Destylacja z parą wodną 1. prowadzenie iele związków chemicznych podczas destylacji przy ciśnieniu normalnym ulega rozkładowi lub polimeryzacji. by możliwe było ich oddestylowanie należy wykonywać ten proces w niższej temperaturze. Możliwe to jest po obniżeniu ciśnienia nad układem destylowanym lub co jest celem tego ćwiczenia po wprowadzeniu do układu gazu obojętnego (np. przez barbotaż). tym drugim przypadku gaz obojętny nasyca się związkiem destylowanym który następnie wyodrębnia się z tej mieszaniny. Ze względów praktycznych najkorzystniejsze jest stosowanie pary wodnej jako gazu obojętnego. Po skropleniu pary uzyskuje się mieszaninę wody i substancji destylowanej. Gdy ciecz nie miesza się z wodą lub miesza się tylko w nieznacznym stopniu można od razu uzyskać czysty produkt (). Zasady prowadzenia destylacji z parą wodną wyznaczania temperatury i wydajności tego procesu podano w skrypcie Procesy dyfuzyjne i termodynamiczne cz. I str. 35-36. Taki przebieg procesu uzyskuje się w warunkach całkowitego nasycenia pary wodnej substancją. tedy masa pary wodnej m potrzebnej do oddestylowania m kg substancji można obliczyć z równania: m m M y M P = = (1) 18y 18P gdzie: m m - masa substancji lub pary wodnej () kg M - masa cząsteczkowa substancji kg/kmol y y - ułamek molowy substancji lub P P - prężność pary nasyconej substancji lub w temperaturze destylacji Pa. praktyce często nie osiąga się stanu nasycenia pęcherzyków pary substancją destylowaną. ówczas stopień nasycenia E definiuje się zależnością: p E = (2) P gdzie: p - prężność cząstkowa substancji w fazie gazowej Pa Równanie określające stopień nasycenia E w wunkcji parametrów operacyjnych procesu i właściwości układu podali Sirdje i Romakow. Przepływ barbotującej pary podzielili na trzy zakresy: a) przepływ pojedynczy E = 1 a liczba C > 084
028 048 013 012 D M P C = Fr 18 nf h P (3) gdzie: Fr = w 2 /gd - liczba Frouda w - prędkość wypływu pary z dyszy bełkotki m/s g - przyspieszenie ziemskie m/s 2 D - średnia aparatu m - pole powierzchni przekroju aparatu m 2 f - pole powierzchni przekroju dyszy m 2 n - liczba dysz h - wysokość słupa cieczy nad bełkotką m. b) przepływ pianowy 084 > C > 0735 012 E = 117 Fr nf c) przepływ strumieniowy C < 0735 E = 552Fr 048 nf 028 048 013 D h D h M P 18 P 10 23 048 M P 18 P (4) (5) 2. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się ze sposobem wykonywania destylacji różniczkowej (kotłowej) z parą wodną oraz wyznaczenie stopnia nasycenia pary wodnej substancją destylowaną przy różnych prędkościach wypływu pary wodnej z dyszy bełkotki. 3. paratura Schemat aparatury do badania procesu destylacji z parą wodną pokazano na rys. 1. Do ogrzewanej elektrycznie wytwornicy pary w sposób ciągły dopływa woda poprzez regulator poziomu wody (2). Napięcie na grzałkach wytwornicy pary regulowane jest autotransformatorem 2. Para wodna z wytwornicy przepływa przez bełkotkę (6) do wyparki (kolby destylacyjnej) (3) zawierającej substancję destylowaną. by utrzymać właściwą temperaturę w wyparce tzn. aby para wodna nie uległa w niej skropleniu należy ją ogrzewać. Napięcie na grzałce wyparki regulowane jest autotransformatorem 1.
Pary z wyparki przepływają poprzez nasadkę (4) do chłodnicy (5). Uzyskany destylat zbierany jest w odbieralniku destylatu (7). Podczas pomiarów temperatura mierzona jest termometrami: T1 - wody wrzącej w wytwornicy pary T2 - cieczy w wyparce T3 - pary opuszczającej wyparkę. 4. Metodyka pomiarów Rys. 1 Schemat aparatury doświadczalnej. Po zapoznaniu się z aparaturą należy: a. Ustawić odpowiednie położenie bełkotki (wysokość między bełkotką a lustrem cieczy). b. Doprowadzić wodę do wytwornicy pary strumień wody wypływający z regulatora poziomu wody powinien wynosić około 6 dm 3 /h. c. Doprowadzić wodę do chłodnicy. d. Podgrzać ciecz w wyparce do temperatury 100 C.
e. łączyć wytwornicę pary po uzyskaniu temperatury wody (T1) równej 95 C ustalić za pomocą autotransformatora 2 napięcie na grzałkach wytwornicy wg wskazań prowadzącego ćwiczenia. f. Po ustaleniu się temperatur (na termometrach T2 i T3) cieczy i pary odebrać 100 cm 3 dwufazowego destylatu. Zanotować objętość odebranej wody i substancji destylowanej. g. Ustawić inne napięcie na grzałkach wytwornicy pary i wykonać następne pomiary wg punktów e f. h. Podczas pomiarów należy tak regulować ogrzewanie wyparki (autotransformatorem 1) aby w wyparce istniała tylko jedna faza ciekła. i. Po zakończeniu ćwiczeń: - wyłączyć ogrzewanie wytwornicy pary - wyłączyć ogrzewanie wyparki - zamknąć dopływ wody do chłodnicy i wytwornicy pary. 5. Opracowanie wyników pomiarów Należy wyznaczyć zależność stopnia nasycenia E od szybkości przepływu pary wodnej. 1. Obliczenie wartości doświadczalnej stopnia nasycenia E: p E = P przy czym P należy odczytać z tablic lub obliczyć z równania ntoine a dla znanej temperatury destylacji natomiast p obliczyć z zależności: gdzie: P m m M p 18m = Py = P M m + 18m - ciśnienie zewnętrzne Pa - masa substancji lub wody w destylacie kg - masa cząsteczkowa substancji kg/kmol. 2. artość stopnia nasycenia E należy obliczyć także z równań (3) i (4) przy czym liczbę Frouda Fr należy obliczyć dla temperatury i ciśnienia panujących w kolbie destylacyjnej (t P) m w = τ ρ p
gdzie: τ - czas w którym w destylacie odebrano masę wody m s ρ p - gęstość pary wodnej w kolbie destylacyjnej kg/m 3. 3. yniki doświadczeń i obliczeń zestawić w tabelach: Tabela 1. yniki doświadczeń P =... hpa Nr T1 T2 T3 h Destylat τ Uwagi pomiaru K K K m 1 2 3 m g m g s Tabela 2. yniki obliczeń Nr m / τ E dośw. pomiaru kg/s Fr nf 1 2 3 D h M P 18P C E obl.