POZNAŃ: MIASTO WIEDZY, KULTURY, TURYSTYKI I SPORTU Prof. dr hab. Tadeusz Stryjakiewicz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Aktualizacja Strategii Rozwoju Miasta Poznania do 2030 roku posiedzenie Rady Strategii Rozwoju Miasta Poznania Poznań, 20.09.2013
Struktura raportu 1. Weryfikacja i ocena istniejących wyzwań 2. Aktualizacja i rekomendacja zmian w zakresie wyzwań (wraz z pogłębioną diagnozą nowych wyzwań oraz analizą SWOT) 3. Identyfikacja obszarów strategicznej interwencji Ocena aktualności wyzwań rozwojowych oparta na: analizie danych statystycznych (na tle innych miast); wynikach konsultacji społecznych
Wyzwania w Strategii Rozwoju Miasta Poznania do 2030 r. związane z wiedzą, kulturą i turystyką (z 2009 r.) Wyzwanie 3: Poprawa jakości kształcenia; Wyzwanie 4: Poznań centrum uniwersyteckim o europejskim znaczeniu; Wyzwanie 9: Wykreowanie produktu kulturalnego Poznania w związku z realizacją jego funkcji metropolitalnych; Wyzwanie 14: Wzbogacenie oferty turystycznej miasta. Poznań: miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu
Ad 1) Poprawa jakości kształcenia Średnie wyniki sprawdzianu uczniów szóstej klasy szkoły podstawowej w 2013 r. w największych miastach w Polsce jako % średniego wyniku w całej Polsce (z lewej) Dynamika zmian średnich wyników sprawdzianu szóstoklasistów (jako % średniego wyniku w całej Polsce) w latach 2009-2013 w największych miastach w Polsce (z prawej) Poznań: miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu
Ad 1) Poprawa jakości kształcenia Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego w 2013 r. w największych miastach w Polsce jako % średniego wyniku w całej Polsce (z lewej) Dynamika zmian średnich wyników egzaminu gimnazjalnego (jako % średniego wyniku w całej Polsce) w latach 2009-2013 w największych miastach w Polsce (z prawej) Poznań: miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu
Ad 1) Poprawa jakości kształcenia KONKLUZJA: Sytuacja poznańskiej edukacji w zasadzie nie uległa zmianie w ciągu ostatnich 5 lat. Można zatem uznać, że wyzwanie zdefiniowane w 2009 r. w dalszym ciągu pozostaje aktualne, a cele z nim związane nadal nie zostały osiągnięte. Należy jednak zastanowić się nad konkretyzacją tego wyzwania. Wyniki edukacyjne uczniów słabych i średnich pozostają w Poznaniu na relatywnie dobrym poziomie, czego nie można powiedzieć o kształceniu uczniów dobrych i bardzo dobrych. W zaktualizowanej Strategii należy położyć większy nacisk na wyławianie talentów i ich wspieranie na wszystkich szczeblach systemu edukacyjnego. PROPOZYCJA MODYFIKACJI WYZWANIA: Poprawa jakości kształcenia i wspieranie młodych talentów Poznań: miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu
Ad 1) Poprawa jakości kształcenia i wspieranie młodych talentów Silne strony Słabe strony wyrównany poziom nauczania w najlepszych szkołach średnich sprzyjający tworzeniu się mechanizmów konkurowania; dobrze rozwinięte szkolnictwo zawodowe niski poziom wyników edukacyjnych; niewielkie sukcesy uczniów na konkursach i olimpiadach przedmiotowych; nie rozwiązana kwestia sieci szkół i konfliktów na tle likwidowania niektórych placówek; niedostatek dyrektorów szkół o cechach przywódczych, umiejętnie wykorzystujących możliwości różnicowania oferty edukacyjnej Szanse Zagrożenia zwiększająca się mobilność młodych osób sprzyjająca nawiązywaniu kontaktów i kompetencji społecznych; koncentracja na edukacji polegającej na umiejętnym rozwiązywaniu testów, a nie na kształtowaniu umiejętności; niekorzystne trendy demograficzne wpływające na sieć szkół (a w konsekwencji na ich dostępność)
