I
Spis treści II I. WPROWADZENIE...II 1. OPIS TECHNICZNY...1 1.1. Przeznaczenie...1 1.2. Dane techniczne...1 1.3 Budowa...2 2. BEZPIECZEŃSTWO PRACY...4 3. INSTRUKCJA OBSŁUGI...4 3.1 Pomiary diagnostyczne silników z zapłonem iskrowym (ZI)...4 3.1.2 Pomiar napięcia...5 3.1.3. Pomiar kąta wyprzedzenia zapłonu...5 3.1.4. Kąt zwarcia styków przerywacza...5 3.2. Pomiary diagnostyczne silników z zapłonem samoczynnym (ZS)...6 3.2.1. Pomiar prędkości obrotowej...6 3.2.2. Pomiar napięcia...6 3.2.4. Pomiar czasu włączenia świecy Ŝarowej...7 3.3. Równoczesne pomiary natęŝenia prądu i napięcia...7 3.4. Szybka diagnostyka układu ładowania i rozruchu...8 4. PRAKTYCZNE UWAGI EKSPLOATACYJNE...9 5. STROBOSKOPOWA METODA POMIARU KĄTA WYPRZEDZENIA ZAPŁONU (DYNAMICZNEGO KĄTA POCZĄTKU TŁOCZENIA)...11 6. WYPOSAśENIE...12 I. WPROWADZENIE Niniejsza instrukcja przeznaczona jest dla personelu warsztatowego uprawnionego do obsługi testera XENON-310 U. Przed podjęciem jakichkolwiek czynności związanych z testerem naleŝy uwaŝnie przeczytać instrukcję. Instrukcja zawiera waŝne informacje dotyczące: bezpieczeństwa osobistego uŝytkowników testera, eksploatacji testera. Testery XENON-310 U zostały zaprojektowane i wykonane zgodne z dyrektywą 89/336/EEC ( ze zmianami 91/263/EEC, 92/31/EEC, 93/68/EEC ) oraz normami zharmonizowanymi PN-EN 61000-6- 4:2002(U) i PN-EN 61000-6-2:2002(U).
- 1-1. OPIS TECHNICZNY 1.1. Przeznaczenie Mikroprocesorowy tester samochodowy XENON-310 U przeznaczony jest do diagnostyki silników z zapłonem samoczynnym (ZS) i iskrowym (ZI). 1.2. Dane techniczne - napięcie zasilania 10 do 26 V - zakres pomiaru prędkości obrotowej a) silniki ZS 240 do 7500 obr/min b) silniki ZI 240 do 9995 obr/min - zakres pomiaru napięcia 0 do 40,0 V - zakres pomiaru kąta wyprzedzenia zapłonu (silniki ZI) 0 do 90 - zakres pomiaru dynamicznego kąta początku tłoczenia (silniki ZS) wg skali TECNOTEST 0,3 do 90,0 - zakres pomiaru dynamicznego kąta początku tłoczenia (silniki ZS) wg. skali BOSCH 4,0 do 90,0 - wyznaczanie charakterystyk zmian dynamicznego kąta początku tłoczenia /ZS/ w funkcji prędkości obrotowej 6,0 do 90,0 - zakres pomiaru prądu przyłącze PP-600-600 do + 600 A - zakres pomiaru prądu przyłącze PP-60-60.0 do + 60.0 A - zakres pomiaru kąta zwarcia styków przerywacza 0 do 180 - pomiar szerokości impulsu wtryskiwacza 0,1 do 99,9 ms - pomiar czasu włączenia świecy Ŝarowej 0,1 do 99,9 s - natęŝenie oświetlenia lampy stroboskopowej 10 Lx - pobór prądu max 1 A - cięŝar 700 g
