ludzkich i rzeczowych uczestnictwo w kształceniu i doskonaleniu pracowników ochrony zdrowia prowadzenie badań naukowych Pielęgniarstwo szczególnie podkreśla uznanie dla podmiotowości jednostki, rodziny, społeczności, respektuje ich prawa, a takŝe odpowiedzialność za zdrowe Ŝycie. W oparciu o zasady etyki i własny kodeks etyczny pielęgniarki pracują indywidualnie i zespołowo na rzecz osób indywidualnych i grup społecznych. Dostrzegając wartość człowieka dopingują gdzie to jest moŝliwe do aktywizacji udziału jednostki, jej rodziny i społeczności, tak aby wzmocnić ich zaufanie do siebie i samodzielność w podejmowaniu decyzji. Pielęgniarki ponoszą odpowiedzialność moralna, zawodową, prawną i karną za swoją działalność i opiekę. Pielęgniarstwo jest nauką, która korzysta z wiedzy i metod nauk pokrewnych: medycyny, nauk społecznych, humanistycznych, przyrodniczych i ścisłych. Wnosi ono waŝny wkład w zdrowie. 6. Sylwetka absolwenta Absolwent studiów zawodowych na kierunku pielęgniarstwo uzyskuje tytuł licencjata pielęgniarstwa. Powinien on być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej pielęgniarki, wyznaczonej przez funkcje, w ramach których absolwent powinien być przygotowany do: 1..Świadczenia opieki zdrowotnej oraz zarządzania nią przez: rozpoznawanie potrzeb jednostki, grupy lub zbiorowości oraz określenie zasobów niezbędnych i dostępnych do ich zaspokojenia planowanie i realizowanie opieki pielęgniarskiej z uwzględnieniem metody procesu pielęgnowania i priorytetów opieki wykonywanie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych zgodnie z obowiązującymi przepisami 9

pomoc jednostce, rodzinie w osiąganiu zdrowia i niezaleŝności w chorobie lub niepełnosprawności przez zapewnienie udziału we wszystkich formach opieki i samoopieki przestrzeganie zasad etyki zawodowej współpracę z profesjonalistami dla zapewnienia całościowej opieki jednostce i rodzinie organizowanie i podtrzymywanie bezpiecznego środowiska opieki i pracy dokumentowanie wszystkich etapów procesu pielęgnowania i wykorzystywanie tych informacji do oceny świadczonej opieki. 2. Promocji i edukacji zdrowotnej przez: ocenę indywidualnej wiedzy i umiejętności niezbędnych do zachowania i przywracania zdrowia wspieranie jednostki, rodziny i grupy społecznej w prowadzeniu zdrowego stylu Ŝycia uczenie jednostki, rodziny, grupy społecznej zachowania i przywracania zdrowia uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach edukacyjnych. 3. Działania w roli uczestnika zespołu opieki zdrowotnej przez: współpracę z jednostką rodziną i innymi uczestnikami zespołu w planowaniu i realizowaniu usług zdrowotnych współpracę z innymi uczestnikami zespołu na rzecz zachowania bezpiecznego środowiska opieki i pracy zespołowej komunikowanie się z pacjentem, jego rodziną oraz z innymi uczestnikami zespołu. 4. Rozwoju praktyki pielęgniarskiej, krytycznego myślenia i badań naukowych przez: stosowanie w praktyce aktualnej wiedzy z zakresu nauk medycznych, społecznych, teorii pielęgniarstwa, regulacji prawnych zawodu i opieki zdrowotnej wdraŝanie uznanych wyników badań naukowych do opieki pielęgniarskiej uczestniczenie w badaniach naukowych w celu poszerzenia wiedzy pielęgniarskiej. 7. Kompetencje i obowiązki pielęgniarki / pielęgniarza uzyskane po ukończeniu kształcenia na poziomie licencjata Absolwent, po uzyskaniu prawa wykonywania zawodu wydanego przez samorząd pielęgniarek i połoŝnych, będzie posiadał kwalifikacje do wykonywania świadczeń : - pielęgnacyjnych - zapobiegawczych - diagnostycznych - leczniczych - rehabilitacyjnych - z zakresu promocji zdrowia będzie posiadał kompetencje pozwalające rozwijać i wykonywać funkcje: opiekuńczą, wychowawczą, promowania zdrowia, profilaktyczną, rehabilitacyjną, terapeutyczną będzie się zajmował oceną potrzeb, planowaniem, świadczeniem i analizą rezultatów w zakresie profesjonalnej opieki nad osobami chorymi i poddawanymi rehabilitacji będzie pomagał chorym, rodzinom i grupom w określaniu i realizowaniu pełnego potencjału zdrowotnego, umysłowego i społecznego swoje zadania będzie mógł wykonywać w szpitalach i w środowisku zamieszkania, nauki i pracy uzyskane kompetencje pozwolą na pracę samodzielnie lub w ramach zespołu opieki zdrowotnej moŝe równieŝ kierować pracą zawodową pielęgniarek. Pielęgniarka / pielęgniarz z tytułem licencjata będą mogli być zatrudnienie w publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, w tym w szpitalach i zakładach podstawowej opieki zdrowotnej; w placówkach nauczania i wychowania, w ośrodkach słuŝby medycyny, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych i opiekuńczo-leczniczych, ośrodkach opieki paliatywno-hospicyjnej, jednostkach systemu ratownictwa medycznego, sanatoriach, gabinetach promocji zdrowia, urzędach miast i gmin. 10