Ad 1) Poprawa jakości kształcenia i wspieranie młodych talentów
Ad 2) Poznań centrum uniwersyteckim o europejskim znaczeniu 45 40 35 Liczba absolwentó ów w tys. 30 25 20 15 10 5 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Absolwenci szkół wyższych w Poznaniu
Ad 2) Poznań centrum uniwersyteckim o europejskim znaczeniu Liczba studentów [w tys.] w 2012 r. w największych miastach w Polsce (z lewej) Dynamika liczby studentów [w tys.] w latach 2006-2012 w największych miastach w Polsce (z prawej)
Ad 2) Poznań centrum uniwersyteckim o europejskim znaczeniu wzrost zatrudnienia, ale spadek nakładów na B+R po 2009 r. mała liczba zgłoszeń patentowych i umów licencyjno-wdrożeniowych silny ośrodek akademicki, ale tempo spadku liczby studentów na 1000 mieszkańców większe niż w Krakowie i Gdańsku rozdrobnienie szkolnictwa wyższego 11 Poznań: miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu
Ad 2) Poznań centrum uniwersyteckim o europejskim znaczeniu KONKLUZJA: Poznań wciąż nie jest ośrodkiem akademickim o znaczeniu europejskim, choć jego znaczenie w Polsce jest niepodważalne. Wyzwanie określone w 2009 r. pozostaje zatem aktualne, a spadek liczby krajowych studentów i konieczność szerszego włączenia się w tzw. Europejską Przestrzeń Badawczą czynią je obecnie nawet jeszcze bardziej aktualnym niż kilka lat temu.
Ad 2) Poznań centrum uniwersyteckim o europejskim znaczeniu Silne strony wysoki poziom nauczania na uczelniach publicznych; nowoczesna baza lokalowa i infrastruktura badawcza poznańskich jednostek akademickich wysokie pozycje wielu poznańskich uczelni w rankingach ogólnopolskich Szanse zmiany regulacyjne na poziomie krajowym wspierające jednostki bardzo dobre zwrot projakościowy ; rozwój technologii informacyjnych sprzyjający włączeniu się w dyskusje naukowe głównego światowego nurtu ; szerokie możliwości włączania się w projekty Unii Europejskiej Słabe strony niedostateczny poziom wzajemnej współpracy między uczelniami i jednostkami naukowymi; niewystarczające mimo postępu współdziałanie sektora nauki i szkolnictwa wyższego z praktyką; zbyt powolne włączanie się niektórych jednostek w europejskie sieci badawcze i edukacyjne Zagrożenia postępująca fragmentacja i biurokratyzacja działalności naukowej; dewaluacja społecznej rangi wykształcenia wyższego, które w coraz mniejszym stopniu zapewnia sukces na rynku pracy; ciągle niewielkie nakłady na naukę i szkolnictwo wyższe w Polsce; odpływ najlepszych naukowców do jednostek zagranicznych
Ad 2) Poznań centrum uniwersyteckim o europejskim znaczeniu
Ad 3) Wykreowanie produktu kulturalnego Poznania w związku z realizacją jego funkcji metropolitalnych Widzowie i słuchacze w teatrach i instytucjach muzycznych [w tys.] w największych miastach w Polsce w latach 2006-2011 (z lewej na górze) Liczba osób zwiedzających muzea i galerie sztuki [w tys.] w największych miastach w Polsce w latach 2006-2011 (z prawej na górze) Liczba widzów w kinach [w mln.] w największych miastach w Polsce w latach 2006-2011 (z lewej na dole)
Ad 3) Wykreowanie produktu kulturalnego Poznania w związku z realizacją jego funkcji metropolitalnych KONKLUZJA: Wyzwanie dotyczące wspierania kultury nazwane wykreowaniem poznańskiego produktu kulturalnego udało się zrealizować tylko częściowo. Stosunkowo niskie jest uczestnictwo w kulturze. Znaczna część mieszkańców aglomeracji poznańskiej oraz gości i turystów nie odwiedza miejsc związanych z kulturą i sztuką wyższą. Stałą popularnością cieszą się jednak kina. PROPOZYCJA MODYFIKACJI WYZWANIA: Wzmocnienie pozycji kultury i wzrost poziomu uczestnictwa w kulturze