- 2-1.3 Budowa Tester składa się z obudowy w kształcie pistoletu i dwóch wymiennych przyłączy PB-5 (rys. A) do diagnostyki silników ZI lub PD-4 (rys. B) do silników ZS. Do testera moŝna dodatkowo podłączyć przyłącza PP-600 lub PP-60 ( rys. C) słuŝące do pomiarów napięcia i natęŝenia prądu oraz testowania rozrusznika i alternatora. do gniazda G 3 zasilanie kolor czerwony kolor czarny + U P 1 2 4 5 Rys. A Przyłącze PB-5 ( do silników z zapłonem iskrowym ZI ) do gniazda G 3 6 zasilanie kolor czerwony kolor czarny + U 1 2 4 5 Rys. B Przyłącze PD-4 ( do silników z zapłonem samoczynnym ZS)
- 3 - Rys. C Przyłącza PP-60 i PP-600 (pomiary układu ładowania i rozruchu ) Wyniki pomiarów wyświetlane są na ekranie (rys. D). Dolny, czterocyfrowy wyświetlacz A słuŝy do odczytu prędkości obrotowej lub odczytu natęŝenia prądu. Górny, trzycyfrowy wyświetlacza B przeznaczony jest do odczytu pozostałych wielkości pomiarowych. Wskaźnik alfanumeryczny C sygnalizuje rodzaj mierzonych wielkości. OBR. / PRĄD Rys. D Ekran pomiarowy W rękojeści pistoletu znajdują się trzy przyciski do obsługi testera: F zmiana funkcji pomiarowych, + zmiana kąta wyprzedzenia zapłonu (dynamicznego kąta początku tłoczenia). Podczas pomiarów z przyłączami PP-60 lub PP-600 przycisk + zeruje wskazanie natęŝenia prądu, a przycisk inicjuje nowy pomiar szczytowych wartości napięcia i natęŝenia prądu.
- 4-2. BEZPIECZEŃSTWO PRACY NaleŜy przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy badaniach diagnostycznych pojazdów. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: - Nigdy nie kierować soczewki testera w stronę oczu. - Właściwą wentylację i odciąg spalin. Wydobywający się podczas pracy silnika tlenek węgla (bezwonny gaz) moŝe spowodować uszkodzenia organów wewnętrznych człowieka lub śmierć. - Odpowiednie unieruchomienie pojazdu. - Ruchome i gorące części silnika. Ruchome części mogą wciągnąć przewody przyłączeniowe lub luźne fragmenty ubiorów. NaleŜy pamiętać, Ŝe wentylator chłodnicy moŝe się samoczynnie włączyć. Gorące części silnika mogą spowodować oparzenia lub zniszczyć tester. - Właściwe podłączenie końcówek przyrządu uniemoŝliwiające zwarcie ich do masy samochodu. Nie odkładać metalowych narzędzi lub części w pobliŝu zacisków akumulatora. - Nie dopuszczać osób nieuprawnionych do miejsca pracy. - Nie uŝywać otwartego ognia i nie palić tytoniu podczas pracy. 3. INSTRUKCJA OBSŁUGI 3.1 Pomiary diagnostyczne silników z zapłonem iskrowym (ZI) a) Do gniazda G dołączyć przyłącze PB-5 (rys. A) i dokręcić. b) Przewody zasilające 1 i 2 podłączyć do instalacji elektrycznej silnika (klema czerwona +, klema czarna ). Sondę indukcyjną 3 zapiąć na przewód zapłonowy wysokiego napięcia pierwszego cylindra.