8. Jakość kształcenia i ocena wyników Jakość kształcenia (nauczania) to poziom wiarygodności Uczelni. Standardy kształcenia (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2002 r. w sprawie standardów kształcenia pielęgniarek i połoŝnych w szkołach wyŝszych i wyŝszych szkołach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 499 z 2002) określają wymagania w zakresie: realizacji programu kształcenia kadry prowadzącej kształcenie bazy dydaktycznej posiadania wewnętrznego systemu jakości kształcenia. Program nauczania realizowany jest zgodnie z wymogami Unii Europejskiej. W trosce o jakość kształcenia, programy do nauczania poszczególnych przedmiotów zostały przez autorów uszczegółowione i wyposaŝone w informacje waŝne zarówno dla profesora / wykładowcy jak i studentów, określające: cel ogólny, cele szczegółowe, treści kształcenia, kompetencje wyniki kształcenia metody nauczania, metody oceny, literaturę. System monitoringu kształcenia zawarty jest przede wszystkim w regulaminie studiów oraz szczegółowych dyspozycjach Dyrektora Instytutu Ochrony Zdrowia. Kolejnym elementem w ocenie jakości kształcenia jest uzyskiwanie akredytacji - w 2006 roku Instytut Ochrony Zdrowia uzyskał akredytację na 5 lat oraz realizowanie od 2004 roku systemu punktów kredytowych - ECTS. Europejski System Transferu Punktów (ECTS od angielskiej nazwy European Credit Transfer System) opracowany został z myślą o ułatwieniu dostępu do informacji o programach studiów w uczelniach zagranicznych oraz usprawnieniu wymiany studentów między uczelniami. KaŜda uczelnia, która chce brać udział w wymianie studentów, przygotowuje informator o studiach, zawierający m.in. plan studiów oraz opisy poszczególnych przedmiotów wraz z przypisanymi im punktami. Punkty ECTS są względnym miernikiem nakładu pracy studenta potrzebnej do zaliczenia danego przedmiotu. Ustalane są na podstawie całkowitego obciąŝenia studenta, a nie tylko na podstawie liczby godzin zajęć. Ilość pracy wymaganej w całym roku akademickim odpowiada 60 punktom ECTS; na semestr przypada średnio 30 punktów. Podstawowe zasady ECTS: Zasady systemu są wspólne dla wszystkich rodzajów i form prowadzenia studiów. Przydziałem punktów są objęte wszystkie przewidziane programem przedmioty oraz elementy programu studiów, które podlegają ocenie. Punkty przypisywane są całym przedmiotom, a nie poszczególnym formom zajęć. Uzyskanie pozytywnych ocen z wszystkich zajęć wchodzących w skład danego przedmiotu w określonym semestrze (roku) jest równoznaczne z przypisaniem do indywidualnego konta studenta liczby wszystkich punktów przyporządkowanych temu przedmiotowi. Rok zajęć przewidzianych danym programem jest równowaŝny 60 punktom. Uzyskanie dyplomu, poza spełnieniem wymagań programowych, wymaga zdobycia liczby punktów proporcjonalnej do nominalnego czasu trwania studiów, np. trzyletnich studiów licencjackich jest to 3 x 60, czyli 180 punktów. Ocena wyników nauczania opiera się na pomiarze wiedzy i umiejętności przeprowadzonej za pomocą odpowiednich narzędzi. Ocena kształcenia studentów powinna być integralną częścią programów, określać sprawność studentów pod kątem wykonywania umiejętności pielęgniarskich, uwzględniać sposób myślenia i umiejętność rozwiązywania problemów nauczycieli z jednej strony a postępowanie studentów w zdobywaniu kompetencji z drugiej strony. 11