Ad 3) Wzmocnienie pozycji kultury i wzrost poziomu uczestnictwa w kulturze Silne strony działalność licznych instytucji, stowarzyszeń i organizacji związanych z kulturą sukcesy w organizacji wielu ciekawych imprez muzycznych, filmowych, promujących dialog międzykulturowy i kulturę innych narodów; rozwinięta baza kinowa; realizacja inwestycji w dziedzinie kultury (np. IHOT) Szanse nowe inicjatywy związane z kulturą: zainteresowanie poznaniaków i gości nowymi przestrzeniami dla kultury oraz nowymi wydarzeniami; promocja regionalnego dziedzictwa kulturalnego Słabe strony spadająca liczba widzów i słuchaczy w teatrach i instytucjach muzycznych; spadająca liczba osób odwiedzających muzea i galerie sztuki; nie wszystkie organizacje kulturalne działające w Poznaniu mają swoje siedziby i warunki działania, które odpowiadałyby współczesnym wymogom i potrzebom Zagrożenia wzrost zainteresowania rozrywkami masowymi, kosztem spadku zainteresowania sztuką i kulturą wysoką (muzeami, galeriami sztuki, teatrami, filharmoniami); możliwość pogorszenia stanu technicznego budynków, w których działają instytucje kultury i sztuki niedostateczna edukacja dla kultury
Ad 3) Wzmocnienie pozycji kultury i wzrost poziomu uczestnictwa w kulturze
Ad 4) Wzbogacenie oferty turystycznej miasta Dynamika liczby turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w największych miastach w Polsce (z lewej na górze) Dynamika liczby korzystających z turystycznych obiektów noclegowych na 1000 mieszkańców, w największych miastach w Polsce (z prawej na górze) Dynamika liczby turystów zagranicznych korzystających z turystycznych obiektów noclegowych na 1000 mieszkańców, w największych miastach w Polsce (na dole)
Ad 4) Wzbogacenie oferty turystycznej miasta KONKLUZJA: Wzbogacanie oferty turystycznej miasta pozostaje ciągle aktualnym wyzwaniem. W ostatnich latach pozycja Poznania w zakresie turystyki w zasadzie nie uległa zmianie. PROPOZYCJA MODYFIKACJI WYZWANIA: Wzbogacenie oferty i budowa wyrazistego wizerunku turystycznego miasta
Ad 4) Wzbogacenie oferty i budowa wyrazistego wizerunku turystycznego miasta Silne strony unikalne dziedzictwo historyczne miasta; zasoby przyrodnicze miasta: kliny zieleni, parki, Warta, wody termalne; poznańska przedsiębiorczość sprzyjająca rozwojowi infrastruktury turystycznej; Poznań miastem targowym ; kompleks sportowo-rekreacyjny nad jeziorem Malta; zabudowa twierdzy Poznań (zasób niedostatecznie dotychczas wykorzystany) Szanse zwiększone zainteresowanie turystyką militarną w kontekście istniejącego w Poznaniu systemu fortyfikacji; większa promocja i oddźwięk istniejących wydarzeń kulturalnych Słabe strony brak jednoznacznych skojarzeń z miastem, atrakcyjnych z punktu widzenia poszerzenia grup docelowych, do których skierowana jest oferta turystyczna; dezintegracja systemu kluczowych obiektów turystycznych w centrum miasta (m.in. na linii Ostrów Tumski Stary Rynek); niewykorzystany potencjał rzeki Warty; brak sightseeing tours i zwartych turystycznych programów weekendowych Zagrożenia kryzys gospodarczy powodujący zmniejszanie się dochodów ludności; a tym samym rezygnację z wyjazdów turystycznych
Ad 4) Wzbogacenie oferty i budowa wyrazistego wizerunku turystycznego miasta
