RELIGIA KL III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE WYMAGANIA EDUKACYJNE

RELIGIA KL III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE WYMAGANIA EDUKACYJNE Dział I. Na progu małżeństwa i rodziny rozumie, że człowiek pochodzi od Boga i wymienia rodzaje godności potrafi wykazać różnice między potrafi wyjaśnić, w czym potrafi krytycznie jest powołany do życia wiecznego rozumie, w czym przejawia się miłość chrześcijańską i współcześnie się wyraża chrześcijańska od- rozumie, że człowiek zraniony przez Boga do człowieka proponowaną wizją człowieka wizja człowieka nieść się do grzech jest słaby rozumie, że katecheza jest przyjęciem potrafi określić rolę i wartość potrafi omówić kierunek poglądów definiuje pojęcia: osoba, personalizm, Bożej miłości i możliwością osoby w perspektywie jej powo- personalizmu chrześcijań- podważają- godność osoby ludzkiej odpowiedzi na nią łania do życia wiecznego skiego i wartości decydujące cych chrze- o wielkości człowieka ścijańską wymienia czynniki decydujące o wielkości człowieka (godność, wolność, rozumwołań jest powołanie do życia w rojawia się prawdziwa miłość wo- potrafi scharakteryzować wizję rozumie, że jednym z istotnych po- potrafi uzasadnić, w czym przenośćdzinibec Boga i człowieka trudności w okazywaniu płciowości wymienia kochające go osoby (Boga i potrafi opisać podstawowe cechy rodziny potrafi opisać możliwości odpo- uczuć lub w ich przyjęciu konkretnych ludzi) chrześcijańskiej wiedzi człowieka na miłość Bożą potrafi opisać biblijną wi- rozumie, co to znaczy kochać potrafi określić swoje miejsce, role i i drugiego człowieka zję małżeństwa i rodziny definiuje pojęcia: powołanie, rodzina, rodzina zadania w rodzinie potrafi scharakteryzować po- potrafi krytycznie ocenić chrześcijańska rozumie wartość płciowości i jej ceszczególne funkcje rodziny obraz miłości kreowanej wymienia funkcje i zadania rodziny lowość w życiu człowieka potrafi uzasadnić, że płciowość przez media wymienia argumenty przemawiające za wymienia cechy prawdziwej miłości wywiera wpływ na wszystkie sfery potrafi scharakteryzować tym, że człowiek został stworzony jako w aspekcie chrześcijańskim (1 Kor osoby ludzkiej, na jedność cia- małżeństwo jako wspólno- mężczyzna i kobieta 13,1-13) ła i duszy tę życia i miłości rozumie, że płciowość jest darem Boga wymienia drogi prowadzące do pełniej miłości małżeńskiej społeczne konsekwencje patologii się do postaw nieprzychyl- potrafi opisać indywidualne i potrafi krytycznie odnieść wymienia patologie płciowości definiuje pojęcie miłości rozumie wartość węzła małżeńskiego potrafi scharakteryzować posta- potrafi uzasadnić, dlaczego płciowości nych nowemu życiu wymienia zagrożenia dla miłości małżonków rozumie, że małżeństwo jest wspólnotą życia i miłości łości małżeńskiej w godności i miłości wy i zachowania zagrażające mi- dziecko ma prawo do życia potrafi odróżnić miłość prawdziwą od pseudomiłości rozumie, że podstawą aksjologiczną potrafi wykazać wpływ wartości potrafi scharakteryzować definiuje pojęcia: małżeństwo, wspólnota małżeństwa jest miłość, wierność, podstawowych na trwałość małżeństwa domowy czynniki tworzące Kościół wymienia warunki zawarcia sakramentu odpowiedzialność i nierozerwalność małżeństwa rozumie, na czym polega odpowiedzialne rodzicielstwo czenia przeciw godności małżeń- potrafi scharakteryzować wykro- wymienia wykroczenia przeciw godności skiej małżeńskiej (cudzołóstwo, rozwód, kazirodztwo, wolny związek, poligamia) potrafi scharakteryzować sposoby zapobiegania konfliktom 1

