Działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 1995-2001



Podobne dokumenty
Prawo bankowe. BFG organizacja gwarancji

USTAWA z dnia 9 kwietnia 1999 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw

SKRÓT ZE SPRAWOZDANIA Z DZIAŁALNOŚCI BANKOWEGO FUNDUSZU GWARANCYJNEGO w 1999 roku

Sprawozdanie z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1998 roku (Skrót)

USTAWA z dnia 5 czerwca 1997 r. o kasach oszczędnościowo-budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe

Warszawa, dnia 26 sierpnia 2013 r. Poz. 967 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 13 sierpnia 2013 r.

USTAWA. z dnia. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw"

Informacja o Systemie Ochrony Zrzeszenia BPS według stanu na 31 marca 2019 r.

Warszawa, dnia 22 lutego 2017 r. Poz. 320 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW 1) z dnia 15 lutego 2017 r.

U c h w a ł a n r 3 6 / Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 25 września 2013 r.

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BANKOWEGO FUNDUSZU GWARANCYJNEGO W 2001 ROKU

U c h w a ł a N r 4 7 / Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 31 sierpnia 2016 r.

Narodowy Bank Polski. Wykład nr 5

Wyniki finansowe banków w I półroczu 2017 r.

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BANKOWEGO FUNDUSZU GWARANCYJNEGO W 2000 ROKU

Sprawozdanie z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 1997 roku (Skrót)

B. Problemy i poglądy

USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich

Rozwój instytucji gwarantujących depozyty

Sprawozdanie z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach (Skrót)

Dlaczego system bankowy musi upaść? Robert Brzoza

Warszawa, dnia 31 grudnia 2013 r. Poz. 1721

Ustawa o pożyczkach i kredytach studenckich z dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U. Nr 108, poz. 685)

Nr 1(38) 2009 ISSN

System rezerwy obowiązkowej w NBP

Regulamin lokowania środków w ING Banku Śląskim S.A. za pośrednictwem Systemu

U c h w a ł a N r 12 / Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 21 lutego 2018 r.

USTAWA z dnia 27 czerwca 2003 r.

Obciążenia Banków Spółdzielczych. Granice możliwości zwiększania obciążeń

USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich

B A N K S P Ó Ł D Z I E L C Z Y w Niedrzwicy Dużej

Dz.U Nr 108 poz z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich

BANKI SPÓŁDZIELCZE I ZRZESZAJĄCE W 2013 r.

Raport o sytuacji systemu SKOK w I półroczu 2014 r.

Raport o sytuacji systemu SKOK w I kwartale 2014 r.

Wyniki finansowe banków w I kwartale 2015 r.

Warszawa, dnia 5 stycznia 2017 r. Poz. 26 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW 1) z dnia 27 grudnia 2016 r.

USTAWA z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Analiza sektora bankowego* wg stanu na 31 marca 2013 r.

Raport o sytuacji w sektorze SKOK I kwartał 2017 r.

Tamara Galbarczyk Ochrona przed ryzykiem klientów banków - działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

Warszawa, dnia 22 grudnia 2016 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW 1) z dnia 9 grudnia 2016 r.

USTAWA. z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich. (Dz. U. z dnia 21 sierpnia 1998 r.)

Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku Niedrzwica Duża, 2011

USTAWA z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Aneks nr 27. Strona 12 II. Podsumowanie 2. Informacje finansowe Tabele wraz z komentarzami zostały uzupełnione o dane na koniec 2018 roku

Ø Nadzór solo. Ø Nadzór zintegrowany. Ø Nadzór mieszany MATERIAŁY WYKŁADOWE MATERIAŁY WYKŁADOWE MATERIAŁY WYKŁADOWE

Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku

wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku

BANKI SPÓŁDZIELCZE I ZRZESZAJĄCE I kw r.

USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich

wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku

Warszawa, marzec 2019

BIULETYN BANKOWEGO FUNDUSZU GWARANCYJNEGO

wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku

POŻYCZKA Z BUDŻETU PAŃSTWA

USTAWA z dnia 23 października 2008 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz o zmianie innych ustaw 1)

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

B. Problemy i poglądy. C. Konsultacje dla banków. D. Kronika. E. Miscellanea

Słowo wstępne Przewodniczącego Rady Funduszu 4 Słowo wstępne Prezesa Zarządu Funduszu 6 WŁADZE I ORGANIZACJA 10

stanowiącą zabezpieczenie kredytu udzielonego Aad Sp. z o.o., która to umowa została uznana za istotną ze względu na jej wartość,

I. Wykonawca prosi o udostępnienie następujących dokumentów i informacji:

BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY. Raport Roczny

A. Z działalności BFG str. 3. B. Problemy i poglądy str. 41. C. Z doświadczeń zagranicznych str. 51. D. Konsultacje dla banków str.