- 5 - d) Przewód do pomiaru napięcia 4 dołączyć do badanego elementu instalacji. e) Przewód 5 dołączyć do: - przerywacza przy pomiarach kąta zwarcia styków przerywacza, - do ujemnego bieguna elektrozaworu wtryskiwacza przy pomiarach szerokości impulsu wtryskiwacza. 3.1.1 Pomiar prędkości obrotowej Prawidłowo podłączony tester wskazuje prędkość obrotową na wyświetlaczu A. Przy zatrzymanym silniku wyświetlany jest symbol 3.1.2 Pomiar napięcia Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol U. Na wyświetlaczu B odczytujemy wartość napięcia w miejscu dołączenia przewodu 4 przyłącza. 3.1.3. Pomiar kąta wyprzedzenia zapłonu Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol K. Przyciskami, + powodujemy zmiany kąta na wyświetlaczu B. Opis metody patrz pkt 5 instrukcji. 3.1.4. Kąt zwarcia styków przerywacza Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol Z. Na wyświetlaczu B odczytujemy wartość kąta. 3.1.5. Test wtryskiwacza. Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol I. Na wyświetlaczu B odczytujemy szerokość impulsu wtryskiwacza. Szerokość impulsu jest równa czasowi, w którym jest wysterowane urządzenie wyzwalające. Wtryskiwacze paliwa są sterowane przez impuls z modułu sterowania silnika. Impulsy te wytwarzają pole magnetyczne, które powoduje otwarcie zaworu dyszy wtryskiwacza. W momencie, w którym impuls kończy się, dysza wtryskiwacza zostaje zamknięta ( rys. E ). Czas liczony od otwarcia do zamknięcia zaworu dyszy, jest właśnie szerokością impulsu i jest mierzony w milisekundach ( ms ).
- 6 - Rys. E Impuls elektryczny wtryskiwacza 3.2. Pomiary diagnostyczne silników z zapłonem samoczynnym (ZS) a) Do gniazda G dołączyć przyłącze PD-4 (rys. B ) i dokręcić. b) Przewody zasilające 1 i 2 podłączyć do instalacji elektrycznej silnika. (klema czerwona +, klema czarna ) c) Sondę piezoelektryczną 3 zapiąć na przewód wtryskowy w miejscu określonym w danych regulacyjnych silnika. Końcówkę 6 zapiąć na tym samym przewodzie wtryskowym moŝliwie blisko sondy 3, lecz tak by jej nie dotykała. d) Przewód do pomiaru napięcia 4 dołączyć do badanego elementu instalacji. e) Przewód 5 dołączyć do konektora świecy Ŝarowej. 3.2.1. Pomiar prędkości obrotowej patrz pkt 3.1.1. 3.2.2. Pomiar napięcia patrz pkt 3.1.2.
- 7-3.2.3. Pomiar dynamicznego kąta początku tłoczenia a) skala TECNOTEST Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol T. Przyciskami, + powodujemy zmiany kąta na wyświetlaczu B. Opis metody patrz pkt. 5 instrukcji. b) skala BOSCH Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol B. Dalej postępować jak w pkt. 3.2.3a. c) wyznaczanie charakterystyk zmian kąta w funkcji prędkości obrotowej. Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol C. Dalej postępować jak w pkt. 3.2.3a. 3.2.4. Pomiar czasu włączenia świecy Ŝarowej Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol S. Na wyświetlaczu B odczytujemy czas ( w sek.) włączenia świecy Ŝarowej. 3.3. Równoczesne pomiary natęŝenia prądu i napięcia a) Do gniazda G dołączyć przyłącze PP-60 lub PP-600 (rys. C) i dokręcić. b) Przewody zasilające 1 i 2 podłączyć do instalacji elektrycznej silnika. (klema czerwona +, klema czarna ). c) Przewód do pomiaru napięcia 4 dołączyć do badanego elementu instalacji. d) Włączyć zasilanie przystawki prądowej 3. W przystawce CA-600 ustawić przełącznik w pozycji ON, w przystawce CA-60 w pozycji 1mV/100mA. Powinna świecić się zielona kontrolka POWER. Jeśli zapali się czerwona kontrolka LO BAT wymienić baterię w przystawce. e) Wyzerować wskazania przystawki. Parokrotnie rozchylić i zamknąć szczęki pomiarowe w przystawce i wcisnąć przycisk + w lampie. f) Objąć cęgami pomiarowymi przewód, w którym mierzymy natęŝenie prądu. W zaleŝności od sposobu zapięcia przystawki i kierunku prądu w przewodzie pokazywane będą dodatnie lub ujemne wartości prądu.