I. Na progu małżeństwa i rodziny definiuje pojęcie konfliktu rozumie, że dziecko jest darem Boga potrafi scharakteryzować sposo- potrafi umiejscowić meto- potrafi wymienia źródła i skutki konfliktów w rodzinie i owocem ludzkiej miłości by rozwiązywania konfliktów w dy naturalne w naturze scharakte- oraz sposoby ich rozwiązywania potrafi wyjaśnić, dlaczego dziecko małżeństwie i rodzinie człowieka i Bożym planie ryzować rozumie, że jednym z celów małżeństwa jest jest bezcennym darem Boga potrafi opisać postawy rodzicielskie potrafi uzasadnić, dlacze- stanowi- płodność potrafi właściwie ocenić bezpłodnośgo sprzyjające przyjęciu nowego dziecko wymaga szczesko Ko- definiuje pojęcie płodności życia gólnej opieki ze strony rościoła wo- wymienia zagrożenia godności i wolności wskazuje teksty biblijne i soborowe potrafi scharakteryzować wspólnotę rodzinną jako Kościół domowy potrafi scharakteryzować pulacji dziny i społeczeństwa bec mani- dziecka (pornografia, znęcanie się nad dziećmi) potrafi podajeć argumenty prze- wymienia rodzaje manipulacji naturalne metody regulacji biome- na temat rodziny wymienia prawa i obowiązki dziecka w rodzinie mawiające za poszanowaniem oso- biomedycznych i potrafi je zdefi- poczęć dycznych i społeczeństwie by niować potrafi uzasadnić, że antymawiające definiuje pojęcie Kościoła domowego wymienia argumenty za stosowaniem scharakteryzuje zagrożenia wykoncepcja jest sprzeczna z metod naturalnego planowanikające z nowoczesnych badań planem Boga wobec czło- wymienia, czynniki tworzące z rodziny Kościół domowy (Eucharystia, wspólne świętowanie, lektura Pisma św., modlitwa) wymienia owoce stosowania natu- manipulacji genetycznych, bio- potrafi uzasadnić, że antynia rodziny podaje zagrożenia wynikające z wieka wymienia metody naturalnego planowania ralnych metod w małżeństwie medycznych itp. koncepcja jest sprzeczna z rodziny potrafi opisać naturalny rytm płodnoścwania metod naturalnych człowieka potrafi uzasadnić wartość stoso- ekologicznym dążeniem definiuje pojęcia: ekologia, antykoncepcja wymienia zagrożenia płynące z antykoncepcji potrafi opisać zagrożenia płynące z potrafi opisać argumenty za potrafi przedstawić argumenty przeciw aborcji i definiuje pojęcia: aborcja i środki wczesnoporonne wymienia naukowe i religijne ar- poczętego życia środkom wczesnoporon- antykoncepcji świętością i nienaruszalnością wymienia środki antykoncepcyjne i wczesnoporonne wymienia argumenty przeciw abor- wymiarze indywidualnym i spo- potrafi scharakteryzować gumenty za poszanowaniem życia potrafi opisać skutki aborcji w nym rozumie, że człowiek jest osobą od chwili poczęcia rozumie rozmiar problemu aborcji duchowe) zawarcia małżeństwa cji i środkom wczesnoporonnym łecznym (fizyczne, psychiczne i warunki i przeszkody do wymienia indywidualne i społeczne konsekwencje aborcji adopcja dziecka poczętego siebie w ojcostwie i macierzyń- daru z siebie w codzien- wyjaśnia, na czym polega duchowa potrafi uzasadnić potrzebę daru z potrafi wykazać słuszność rozumie, że życie w małżeństwie i rodzinie pamięta słowa przysięgi małżeńskiej