wstęp do scenariusza (1) WSTĘP DO SCENARIUSZA Uczeń w szkole przeżywa wiele stanów po raz pierwszy - pierwsza szóstka, pierwsze wyróżnienie w konkursie, czasami pierwsza miłość. Dla sporej części naszych uczniów to właśnie szkoła jest również miejscem, gdzie po raz pierwszy założą skrzynkę e-mailową w wybranym przezsiebie serwisie. Jak to możliwe, skoro spora część z nich ma już smartfony czy tablety? Okazuje się, że zazwyczaj urządzenia te są konfigurowane przez rodziców, lub częściej - nie są w ogóle skonfigurowane do korzystania z sieci, wysyłania wiadomości e-mail. Zadbajmy zatem o naszych uczniów, aby poza zrobieniem popularnego selfie potrafili też je bezpiecznie wysłać w wiadomości cyfrowej za pomocą samodzielnie założonej skrzynki u wybranego dostawcy usług poczty elektronicznej. Należy uczulić uczniów na fakt istnienia różnych dostawców usług poczty elektronicznej, zarówno w wariancie płatnym, jak i bezpłatnym, nakreślając podstawowe elementy różnicujące usługodawców tak, aby podopieczni mogli wybrać skrzynkę najlepiej odpowiadającą ich oczekiwaniom. Przedstawiony poniżej scenariusz ma za zadanie przeprowadzić naszych wychowanków przez proces zakładania skrzynki mailowej i korzystania z jej możliwości na przykładzie usług świadczonych przez Wirtualną Polskę z uwzględnieniem kluczowych elementów, takich jak kryteria bezpiecznego hasła do usługi online, wybór odpowiedniego loginu, wysyłanie wiadomości z załącznikiem, czy kształtowanie nawyku wylogowania się.
wstęp do scenariusza (2) TYP SZKOŁY: podstawowa, klasa IV NARZĘDZIA: Windows, Linux lub Mac OS, dostęp do Internetu, przeglądarka internetowa, rzutnik, tablica multimedialna lub oprogramowanie do strumieniowania własnego pulpitu na komputery uczniów ZAKRES NAUCZANIA: przetwarzanie informacji z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych MINIMALNE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW: umiejętność korzystania z przeglądarki internetowej, obsługa edytora tekstu
scenariusz zajęć (3) SCENARIUSZ ZAJĘĆ Temat: Masz wiadomość! Czas trwania: 90 minut (2 jednostki lekcyjne) Cele ogólne: Uczeń po zajęciach wie, co to jest konto e-mail zna podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z poczty e-mail potrafi założyć i obsłużyć konto na bezpłatnym serwerze poczty zna usługi towarzyszące WP Poczcie (kalendarz, filtr antyspamowy, wirtualny dysk) wysyła wiadomość e-mail na wskazany adres zna zasady bezpiecznego poruszania się w sieci Materiały: film Dziewięćdziesiąt dziewięć z serii Owce w sieci - http://youtu.be/ortdakog4fm wordle - http://www.wordle.net karteczki samoprzylepne typu Post-IT wielka koperta (np. formatu C2) z namalowanym znakiem zapytania infografiki dostępne na stronie pierwszymail.wp.pl
scenariusz - lekcja 1 (4) PRZEBIEG LEKCJI 1 1. Powitanie uczniów, czynności organizacyjne. Przedstawienie tematu zajęć. Nauczyciel pyta uczniów, co rozumieją pod hasłem wiadomość, wysłuchując kilku propozycji. W razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów. 2. Nauczyciel pokazuje uczniom kopertę ze znakiem zapytania. W środku powinny znajdować się wcześniej przygotowane karteczki samoprzylepne (ok. 10-15) z zapisanymi potencjalnymi cechami, które mogą określać wiadomość, np. bezpieczna, dobra, ważna, niespodziewana, zła, niechciana, podejrzana etc. Karteczki samoprzylepne powinny być zagięte w taki sposób, aby nie lepiły się do siebie, tak by możliwe było odgięcie lepkiej strony i ich ponowne przyklejenie na tablicę z zachowaniem widoczności tekstu. Nauczyciel zapisuje na środku tablicy słowo WIADOMOŚĆ i zadaje pytanie Jaka może być wiadomość?. Uczniowie losują pojedynczo kartki z koperty. Odczytują na głos cechy, przyklejając je na tablicę. Proces można ustnie uzupełnić przykładami z życia ucznia,opisującymi wiadomość dobrą, ważną itd. Na końcu ćwiczenia nauczyciel dodaje, że wiadomość może być jeszcze elektroniczna. 3. Następuje płynne przejście do zagadnienia poczty e-mail. Nauczyciel prosi uczniów o zajęcie miejsc przy komputerach, otwarcie strony www.wp.pl i przejście do sekcji poczta, jednocześnie prezentując czynność na projektorze. Wskazuje przycisk Załóż konto i tłumaczy, że wkrótce każdy z uczniów będzie mógł wysłać elektroniczną wiadomość, czyli e-maila.