Metoda wyznaczania składek na fundusz gwarancyjny kas

Raport o sytuacji w sektorze SKOK II kwartał 2017 r.

Informacja o działalności Banku Millennium w roku 2004

Uchwała Nr 4/2015 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 21 stycznia 2015 r.

ZARZĄDZENIE NR 3/2014 PREZESA NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO. z dnia 4 lutego 2014 r.

Wyniki finansowe banków w 2014 r.

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 16 listopada 2010 r.

Artykuły publikowane w Bezpiecznym Banku są recenzowane. Recenzenci: Prof. dr hab. Jan Szambelańczyk Dr Agnieszka Alińska

Ustawa o finansach publicznych określa dla jst granice zaciągania pożyczek i kredytów oraz zobowiązań.

Raport o sytuacji systemu SKOK w I kwartale 2013

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ


BANKI SPÓŁDZIELCZE I ZRZESZAJĄCE I kwartał 2015 r.

Dz.U Nr 108 poz. 685 USTAWA. z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich

Dz.U zm. Dz.U zm. przen. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U

System Ochrony Instytucjonalnej dla sektora bankowości spółdzielczej w Polsce (IPS)

Stanowisko KNF w sprawie polityki dywidendowej instytucji finansowych

Warszawa, dnia 1 września 2014 r. Poz OBWIESZCZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 6 sierpnia 2014 r.

Zawiera zobowiązania obu stron przedstawione w regulaminie. Obowiązkowo określa typ oprocentowania depozytu i sposób kapitalizacji odsetek.

USTAWA z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Raport roczny Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za rok 2012

Bank Spółdzielczy w Łaszczowie

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w okresie trzech kwartałów 2014 r

MIROSŁAWA CAPIGA. m #

BFG - DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA I WYPŁATA ŚRODKÓW

Spis treści: Wprowadzenie. Rozdział 1. System bankowy w Polsce Joanna Świderska

Uwarunkowania wyznaczenia składek na 2017 r.

Wyniki finansowe banków w I kwartale 2016 r.

Banki komercyjne utrzymują rezerwę obowiązkową na rachunkach bieżących w NBP albo na specjalnych rachunkach rezerwy obowiązkowej.

Warszawa, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz. 5 ZARZĄDZENIE NR 15/2016 PREZESA NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO. z dnia 2 czerwca 2016 r.

z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich

[AMARA GALBARCZYK JOANNA ŚWIDERSKA

Informacja dodatkowa do raportu kwartalnego Fortis Bank Polska S.A. za III kwartał 2006 roku

INFORMACJA DLA POSIADACZY RACHUNKÓW ROZLICZENIOWYCH, RACHUNKÓW LOKAT TERMINOWYCH O USTAWOWYM SYSTEMIE GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW

Artykuły publikowane w Bezpiecznym Banku są recenzowane. Recenzenci: Prof. dr hab. Jan Szambelańczyk Dr Agnieszka Alińska

Transkrypt:

Działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 1995-2001 1. Zadania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego W dniu 14 grudnia 1994 roku Sejm uchwalił ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, która określiła zasady tworzenia i funkcjonowania obowiązkowego systemu gwarantowania depozytów oraz rodzaje działań, jakie mogą być podejmowane w celu udzielenia bankom pomocy w sytuacji powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności. W ustawie zostały również określone zasady gromadzenia i wykorzystywania informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania. Ustawa weszła w życie 17 lutego 1995 roku. Podstawowym zadaniem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest gwarantowanie depozytów. Realizacji tego zadania służą: ochrona wkładów pieniężnych na rachunkach bankowych do określonej wysokości oraz ich zwrot deponentom w przypadku ogłoszenia upadłości banku; działania pomocowe zapobiegające upadłościom banków poprzez udzielanie pomocy finansowej bankom, które znalazły się w obliczu niebezpieczeństwa niewypłacalności i podejmują samodzielną sanację, oraz bankom przejmującym banki zagrożone niewypłacalnością; gromadzenie i analizowanie informacji o bankach, pozwalające na odpowiednio wczesne zidentyfikowanie niebezpieczeństwa niewypłacalności i ewentualne podjęcie stosownych działań zaradczych. 1

