Jakie obowiązki informacyjne mają płatnicy zryczałtowanego podatku od tych przychodów w przypadku osób fizycznych, a jakie w przypadku osób prawnych? Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: Ustawy o CIT) przychody w formie odsetek uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: RP) przez nierezydentów będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 20% przychodów. Natomiast w przypadku osób fizycznych, na których ciąży ograniczony obowiązek podatkowy zastosowanie znajduje przepis art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: Ustawy o PIT), zgodnie z którym podatek dochodowy od przychodów wypłacanych w formie odsetek wynosi również 20% przychodów. Należy zwrócić uwagę, iż przepisy dotyczące opodatkowania przychodów wypłacanych w formie odsetek stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania podpisanych przez RP (dalej: Umowy o UPO). Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej Umowy o UPO lub niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych rezydencji podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji. Wobec powyższego umowa o UPO może, po spełnieniu określonych przesłanek, ograniczać wysokość obciążenia podatkowego nakładanego przez przepisy polskich ustaw podatkowych. Przypomnijmy, że w rozumieniu umów o UPO odsetki", to dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności, zarówno zabezpieczonych, jak i nie zabezpieczonych hipoteką lub prawem do uczestniczenia w zyskach. Termin wszelkiego rodzaju wierzytelności" obejmuje depozyty pieniężne i wartości w formie pieniężnej, jak również państwowe papiery wartościowe, 1 / 10
obligacje, skrypty dłużne. Umowy o UPO opisują więc sytuacje, w której wierzyciel przekazuje dłużnikowi prawo do korzystania ze swojego kapitału w określonym czasie. I. Osoby fizyczne Płatnik zryczałtowanego podatku od przychodów wypłacanych w formie odsetek jest zobowiązany do pobrania należnego podatku w dniu dokonywania wypłaty przychodów i odprowadzenia go na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Jeżeli płatnik wypłaca przychody w formie odsetek na rzecz podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, to w konsekwencji jest on zobowiązany do odprowadzenia zryczałtowanego podatku dochodowego na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano ten podatek. Właściwość urzędu skarbowego określa się według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną - według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. 1. PIT-8AR Taki płatnik, który dokonał poboru zryczałtowanego podatku jest zobowiązany do złożenia 2 / 10
jednej zbiorczej deklaracji według ustalonego wzoru PIT-8AR. Wzór deklaracji PIT-8AR został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 kwietnia 2008 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. Nr 74, poz. 445). W części C.5. deklaracji został przewidziany obowiązek uwzględnienia kwot zryczałtowanego podatku pobranych od należności wypłacanych na rzecz osób zagranicznych. Roczna deklaracja PIT-8AR powinna zostać sporządzona i przesłana do urzędu skarbowego w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, którego deklaracja ta dotyczy. Jeśli natomiast płatnik zaprzestanie prowadzenia działalności przed powyższą datą, to deklarację PIT-8AR powinien sporządzić i wysłać do urzędu w terminie do dnia zaprzestania tej działalności. 2. IFT-1/IFT-1R Na płatniku zryczałtowanego podatku od przychodów wypłacanych w formie odsetek na rzecz podatników podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ciążą także obowiązki informacyjne. Zgodnie z art. 42 ust 2 pkt 2) Ustawy o PIT płatnicy, którzy pobrali zryczałtowany podatek od przychodów wypłacanych w formie odsetek są zobowiązani w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym przesłać podatnikom oraz urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - roczne imienne informacje IFT-1R. Natomiast zgodnie z art. 42 ust 4 Ustawy o PIT, płatnicy zryczałtowanego podatku od przychodów wypłacanych w formie odsetek są zobowiązani do sporządzenia w terminie 14 dni i miennych informacji IFT-1 na pisemny wniosek podatnika. W takim przypadku płatnik jest zobowiązany do przesłania 3 / 10