scenariusz - lekcja 1 (5) 4. Nauczyciel następnie objaśnia formatkę rejestracji konta. Szczególny nacisk należy położyć na pole z loginem (warto uczulić uczniów na fakt, iż niektóre loginy mogą być już zajęte), wybranie wariantu poczty darmowej oraz na hasło. Uczniowie powinni wybrać hasło bezpieczne (o bezpieczeństwie informuje okno Moc hasła ), czyli stosunkowo trudne do odgadnięcia, zawierające różnorodne znaki. W związku z częstym problemem zapominania hasła lub loginu podczas zakładania pierwszego maila wskazane jest, aby uczniowie dyskretnie zapisali sobie login oraz hasło, np. w zeszycie do zajęć komputerowych. Nauczyciel powinien w tym miejscu poświęcić krótką chwilę na wyjaśnienie uczniom, co to jest zabezpieczenie CAPTCHA i dlaczego będą musieli przepisać 6 znaków z obrazka w pole obok. Uczniowie od tej chwili będą się spotykali z tym elementem formularzy coraz częściej.
scenariusz - lekcja 1 (6) 5. Następnie nauczyciel prezentuje uczniom usługę e-mail na podstawie swojej skrzynki, uwypuklając następujące elementy: w jaki sposób wysłać i odbierać wiadomości e-mail, jak korzystać z funkcji WP Antyspam (zgłaszanie wiadomości, folder SPAM - dlaczego warto do niego zaglądać), gdzie należy wpisać temat wiadomości, jak dodać załącznik do wiadomości, podstawowe funkcjonalności WP Dysku (wgrywanie plików na dysk, usuwanie plików oraz ich udostępnianie publiczne), w jaki sposób sformatować tekst wiadomości e-mail. Wskazówka Ilość elementów dodatkowych, przedstawianych dzieciom, należy dostosować do tempa pracy dzieci, ich dotychczasowego zasobu wiedzy oraz potrzeb nauczyciela. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na funkcję kalendarza, którą nauczyciel może wykorzystać do informowania dzieci o upływających terminach projektów, datach testów itd. Wystarczy, aby nauczyciel stworzył kalendarz publiczny, a następnie poinstruował uczniów, w jaki sposób powinni go zasubskrybować. Taki zabieg może skutecznie ułatwić organizację pracy. 6. Nauczyciel podsumowuje lekcję i poleca uczniom jako zadanie domowe założyć swoją skrzynkę e-mail według przedstawionej instrukcji. Zwraca szczególną uwagę na dokładne zapamiętanie loginu oraz hasła, gdyż na kolejnych zajęciach będą one niezbędne.