potrafi wymieniać owoce du- rozumie, że dar z siebie stwie nym życiu jest darem z siebie definiuje pojęcia: rozwód, separacja, orzeczenie o nieważności małżeństwa stwa udzielają sobie nawzajem na- potrafi wyjaśnić różnicę między osobowego człowieka pamięta, że sakramentu małżeńchowej adopcji przyczynia się do rozwoju wymienia warunki zawarcia sakramentu małżeństwa oraz przeszkody uniemożliwiające rzeczeni rozwodem cywilnym a orzeczeniem o nieważności małżeństwa powiedzialność za życie opisuje, jak kształtuje od- dzieci nienarodzonych jego zawarcie 2

II. Życie z ludźmi i wśród ludzi definiuje pojęcie praw człowieka rozumie znaczenie praw człowieka potrafi zinterpretować podstawowe potrafi wykazać związek potrafi wymienia kategorie (rodzaje) praw dla rozwoju indywidualnego i społecznego prawa człowieka między prawami czło- scharakte- wymienia podstawowe prawa człowieka potrafi uzasadnić potrzebę karty praw wieka a rozwojem osoryzować wymienia najważniejsze prawa rodziny wymienia i rozumie istotę zagrożeń rodziny i opisać genezę jej powstania bowym i społecznym najważniejsze definiuje pojęcie pracy i wymienia jej dla współczesnej rodziny potrafi scharakteryzować podstawowe potrafi odnieść prawa rodziny do rodzin w śro- przesłania rodzaje rozumie cel i wartość ludzkiej pracy prawa rodziny wymienia szanse i zagrożenia dla człowieka, jakie niesie ze sobą rozwój tech- rozwojem osobowym i społecznym człowieka, a nie człowiek dla pracy potrafi umieścić pracę w Laborem rozumie związek ludzkiej pracy z potrafi uzasadnić, że praca jest dla dowisku lokalnym encykliki niki potrafi scharakteryzować szanse i potrafi wyjaśnić zasadę pierwszeństwa perspektywie życia exercens rozumie zasadę, że nie człowiek służy zagrożenia ze strony współczesnej człowieka wobec techniki wiecznego i zaprezentować technice, ale technika człowiekowi techniki dla rozwoju człowieka potrafi wyjaśnić istotę zasad życia społecznegca stanowi szansę samo- je klasie potrafi uzasadnić, że pra- wymienia zasady życia społecznego wskazuje przykłady przestrzegania i (dobro wspólne, solidarność, pomocniczośćłecznego ładu własnościowego jest własność uzasadni, dlaczego go- nieprzestrzegania zasad życia spo- rozumie, że podstawą sprawiedliwego realizacji wymienia zasady etyczne wpływające na rozumie zasadę bardziej być niż prywatna spodajerka i praca zawodowa muszą się kierować dobrą gospodajerkę mieć potrafi wyjaśnić, jak zasada bardziej definiuje pojęcie dobra wspólnego potrafi umotywować swoje zaangażowanie na rzecz dobra wspólnego we współczesnych społeczeństwach potrafi omówić zasady być niż mieć może być realizowana zasadami etyki potrafi wyjaśnić, jak należy korzystać z posiadanych dóbr rozumie, że władza ma obowiązek potrafi uzasadnić potrzebę czynnego etyczne organizujące życie gospodajercze zgod- definiuje pojęcie władzy odwoływać się do porządku ustanowionego przez Boga rozumie, że dobro wspólne zakłada nie z wolą Stwórcy uczestnictwa w życiu publicznym rozumie rolę władzy jako strażniczki porządku społecznego potrafi uzasadnić, kiedy sam ma poszanowanie osoby potrafi omówić przesłania płynące z nauki Ko- definiuje pojęcie kultury i wymienia prawo odmówić posłuszeństwa władzy dobrobytu społecznego i rozwoju spościoła dotyczące kwestii rozumie, że dobro wspólne domaga się czynniki, które