WNIOSKI I REKOMENDACJE

Transkrypt

1 Prowadzenie Centrum Wdrażania Projektów przy BPN Zadanie A działania analityczne WNIOSKI I REKOMENDACJE Białowieża, dr hab. Artur Bołtromiuk, prof. IRWiR PAN Institute of Rural and Agricultural Development, Polish Academy of Sciences (IRWiR PAN)

2 Struktura prezentacji Metody i techniki badawcze Analiza SWOT i wnioski dotyczące sfery gospodarczej Analiza SWOT i wnioski dotyczące sfery społecznej Rekomendacje

3 Komponenty zadania badawczego Analiza zasobów powiatu hajnowskiego Określenie barier rozwoju lokalnego oraz potencjalnych sposobów ich likwidacji Koncepcja zagospodarowania turystycznego powiatu Analiza zewnętrznego wsparcia rozwoju lokalnego Analiza możliwości i zakresu udziału BPN w kreowaniu przedsięwzięć biznesowych

4 Metody i techniki badawcze podstawowe analiza danych zastanych (publikacje naukowe, raporty z badań, raporty rynkowe, regionalne i lokalne strategie rozwoju, ekspertyzy, wyniki dotychczasowych badań IRWiR PAN) analiza wskaźnikowa ogólnodostępnych danych statystycznych na poziomie gminy pogłębione wywiady indywidualne (IDI) przeprowadzane w oparciu o ogólny scenariusz panele ekspertów

5 Metody i techniki badawcze uzupełniające ankieta audytoryjna (respondenci: uczniowie ostatniej klasy gimnazjalnej, liceów, techników) wywiad kwestionariuszowy (respondenci: przewodniczący rad 9 gmin) analiza SWOT analiza treści materiałów prasowych i stron internetowych studium przypadku (succes stories) analiza prawna wizyty studyjne

6 Komponenty zadania badawczego A 1. Analiza zasobów badanego obszaru 2. Określenie barier rozwoju lokalnego oraz potencjalnych sposobów ich likwidacji Problemy badawcze 1a. Diagnoza sytuacji gospodarczo-społecznej badanego obszaru (na tle województwa podlaskiego) 1b. Analiza potencjału rozwojowego regionu, w tym analiza otoczenia instytucjonalnego przedsięwzięć biznesowych i okołobiznesowych 1c. Analiza zdolności absorpcyjnych/aktywności samorządów i przedstawicieli społeczności lokalnych w pozyskiwaniu zewnętrznego finansowania 2a. Diagnoza barier/problemów rozwojowych (uwarunkowania ekonomicznospołeczne; bariery wskazywanych przez poszczególne grupy społeczno-zawodowe) Metody i techniki badawcze Analiza wskaźnikowa ogólnodostępnych danych statystycznych na poziomie gminy Indywidualne wywiady pogłębione Panel ekspertów Analiza danych zastanych Analiza danych zastanych (m.in. przegląd regionalnych i lokalnych strategii rozwoju) uzupełniona badaniem znajomości tych ograniczeń w różnych grupach społeczno-zawodowych Analiza SWOT Indywidualne wywiady pogłębione Ankieta audytoryjna 2b. Analiza konfliktów jako bariery rozwojowej/komunikacyjnej w powiecie Indywidualne wywiady pogłębione Analiza treści materiałów prasowych (lata ) 2c. Identyfikacja wyobrażeń/wizji badanego obszaru wśród społeczności lokalnej w perspektywie lat. 2d. Analiza i wskazanie nowych możliwości aktywizacji ekonomicznej/źródeł dochodów społeczności lokalnych Indywidualne wywiady pogłębione Ankieta audytoryjna Analiza danych zastanych (analizy, raporty, ekspertyzy i inne źródła) Indywidualne wywiady pogłębione Panel ekspertów Studium przypadku (success stories) 3. Koncepcja zagospodarowania turystycznego powiatu 4. Analiza dostępnego i potencjalnego wsparcia zewnętrznego rozwoju lokalnego 5. Określenie możliwości i zakresu udziału BPN w kreowaniu przedsięwzięć biznesowych 3a. Wyznaczenie kierunków rozwoju turystyki Analiza danych zastanych (analizy, raporty, ekspertyzy i inne źródła) Indywidualne wywiady pogłębione 4a. Przegląd zewnętrznych źródeł finansowania rozwiązań prorozwojowych Analiza danych zastanych (m.in. analiza programów pomocowych UE) 5a. Analiza zdolności BPN do inicjowania przedsięwzięć biznesowych i prorozwojowych, udziału w sieciach współpracy, lobbingu, promocji Indywidualne wywiady pogłębione Analiza prawna 5b. Identyfikacja lokalnych liderów potencjalnych partnerów wspólnych działań Indywidualne wywiady pogłębione 5c. Koncepcja komunikacji BPN z otoczeniem (zwłaszcza lokalnym), w tym z potencjalnymi beneficjentami projektu Analiza danych zastanych (m.in. analiza zawartości strony internetowej i publikacji BPN) Indywidualne wywiady pogłębione Panel ekspertów