9. Kryteria pomocnicze do wystawiania ocen przy egzaminach i zaliczeniach Regulamin Studiów Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie (przyjęty uchwałą Senatu PWSZ w dniu 23 kwietnia 2003 r., a zatwierdzony przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu) określa przy egzaminach i zaliczeniach następującą skalę ocen: 5,0 - bardzo dobry; 4,5 - dobry plus; 4,0 dobry; 3,5 - dostateczny plus; 3,0 dostateczny; 2,0 niedostateczny. Ocenę bardzo dobry (5,0) otrzymuje student, który: - biegle posługuje się wiedzą i umiejętnościami określonymi w programie kształcenia wykładów, ćwiczeń seminaryjnych, ćwiczeń klinicznych i samokształcenia, proponuje interesujące rozwiązania problemów związanych z opieką, - identyfikuje się z zasadami etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dobry plus (4,5) otrzymuje student, który: - sprawnie posługuje się wiedzą i umiejętnościami określonymi w programie kształcenia wykładów, ćwiczeń seminaryjnych, ćwiczeń klinicznych i samokształcenia, - samodzielnie rozwiązuje problemy zawodowe w sytuacjach typowych, identyfikuje się z zasadami etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dobrą (4,0) otrzymuje student, który: - opanował wiedzą i umiejętności pozwalające na rozwiązywanie problemów zawodowych w sytuacjach typowych, - przestrzega zasad etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dostateczny plus (3,5) otrzymuje student, który. - w pełni opanował wiedzę i umiejętności określone w minimalnych wymaganiach programowych, - potrafi rozwiązywać problemy zawodowe w sytuacjach typowych, - przestrzega zasad etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dostateczną (3.0) otrzymuje student, który: - nie opanował wszystkich wiadomości i umiejętności określonych w minimalnych wymaganiach programowych (ma niewielkie braki) - rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, - dostosowuje się do zasad etyki ogólnej i zawodowej, ale nie podejmuje działań z własnej inicjatywy. Kryteria oceny: - rozumienie pojęć, poprawność terminologiczna, gramatyczna i stylistyczna odpowiedzi, - bezpieczeństwo odbiorcy usług oraz własne, - poprawność komunikowania się, współpracy z zespołem i odbiorcami usług, - satysfakcja odbiorcy usług, - poprawność określenia celu, planowania rozwiązywania problemów, dobrania metod i środków, - wykorzystanie wiedzy z róŝnych dziedzin/przedmiotów, - zgodność prezentowanych poglądów z przyjętymi zasadami etyki ogólnej i zawodowej, - refleksja dotycząca własnego działania, - samodzielność myślenia, działania, kreatywność w poszukiwaniu rozwiązań, - wraŝliwość i gotowość do działania, - racjonalne metody rozwiązywania problemu i wykonywanie działań, poprawny końcowy wynik (lub stopień jego rozwiązania), okres wykonania, biegłość, dokładność, sumienność. 12

10. Plan studiów Rok akademicki rozpoczyna się 1 października i kończy 30 września. Podzielony jest na 2 semestry: zimowy - 15 tygodni i letni - 15 tygodni. Wymiar godzinowy wynosi 4830 i kształtuje się następująco: 810 godzin przedmioty podstawowe, 3795 godzin przedmioty kierunkowe, 225 godzin przedmioty ogólne Zajęcia teoretyczne obejmują - 2.530 godzin, w tym: 165 godzin zajęć bez udziału nauczyciela. Zajęcia praktyczne 2.300 godzin, w tym: zajęcia praktyczne - 1.100 godzin praktyka zawodowa 1.200 godzin w tym: wakacyjna 10 tygodni x 40 godz. = 400 godzin śródsemestralna 20 tygodni x 40 godz. = 800 godzin Zmiany zostały dokonane na podstawie art. 7. ust. 4 Ustawy z dnia 22 maja 2003 o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i połoŝnej oraz ustawy zmieniającej ustawę o zawodach pielęgniarki połoŝnej (Dz. U. nr 109 poz. 1029). Znowelizowany do standardów europejskich plan studiów został zatwierdzony Uchwałą Nr 53/II/2007 Senatu Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej z dnia 25.09.2007r. w sprawie przyjęcia zmian w planach i programach kształcenia w Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej w Ciechanowie dla kierunku pielęgniarstwo 13

Załącznik Nr 2 do Uchwały Senatu 53/II/07 Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie z dnia 25.09.2007 r. PLAN STUDIÓW obowiązujący od roku akademickiego 2007/2008-4830godz. w 3,5- letnim cyklu kształcenia w Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej w Ciechanowie w systemie stacjonarnym Instytut Ochrony Zdrowia - kierunek PIELĘGNIARSTWO ROK I / sem. I FORMA ZAJĘĆ/ LICZBA GODZIN L.P. Przedmiot Wykłady ECTS Ćwicz. ZAJĘCIA TEORETYCZNE Semestr I Razem ECTS Laboratratorium ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela ECTS Liczba godz. ECTS ZAJĘCIA PRAKTYCZNE + PRAKTYKA ZAWODOWA Zajęcia Praktyka praktyczne zawodowa Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Ogółem liczba godzin Suma punktów ECTS Forma zaliczenia 1 Język angielski 30 1 30 1 30 1 2 Wychowanie fizyczne 30 1 30 1 30 1 Filozofia i etyka zawodu 3 pielęgniarki:. Filozofia 30 1 10 1 15 1 55 3 55 3 egzamin Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki: Etyka egzamin 4 zawodu pielęgniarki 25 0,5 10 0,5 35 1 35 1 5 Anatomia 45 3 15 2 15 1 75 6 75 6 egzamin 6 Genetyka 30 1 15 1 45 2 45 2 egzamin 7 Biochemia i biofizyka 30 1 10 0,5 5 0,5 45 2 45 2 8 Mikrobiologia i parazytologia 30 0,5 15 1 15 0,5 60 2 60 2 9 Psychologia 30 1 30 1 60 2 60 2 egzamin 10 Socjologia 20 0,5 10 1 15 0,5 45 2 45 2 egzamin 11 Pedagogika 30 1 15 0,5 15 0,5 60 2 60 2 egzamin zal. z oceną zal. z oceną zal. z oceną zal. z oceną