ją tworzą wymienia chrześcijańskie aspekty kultursłuszeństwa wobec władzy rozumie, że dobro wspólne ma ścisły potrafi wyjaśnić boskie potrafi umotywować obowiązek połeczności gospodajerczych definiuje pojęcie kultura wolnego czasudywidualnym i społecznym czeństwo) potrafi wyjaśnić zasadę rozumie istotę kultury w rozwoju in- związek z pokojem (trwałość i bezpie- pochodzenie władzy wymienia możliwości wykorzystania rozumie, że człowiek jest twórcą i potrafi wyjaśnić, kiedy władza jest państwa praworządnego czasu wolnego w sensowny sposób odbiorcą kultury sprawowana w sposób prawowity 3

III. Miłość i wiara w moim życiu (t. 31,36) wymienia części i tajemnice różańca rozumie istotę modlitwy różańcowere potrafi omówić teksty biblijne, któ- potrafi umiejscowić treść potrafi zreda- wskazuje teksty biblijne odpowiadające streszczają poszczególne tajem- tajemnic różańcowych w gować rozwa- poszczególnym tajemnicom pamięta historię modlitwy różańcowej nice z życia Jezusa i Maryi kontekście współczesnego żanie do wy- potrafi modlić się na różańcu potrafi omówić wybrane objawie- życia branej tajemninice definiuje pojęcia: objawienie i objawienie pamięta i rozumie treść objawień nie maryjne potrafi scharakteryzować cy różańcowej maryjne maryjnych przesłania poszczególnych wymienia miejsca i czas objawień rozumie indywidualne i społeczne objawień maryjnych maryjnych znaczenie tych objawień potrafi opisać indywidualne wymienia miejsca szczególnej i społeczne owoce maryjnych opieki Maryi w najbliższym otoczeniu objawień Dział II. Życie z ludźmi i wśród ludzi wymienia negatywne skutki nieumiejętnego wykorzystania rezerw czasu definiuje pojęcie kultury życia i kultury śmierci wymienia źródła zagrożeń dla życia wskazuje teksty biblijne promujące kulturę życia wymienia, co sprzyja życiu i co mu zagraża podaje daty rozpoczęcia i zakończenia pontyfikatu Benedykta XVI rozumie istotę czasu wolnego, potrafi dokonać który jest darem Boga ewa- rozumie, w czym się przejawia luacji kultury kultura życia życia i potrafi omówić zagrożenia dla kultury życia i wyjaśnić skąd pochodzą śmierci wymienia najważniejsze dokumenty prezentujące jego nauczanie wymienia podróże apostolskie Benedykta XVI potrafi scharakteryzować przykłady typowe dla polskiej kultury potrafi odróżnić kulturę od subkultury potrafi scharakteryzować podstawowe wymiary kultury potrafi omówić możliwości pozytywnego wykorzystania czasu potrafi scharakteryzować skutki nieumiejętnego wykorzystania rezerw czasu potrafi omówić czynniki służące kulturze życia określa główne myśli nauczania Benedykta XVI, skierowanego do młodzieży potrafi uzasadnić, że kultura polska, wierna prawdzie i Bogu, zorientowana jest na dobro człowieka potrafi wyjaśnić duchowy wymiar kultury potrafi scharakteryzować pragnienie Boga zobowiązujące do służby życiu charakteryzuje tematykę poruszaną w wydanych przez tego papieża dokumentach omawia, jak wyraża zainteresowanie nauczaniem Benedykta XVI, przeznaczonym dla młodzieży wskazuje, jak angażuje się w wypełnianie papieskich wskazań dla młodych 4