sporządzonych imiennych informacji IFT-1 zarówno podatnikowi, jak i urzędowi skarbowemu. W imiennych informacjach IFT-1 płatnik jest zobowiązany do wskazania daty złożenia wniosku przez podatnika oraz daty przekazania lub przesłania podatnikowi imiennych informacji IFT-1. Nawet jeżeli płatnik sporządził oraz przesłał imienne informacje IFT-1 na pisemny wniosek podatnika złożony w trakcie roku podatkowego, to jest on zobowiązany do sporządzenia oraz przesłania rocznej imiennej informacji IFT-1R do końca lutego następującego po roku podatkowym, w który nastąpiła wypłata. Pomimo tego, iż płatnik stosownie do przepisów umowy o UPO miał możliwość niepobrania zryczałtowanego podatku od przychodów wypłacanych w formie odsetek, jest on zobowiązany do sporządzenia imiennych informacji IFT-1R. 3. IFT-3/IFT-3R W wyniku implementacji do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów Dyrektywy Rady 2003/48/WE z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek (dalej: Dyrektywa Rady 2003/48/WE), na płatników przychodów wypłacanych w formie odsetek został nałożony obowiązek sporządzania imiennych informacji o przychodach wypłacanych lub postawionych do dyspozycji faktycznemu lub pośredniemu odbiorcy IFT-3/IFT-3R. Imienna Informacja IFT-3 jest sporządzana na wniosek faktycznego lub pośredniego odbiorcy, natomiast imienna informacja IFT-3R jest sporządzana za cały rok podatkowy albo w razie zaprzestania działalności przed końcem lutego roku następującego po roku podatkowym do dnia zaprzestania działalności. 4 / 10
Obowiązek sporządzenia imiennych informacji IFT-3 (IFT-3R) ma pośrednio przyczyniać się do realizacji celu Dyrektywy Rady 2003/48/WE wyrażającego się w faktycznym opodatkowaniu przychodów wypłacanych formie w odsetek w państwie rezydencji ich beneficjenta. Generalnie Dyrektywa Rady 2003/48/WE wymusza opodatkowanie w tym państwie, w którym rezydencję ma osoba uprawniona do należności odsetkowych. Podstawowym mechanizmem, który ma to zagwarantować jest wymiana pomiędzy państwami członkowskimi informacji dotyczących wypłaty odsetek na podstawie sporządzanych przez płatników zryczałtowanego podatku od przychodów wypłacanych w formie odsetek imiennych informacji IFT-3/IFT-3R. Obowiązek sporządzenia imiennych informacji IFT-3/IFT-3R obejmuje określone w przepisach przychody: 1. z odsetek wypłacanych lub stawianych do dyspozycji, związanych z wierzytelnościami wszelkiego rodzaju, a w szczególności ze skarbowych papierów wartościowych, z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami i nagrodami mającymi związek z takimi papierami, obligacjami i skryptami dłużnymi, z wyjątkiem opłat karnych za opóźnione płatności, 2. z odsetek naliczonych lub skapitalizowanych w momencie sprzedaży, zwrotu lub umorzenia wierzytelności, o których mowa w punkcie 1, 3. uzyskane z odsetek, bezpośrednio lub za pośrednictwem pośredniego odbiorcy, wypłacane przez fundusz inwestycyjny bądź inny podmiot traktowany na podstawie wydanego przez właściwy organ zaświadczenia, jako fundusz inwestycyjny albo przez przedsiębiorstwa wspólnego inwestowania ustanowione poza terytorium Unii Europejskiej. Obowiązek sporządzania i przesyłania imiennych informacji IFT-3/IFT-3R został nałożony wyłącznie na określone podmioty. Z przepisów wynika, że są to: 1. osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które wypłacają lub stawiają do dyspozycji przychody z oszczędności w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, na rzecz faktycznego lub pośredniego odbiorcy, oraz 5 / 10
2. pośredni odbiorcy mający miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy dokonują wypłat lub stawiają do dyspozycji przychody z oszczędności na rzecz faktycznego odbiorcy. Faktycznym odbiorcą jest każda osoba fizyczna, która uzyskuje przychody z tytułu oszczędności, uprawniona do należności odsetkowych. Generalnie więc faktycznym odbiorcą jest osoba, dla której należności odsetkowe zgodnie z prawem krajowym stanowią przychód podatkowy. W praktyce pojęcie osoby uprawnionej" obejmuje także ekonomicznego właściciela należności odsetkowych. Podmiot trzeci nabywający wyłącznie prawo do otrzymania należności odsetkowych nie staje się jednak osobą uprawnioną", ale wyłącznie pośrednim odbiorcą. Pojęcie faktycznego właściciela odsetek, osoby uprawnionej" (z ang. Beneficial owner) dotyczy także obowiązku poboru zryczałtowanego podatku. W przypadku udokumentowania rezydencji podatnika (certyfikat rezydencji) płatnik powinien stosować postanowienia tej umowy o UPO, która została zawarta z państwem rezydencji osoby uprawnionej" do należności odsetkowych. Ponadto generalnie, zgodnie z art. 42d ust 1 Ustawy o PIT, płatnik zryczałtowanego podatku, który jest zobowiązany do sporządzenia oraz przesłania imiennej informacji IFT-3/IFT-3R jest dodatkowo zobowiązany do ustalenia, czy podmiot, któremu są wypłacane przychody z oszczędności jest ich faktycznym odbiorcą. W związku z powyższym płatnik ustala tożsamość faktycznego odbiorcy albo na podstawie przedstawionego przez niego dokumentu stwierdzającego tożsamość albo podejmuje czynności w celu ustalenia faktycznego odbiorcy. W przypadku gdy płatnik, na którym ciążą obowiązki informacyjne nie jest w stanie ustalić tożsamości faktycznego odbiorcy, przyjmuje, iż osoba fizyczna, której są wypłacane przychody z oszczędności jest ich faktycznym odbiorcą. Dodatkowo, płatnik powinien przyjąć, iż państwem, w którym faktyczny odbiorca podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów jest wskazane w przedstawionym przez niego dokumencie stwierdzającym tożsamość państwo miejsca stałego zamieszkania, chyba że faktyczny odbiorca wykaże, iż podlega takiemu 6 / 10