12 Podstawy pielęgniarstwa 25 1 5 0,5 10 1 40 2,5 40 2,5 13 14 15 Podstawy pielęgniarstwa: Pracownia umiejętności pielęgniarskich 100 1,5 100 1,5 100 1,5 Zdrowie publiczne: Higiena 15 0,5 15 0,5 15 0,5 Zdrowie publiczne: Epidemiologia 15 0,5 15 0,5 15 0,5 Zdrowie publiczne: Organizacja ochrony 16 zdrowia 20 0,5 20 0,5 20 0,5 RAZEM 345 12 280 11,5 5 0,5 100 5,5 730 29,5 730 29,5 zal. z oceną zal. z oceną zal. z oceną zal. z oceną zal. z oceną 15

ROK I / sem. II FORMA ZAJĘĆ/ LICZBA GODZIN ZAJĘCIA TEORETYCZNE Semestr II Razem ZAJĘCIA PRAKTYCZNE + PRAKTYKA ZAWODOWA Zajęcia Praktyka praktyczne zawodowa L.P. Przedmiot Wykłady ECTS Ćwicz. ECTS Laboratratorium ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela ECTS Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Ogółem liczba godzin Suma punktów ECTS Forma zaliczenia 1 Język angielski 30 1 30 1 30 1 2 Wychowanie fizyczne 30 1 30 1 30 1 3 Fizjologia 45 2 15 2 15 1 75 5 75 5 egzamin 3 Patologia 45 2 15 2 15 1 75 5 75 5 egzamin 4 Zdrowie publiczne 25 0,5 25 0,5 25 0,5 egzamin 5 6 Zdrowie publiczne: Organizacja opieki i pracy pielęgniarskiej Zdrowie publiczne: Statystyka zal. z oceną zal. z oceną 15 0,5 15 0,5 15 0,5 zal. z oceną 15 0,5 15 0,5 15 0,5 7 Farmakologia 30 2 15 2 15 1 60 5 60 5 egzamin 8 Podstawy pielęgniarstwa 25 1 5 0,5 30 1,5 80 2 120 4 230 7,5 egzamin 9 Podstawy pielęgniarstwa: Pracownia umiejętności 100 1,5 100 1,5 100 1,5 zal. z oceną pielęgniarskich RAZEM 200 8,5 210 10 45 3 455 21,5 80 2 120 4 655 27,5 zal. z oceną 16

ROK II / sem. III L.P. Przedmiot Wykłady ECTS Ćwicz. FORMA ZAJĘĆ/ LICZBA GODZIN ZAJĘCIA TEORETYCZNE Semestr III ECTS Laboratratorium ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela ECTS Liczba godz. Razem ECTS ZAJĘCIA PRAKTYCZNE + PRAKTYKA ZAWODOWA Zajęcia Praktyka praktyczne zawodowa Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Ogółem liczba godzin Suma punktów ECTS Forma zaliczenia 1 Język angielski 30 1 30 1 30 1 zal. z oceną 2 Badanie fizykalne 30 1 15 1 45 2 45 2 zal. z oceną 3 Interna 40 1 40 1 40 1 egzamin Pielęgniarstwo 120 3 4 intrnistyczne 20 1 20 2 10 1 50 4 170 7 egzamin 5 Chirurgia 40 1 40 1 40 1 egzamin Pielęgniarstwo 120 3 6 chirurgiczne 20 1 20 2 10 1 50 4 170 7 egzamin 7 Promocja zdrowia 30 1,5 15 1 15 0,5 60 3 20 1 80 4 egzamin 8 Podstawy pielęgniarstwa: Historia pielęgniarstwa 15 1 15 1 15 1 zal. z oceną Technologie 9 informacyjne 15 1 15 1 30 2 30 2 egzamin 10 Dietetyka 30 0,5 15 0,5 45 1 45 1 zal. z oceną RAZEM 210 8 145 8,5 50 3,5 405 20 260 7 665 27 17

ROK II / sem. IV L.P. Przedmiot Wykłady ECTS Ćwicz. FORMA ZAJĘĆ/ LICZBA GODZIN ZAJĘCIA TEORETYCZNE Semestr IV ECTS Laboratratorium ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela ECTS Liczba godz. Razem ECTS ZAJĘCIA PRAKTYCZNE + PRAKTYKA ZAWODOWA Zajęcia Praktyka praktyczne zawodowa Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Ogółem liczba godzin Suma punktów ECTS Forma zaliczenia 1 Język angielski 30 2 30 2 30 2 egzamin 2 Pediatria 40 1,5 40 1,5 40 1,5 egzamin Pielęgniarstwo 160 4 3 pediatryczne 20 1 20 1,5 10 1 50 3,5 210 7,5 egzamin Badania w pielęgniarstwie: 4 Metodologia 35 3 35 3 35 3 zal. z oceną 5 Ratownictwo medyczne 40 1 15 2 55 3 55 3 zal. z oceną 6 Radiologia 30 1 30 1 30 1 zal. z oceną 7 ZakaŜenia szpitalne 15 0,5 15 0,5 15 0,5 zal. z oceną 8 Język migowy 30 1 30 1 30 1 zal. z oceną Promocja zdrowia 9 psychicznego 15 0,5 15 0,5 15 0,5 zal. z oceną 10 11 Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne 160 4 160 4 zal. z oceną Interna i pielęgniarstwo internistyczne 160 4 160 4 zal. z oceną RAZEM 195 8,5 95 6,5 10 1 300 16 160 4 320 8 780 28 18

