Poznań, dnia 15 września 2016 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Transformacja ustrojowa państw Europy Środkowej i Wschodniej w świetle prac Komisji Weneckiej na kierunku Prawo I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Transformacja ustrojowa państw Europy Środkowej i Wschodniej w świetle prac Komisji Weneckiej 2. Kod modułu : 10-TUESWw-pj-s 3. Rodzaj modułu (obowiązkowy albo fakultatywny): Fakultatywny 4. Kierunek studiów: Prawo 5. Poziom studiów (I lub II stopień albo jednolite studia magisterskie): Jednolite studia magisterskie (5 letnie) 6. Rok studiów: Lata od 1 do 5 7. Semestr (zimowy lub letni): Semestr letni 8. Rodzaje zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne: 30 godzin wykładu 9. Liczba punktów ECTS: 5 ECTS 10. Imię i nazwisko, tytuł lub stopień naukowy, adres e-mail wykładowcy lub osoby prowadzącej zajęcia: Prof. UAM dr hab. Hanna Suchocka (hansuc@amu.edu.pl) wykładowca 11. Język wykładowy: Język polski II. Informacje szczegółowe 1. Cel modułu : Celem modułu jest wyposażenie studenta w wiedzę pozwalającą na: a) rozpoznanie wyzwań stojących przed państwami przechodzącymi transformację ustrojową w zakresie zmian konstytucyjnych, b) interpretację roli konstytucji w państwach przechodzących transformację ustrojową po 1989 r. 1
c) rozumienie monistycznego systemu źródeł prawa i jego znaczenia dla spójności prawa wewnętrznego z prawem europejskim, d) rozumienie znaczenie europejskich standardów prawnych w procesie dokonywania zmian ustrojowych w państwach Europy Środkowo-Wschodniej e) zapoznanie się z orzecznictwem Komisji Rady Europy Demokracja poprzez Prawo w sferze pomocy państwom Europy Środkowo-Wschodniej w zakresie zmian ustrojowych i zgodności regulacji prawnych przez nie podejmowanych, ze standardami europejskimi, f) ocenę odmienności procesów zmian konstytucyjnych w poszczególnych państwach przechodzących transformację, 2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują): Podstawowa wiedza o państwie i prawie oraz o zachodzących przemianach politycznych i ustrojowych od 1989 r. Brak szczególnych wymagań w zakresie umiejętności i kompetencji społecznych. 3. Efekty w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych dla modułu i odniesienie do efektów dla kierunku studiów: Symbol efektów * TUESW_01 TUESW_02 TUESW_03 TUESW_05 TUESW_06 Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów student potrafi: Posiada wiedzę o znaczeniu transformacji ustrojowej i wyzwaniach stojących przed państwami przechodzącymi taki proces oraz ich konsekwencjach dla procesu zmian konstytucyjnych Ma wiedzę w zakresie systemowej interpretacji podstawowych zasad ustrojowych zawartych w zmienianych konstytucjach państw Europy Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza zasady państwa prawnego i zasady podziału władz Ma wiedzę o konstytucyjnym system źródeł prawa oraz różnicach pomiędzy monistycznym a dualistycznym systemem źródeł prawa Zna treść standardów europejskich w zakresie zasad dotyczących demokratycznego państwa prawa i ich wpływu na szczegółowe regulacje w państwach przechodzących transformację, w tym ocenę procesów lustracyjnych i weryfikacyjnych przeprowadzanych w państwach Europy Środkowo-Wschodniej Potrafi określić konstytucyjny status mniejszości narodowych w świetle standardów europejskich, relacji pomiędzy zasadą równości a prawami specjalnymi dla mniejszości narodowych Potrafi wyjaśnić tło poszukiwania zróżnicowanych rozwiązań w zakresie relacji między parlamentem, prezydentem a rządem w poszczególnych państwach przechodzących transformacje w kontekście zasady hamowania Odniesienie do efektów dla kierunku studiów K_W02, K_W05, K_W06 K_W03, K_W05, K_W07 K_W08, K_W09 K_W10 K_U01, K_U07, K_K01, K_K03 2