Istotę działalności pomocowej stanowi sanowanie banków zagrożonych niewypłacalnością za pomocą środków pozyskanych z banków, udostępnianych w postaci zwrotnych i nisko oprocentowanych pożyczek. Prowadzenie działalności pomocowej jako komplementarnej w stosunku do działalności gwarancyjnej uzasadnia szczególna rola banków jako instytucji zaufania publicznego. Gromadzą one środki finansowe wielu podmiotów gospodarczych, a przede wszystkim gospodarstw domowych, które następnie przekształcają m.in. w kredyty. Od sprawności i efektywności działania banków zależy w znacznej mierze wzrost produktu krajowego i dobrobytu. Z tego względu zaufanie do banków ma zasadnicze znaczenie. Utrzymanie zaufania do sektora bankowego było powodem szczególnego traktowania w polskim systemie gwarantowania trzech banków: PKO BP (obecnie PKO BP SA), Banku Pekao SA i Banku Gospodarki Żywnościowej SA. Autorzy ustawy o BFG mieli świadomość, iż finansowanie działań Funduszu stanowi dla banków obciążenie, w szczególności dla tych, które gromadzą dużo depozytów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, a takimi właśnie są wymienione banki. Dlatego opłacały one niższe składki służące realizacji przez Fundusz zadania gwarantowania depozytów i pomocy finansowej bankom o zagrożonej wypłacalności, natomiast gromadzone przez nie wkłady przekraczające gwarancje Funduszu gwarantował do końca 1999 roku Skarb Państwa. Z dniem 1 stycznia 2000 roku uprzywilejowania te wygasły. Od tego dnia wszystkie banki uczestniczące w systemie gwarantowania depozytów są traktowane jednakowo. 2. Gwarantowanie depozytów System gwarantowania depozytów jest elementem bezpiecznego funkcjonowania całego sektora bankowego. Objęcie ochroną środków pieniężnych zdeponowanych w bankach daje społeczeństwu poczucie pewności i bezpieczeństwa. Od czasu powstania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ani razu nie wystąpiło zjawisko paniki bankowej powodowanej pogłoskami o niewypłacalności określonego banku. 2

2.1. Zakres gwarancji Zgodnie z ustawą o BFG ochronie podlegają depozyty następujących podmiotów: osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, o ile posiadają one zdolność prawną. W przypadku rachunków wspólnych prawo do kwoty gwarantowanej przysługuje każdemu współwłaścicielowi rachunku. Ochroną nie są objęte lokaty banków i innych podmiotów finansowych, Skarbu Państwa, dużych podmiotów niefinansowych, akcjonariuszy posiadających co najmniej 5% akcji banku oraz kierownictwa upadłego banku (członków rady, zarządu, dyrektorów i zastępców dyrektorów departamentów i oddziałów). W przypadku upadłości banku uprawnionym deponentom jest zwracana kwota gwarantowana. Górna granica kwoty gwarantowanej jest określona jako równowartość euro w złotych. W jej ramach mieszczą się również odsetki naliczane do dnia ogłoszenia przez sąd upadłości banku. Zobowiązania banku w stosunku do jednego deponenta są sumowane. Początkowo kwota gwarantowana wynosiła równowartość 3 tys. ecu, w następnych latach była systematycznie podnoszona. Od 1 stycznia 2002 roku wynosi 18 tys. euro, a od 2003 roku osiągnie równowartość 22,5 tys. euro (tabela 1). Tabela 1: Wysokość kwoty gwarantowanej Kwota gwarantowana do dnia Wysokość w EURO Ekwiwalent w złotych wg kursu na koniec okresu Maksymalna wypłata w złotych 30.06.1997 3.000 10.985 10.253 31.12.1997 4.000 15.707 14.529 31.12.1998 5.000 20.490 18.851 31.12.1999 8.000 33.760 30.806 31.12.2000 11.000 * 44.858 * 40.780 31.12.2001 15.000 ** 52.826 ** 47.896 31.12.2002 18.000 następnie 22.500 * Wg kursu z dnia 11 lutego 2000 roku, w którym sąd ogłosił upadłość Banku Staropolskiego SA. ** Wg kursu z dnia 31 sierpnia 2001 roku, w którym sąd ogłosił upadlość BS we Włodowicach. 3