ROK III / sem. V FORMA ZAJĘĆ/ LICZBA GODZIN L.P. Przedmiot Wykłady ECTS Ćwicz. ZAJĘCIA TEORETYCZNE Semestr V ECTS Laboratratorium ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela ECTS Liczba godz. Razem ECTS ZAJĘCIA PRAKTYCZNE + PRAKTYKA ZAWODOWA Zajęcia Praktyka praktyczne zawodowa Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Ogółem liczba godzin Suma punktów ECTS Forma zaliczenia Podstawowa opieka 1 zdrowotna 45 2 15 2 15 1 75 5 75 5 zal. z oceną PołoŜnictwo, 25 0,5 25 0,5 25 0,5 2 ginekologia egzamin Pielęgniarstwo 80 2 połoŝniczo - 20 0,5 15 1 35 1,5 115 3,5 3 ginekologiczne egzamin 4 Geriatria 35 1 35 1 35 1 egzamin Pielęgniarstwo 80 1,5 25 1 15 1 40 2 120 3,5 5 geriatryczne egzamin 6 Anestezjologia 30 1 30 1 30 1 egzamin Pielęgniarstwo w 40 1 10 1 20 1 15 1 45 3 85 4 7 zagroŝeniu Ŝycia egzamin 8 Rehabilitacja 30 1 30 1 30 1 egzamin Pielęgnowanie 80 1,5 20 1 10 1 30 2 110 3,5 9 niepełnosprawnych egzamin Badania w pielęgniarstwie: 10 Seminarium licencjackie 20 3 20 3 20 3 zal. z oceną RAZEM 175 6,5 120 8,5 70 5 365 20 280 6 645 26 19

ROK III / sem. VI L.P. Przedmiot Wykłady ECTS Ćwicz. FORMA ZAJĘĆ/ LICZBA GODZIN ZAJĘCIA TEORETYCZNE Semestr VI ECTS Laboratratorium ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela ECTS Liczba godz. Razem ECTS ZAJĘCIA PRAKTYCZNE + PRAKTYKA ZAWODOWA Zajęcia Praktyka praktyczne zawodowa Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Ogółem liczba godzin Suma punktów ECTS Forma zaliczenia 1 Prawo 30 1 30 1 30 1 zal. z oceną Podstawowa opieka 2 zdrowotna 120 3 120 3 egzamin 3 Psychiatria 20 1 20 1 20 1 egzamin Pielęgniarstwo 4 psychiatryczne 20 1 25 1 10 1 55 3 80 1 135 4 egzamin 5 Neurologia 35 1 35 1 35 1 Pielęgniarstwo egzamin 6 neurologiczne 25 2 15 1 40 3 80 2 120 5 7 Opieka paliatywna 30 2 15 2 45 4 40 1 85 5 egzamin 8 9 10 11 Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagroŝeniu Ŝycia 40 1 40 1 zal. z oceną Badania w pielęgniarstwie: Seminarium licencjackie Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne PołoŜnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo połoŝniczo ginekologiczne 20 3 20 3 20 3 zal. z oceną 80 1,5 80 1,5 zal. z oceną 40 2 40 2 zal. z oceną 20

12 13 Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne Ochrona własności intelektualnej 15 1 15 1 40 1 40 1 zal. z oceną 15 1 zal. z oceną RAZEM 150 7 85 8 25 2 260 17 320 7 200 5,5 780 29,5 21

ROK IV / sem. VII FORMA ZAJĘĆ/ LICZBA GODZIN L.P. Przedmiot Wykłady ECTS Ćwicz. ZAJĘCIA TEORETYCZNE Semestr VII ECTS Laboratratorium ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela ECTS Liczba godz. Razem ECTS ZAJĘCIA PRAKTYCZNE + PRAKTYKA ZAWODOWA Zajęcia Praktyka praktyczne zawodowa Liczba godz. ECTS Liczba godz. ECTS Ogółem liczba godzin Suma punktów ECTS Forma zaliczenia 1 2 3 4 5 Badania w pielęgniarstwie: Seminarium licencjackie 15 3 15 3 15 3 zal. z oceną Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne 120 3 120 3 zal. z oceną Podstawowa opieka zdrowotna 200 2 200 2 zal. z oceną Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne 80 2 80 2 zal. z oceną Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne 40 1 40 1 zal. z oceną 6 Opieka paliatywna 40 1 40 1 zal. z oceną Rehabilitacja i pielęgnowanie 7 niepełnosprawnych 80 1,5 80 1,5 zal. z oceną RAZEM 15 3 15 3 560 10,5 575 13,5 22