III. Miłość i wiara w moim życiu (t. 30-33, 35-38) rozumie, że wspólnota parafialna jest wymienia osoby odpowiedzialne potrafi określić sposoby zaangażowania potrafi określić zadania potrafi przygo- podstawową komórką Kościoła powszechnego za poszczególne dziedziny życia się świeckich w parafii poszczególnych grup dziatować niedzielną parafialnego potrafi uzasadnić potrzebę rekołających w parafii liturgię wymienia zadania świeckich w Kościele rozumie potrzebę i wartość rekolekcji lekcji w klasie maturalnej potrafi opisać i uzasadnić potrafi przygo- wymienia grupy i wspólnoty działające potrafi wyjaśnić sens zapowiedzi wymagania stawiane rotować reklamę w parafii wymienia obowiązki do wypełnienia przedślubnych dzicom i rodzicom rekolekcji matu- definiuje pojęcie rekolekcji podczas rekolekcji (np. potrafi umiejscowić wzór osobo- chrzestnym ralnych podaje miejsce i termin rekolekcji dla przygotowanie śpiewnika, liturgii, wy i jego zachowanie w perspek- potrafi umotywować po- potrafi opraco- maturzystów harmonogram wspólnych tywie życia wiecznego trzebę funkcjonowania wać wyznaczone wymienia dokumenty konieczne do zawarcia spotkań...) potrafi odnieść wzorce osobowe kancelarii parafialnej zadanie do speł- sakramentalnego małżeństwa rozumie rolę funkcjonowania do osoby Jezusa Chrystusa potrafi dokonać oceny nienia podczas zapozna się z protokołem przedślubnym kancelarii parafialnej potrafi scharakteryzować poszczególne wartości prezentowanych rekolekcji sakramenty i opisać przez swojego idola z zaangażowa- wymienia wymagania stawiane rodzicom i rodzicom chrzestnym parafialne ich owoce potrafi scharakteryzować niem włącza się wymienia najważniejsze księgi definiuje pojęcia: liturgia, rytuał rodzinny protokołu przedślubnego ści rzutujące na trwałość małżeń- osobowego rekolekcji potrafi odpowiedzieć na pytania potrafi scharakteryzować warto- cechy idealnego wzoru w przygotowanie wymienia ważniejsze wydarzenia i uroczystości świętowane w domu rodzinnego przeżywania wydarzeń i potrafi omówić zagrożenia dla sposoby rozwiązywania potrafi omówić sposoby religijskiego szczęścia potrafi scharakteryzować nym uroczystości rodzinnych życia par małżeńskich trudności związanych z podaje religijne sposoby ich przeżywania życiu chrześcijanina jest dla chrześcijanina Chrystus tów rozumie istotę sakramentów w rozumie, że idealnym autorytetem przyjmowaniem sakramen- wymienia wzorce osobowe, które go zachwycają przyjmowaniem sakramentów perspektywie szczęśliwej przypozycje pytań do rachunku wymienia trudności związane z rozumie konieczność wyboru w potrafi przygotować pro- wymienia cechy, którymi powinien się oraz łaski płynące z przyjęcia poszczególnych sakramentów potrafi zredagować wezwania potrafi wyrazić swoje plaszłości sumienia odznaczać godny naśladowania wzór osobowy wymienia płaszczyzny życia ludzi modlitwy dziękczynnej za czas ny na przyszłość i dokonać wymienia sakramenty święte młodych najbardziej zagrożone miniony, z prośbą o dobry wybór ich oceny w świetle poznanych prawd Bożych definiuje pojęcie rachunku sumienia grzechem dalszej drogi życiowej rozumie, na czym polega świętokradztwo podczas spowiedzi trwałość małżeńskiego szczęścia wymienia wartości rzutujące na wymienia przestrzenie realizacji samego siebie 5