Środki gwarantowane są wypłacane w złotych według średniego kursu NBP złotego do euro z dnia ogłoszenia przez sąd upadłości banku, przy czym: do 1000 euro w 100%; ponad 1000 euro w 90%. 2.2. Fundusz ochrony środków gwarantowanych W celu prowadzenia działalności gwarancyjnej BFG dysponuje środkami finansowymi gromadzonymi w bankach w postaci funduszu ochrony środków gwarantowanych (FOŚG). Fundusz ten współtworzy każdy bank będący uczestnikiem systemu gwarancyjnego. Środki przeznaczone na FOŚG banki gromadzą w postaci papierów wartościowych skarbowych lub emitowanych przez NBP. Rada BFG ustala corocznie stawkę procentową tworzenia funduszu ochrony środków gwarantowanych. Fundusze w kolejnych latach tworzone są na podstawie poziomu depozytów z października roku poprzedniego, a następnie aktualizowane na podstawie poziomu depozytów w kwietniu roku, którego dotyczą. Maksymalny poziom stawki procentowej, według której banki tworzą jednostkowe fundusze ochrony środków gwarantowanych, wynosi 0,4% sumy środków pieniężnych zgromadzonych w banku, stanowiących podstawę obliczania kwoty rezerwy obowiązkowej. W dotychczasowej działalności Funduszu trzykrotnie zachodziła konieczność ustalania stawki na maksymalnym poziomie (tabela 2). W latach 1997-1999, gdy sytuacja ekonomiczna sektora bankowego była lepsza niż w latach poprzednich, stawka procentowa była zdecydowanie niższa, a w rezultacie obniżeniu ulegały tworzone przez banki powyższe fundusze. Tabela 2: Fundusze ochrony środków gwarantowanych (FOŚG) w latach 1995-2001 Stawka tworzenia FOŚG PKO bp, Pekao SA Wysokość FOŚG Pozostałe banki Rok i BGŻ SA w % w mln zł 1995 0,40 * 0,20 225,7 1996 0,40 0,20 317,1 1997 0,18 0,12 198,8 1998 0,10 0,05 128,3 1999 0,16 0,08 271,6 2000 0,40 0,40 999,5 2001 0,30 0,30 873,6 * W 1995 roku obniżona stawka obejmowała również banki spółdzielcze. 4

W przypadku upadłości banku BFG zwraca się do banków o przekazanie środków pieniężnych proporcjonalnie do ich udziału w FOŚG. Dodatkowe źródło, z którego dokonywane są w ostatnich latach wypłaty środków gwarantowanych, stanowią środki odzyskane z mas upadłości banków. Łączna kwota odzyskana z mas upadłości od początku działalności BFG do końca 2001 roku wynosi 25,1 mln zł, z której zostało wykorzystane 13,2 mln zł. Gdyby fundusz ochrony środków gwarantowanych i inne środki pieniężne (w tym fundusz pomocowy, o którym będzie mowa w części poświęconej działalności pomocowej) okazały się niewystarczające w stosunku do zobowiązań z tytułu wypłaty środków gwarantowanych, możliwe jest zaciągnięcie na ten cel kredytu w NBP. Dotychczas nie wystąpiła taka potrzeba. Papiery wartościowe stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych przynoszą bankom dochody odsetkowe do momentu ich konwersji na środki pieniężne i przekazania do BFG w celu wypłaty depozytów gwarantowanych. 2.3. Działalność gwarancyjna W okresie funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego upadły 94 banki, w tym 5 komercyjnych i 89 spółdzielczych (tabela 3). Tabela 3: Upadłości banków w latach 1995-2001 Rok Upadłości banków Upadłości banków komercyjnych spółdzielczych 1995 * 3 * 57 1996 1 30 1997 0 6 1998 0 4 1999 1 0 2000 1 0 2001 0 1 6 98 * W tym 2 banki komercyjne i 48 banków spółdzielczych w trakcie obowiązywania ustawy o BFG. 5

W latach 1995-2001 wypłaty środków gwarantowanych na rzecz uprawnionych deponentów w liczbie 309,4 tys. wyniosły 811 mln zł, w tym z FOŚG 626 mln zł, tj. 77,2% ogółu wypłat (tabela 4). Pozostałe 22,8%, tj. 184,7 mln zł, pochodziło ze środków płynnych upadłych banków i środków odzyskanych z mas upadłości. Tabela 4: Wypłaty środków gwarantowanych w latach 1995-2001 Rok Wypłaty środków gwarantowanych w mln zł Stopień wykorzystania FOŚG Liczba deponentów Ogółem W tym z FOŚG w % w tys. 1995 103,7 85,8 38,0 88,7 1996 50,8 47,3 14,9 59,4 1997 6,4 4,7 2,4 10,4 1998 8,2 4,1 3,2 6,8 1999 4,7 0,0 0,0 1,6 2000 625,1 484,1 48,4 140,4 2001 12,2 0,0 0,0 2,1 Razem 811 626 309,4 Wypłata całości zobowiązań gwarancyjnych Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 1999 i 2001 została dokonana ze środków odzyskanych z mas upadłości banków i nie obciążyła sektora bankowego. 3. Działalność pomocowa Działalność pomocowa polega na udzielaniu bankom zwrotnej pomocy finansowej w przypadku powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności i na nabywaniu wierzytelności banków, w których powstało niebezpieczeństwo niewypłacalności. Pożyczki są udzielane w dwóch przypadkach: bezpośrednio bankom zagrożonym na samodzielną sanację; bankom będącym w dobrej sytuacji finansowej, które zamierzają przejąć banki zagrożone i przeprowadzić ich sanację. 6