scenariusz - lekcja 2 (7) PRZEBIEG LEKCJI 2 1. Nauczyciel zapisuje swój adres e-mail na tablicy lub wyświetla na projektorze. Po potwierdzeniu, że każdy uczeń odrobił zadanie domowe i posiada własną skrzynkę e-mail, uczniowie logują się na swoje konto (nauczyciel powinien aktywnie nadzorować poprawność procesu logowania, a w razie potrzeby pomagać uczniom, w szczególności sprawdzić, czy uczeń mający problemy z zalogowaniem się omyłkowo nie nacisnął klawisza CAPS LOCK). 2. Uczniowie po zalogowaniu wysyłają krótką wiadomość powitalną do nauczyciela, w temacie wpisują swoje imię i nazwisko, a w treści wiadomości podają jedną przewagę wiadomości e-mail nad tradycyjną korespondencją listowną. Prowadzący przypomina uczniom, aby po skończonej pracy ze skrzynką mailową wylogować się, aby nikt inny nie mógł korzystać ze skrzynki pocztowej ucznia w jego imieniu. Uczula na fakt, że przeglądanie czyjejś korespondencji bez jego zgody jest łamaniem prawa. 3. Po wykonaniu przez uczniów ćwiczenia nauczyciel zwraca uwagę na natychmiastowość komunikacji elektronicznej i odczytuje kilka zalet podanych przez uczniów (opcjonalnie odpowiedzi uczniów można przedstawić w postaci wygenerowanej online chmury wyrazowej za pomocą aplikacji online Wordle). Następnie nauczyciel pyta, czy skrzynka e-mail służy jedynie do wysyłania wiadomości. Uczniowie zastanawiają się, gdzie jeszcze może nam się przydać adres e-mail (potencjalne odpowiedzi uczniów: rejestracja do gry, zakupy w Internecie, założenie konta na Facebooku, wzięcie udziału w konkursie internetowym etc.).
scenariusz - lekcja 2 (8) z SZYBKA ŁATWIEJ SIĘ PISZE OSZCZĘDZA PAPIER MOŻNA DODAĆ FILM MOŻNA POPRAWIĆ BEZPŁATNA 4. Nauczyciel prezentuje uczniom film Dziewięćdziesiąt dziewięć serii Owce w sieci. Po projekcji filmu pada pytanie o to, czy uczniowie spotkali się kiedyś z łańcuszkami wiadomości i jak zareagowali. Poucza wychowanków, aby nie wierzyli w ich skuteczność. 5. Prowadzący zwraca uwagę na zagrożenia związane z nieodpowiednim chronieniem samego adresu e-mail czy hasła, kładąc nacisk na konieczność bezpiecznego poruszania się w sieci. Nauczyciel powinien odnieść się do elementów znanych uczniom, takich jak antywirus zainstalowany w szkole czy poznane wcześniej przez uczniów zasady Netykiety. Warto również powiązać konieczność bezpiecznego korzystania z sieci z mnogością sytuacji życia codziennego, w których stosuje się adres e-mail (przykłady uczniów z punktu 3). 6. Nauczyciel po krótkiej pogadance na temat zastosowania poczty e-mail przedstawia jeszcze jeden wartościowy przykład - WP Dysk. Zadaje pytanie: Kto spośród uczniów zawsze ma na lekcji zajęć komputerowych pendrive w celu np. zgrania niedokończonej pracy z lekcji, akcentując słowo zawsze. Następnie prezentuje na ekranie projektora funkcjonalność WP Dysku i podaje jedno z jego zastosowań - wykorzystanie jako biblioteki plików z lekcji, czy miejsce, w którym można przechowywać niedokończone prace.
scenariusz - lekcja 2 (9) Wskazówka Nauczyciel może wykorzystać przestrzeń wirtualnego dysku jako sposób udostępniania dzieciom plików potrzebnych do ćwiczeń. 7. Nauczyciel dzieli uczniów na dwuosobowe grupy. Każda z grup ma za zadanie stworzyć za pomocą edytora tekstu 6 drogowskazów bezpiecznego korzystania z sieci. Nauczyciel może pozostawić projektowanie szaty graficznej uczniom lub stworzyć formatkę, wykorzystując np. ilustrację drogowskazu oraz pola tekstowe. 8. Uczniowie po wykonaniu pracy wysyłają załącznik nauczycielowi poprzez wiadomość e-mail. Należy zwrócić uwagę na fakt, aby uczniowie podpisali się, wysyłając wiadomość (mogą jeszcze nie mieć wypracowanego takiego nawyku). Nauczyciel podsumowuje lekcję, nagradza najbardziej aktywnych uczniów.