11. PRZEDMIOTY I - EGO ROKU STUDIÓW 11.1 PRZEDMIOTY OGÓLNE Przedmiot : Język angielski Kod przedmiotu PIEL.JA.ORISI,IIRIISIII,IV 1 Nazwa przedmiotu Jednostka organizacyjna Kierunek Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Okres realizacji przedmiotu Typ zajęć Rodzaj zaliczenia Prowadzący zajęcia teoretyczne Koordynator przedmiotu Język angielski Instytut Ochrony Zdrowia Pielęgniarstwo 5 ECTS Ogólny Rok I, semestr I, semestr II, Rok II semestr III, semestr IV Ćwiczenia Zaliczenie z oceną, egzamin mgr Joanna Trzcińska mgr Joanna Trzcińska Autor programu : mgr Joanna Trzcińska Wymiar godzinowy: zajęcia teoretyczne: - ćwiczenia 120 godzin 5 ECTS - (sem. I - 30 godzin, sem. II - 30 godzin, - sem. III - 30 godzin, - sem. IV - 30 godzin) Cele dydaktyczno-wychowawcze przedmiotu : przygotowanie studentów do porozumiewania się w zakresie tematyki dotyczącej Ŝycia codziennego, wprowadzenie i utrwalenie terminologii zawodowej, ze szczególnym uwzględnieniem typowych struktur językowych, wykształcenie sprawności rozumienia mowy ze słuchu; mówienia; czytania; pisania. Treści kształcenia: Tematyka ćwiczeń : Wprowadzane słownictwo, funkcje i sytuacje oraz struktury gramatyczne (zestawienie tabelaryczne)

Wprowadzane słownictwo Funkcje i sytuacje Struktury gramatyczne 1. Informacje osobiste: - imię, nazwisko, adres, wiek, data i miejsce urodzenia, narodowość, zainteresowania - wygląd zewnętrzny - cechy charakteru - witanie i Ŝegnanie się - przedstawianie się - opisywanie osób - zaimki osobowe i wskazujące - uŝycie przymiotnika jako przydawki i orzecznika (A tall girl; She s tall ) - przyimki (in, at, on) - czasownik to have got. 2 - czasownik to be - przysłówki częstotliwości (np. always, usually, often sometimes) i ich pozycja w zdaniu - czasy gramatyczne (zdania twierdzące, pytające i przeczące): Present Simple i Present Continuous. 3. Środowisko naturalne: - zwierzęta wygląd, środowisko, w którym Ŝyją - pogoda 4. Zdrowie: - części ciała i ich funkcje - podstawowe choroby, typowe dolegliwości, urazy, rany - styl Ŝycia zdrowe i niezdrowe nawyki - odŝywianie produkty spoŝywcze, posiłki, zdrowe i niezdrowe potrawy, diety - samopoczucie 5. Układy, ich funkcje, narządy wewnątrz systemów: podstawowe choroby, metody leczenia. 6. Praca: - zawody - specjalności lekarskie - dziedziny nauk medycznych - cechy osobowości wymagane przy wykonywaniu róŝnych zawodów - status społeczny zawodów 7. PodróŜowanie: - środki transportu - zwiedzanie, mapy i plany - opisywanie zwierząt - opisywanie pogody, rozmowa o pogodzie - pytanie o nazwy części ciała i ich funkcje - pytanie o radę (What shall I do?) - udzielanie rad, oferowanie pomocy (I think you should..) - zamawianie posiłku w restauracji - uzyskiwanie i udzielanie informacji - pytanie o drogę - wskazywanie drogi - zaimki pytające (who, what, where, when, how, why) - l.poj. i mnoga rzeczowników (regularna i nieregularna) - przyrostki słuŝące do tworzenia przymiotników (np. -al, -ic, -y) - pytania i krótkie odpowiedzi w czasie Present Continuous - liczba mnoga rzeczowników - rzeczowniki policzalne i niepoliczalne - określniki: many, much, a few, a little, some, any - czasowniki modalne (w prośbach, obietnicach i propozycjach pomocy: can, could, will, shall) - tryb rozkazujący - stopniowanie przymiotników regularne i nieregularne - uŝycie przymiotnika w wyraŝeniach: too.., enough, as... as, so...,... than... - czasowniki modalne (do mówienia o umiejętnościach: can, do wyraŝania konieczności: must, have to, should) - przyimki w okolicznikach miejsca i kierunku ( at, in, in front of, on, across, next to, opposite, between, towards) - forma przeszła czasownika to be - forma przeszła czasownika to have 24

8. Wywiad z pacjentem, badanie fizykalne. - konstrukcje pytające; wyraŝenia codzienne i formalne; - przewidywane odpowiedzi pacjenta 9. Czas wolny: - sposoby spędzania wolnego czasu rozrywka, sport, turystyka, hobby, zabawa 10. Badania diagnostyczne; testy laboratoryjne. - skróty stosowane w terminologii zawodowej Metody nauczania: 1. wykład informacyjny, problemowy 2. opowiadanie 3. metoda przypadków, 4. metoda sytuacyjna 5. dyskusja dydaktyczna 6. film 7. metoda programowana z uŝyciem komputera, sprzętu audiowizualnego Wyniki nauczania przedmiotu : Student na poziomie licencjata powinien : znać : - terminologię zawodową ze szczególnym uwzględnieniem typowych dla niej struktur językowych rozumieć : - opanowane wyrazy i grupy wyrazowe występujące w nowym, nieznanym kontekście, - komunikat dzięki odniesieniu zrozumianej leksyki do sytuacji komunikacyjnej, - ogólny sens wypowiedzi przy niezrozumieniu jej fragmentów. umieć : - wyodrębnić Ŝądaną informację, - śledzić fabułę, - kształtować strategie antycypacyjne (zdolności prognozowania zarówno językowej formy wypowiedzi, jak i treści wypowiedzi), - rozróŝniać wyrazy o podobnym brzmieniu, - określać znaczenie wyrazów na podstawie kontekstu lub podobieństwa z językiem polskim lub innym językiem obcym, - rozróŝniać i określać formy wypowiedzi ustnych, - czynnie stosować zróŝnicowane środki językowe adekwatne do sytuacji komunikacyjnej (sytuacje relacjonowania, negocjowania, argumentowania), 25

