Przemysław Busse Stacja Badania Wędrówek Ptaków, Uniwersytet Gdański Monitoring ptaków na lądowych farmach wiatrowych Problem Praktyka - Przyszłość
Cechy energetyki wiatrowej Źródło energii odnawialnej Brak emisji gazów cieplarnianych Możliwy negatywny wpływ na środowisko (ptaki i nietoperze)
Możliwe oddziaływanie na ptaki Kolizje z elementami konstrukcji siłowni Odstraszanie - zmniejszenie zagęszczeń ptaków w pobliżu siłowni (lęgowe, żerujące), - zaburzenia tras przemieszczeń (efekt bariery)
Możliwe oddziaływanie na ptaki Na czym polega problem i jak jest on istotny? Kolizje z elementami konstrukcji siłowni Odstraszanie - zmniejszenie zagęszczeń ptaków w pobliżu siłowni (lęgowe, żerujące), - zaburzenia tras przemieszczeń (efekt bariery)
PTAKI wędrują w dzień...
PTAKI dzień... PTAKIwędrują wędrująwnocą...
CZY POSTAWIENIE FARMY TO PROBLEM DLA PTAKÓW?
CZY POSTAWIENIE FARMY TO PROBLEM DLA PTAKÓW? ALEŻ ŻADEN!!! budujmy wszędzie
CZY POSTAWIENIE FARMY TO PROBLEM DLA PTAKÓW? OCZYWIŚCIE TRUPY i PUSTYNIA Stop wiatrakom!!!
NIE DAJMY SIĘ SKOŁOWAĆ!
Program VORTEX jest z ZAŁOŻENIA tendencyjny stąd NIEWIARYGODNY przy rzeczywistych ocena zakłada wymarcie i nie uwzględnia mechanizm regulacyjnych populacji (Hötker), które ISTNIEJ
Tak wymierają przelotne ptaki 25000 N 20000 Wieloletnie zmiany liczebności 15000 10000 5000 0 1960 1970 1980 1990 2000 2010 Program VORTEX jest z ZAŁOŻENIA tendencyjny stąd NIEWIARYGODNY przy rzeczywistych ocena zakłada wymarcie i nie uwzględnia mechanizm regulacyjnych populacji (Hötker), które ISTNIEJ
REALNY problem to ptaki lecące na różnych wysokościach
REALNY problem to ptaki lecące na różnych wysokościach 4% Nad rotorem 21% ROTOR 51% Pod rotorem Na ziemi 23% 0 10 20 30 40 50 60 %
Zmiany w technologii turbin i budowyfarm farm Zmiany w technologii turbin i budowy
Zmiany w technologii turbin i budowy farm
Zmiany w technologii turbin i budowy farm 50 % 2008 40 30 20 10 2000-2003 0 0 10 20 30 40 % 50 60 70 80
Zmiany w technologii turbin i budowy farm 50 % 2008 40 Dla bardziej nowoczesnych turbin i farm ogon wysokich kolizyjności ZNIKŁ 30 20 10 2000-2003 0 0 10 20 30 40 50 Dane według Hötker et al. 2006 i Erickson et al. 2008 60 70 80 Ofiary
10 000 9999 1
10 000 9999 1 Jak to się ma w stosunku do innych strat?
ŚMIERTELNOŚĆ ANTROPOGENNA (USA) Lotnictwo TURBINY WIATROWE GMS Samochody 28 000 < 0,01% Koty Linie energetyczne Budynki/szyby 550 000 000 Nieuwzględnione: myśliwi i kłusownicy np. Włochy - 20 000 000 drozdów
Naturalne straty w populacji - pierwszy rok życia = 70-80% - następne lata = ca 20% (rocznie)
Naturalne straty w populacji - pierwszy rok życia = 70-80% - następne lata = ca 20% (rocznie) Co by było, gdyby strat nie było... Alfred Hitchcock
Zmiany struktury i technologii rolnej
Zmiany struktury i technologii rolnej
PROBLEM - podsumowanie - TWIERDZENIA skrajne: niema problemu i wiatraki to tragedia dla ptaków to NIEPRAWDA - PROBLEM jest, ale: w większości przypadków relatywnie niewielki (co najwyżej nieznaczący ) - SZKODA każdego ptaka (nawet tego pospolitego), ale: nie blokujmy farm wiatrowych tak, jak nie zamykamy fabryk samochodów, bo na drogach giną ludzie - BUDUJMY farmy z sensem i staraniem o maksymalne bezpieczeństwo ludzi, ptaków, nietoperzy... POTRZEBA tylko (i aż) rozsądnego monitoringu oraz WSPÓŁPRACY: Inwestorów - Ekspertów - Administracji
Praktyka ocen ornitologicznych Inwestor/deweloper oczywiście, nie zna się na ptakach, celem i miarą sukcesu jest uzgodnienie projektu, ekspertyza winna spełniać wszelkie życzenia Urzędnika, chce mieć (pozytywny) wynik szybko i tanio, wybór Eksperta/ Eksperta jest decyzją biznesową.