IV. Żyć z wiarą w świecie i dla świata wymienia osoby fascynujące swoją podaje sposoby współczesnego potrafi omówić, na czym polega potrafi scharakteryzować formy i potrafi wiarą (podaje przykłady ludzi świeckich przeżywania wiary odnowa w Chrystusie, ukazywana miejsce działalności świeckich w przygoto- oraz osób duchownych) rozumie konieczność przebaczania, przez ruchy katolickie Kościele wać audy- rozumie, że Kościół jest organizmem ale i skruchy za popełnione zło potrafi odróżnić błędy pojedynczych potrafi krytycznie spojrzeć na cję, stronę osób od działań całego Ko- ataki wobec Kościoła oskarżane- interneto- bosko-ludzkim (święty a zarazem grzeszącyproszenia za winy (Jan Paweł II ścioła go o błędy i wypaczenia (np. inwą, arty- dostrzega pozytywny wpływ prze- wymienia zagrożenia płynące ze światowego Niedziela Przebaczenia, prymas potrafi uzasadnić, że przyznanie kwizycja stała się instrumentem kuł w dune stylu życia (moralny luz, wol- rok 2000) się do błędu oczyszcza pamięć politycznym; Pius XII a faszyzm) chu chrze- związki, brak odpowiedzialności i rozumie, że Kościół musi być potrafi opisać owoce trwania przy potrafi scharakteryzować wartości ścijańskim szacunku dla życia na każdym jego wierny nauczaniu Ewangelii Chrystusie w dwóch poprzednich płynące z Ewangelii dla spościjańskim etapie) wymienia wysiłki świeckich na tysiącleciach łeczeństw trzeciego tysiąclecia definiuje pojęcia: wojna, konflikt lokalny, rzecz pokoju Międzynarodowa potrafi uzasadnić, dlaczego nale- potrafi scharakteryzować Mię- konflikt globalny, terroryzm, Księga Pokoju ży zabiegać o pokój dzynarodową Księgę Pokoju przemoc, pokój, przenikanie się kultur, wymienia dobro płynące z istnienia potrafi scharakteryzować papieskie potrafi krytycznie się odnieść do pokojowe współistnienie mediów katolickich orędzia o pokoju zarzutów wobec katolickich me- wymienia wysiłki podejmowane przez rozumie istotę działania mediów potrafi scharakteryzować wartości diów, np. wobec Radia Maryja płynące z posiadania mediów czy telewizji katolickiej Kościół na rzecz pokoju (Asyż modlitwy o pokój, Światowy Dzień Poko- rozumie zapowiedź Jezusa ubo- katolickich potrafi opisać negatywne skutki katolickich ju, papieskie orędzia o pokoju) gich zawsze mieć będziecie rozumie potrzebę istnienia instytucji bycia bezrobotnym potrafi wskazać przyczyny konfliktów wymienia istotne elementy nauczania pomagających najuboższym potrafi wykazać różnicę między definiuje pojęcie mediów Kościoła na temat ludzkiej bie- (noclegownie, domy samotnej wartościami proponowanymi wymienia istniejące w Polsce i poza dy (SRS) matki, Caritas, zgromadzenia zakonne z charyzmatem zapobiegacją neopogaństwa przez chrześcijaństwo a propozy- nią katolickie media (radio, telewizja, rozumie, że udział w obrzędach prasa, internet) pogańskich jest zagrożeniem dla nia w biedzie) rozpoznaje we współczesnych definiuje pojęcie bezrobotnego jego wiary i psychiki potrafi uzasadnić, dlaczego nie nurtach religijnych wpływ dawnych, błędnych koncepcji, odrzu- wymienia obszary ludzkiej biedy (materialnej i duchowej) uciekaniu się do praktyk neopogańroskopów i magii conych przez Kościół. wymienia czynniki decydujące o powinniśmy sięgać do wróżb, ho- definiuje pojęcia: wróżby, horoskopy, skich wskazuje, w jaki sposób kształtuje formułuje argumenty katolickie swoją wiarę, opierając się na wobec współczesnych poglądów Czciciele Matki Ziemi, Halloween, Tarot, New Age Jezusa, odrzucone przez Kościół autentycznej nauce Kościoła nawiązujących do doketyzmu, wymienia błędne koncepcje osoby gnozy, manicheizmu, arianizmu, monofizytyzmu, nestorianizmu 6