3.1. Zasady udzielania bankom pomocy Działalność pomocowa Funduszu jest oparta na następujących założeniach: przestrzeganiu zasady równości banków w dostępie do środków pomocowych oraz przejrzystości kryteriów i procedur przyznawania pomocy, szybkim stawianiu środków pomocowych do dyspozycji banku w celu minimalizowania strat, wspieraniu procesów łączeniowych poprzez udzielanie pomocy na przejęcia przez banki silne banków o zagrożonej wypłacalności, mobilizowaniu wnioskodawców do poszukiwania dodatkowych (poza BFG) źródeł wsparcia finansowego w celu realizacji programów naprawczych, angażowaniu właścicieli banków do finansowego wsparcia procesu sanacji, dążeniu do zapewnienia ekonomicznie wysokiej efektywności pomocy finansowej, między innymi poprzez określanie w umowach pożyczek warunków mających na celu szybkie odzyskanie wypłacalności przez bank, synchronizowaniu pomocy BFG z równoczesnym wsparciem banków zrzeszających banki spółdzielcze, które mogą włączyć się z pomocą finansową, wykorzystując środki funduszy pomocowych i solidarnościowych, lub pomocą niefinansową, np. organizacyjną lub prawną. Zgodnie z ustawą o BFG, warunkiem udzielenia przez Fundusz pomocy finansowej jest w szczególności: przedstawienie wyników badania sprawozdania finansowego dotyczącego działalności banku ubiegającego się o pomoc, a w przypadku wniosku o udzielenie pomocy na przejęcie wyników badania sprawozdań finansowych banków przejmowanego i przejmującego; pozytywnie zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego program postępowania naprawczego, a w przypadku łączenia się banków pozytywna opinia o celowości tych działań; wykazanie, że wysokość wnioskowanej pożyczki, gwarancji lub poręczenia jest nie wyższa niż łączna maksymalna kwota z tytułu gwarancji liczona jako suma środków gwarantowanych na rachunkach deponentów banku, a w przypadku wnioskowania o udzielenie pomocy finansowej w celu połączenia z innym bankiem nie wyższa niż suma 7

środków gwarantowanych na rachunkach deponentów w banku przejmowanym; wykorzystanie dotychczasowych funduszy własnych banku na pokrycie strat banku ubiegającego się o pomoc lub przejmowanego. Decyzje o udzieleniu pomocy są poprzedzane wszechstronną analizą programów naprawczych i oceną realności przyjętych założeń, których wykonanie zagwarantuje wysanowanie banku. Bankowy Fundusz Gwarancyjny udostępnia bankom środki pomocowe przede wszystkim w postaci zwrotnej pożyczki, która jest udzielana na warunkach korzystniejszych niż rynkowe. Oprocentowanie pożyczek dla banków komercyjnych wynosi od 0,4 do 0,8, a dla banków spółdzielczych od 0,2 do 0,4 stopy redyskonta weksli określanej przez Radę Polityki Pieniężnej. 1 Wielkość prowizji dla banków komercyjnych jest równa 0,3%, a dla banków spółdzielczych 0,1% kwoty pożyczki. Maksymalny okres korzystania z pożyczki wynosi 10 lat, a karencja spłaty rat kapitałowych nie jest dłuższa niż połowa okresu korzystania z pożyczki. Wypłata pożyczki następuje jednorazowo lub w transzach. 3.2. Fundusz pomocowy Bankowy Fundusz Gwarancyjny udziela bankom pomocy finansowej ze środków gromadzonych w ramach funduszu pomocowego. Fundusz pomocowy na dany rok kalendarzowy jest tworzony z rocznych obowiązkowych opłat banków liczonych od podstawy, którą stanowią: w latach 1995-1997: ważone ryzykiem aktywa oraz gwarancje i poręczenia według jednolitej stawki procentowej (maksymalnie 0,4%); od 1998 roku: ważone ryzykiem aktywa, gwarancje i poręczenia według jednolitej stawki procentowej (maksymalnie 0,4%) oraz zobowiązania pozabilansowe pomniejszone o gwarancje, poręczenia i linie kredytów przyrzeczonych według stawki o 50% niższej (tj. maksymalnie 0,2%). Podstawą są wymienione wyżej wielkości z dnia 31 grudnia poprzedniego roku. Stawkę procentową obowiązkowej opłaty rocznej określa podobnie jak w przypadku funduszu 1 Aby maksymalnie zwiększyć efektywność pomocy, BFG stosuje najniższe oprocentowanie. 8