opodatkowaniu w innym kraju. Pośrednim odbiorcą odsetek jest podmiot, któremu są wypłacane lub stawiane do dyspozycji przychody z oszczędności osiągane przez faktycznego odbiorcę, chyba że udokumentuje podmiotowi wypłacającemu, iż: 1. jest osobą prawną inną niż spółki jawne i komandytowe utworzone według prawa Królestwa Szwecji i Republiki Fińskiej; lub 2. jego dochody podlegają opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej; lub 3. jest funduszem inwestycyjnym; lub 4. na podstawie wydanego przez właściwy organ zaświadczenia jest traktowany jako fundusz inwestycyjny. Płatnik jest zobowiązany do sporządzenia rocznej imiennej informacji IFT-3R w terminie do końca miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego. Natomiast na pisemny wniosek podatnika, płatnicy zryczałtowanego podatku od przychodów z oszczędności są zobowiązani do sporządzenia w terminie 14 dni imiennych informacji IFT-3. Podmiot wypłacający przychody z oszczędności jest zobowiązany przekazać imienną informację IFT-3/IFT-3R właśnie pośredniemu albo faktycznemu odbiorcy, któremu wypłaca lub stawia do dyspozycji przychody i który ze względu na miejsce zamieszkania podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub na terytoriach zależnych lub terytoriach stowarzyszonych Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Królestwa Niderlandów, z którymi Rzeczpospolita Polska zawarła umowy w sprawie opodatkowania przychodów z oszczędności osób fizycznych oraz 7 / 10
urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Płatnik powinien załączyć do imiennej informacji IFT-3/IFT-3R informacje IFT-A o numerach rachunków i wysokości przychodów wypłacanych lub postawionych do dyspozycji faktycznemu lub pośredniemu odbiorcy nie mającemu w RP miejsca zamieszkania. Informacje imienne IFT-3/IFT-3R dotyczą znacznie węższego zakresu przychodów wypłacanych w formie odsetek niż imienne informacje IFT-1/IFT-1R, bowiem są to wyłącznie przychody z oszczędności. Wobec tego pojawia się wątpliwość, czy w przypadku wystawienia informacji o przychodach z oszczędności jest konieczne, aby podmiot zawarł informacje o dokonanych wypłatach w tym samym zakresie w imiennych informacjach IFT- 1/IFT-1R. Z brzmienia przepisu art. 42 ust 7 Ustawy o PIT wynika, iż płatnik w informacji rocznej IFT-1R, która wystawiana jest podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, nie wykazuje przychodów z oszczędności obejmowanych tą informacją. W takim przypadku, jeżeli płatnik wypłaca wyłącznie przychody z oszczędności, to podaje informację IFT-3/IFT-3R. Jeśli natomiast płatnik wypłacałby także inne przychody w formie odsetek, to konieczna jest informacja IFT-1/IFT-1R. II. Osoby prawne 8 / 10
Jeżeli płatnik wypłaca przychody w formie odsetek na rzecz podatnika podatku dochodowego od osób prawnych, to w konsekwencji jest on zobowiązany do pobrania podatku w dniu dokonywania wypłaty oraz odprowadzenia w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zryczałtowany podatek dochodowy na rachunek urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. 1. CIT-10 R Taki płatnik jest ponadto zobowiązany do przesłania w terminie do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłat, do urzędu skarbowego rocznej deklaracji CIT-10R. 2. IFT2/IFT-2R Podobnie, jak płatnicy zryczałtowanego podatku pobieranego w przypadku wypłacania należności odsetkowych na rzecz podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 26 ust 3 pkt 2) Ustawy o CIT, płatnicy zryczałtowanego podatku wypłacający należności odsetkowe na rzecz podatników podatku dochodowego od osób prawnych są 9 / 10
zobowiązani do spełnienia obowiązku informacyjnego. W terminie do końca trzeciego miesiąca następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłat, płatnik jest zobowiązany do sporządzenia oraz przesłania podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu imiennej informacji IFT-2R o dokonanych wypłatach i pobranym podatku. Na analogicznych zasadach, jak w przypadku osób fizycznych, podatnik podatku dochodowego od osób prawnych może zwrócić się w trakcie roku podatkowego do płatnika o sporządzenie oraz przesłanie mu imiennej informacji IFT-2 o dokonanych wpłatach oraz pobranym podatku. W takim przypadku płatnik jest zobowiązany do przesłania imiennej informacji IFT -2 w terminie 14 dni licząc od dnia złożenia wniosku. 10 / 10