- 8-3.3.1. Pomiar wartości średnich napięcia i natęŝenia prądu Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol P. Na górnym wyświetlaczu B odczytujemy wartość napięcia w woltach w miejscu dołączenia przewodu 4 przyłącza. Na dolnym wyświetlaczu A wskazywana jest wartość natęŝenia prądu w przewodzie objętym cęgami przystawki prądowej. 3.3.2. Pomiar wartości minimalnej napięcia i natęŝenia prądu Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol R. Przycisnąć przycisk -. Na górnym wyświetlaczu B odczytujemy wartość minimalnego chwilowego napięcia w woltach w miejscu dołączenia przewodu 4 przyłącza. Na dolnym wyświetlaczu A wskazywana jest wartość minimalnego ( uwzględniając znak ) chwilowego natęŝenia prądu w przewodzie objętym cęgami przystawki prądowej. Ponowne wciśnięcia przycisku - rozpoczyna ponowny cykl pomiaru wielkości minimalnych. 3.3.3. Pomiar wartości maksymalnej napięcia i natęŝenia prądu Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol Ł. Przycisnąć przycisk -. Na górnym wyświetlaczu B odczytujemy wartość maksymalną chwilowego napięcia w woltach w miejscu dołączenia przewodu 4 przyłącza. Na dolnym wyświetlaczu A wskazywana jest wartość maksymalnego ( uwzględniając znak ) chwilowego natęŝenia prądu w przewodzie objętym cęgami przystawki prądowej. Ponowne wciśnięcia przycisku - rozpoczyna ponowny cykl pomiaru wielkości maksymalnych. 3.4. Szybka diagnostyka układu ładowania i rozruchu a) Do gniazda G dołączyć przyłącze PP-600 (rys. C) i dokręcić. b) Przewody zasilające 1 i 2 podłączyć do instalacji elektrycznej silnika. (klema czerwona +, klema czarna ). c) Przewód do pomiaru napięcia 4 połączyć z przewodem 1. d) Włączyć zasilanie przystawki prądowej 3. W przystawce CA- 600 ustawić przełącznik w pozycji ON. Powinna świecić się zielona kontrolka POWER. Jeśli zapali się czerwona
- 9 - kontrolka LO BAT wymienić baterię w przystawce. Na wskaźniku C pojawi się symbol P. Na górnym wyświetlaczu B odczytujemy wartość napięcia akumulatora w woltach. Na dolnym wyświetlaczu A wskazywana będzie wartość natęŝenia prądu. e) Wyzerować wskazania przystawki prądowej. Parokrotnie rozchylić i zamknąć szczęki pomiarowe w przystawce i wcisnąć przycisk + w lampie. f) Objąć cęgami pomiarowymi przewód, przez który płynie całkowity prąd akumulatora. Przystawkę obrócić tak, aby podczas pobierania prądu z akumulatora wskazywała wartość ujemną natęŝenia prądu, a podczas ładowania wartość dodatnią. g) Zabezpieczyć lampę i przewody pomiarowe przed przesuwaniem, wkręceniem w ruchome elementy i przed stykaniem z gorącymi elementami silnika. Pomiar najwygodniej wykonywać w dwie osoby. h) Przycisnąć przycisk - w lampie. i) Uruchomić silnik samochodu i przytrzymać na duŝych obrotach, aŝ wskazanie napięcia akumulatora ustabilizuje się. Wyłączyć silnik. j) Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol R. Na ekranie wyświetlacza będziemy mogli odczytać minimalną wartość napięcia w czasie rozruchu i szczytowy ujemny prąd rozruchu. Za małe napięcie rozruchu przy prawidłowym prądzie rozrusznika świadczy o złym stanie akumulatora. Za duŝy prąd rozruchu świadczy o uszkodzeniu rozrusznika. k) Przyciskiem F wybrać na wskaźniku C symbol Ł. Na ekranie wyświetlacza będziemy mogli odczytać maksymalną wartość napięcia ładowania i szczytowy dodatni prąd ładowania. Maksymalne napięcie ładowania powinno zwykle wynosić 14.1 do 14.6 V. Nieprawidłowe wskazania napięcia ładowania świadczą o uszkodzeniu regulatora napięcia lub alternatora. Szczytowy prąd ładowania określa wydajność prądową alternatora. 4. PRAKTYCZNE UWAGI EKSPLOATACYJNE a) Podłączenia sond dokonywać przy unieruchomionym silniku. b) Zaleca się dołączanie przewodów zasilających (1 i 2) do zacisków akumulatora. MoŜliwe jest dołączanie do innego źródła prądu stałego o napięciu 10 26 V. Niewłaściwe zasilanie testera moŝe spowodować jego uszkodzenie.