ochrony środków gwarantowanych Rada BFG. Fundusz pomocowy jest gromadzony w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Banki są zobowiązane przekazać na początku roku kalendarzowego (zgodnie z ustawą o BFG termin ten jest określany przez Radę Funduszu, nie może jednak przekraczać 31 marca) obowiązkową opłatę rocznę. Poczynając od 1998 roku, część wpłat na fundusz pomocowy dokonuje Narodowy Bank Polski: w 1998 roku jego udział wynosił 30%, w latach 1999-2000 wzrósł do 40%, a od 2001 roku wynosi 50%. Niewykorzystana w danym roku część funduszu pomocowego pozostaje w BFG do wykorzystania w następnym roku. Fundusz pomocowy jest dodatkowo zasilany spłatami przez banki wcześniej otrzymanych pożyczek. Wraz z ustabilizowaniem się sytuacji ekonomicznej sektora bankowego i zmniejszaniem się skali zagrożenia banków upadłością możliwe będzie znaczne finansowanie działalności pomocowej z posiadanych przez BFG środków. Wpłynie to istotnie na redukcję obciążeń banków z tytułu realizacji ustawowych zadań Funduszu. Tabela 5: Fundusz pomocowy w latach 1995-2001 Rok Stawka opłaty rocznej w % PKO bp, Pozostałe Pekao SA banki i BGŻ SA Wpłaty banków Wpłata NBP Razem ( 1 ) ( 2 ) ( 1 ) + ( 2 ) w mln zł Spłaty pożyczek 1995 0,40 * 0,20 173,8 0,0 173,8 0,0 1996 0,40 0,20 230,0 0,0 230,0 0,0 1997 0,40 0,20 261,2 0,0 261,2 0,0 1998 0,28 0,14 209,2 89,8 299,0 3,9 1999 0,24 0,12 203,4 135,6 339,0 46,2 2000 0,23 0,23 258,5 172,4 430,9 71,4 2001 0,14 0,14 158,6 158,6 317,1 148,4 Razem 1.494,7 556,4 2.051,0 269,9 * W 1995 roku obniżona stawka obejmowała również banki spółdzielcze. W latach 1995-1997 banki uiszczały obowiązkową opłatę roczną według maksymalnej stawki procentowej. W latach następnych stawka ta była zmniejszana (tabela 5). W sumie w okresie 1995-2001 Bankowy Fundusz Gwarancyjny zgromadził 2.051,0 mln zł środków na działalność pomocową. 9

3.3. Pożyczki udzielone bankom w latach 1995-2001 Pierwsza pożyczka z funduszu pomocowego została udzielona w 1995 roku (wypłata nastąpiła na początku 1996 roku). Od tego czasu udzielono łącznie 77 pożyczek na kwotę 1.930,5 mln zł, co stanowi 94,1% funduszu zgromadzonego (tabela 6). Tabela 6: Wykorzystanie funduszu pomocowego w latach 1995-2001 Rok Utworzony fundusz pomocowy Pożyczki dla banków w mln zł 1995 173,8 0,0 1996 230,0 129,2 1997 261,2 343,7 1998 299,0 219,1 1999 339,0 284,1 2000 430,9 205,4 2001 317,1 749,0 2.051,0 1.930,5 Beneficjentów pożyczek można podzielić według dwóch kryteriów (tabela 7): 51 pożyczek otrzymały banki spółdzielcze, pozostałe 26 banki komercyjne; 36 pożyczek zostało przyznanych na samodzielną sanację banków, natomiast 41 bankom na przejęcie banków o zagrożonej wypłacalności. Tabela 7: Pożyczki dla banków w latach 1996-2001 Pożyczkobiorca i cel pożyczki Liczba pożyczek Kwota w mln zł Samodzielna sanacja: - banki spółdzielcze 28 163,0 - banki komercyjne 8 1.065,0 Razem 36 1.228,0 Przejęcie/połączenie się banków przez: - banki spółdzielcze 23 76,0 - banki komercyjne przejmujące: - banki spółdzielcze 12 86,6 - banki komercyjne 6 539,9 Razem 41 702,5 Ogółem 77 1.930,5 10