Praktyka ocen ornitologicznych Ekspert ornitologiczny powinien wykonać obiektywną ekspertyzę, ekspertyza winna być sensowna, a ma bardzo zróżnicowane kwalifikacje - Ekspert umie rozpoznawać ptaki i - tylko tyle, -... - Ekspert jest terenowcem, umie opracować dane, ma szerszą wiedzę ornitologiczną, potrafi stworzyć i napisać syntezę. Aż tyle!!!
Praktyka ocen ornitologicznych Autor Raportu Środowiskowego zwykle ma słabe kwalifikacje ornitologiczne, zna nastawienie Urzędnika, stara się go zaspokoić - więc leje wodę (np.. 200 str.), mówiąc kolokwialnie, zwykle nie konsultuje Raportu z Ekspertem.
Praktyka ocen ornitologicznych Urzędnik W łańcuchu decyzyjnym Raportu Środowiskowego dominuje Urzędnik, który (typowo, choć nie zawsze!): jest przekonany o szkodliwości wiatraków, ma słabe lub żadne kwalifikacje ornitologiczne, (prawie) zawsze wie lepiej niż Ekspert, jest nieufny, boi się decyzji pozytywnych, zna siłę swojej władzy i często z niej korzysta.
o Praktyka ocen ornitologicznych NIEdobre praktyki (2008) Splot przedstawionych czynników doprowadził do pozaprawnego wymuszania dostosowywania się w monitoringu ornitologicznym i Raportach Środowiskowych do tzw. Wytycznych 2008..., które miały być (cytaty ze str. 5-7):... Zestawem dobrych praktyk..., które wykraczają poza wymogi w zakresie OOS przewidziane obowiązującym prawem.... Zweryfikowane po okresie 2 lat... Czas ten poświęcony zostanie na przetestowanie w terenie zaproponowanej metodyki... i zasadności prowadzenia... modułów badań...
o Praktyka ocen ornitologicznych Niedobre praktyki 2011 We wrześniu 2011 pojawił się na stronie GDOŚ projekt Wytycznych 2011 - kontynuacja Wytycznych 2008 : ponad 100 str. bardzo trudnego, skomplikowanego, tekstu przeznaczonego dla ekspertów, urzędników, inwestorów do... kilkudniowej konsultacji, o projekcie nie powiadomiono konsultantów wersji 2008, projekt okazał się skrajnie kontrowersyjny: - negatywne opinie krajowych doświadczonych ekspertów, - krytyczne recenzje zagranicznych specjalistów, - zgodność krytyków co do generalnych braków projektu.
o Praktyka ocen ornitologicznych Niedobre praktyki Wytyczne 2011 Główne wady projektu Wytyczne 2011: skrajność podejścia do relacji ptaki-turbiny, sugestia normatywności Wytycznych, odrzucenie zasady eksperckości opinii, przeładowanie metodami zbędnymi dla oceny, bezwartościowe metody oceny kolizyjności, niedocenianie działań minimalizujących, niezrozumiałość tekstu dla większości odbiorców. Rozszerzone omówienie słabości projektu Wytyczne 2011 jest przygotowywane i będzie przedstawione publicznie.
o Przyszłość ocen ornitologicznych Co TRZEBA zrobić? uznać Wytyczne 2011 za studium zagadnienia, opracować PODRĘCZNIK (Guide), przyjmując za wyjściowe zasady: - zrównoważone podejście do problemu, - eksperckość opinii wykonanych przy użyciu m.in. omówionych narzędzi metodycznych, - adekwatność metod do celu (oceny ryzyka), - adekwatność do uwarunkowań prawnych, - jasność i zrozumiałość tekstu dla odbiorców. Czyli jest pole do kompromisu i współpracy!!!
Przyszłość ocen ornitologicznych Czego jeszcze brakuje? Brak systemu wspomagającego ekspertyzy: braki wiarygodnych waloryzacji obszarowych, często słabe SDFy obszarów NATURA 2000, słaba dostępność danych gatunków ważnych, brak dostępności badań monitoringowych, brak dostępności badań porealizacyjnych, trudność dostępu do danych procedowanych farm.
o Przyszłość ocen ornitologicznych Co jest niezbędne? stworzenie systemu licencjonowania ekspertów, stworzenie BAZ DANYCH do syntetycznych opracowań przed- i po- wykonawczych, stworzenie bazy procedowanych projektów, ułatwienie dostępu do bazy stref gniazdowych, urealnienie informacji w SDFach Natura 2000, przygotowanie opracowań strategicznych A więc do wspólnej pracy...
Dziękuję za uwagę Fundacja Wspierania Badań nad Wędrówkami Ptaków