i równoważenia się władz TUESW_07 Potrafi przedstawić usytuowanie ustrojowe i znaczenie zasady podziału władz dla regulacji statusu ustrojowego sądów i sędziów oraz dokonać oceny różnych modeli usytuowania prokuratury w systemie ustrojowym w świetle wytycznych Komisji Rady Europy K_K05, K_K07 4. Treści : Symbol treści TK_01 TK_02 TK_03 TK_04 TK_05 TK_06 TK_07 Opis treści Geneza, założenia i kompetencje Komisji Rady Europy Demokracja poprzez Prawo Wyzwania stojące przed państwami przechodzącymi transformacje ustrojową Standardy państwa prawa w świetle opinii Komisji Rady Europy Problem konstytucyjnej regulacji praw mniejszości narodowych w związku z rozpadem systemu socjalistycznego Rozliczanie się z przeszłością konstytucyjną w świetle opinii Komisji Weneckiej Standardy Komisji Weneckiej dotyczące partii politycznych Władza ustawodawcza i wykonawcza w systemie zasady wzajemnego hamowania i równoważenia się władz Odniesienie do efektów modułu TUESW_01, TUESW_01 TUESW_02 TUESW_05 TUESW_02-03 TUESW_06 TK_08 Władza sadownicza, status sędziów TUESW_06 TK_09 Organizacja prokuratury i jej usytuowanie w systemie organów państwowych TUESW_07 TK_10 Standardy europejskie dotyczące prawa wyborczego 5. Zalecana literatura: 1. Demokratyczne państwo prawne w teorii i w praktyce w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, pod red. K. Skotnickiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2010 2. J. Jaskiernia, Wpływ Rady Europy na przemiany polityczno-ustrojowe w państwach Europy Środkowej i Wschodniej po 1989 r., w: Świat w okresie przemian, Księga pamiątkowa dedykowana prof. L. Pastusiakowi na 65-lecie urodzin, Gdańsk 2000, 3. W. Sokolewicz, Nowa rola konstytucji w postsocjalistycznych państwach Europy, Państwo i Prawo 2000 nr 10 4. H. Suchocka, The Constitutional Trends in Central and Eastern Europe, w: Polish Western Affairs 1992, nr 1. 6. Informacja o przewidywanej możliwości wykorzystania e-learningu: brak 3
7. Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć, instrukcjami do laboratorium, itp.: Opinie Komisji Weneckiej Rady Europy dostępne na stronie internetowej: www.venice.coe.int. Ewentualne informacje o charakterze i dostępności materiałów potrzebnych do zajęć przekazują prowadzący zajęcia na początku roku akademickiego. III. Informacje dodatkowe 1. Odniesienie efektów i treści do sposobów prowadzenia zajęć i metod oceniania: Symbol treści Sposoby prowadzenia zajęć Symbol efektu umożliwiające osiągnięcie realizowanych w trakcie założonych efektów dla modułu zajęć TUESW_01-07 TK_01-10 Wykład z wykorzystaniem elementów prezentacji wizualnej Metody oceniania stopnia osiągnięcia założonego efektu Egzamin pisemny lub ustny Przykładowe podstawowe pytania egzaminacyjne: 1) Miejsce Komisji Rady Europy Demokracja poprzez Prawo, tzw. Komisji Weneckiej w systemie organów Rady Europy, 2) Charakter prawny opinii Komisji weneckiej, 3) Z jakimi problemami zmierzały się państwa Europy Środkowej i Wschodniej w pierwszej fazie transformacji, 4) Różnica miedzy zasada dualizmu a monizmu w systemie źródeł prawa. Znaczenie systemu monistycznego dla ochrony praw człowieka, 5) Standardy państwa prawa w świetle dokumentów Komisji Weneckiej, 6) Gwarancje praw mniejszości narodowych, regulacja konstytucyjna czy ustawowa, 7) Ocena ustaw lustracyjnych w świetle opinii Komisji weneckiej, 8) Standardy Komisji weneckiej dotyczące partii politycznych, 9) Zasada podziału władz i jej znaczenie dla poszukiwania relacji miedzy parlamentem, prezydentem a rządem, 10) Zasady dotyczące sądownictwa w systemie podziału władz. 11) Miejsce prokuratury w systemie organów państwowych, opinie Komisji weneckiej w tym zakresie, różnica miedzy niezawisłością sądownictwa a niezależnością prokuratury. 2. Obciążenie pracą studenta (punkty ECTS): Średnia liczba godzin na zrealizowanie Forma aktywności aktywności * Godziny zajęć (wg planu studiów) z 30 godzin wykładu nauczycielem Praca własna studenta przygotowanie do zajęć 52 i egzaminu 4
Praca własna studenta lektura literatury przedmiotu 30 Praca własna studenta udział w konsultacjach 8 SUMA GODZIN 120 SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU (PRZEDMIOTU) 5 3. Sumaryczne wskaźniki ilościowe: a) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: 5 ECTS b) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak ćwiczenia: Student otrzymuje wszystkie ww. punkty ECTS za zaliczenie całego modułu Transformacja ustrojowa państw Europy Środkowej i Wschodniej w świetle prac Komisji Weneckiej, tzn. za ostateczne zaliczenie z oceną pozytywną egzaminu z tego przedmiotu. 4. Kryteria oceniania: Stosuje się następujące kryteria oceniania studenta: a) znajomość podstawowych pojęć związanych z prawem konstytucyjnym oraz transformacja ustrojową, b) umiejętność poprawnego formułowania myśli i poglądów oraz ich racjonalnego uzasadniania, c) umiejętność poprawnej argumentacji i logicznego wyciągania wniosków, d) poprawność i precyzja języka, e) poziom poszczególnych umiejętności scharakteryzowanych powyżej w ramach opisu efektów dla tego modułu. 5