- dobierać struktury słowotwórcze i składniowe, jednostki leksykalne, styl i formę wypowiedzi adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, intencji autora i celu wypowiedzi, - stosować odpowiednie konstrukcje intonacyjne; akcent logiczny; poprawną ekspresję wypowiedzi (artykulacja, intonacja, akcentacja, rytm i tempo), - doskonalić mechanizmy antycypacyjne treści komunikatu (przewidywanie i określanie przedmiotu i treści wypowiedzi, wyodrębnianie myśli przewodniej komunikatu, wyodrębnianie Ŝądanej informacji, ustalanie logicznej ciągłości komunikatu), - kształtować i doskonalić umiejętności związane z interpretacją czytanego komunikatu, - rozpoznawać, rozróŝniać i przewidywać formy gramatyczne, - określać znaczenia nieznanych wyrazów na podstawie analizy słowotwórczej lub kontekstów, - zwiększać tempo czytania (przy ograniczaniu artykulacji wewnętrznej w czasie czytania cichego), - kształtować nawyk posługiwania się słownikiem, - tworzyć zróŝnicowane pod względem formy komunikaty pisemne (na zadany temat, zawierające określone informacje, adresowane do określonych odbiorców, wyraŝające określone intencje), - stosować środki językowe adekwatne do określonej formy wypowiedzi, celu komunikatu, intencji autora, - kształtować i doskonalić umiejętności związane z techniką pisania stosować zasady ortografii i interpunkcji. Warunki zaliczenia przedmiotu : zaliczenie z oceną, egzamin po IV semestrze Literatura : 1. Ciecierska J., Jenike B., Tudruj K., English in Medici 2. Donesch - JeŜo E., English for students of Nursing beginners- intermediate,, Wyd AM, Kraków 1997/1998 3. Donesch - JeŜo E., English for students of Nursing intermediate- advanced, Wyd AM, Kraków 1997/1998 4. Milliken E., Campbell G., Essential Competencies for Patient Care. 26

Przedmiot: Wychowanie fizyczne Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka organizacyjna Kierunek Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Okres realizacji przedmiotu Typ zajęć Rodzaj zaliczenia Prowadzący zajęcia teoretyczne Koordynator przedmiotu PIEL.WF.ORISI,II2 Wychowanie fizyczne Instytut Ochrony Zdrowia Pielęgniarstwo 2 ECTS Ogólny Rok I, semestr I, semestr II, Ćwiczenia Zaliczenie z oceną mgr Mirosław Boniakowski mgr Mirosław Boniakowski Autor programu: mgr Mirosław Boniakowski Wymiar godzinowy: ćwiczenia - 60 godzin 2 ECTS Cele dydaktyczno wychowawcze przedmiotu: kształtowanie umiejętności ruchowych i ogólnej sprawności fizycznej przygotowanie do uczestnictwa w wybranych formach kultury fizycznej zapoznanie z propedeutyką metodyki prowadzenia i projektowania ćwiczeń fizycznych dla siebie i osób w róŝnym wieku i o róŝnym stopniu sprawności Treści nauczania : 1. Doskonalenie nabytej sprawności ogólnej z wykorzystaniem róŝnych metod i środków dydaktycznych poprzez : - gry i zabawy ruchowe oraz zespołowe gry druŝynowe, - formy gimnastyczne, kulturystyczne, muzyczno ruchowe, indywidualne. 2. Kształtowanie sprawności specjalnej w wybranych dyscyplinach : - grach druŝynowych - aerobiku, stretchingu, kalanetiksu, jogi - pływaniu 3. Nauczanie projektowania i prowadzenia zdrowego trybu Ŝycia: - nauczanie wybranych metod diagnozowania sprawności ruchowej - nauczanie zasad doboru ćwiczeń i stopniowania wysiłku (próba przeprowadzenia ćwiczeń na grupie współćwiczących) - nauczanie wybranych metod odnowy biologicznej : masaŝu, automasaŝu kąpieli wodnych i hydromasaŝu relaksu autogennego 27