Modyfikacja programu strategicznego Sportowy Poznań Potrzeba tworzenia nowej oferty rekreacyjnej związanej z przemianami demograficznymi 600 Prognoza liczby ludności Poznania na lata 2012-2030 ogółem oraz wg grup wieku 500 Prognozowana liczba mieszkańców w tys s. 400 300 200 100 0 2012 2013 2014 2015 2020 2025 2030 osoby w wieku 0-17 osoby w wieku 18-59/64 osoby w wieku 60+/65+
Obszary strategicznej interwencji miasta WIEDZA stworzenie programu stypendialnego dla najlepszych uczniów szkół podstawowych i gimnazjów; wprowadzenie systemu nagród dla najlepszych nauczycieli (efektywność pracy nauczycieli możliwa do weryfikacji dzięki wskaźnikowi Edukacyjnej Wartości Dodanej); działania na rzecz wzmacniania sieci współpracy środowisk akademickich (np. poprzez inicjowanie cyklicznych spotkań poznańskich młodych naukowców zajmujących się podobną problematyką); intensyfikacja współpracy między uczelniami a miastem (np. poprzez tworzenie zespołów ekspertów-doradców Prezydenta Miasta Poznania, składających się m.in. z przedstawicieli poznańskich uczelni); pełniejsze powiązanie Strategii Rozwoju Miasta oraz strategii rozwoju poznańskich uczelni (np. w zakresie wspólnego pozyskiwania środków z funduszy europejskich, promocji międzynarodowej)
Obszary strategicznej interwencji miasta KULTURA: wypracowanie nowych form przyciągnięcia widzów i słuchaczy do teatrów i instytucji muzycznych oraz muzeów i galerii sztuki, pełniejsza integracja działań miasta oraz instytucji i organizacji kulturalnych działających w Poznaniu, szeroka promocja organizowanych wydarzeń kulturalnych oraz regionalnego dziedzictwa kulturalnego, zainteresowanie poznaniaków i gości nowymi przestrzeniami dla kultury oraz nowymi wydarzeniami; wsparcie dla inicjatyw turystyki kulturowej, działania na rzecz tworzenia silnych wyróżników poznańskiej kultury
Obszary strategicznej interwencji miasta TURYSTYKA: budowa strategii wizerunkowej pełniej wykorzystującej walory turystyczne miasta; prowadzenie bardziej szczegółowego monitoringu turystycznego, np. czynników motywujących turystów do przyjazdu do Poznania; rewitalizacja obszarów zdegradowanych z punktu widzenia wzrostu ich atrakcyjności turystycznej (m.in. dolina Warty, Śródka, Chwaliszewo, Św. Wojciech); reintegracja atrakcyjnych turystycznie obszarów w centrum miasta (od Śródki do Starego Rynku); utworzenie forum współpracy poznańskich operatorów turystyki, właścicieli obiektów gastronomicznych i hotelowych
Obszary strategicznej interwencji miasta SPORT I REKREACJA: budowa nowej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, w tym dla ludzi starszych oraz dla mieszkańców nie zrzeszonych w klubach sportowych; lepsze wykorzystanie poznańskich obiektów sportowych oraz organizacja masowych imprez i wydarzeń sportowo-rekreacyjnych; budowa nowych ścieżek rowerowych, tworzenie kolejnych wypożyczalni dla rowerów
A może jeszcze jedno wyzwanie? W kontekście raportu z konsultacji społecznych głównymi wyzwaniami rozwoju Poznania są: optymalizacja transportu w mieście i aglomeracji poznańskiej, poprawa wyglądu i zagospodarowania przestrzeni miejskiej, zahamowanie spadku liczby ludności. Najmniej wskazań uzyskały takie kwestie jak: wzbogacenie oferty turystycznej miasta, Poznań jako europejski ośrodek akademicki, podniesienie prestiżu wydarzeń kulturalnych organizowanych w Poznaniu miasto atrakcyjne dla ludzi o wysokich kwalifikacjach, aktywnych i przedsiębiorczych, poprawa jakości kształcenia wykreowanie produktu kulturalnego Poznania w związku z realizacją jego funkcji metropolitalnych.
Dziękuję za uwagę