3.4. Efekty działalności pomocowej Działalność pomocowa Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest komplementarna w stosunku do gwarantowania depozytów, bowiem jej bezpośrednim efektem jest ograniczenie skali upadłości banków. Dzięki niej zostały uratowane depozyty o wartości znacznie przekraczającej ogólną kwotę pożyczek. Ponadto zostały utrzymane liczne miejsca pracy, a wiele banków i ich oddziałów często zlokalizowanych w okolicach, gdzie bank sanowany przy pomocy środków Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest jedynym oferentem usług bankowych (dotyczy to zwłaszcza banków spółdzielczych) nie zaprzestało działalności. 3.5 Fundusz restrukturyzacji banków spółdzielczych Na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2000 roku o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających Bankowy Fundusz Gwarancyjny podjął zadanie udzielania pożyczek na wsparcie procesów łączeniowych banków spółdzielczych, w których nie występuje niebezpieczeństwo niewypłacalności. Źródło finansowania tych pożyczek stanowił fundusz restrukturyzacji banków spółdzielczych, który został utworzony ze środków pochodzących ze zlikwidowanego Funduszu Rozwoju Banków Spółdzielczych (prowadzonego dotąd przez Bank Gospodarki Żywnościowej SA) oraz z kwot wypłaconych przez budżet bankom z tytułu obsługi obligacji restrukturyzacyjnych serii D, których część została umorzona z dniem wejścia w życie ustawy. W sumie BFG otrzymał kwotę 123,4 mln zł. Do końca 2001 roku nisko oprocentowane pożyczki w łącznej kwocie 71,7 mln zł otrzymało 66 banków spółdzielczych. 2 Fundusz restrukturyzacji banków spółdzielczych został wykorzystany w 58,1%. 3.6. Monitorowanie i kontrola wykorzystania pomocy Bankowy Fundusz Gwarancyjny kontroluje prawidłowość wykorzystania udzielonych bankom pożyczek oraz realizację ich programów postępowania naprawczego. Monitorowanie jest 2 W okresie styczeń-luty 2002 roku pożyczki otrzymało 6 banków spółdzielczych na kwotę 4,3 mln zł. 11

przeprowadzane na podstawie przekazywanych przez banki sprawozdań miesięcznych oraz sprawozdań kwartalnych z realizacji planu wykorzystania pomocy. Dane sprawozdawcze są analizowane z punktu widzenia wielkości, które zostały przyjęte w programach postępowania naprawczego. Na podstawie wyników analiz sytuacji banków ustalane są kwartalne plany kontroli bezpośrednich oraz wykonywane kontrole doraźne. We wszystkich przypadkach zakres kontroli bezpośrednich obejmuje ocenę: prawidłowości wykorzystania i zabezpieczenia oraz efektywności zaangażowania środków uzyskanych w ramach pożyczki, stopnia realizacji planu wykorzystania pożyczki czy też programu postępowania naprawczego, sytuacji ekonomiczno-finansowej banków, które otrzymały pożyczkę na przejęcie innych banków, realizacji warunków dodatkowych określonych postanowieniami umów pożyczek. W toku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono w żadnym banku wykorzystania środków pomocowych niezgodnie z postanowieniami umów pożyczek, jak również bezpośredniego zagrożenia spłaty pożyczki wraz z odsetkami. 4. Działalność analityczno-badawcza Prawidłowe ustalenie wielkości środków finansowych niezbędnych do wykonywania przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny funkcji gwarantowania depozytów oraz udzielania pomocy wymaga posiadania informacji o stanie i tendencjach rozwoju gospodarki, w szczególności sektora bankowego i poszczególnych banków. Podstawowe źródło informacji stanowią sprawozdania bankowe, które Fundusz otrzymuje od Narodowego Banku Polskiego na mocy ustawy o BFG oraz porozumienia z NBP zawartego w dniu 27 maja 1997 roku. Banki, które korzystają z pomocy finansowej Funduszu, przesyłają sprawozdania finansowe bezpośrednio do BFG (niezależnie od informacji przekazywanych przez NBP). Analizie informacji służą systemy analityczno-prognostyczne, w tym opracowany i wdrożony przez Fundusz system 12