Metody nauczania: refleksoterapii oddychania przeponowego korekcyjno kompensacyjnej - nauczanie zasad organizacji i sędziowania imprez rekreacyjnych - nauczanie zasad higieny i bezpieczeństwa na zajęciach ruchowych : pomoc i asekuracja elementy ratownictwa wodnego (wynoszenie, wyciąganie, holowanie tonącego, nurkowanie za tonącym). 1. wykład problemowy 2. pogadanka 3. pokaz 4. seminarium 5. ćwiczenia przedmiotowe 6. ćwiczenia indywidualne, 7. ćwiczenia grupowe Wyniki nauczania przedmiotu : Student na poziomie licencjata powinien : znać: - podstawowe techniki rekreacyjno-relaksacyjne słuŝące poprawie zdrowia, a takŝe opanować metody relaksacyjne przydatne w przyszłej pracy zawodowej z pacjentem. rozumieć: - zaleŝności między aktywnością ruchową a poziomem zdrowia umieć: - dokonać pomiaru tęŝyzny fizycznej jednym z testów (indeks) diagnostycznych, zaprogramować aktywność ruchową dla siebie i własnej rodziny z zachowaniem zasad bezpieczeństwa oraz udzielić pomocy w razie wypadku. Warunki zaliczenia przedmiotu : zaliczenie z oceną Literatura obowiązkowa: 1. Cendrowski Z.: Będę Ŝył 107 lat. Agencja Promo-Lider, 1996 2. Kulmatycki: Ćwiczenia relaksacyjne. Agencja Promo-Lider 1995 3. Kutzner-Kozińska: Korekcja wad postawy. Warszawa 1997 4. Maszczak T.: Metodyka wychowania fizycznego. Warszawa 1992 5. Nowak M.: Ćwiczyć czy chorować. Agencja Promo-Lider 1994 6. Prochowicz Z.: Podstawy masaŝu leczniczego. PZWL, Warszawa 1993 7. Rosłowski, Skolimowski: Techniki wykonywania ćwiczeń leczniczych. PZWL W-wa, 1998 8. Van der Zail: Relaks doskonały. Poznań 2001 28

11.2. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Przedmiot: Anatomia Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka organizacyjna Kierunek Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Okres realizacji przedmiotu Typ zajęć Rodzaj zaliczenia Prowadzący zajęcia teoretyczne Koordynator przedmiotu PIEL.ANA.PRISI6 Anatomia Instytut Ochrony Zdrowia Pielęgniarstwo 6 ECTS Podstawowy Rok I, semestr I Wykłady, ćwiczenia, zajęcia bez udziału nauczyciela Egzamin Prof. dr hab. med. Jan Kochanowski Prof. dr hab. med. Jan Kochanowski Autor programu: Prof. dr hab. med. Jan Kochanowski Wymiar godzinowy: 75 godzin 6 ECTS, w tym: - wykłady 45 godzin 3 ECTS, - ćwiczenia - 15 godzin 2 ECTS, - zajęcia bez udziału nauczyciela 15 godzin 1 ECTS Cele dydaktyczno-wychowawcze przedmiotu : - zapoznanie z morfologią i topografią kości, mięśni, narządów wewnętrznych oraz układu nerwowego, - zwrócenie uwagi na unaczynienie i unerwienie omawianych struktur anatomicznych, - zapoznanie z mianownictwem anatomicznym polsko-łacińskim - wskazanie moŝliwości wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce pielęgniarskiej oraz przydatność umiejętności posługiwania się mianownictwem anatomicznym. Treści kształcenia : Tematy wykładów : 1. Podstawy embriologii i histologii. 2. Kości. Połączenie kości, stawy i wiązadła. 3. Mięśnie kończyn, tułowia i głowy. 4. Budowa mózgowia i rdzenia kręgowego. 5. Układ nerwowy obwodowy, schemat powstawania nerwu rdzeniowego, nerwy czaszkowe i rdzeniowe. 6. Drogi i ośrodki nerwowe. 7. Narządy zmysłów. 8. Serce. Główne tętnice i Ŝyły. KrąŜenie duŝe i małe. Drogi krąŝenia obocznego. 9. Układ chłonny naczynia, budowa śledziony. 29

10. Gruczoły wewnętrznego wydzielania. 11. Klatka piersiowa, układ oddechowy, płuca, opłucna, drogi oddechowe. 12. Układ trawienny, budowa i stosunki topograficzne, unerwienie i unaczynienie. 13. Układ moczowo-płciowy, miednica mniejsza. 14. Otrzewna, zachyłki otrzewnej, przestrzeń zaotrzewnowa. 15. Anatomia topograficzna człowieka Ŝywego. Metody nauczania: 1. wykład podający 2. wykład problemowy 3. wykład konwersatoryjny 4. dyskusja dydaktyczna 5. burza mózgów Tematyka ćwiczeń : 1. Budowa tkanek, kości i ich połączenia. 2. Układ nerwowy i narządy zmysłów. 3. Układ krąŝenia, chłonny i gruczoły wydzielania wewnętrznego. 4. Układ trzewny, oddechowy i moczowo-płciowy. 5. Anatomia topograficzna. Zastosowanie anatomii w pracy klinicznej. Metody nauczania: 1. seminarium 2. studium przypadków 3. dyskusja dydaktyczna 4. film 5. metoda programowana z uŝyciem komputera 6. pokaz Zajęcia bez udziału nauczyciela : 1. Unaczynienie narządów i krąŝenie oboczne. 2. Drogi nerwowe: ruchowa, czuciowe: czucie powierzchowne, głębokie, droga wzrokowa, słuchowa, smakowa. 3. Układ ruchu stawy, więzadła, mięśnie 4. Schemat unerwienia autonomicznego narządów. 5. Gruczoły wydzielania zewnętrznego i dokrewnego. 30