7 Analiza SWOT sfera gospodarcza Mocne strony: Pozytywny wizerunek i dobra rozpoznawalność marek: Białowieża, Puszcza Białowieska, BPN Obecność obiektu z listy UNESCO w powiecie Bogactwo i różnorodność walorów przyrodniczych Rosnący udział produktów turystycznych (bazy noclegowej i gastronomicznej) wyższej klasy Dziedzictwo kulinarne Kresów Wschodnich

8 Analiza SWOT sfera gospodarcza Słabe strony: Peryferyjne położenie Monofunkcyjna struktura lokalnej gospodarki Niedostateczny poziom rozwoju infrastruktury technicznej, w tym zwłaszcza drogowej Trudna sytuacja finansowa (zadłużenie) większości JST powiatu ograniczająca możliwości inwestycyjne Brak akceptowanej lokalnie strategii rozwoju turystyki, a w efekcie niespójność interwencji Mało zróżnicowana i raczej niskiej jakości oferta turystyczna (poza Białowieżą) Niedostatecznie rozwinięty system obsługi ruchu turystycznego, w tym system informacji i promocji

9 Analiza SWOT sfera gospodarcza Szanse: Wzrost zainteresowania specjalistycznymi formami turystyki (np. aktywnej, przyrodniczej, kulturowej) Dalszy rozwój oferty wysokiej jakości, dostosowanej do oczekiwań turystów z dużych miast i zagranicy Dostępność środków zewnętrznych na wsparcie lokalnej gospodarki i obszarów peryferyjnych Rozwój małego ruchu przygranicznego i otwarcie rynków wschodnich dla lokalnych producentów Rosnące zapotrzebowanie na usługi opiekuńczolecznicze Polityka dywersyfikacji źródeł energii i wzrost zainteresowania wykorzystaniem OZE

10 Analiza SWOT sfera gospodarcza Zagrożenia: Narastanie konfliktu funkcji gospodarczej (w tym turystycznej) i środowiskowej (ochrona przyrody) Obniżanie wartości przyrodniczych i kulturowych na skutek niewłaściwie lokalizowanej/prowadzonej działalności gospodarczej i inwestycyjnej Utrzymujący się brak nowoczesnej i racjonalnej polityki rozwoju turystyki, w tym dalsze akceptowanie oferty turystycznej niskiej jakości Ukierunkowanie funduszy unijnych po 2014 r. na działania innowacyjne i B+R, wykluczające ze wsparcia jednostki o niskim potencjale rozwojowym Niestabilność przepisów prawa w zakresie ochrony przyrody, w tym regulacji dotyczących PN, OZE

11 Wnioski sfera gospodarcza (przedsiębiorczość) 1. Największą barierą rozwoju gospodarczego, w opinii przedsiębiorców i władz gminnych, pozostaje stan rozwoju infrastruktury technicznej, w tym głównie stan lokalnych dróg. 2. Na terenie powiatu mocno ograniczona jest sieć instytucji otoczenia biznesu, szczególnie tych pełniących kluczową rolę na wstępnym etapie rozwoju firmy. Trudne (dla początkujących przedsiębiorców) jest także dotarcie do informacji o tych instytucjach i zakresie pomocy, jaką można tam uzyskać.

12 Wnioski sfera gospodarcza (JST) 3. Sytuacja finansowa większości gmin powiatu hajnowskiego przedstawia się niekorzystnie jeśli chodzi o: dynamikę dochodów, wskaźniki zadłużenia, poziom długu w ujęciu bezwzględnym. Ogranicza to możliwości: realizowania polityki prorozwojowej, budowania strategii inwestycyjnej, pozyskiwania zewnętrznych źródeł środków na projekty wymagające współfinansowania. Obserwowane trendy wskazują, że procesy inwestycyjne JST zostaną w najbliższych latach wyhamowane.

13 Wnioski sfera gospodarcza (turystyka) 4. Powiat korzysta w ograniczonym stopniu z posiadanych walorów turystycznych. Oferta turystyczna nie jest ani wystarczająca, ani na odpowiednio wysokim poziomie jakości. Ponadto jej rozwój i koncentracja ma miejsce głównie w Białowieży. 5. Dotychczasowe koncepcje rozwoju turystyki w powiecie nie stworzyły przekonującej formuły zarządzania sektorem turystycznym. Na ogół nadmiernie koncentrowano się na walorach i zasobach przyrodniczych, nie doceniając innych kwestii, np. jakości bazy turystycznej czy kreowania różnego typu atrakcji turystycznych.

14 Wnioski sfera gospodarcza (turystyka) 6. Infrastruktura turystyczna na terenie powiatu jest niedostatecznie rozwinięta. Brakuje zintegrowanej informacji o: innych mniej popularnych miejscowościach powiatu, tamtejszych atrakcjach, możliwościach dojazdu (problemy komunikacyjne), możliwościach zjedzenia lokalnych potraw, noclegach. Baza turystyczna (zwłaszcza agroturystyka) jest źle o- znakowana w terenie, podobnie jak miejsca warte odwiedzenia. Zastrzeżenia budzi słaba i niekonsekwentna promocja turystyki, kreowanie wizerunku i działania marketingowe.