monitorowania sytuacji banków. Dodatkowym źródłem są informacje przekazywane przez banki bezpośrednio do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego na mocy zarządzenia Prezesa NBP z 30 grudnia 1997 roku w sprawie sporządzania przez banki informacji dla potrzeb BFG. Ponadto Fundusz otrzymuje informacje z Narodowego Banku Polskiego dotyczące sytuacji sektora bankowego (w tym sporządzane przez Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego kwartalne oceny sytuacji w sektorze bankowym) oraz dane przekazywane przez banki zrzeszające banki spółdzielcze. W ramach prac analitycznych Fundusz dokonuje ocen sytuacji sektora bankowego: oddzielnie dla banków komercyjnych i spółdzielczych. Ocenie podlegają zarówno sytuacja ogólna i tendencje zmian, jak i sytuacja poszczególnych banków. Banki, których wypłacalność jest lub może być w przyszłości zagrożona, są poddawane szczegółowej obserwacji. W końcu każdego roku przygotowywane są kompleksowe analizy stanowiące podstawę do określenia przez Radę BFG stawek tworzenia przez banki funduszy ochrony środków gwarantowanych oraz obowiązkowej opłaty rocznej na rok następny. W szczególności badane są wielkość oraz struktura depozytów, a także wielkość i struktura ważonych ryzykiem aktywów bilansowych i zobowiązań pozabilansowych. Dodatkowo obok prognozowanego rozwoju sytuacji sektora bankowego przy określaniu wymienionych opłat brany jest pod uwagę ich wpływ na wyniki finansowe banków. 5. Organy BFG Ustawowymi organami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego są Rada i Zarząd Funduszu. Rada jest powoływana na kadencję 4-letnią. Przewodniczący jest mianowany przez Prezesa Rady Ministrów na uzgodniony wniosek Ministra Finansów i Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Po trzech członków powołują Minister Finansów, Prezes NBP 3 i Związek Banków Polskich. 3 Od dnia 1 stycznia 2001 roku czterech. 13

Pierwsza Rada BFG pracowała do dnia 7 kwietnia 1999 roku w składzie: Instytucja powołująca Władysław Baka (Przewodniczący) Katarzyna Borowska MF Krystyna Góral ZBP Marek Grzybowski NBP Władysław Jaworski MF Stanisław Kasiewicz MF Barbara Kowalska NBP Marek Safjan Tomasz Dybowski (od dnia 1 grudnia 1997 roku) NBP Jan Szambelańczyk ZBP Tadeusz Żywczak ZBP Aktualnie Rada BFG pracuje w składzie: Marek Grzybowski Tomasz Dybowski Stanisław Kasiewicz Barbara Kowalska Wojciech Kwaśniak (od dnia 1 stycznia 2001 roku) Przemysław Morysiak Krzysztof Pietraszkiewicz Jan Szambelańczyk Ewa Śleszyńska-Charewicz Andrzej Wiśniewski Tadeusz Żywczak Instytucja powołująca (Przewodniczący) NBP MF NBP NBP MF ZBP ZBP NBP MF ZBP Rada powołuje Zarząd, którego kadencja trwa trzy lata. Pierwszy Zarząd został powołany 19 kwietnia 1995 roku. Aktualnie pracami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego kieruje Zarząd III kadencji. Skład Zarządu I kadencji (1995-1998): Ewa Kawecka-Włodarczak Hanna Krajewska Maria Pawelska Bożena Chełmińska Andrzej Jankowski Prezes Zarządu, nadzorująca działalność informacyjnoanalityczną, organizacyjną, kadrową i kontrolę wewnętrzną Zastępca Prezesa Zarządu, nadzorująca sferę finansową Członek Zarządu, nadzorująca działalność gwarancyjną Członek Zarządu, nadzorująca działalność pomocową Członek Zarządu, nadzorujący sferę prawną 14

Skład Zarządu II kadencji (1998-2001): Ewa Kawecka-Włodarczak Prezes Zarządu, nadzorująca działalność informacyjnoanalityczną, politykę kadrową i kontrolę wewnętrzną Hanna Krajewska Zastępca Prezesa Zarządu, nadzorująca sferę finansową i organizacyjną Louis Montmory Członek Zarządu, nadzorujący działalność gwarancyjną i kontrolną Maria Pawelska Członek Zarządu, nadzorująca działalność pomocową Andrzej Jankowski Członek Zarządu, nadzorujący sferę prawną Skład Zarządu III kadencji (2001-2004): Ewa Kawecka-Włodarczak Prezes Zarządu, nadzorująca działalność informacyjnoanalityczną, politykę kadrową i kontrolę wewnętrzną Hanna Krajewska Zastępca Prezesa Zarządu, nadzorująca sferę finansową i organizacyjną Maria Pawelska Członek Zarządu, nadzorująca działalność pomocową Andrzej Jankowski Członek Zarządu, nadzorujący działalność gwarancyjną i sferę prawną Marek Pyła Członek Zarządu, nadzorujący działalność kontrolną 15