- 10 - c) Zwrócić uwagę na prawidłowe zapięcie sondy indukcyjnej 3 (przyłącze PB-5 ) na przewodach wysokiego napięcia. W niektórych przypadkach korzystna jest zmiana czułości przełącznikiem przy sondzie. Wadliwe załoŝenie sondy lub wadliwa instalacja wysokiego napięcia (złe styki, przetarcia, duŝa oporność przewodów, itp.) moŝe spowodować zakłócenia w pomiarach (zwłaszcza prędkości obrotowej). d) Sondę piezoelektryczną 3 ( przyłącze PD-4) zapinamy na przewód wtryskowy silnika w miejscu określonym w instrukcji napraw i regulacji. Do pomiarów dynamicznego kąta początku tłoczenia wykorzystuje się najczęściej przewód wtryskowy pierwszego cylindra. Przewód ten powinien być czysty (ewentualnie naleŝy usunąć warstwę lakieru lub innych pokryć czy zanieczyszczeń). Średnica przewodu wtryskowego musi ściśle odpowiadać wymiarowi sondy. Sondę naleŝy zamocować jak najbliŝej pompy wtryskowej lub wtryskiwacza (patrz dane regulacyjne silnika) na prostym odcinku. Przy załoŝeniu sondy w dalszej odległości od pompy lub wtryskiwacza pomiar dynamicznego kąta początku tłoczenia moŝe być obarczony błędem. Sonda nie moŝe stykać się z innymi elementami silnika poza przewodem na którym jest zamocowana. Sonda powinna być mocno dokręcona, jednak bez przesady. Optymalne dokręcenie uzyskujemy gdy przekręcimy pokrętło o około 90 o od pierwszego wyczuwalnego oporu. Niedopuszczalne jest mocowanie sondy na łukach, spłaszczeniach, zadziorach rurki paliwowej lub teŝ obracanie po zamocowaniu. Grozi to nieodwracalnym uszkodzeniem. Mechaniczne uszkodzenie sondy nie podlega reklamacji. e) Niewykorzystane w pomiarach końcówki przewodów zaleca się dołączyć do masy silnika.
- 11-5. STROBOSKOPOWA METODA POMIARU KĄTA WYPRZEDZENIA ZAPŁONU (DYNAMICZNEGO KĄTA POCZĄTKU TŁOCZENIA) W silniku znajdują się następujące punkty odniesienia: A stały punkt odniesienia na korpusie silnika (górne zwrotne połoŝenie ZZ) B ruchomy punkt na wyprowadzeniu wału korbowego silnika. Rys. F. Pomiar metodą stroboskopową Przy wirującym wale silnika oświetlać lampą stroboskopową punkt B i zmieniając przyciskami, + połoŝenie punktu B względem A doprowadzić do ich nałoŝenia się. W tym połoŝeniu odczytać kąt wyprzedzenia zapłonu na wyświetlaczu cyfrowym B.
- 12-6. WYPOSAśENIE - przyłącze PB-5 szt. 1, - przyłącze PD-4 szt. 1, - czujnik piezoelektryczny φ 6mm szt. 1, - sonda igłowa szt. 1, - chwytak igłowy szt. 1, - krokodylek szt. 1, - walizka testera szt. 1, - instrukcja obsługi z kartą gwarancyjną szt. 1, - przyłącze PD-60 na zamówienie, - przyłącze PD-600 na zamówienie, - czujnik piezoelektryczny ( inne średnice ) na zamówienie.