POLACY O ZAWODACH Warszawa, luty 2000 W którym zawodzie jest najłatwiej, a w którym najtrudniej znaleźć pracę, jakie zawody cieszą się szczególnym poważaniem społecznym, a które dają największe dochody? Które są interesujące, a które odpowiedzialne, trudne, stresujące lub niebezpieczne? Takie między innymi pytania OBOP zadał Polakom w lutowym sondażu. Najczęściej wymieniane zawody to: Lekarz to zdaniem Polaków zawód najbardziej odpowiedzialny (56%), najbardziej szanowany przez ludzi (54%), szczególnie trudny (30%), najbardziej stresujący (22%), ale i przynoszący największe dochody (14%) oraz najbardziej ciekawy (14%). Zdaniem nielicznych lekarzom trudno jest znaleźć pracę (5%). Często wymieniany jest również zawód prawnika (lub jemu pokrewne: adwokat, sędzia, prokurator, notariusz, radca prawny etc.). Zawody te w opinii naszego społeczeństwa przynoszą największe dochody (18%), są najbardziej szanowane przez ludzi (11%), najbardziej odpowiedzialne (6%), interesujące (5%), ale i szczególnie trudne (4%) oraz stresujące (4%), a także trudno w nich znaleźć pracę (3%). Górnik jest najczęściej wymieniany jako zawód wymagający największego wysiłku fizycznego (56%), niebezpieczny, zagrażający zdrowiu i życiu (48%) i szczególnie trudny (22%). Rzadko badani uznają zawód górnika za taki, w którym ciężko znaleźć pracę (4%), stresujący (3%), dający największe dochody (2%), czy też najbardziej szanowany przez ludzi (3%). Nauczyciel to w przekonaniu Polaków - jeden z najbardziej stresujących (15%), ale i najbardziej szanowanych przez ludzi zawodów (12%). Poza tym jednak jest uważany za zawód, w którym trudno znaleźć pracę (7%), najbardziej odpowiedzialny (6%) i szczególnie trudny (6%). Praca urzędnika jest stosunkowo najczęściej wymieniana wśród zawodów nudnych i nieciekawych (15%) oraz w których ciężko znaleźć pracę (8%). Zdaniem 5% osób wykonywanie tego zawodu przynosi największe dochody. Zawód najbardziej szanowany przez ludzi to zdaniem większości, 54% Polaków lekarz. Poważaniem cieszą się również zawody: nauczyciela (12%), prawnika (11%) i księdza (11%). Prestiż zawodu znajduje odzwierciedlenie w wysokości dochodów jedynie w przypadku prawników, którzy zarabiają najwięcej w opinii 18% ankietowanych, oraz lekarzy, których w tym kontekście wymienia 14% badanych. Z dużymi dochodami wiąże się zaś w przekonaniu Polaków zawód polityka (24%) i sprawowanie funkcji państwowych lub samorządowych (np. posła 6%, ministra 3%) oraz zajmowanie stanowisk kierowniczych (14%). Na wysokie dochody mogą liczyć ponadto prywatni przedsiębiorcy (12%). OBOP Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. ul. Dereniowa 11, 02 776 Warszawa Tel: (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995 Fax: (48 22) 644 9947 e-mail: obop@obop.com.pl www.obop.com.pl Biura w ponad 30 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. * * * W którym zawodzie jest najłatwiej, a w którym najtrudniej znaleźć pracę, jakie zawody cieszą się szczególnym poważaniem społecznym, a które dają największe dochody? Które są interesujące, a które odpowiedzialne, trudne, stresujące lub niebezpieczne? Opinie Polaków na ten temat przynoszą wyniki przeprowadzonego przez OBOP na początku lutego br. sondażu 1 opinii publicznej. ZAWODY NAJBARDZIEJ I NAJMNIEJ CIEKAWE Lekarz (14%), artysta lub twórca (12%) i dziennikarz (11%) to zdaniem Polaków - najbardziej interesujące zawody. Ciekawa jest również praca pilota samolotu (8%) oraz informatyka (7%). Społeczeństwo nasze za interesujące uważa zajęcia związane z podróżami i odkryciami (po 4% badanych wymienia tu: przewodnika lub pilota wycieczek, kierowcę i archeologa, 3% osób wskazuje na pracę naukowca, po 2% ankietowanych - marynarza i stewardessy). Za najbardziej nudną i nieciekawą natomiast Polacy uważają pracę urzędników (15%), księgowych (14%), a także robotników (11%) oraz portierów i dozorców (8%). W spontanicznych wypowiedziach do tej kategorii zawodów dość często zaliczano również zawód sprzedawcy (7%), pracę robotnika przy taśmie (6%), a także zawody: kierowcy (5%), sprzątaczki (5%) i krawca (4%). 1 Sondaż Ośrodka Badania Opinii Publicznej z 5-7 lutego 2000 r., przeprowadzono na reprezentatywnej losowej 1063-osobowej ogólnopolskiej próbie osób powyżej 15 roku życia. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-3% przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2
interesujący(e), ciekawy(e): lekarz 14% artysta, twórca 12% dziennikarz 11% pilot, lotnik 8% informatyk, programista 7% prawnik, sędzia, adwokat etc. 5% pilot wycieczek, przewodnik 4% kierowca 4% archeolog 4% nauczyciel 4% naukowiec, nauczyciel akademicki 3% mechanik 3% elektronik 2% marynarz 2% policjant 2% rolnik 2% stewardessa 2% pracownik marketingu i reklamy 2% hobby: alpinista, poszukiwacz skarbów, podróżnik 4% inne 33% trudno powiedzieć 7% nudny(e), nieciekawy(e), monotonny(e): urzędnik, pracownik biurowy 15% księgowy(a) 14% robotnik, pracownik fizyczny 11% portier, dozorca, stróż 8% sprzedawca 7% robotnik przy taśmie 6% kierowca 5% sprzątaczka 5% krawiec, szwaczka 4% sekretarka 3% nauczyciel 3% ekonomista 2% kasjer 2% lekarz 2% inne 24% trudno powiedzieć 13% 3
ZAWODY NAJBARDZIEJ ODPOWIEDZIALNE, TRUDNE I STRESUJĄCE Praca lekarza jest w przekonaniu Polaków zarówno zawodem najbardziej odpowiedzialnym (56%), jak i szczególnie trudnym (30%) oraz stresującym (22%). Nieco rzadziej za zajęcie zarówno stresujące, jak i odpowiedzialne czy trudne uznawana jest praca pilota samolotu (za stresującą uważa ją 11% badanych, za odpowiedzialną - 11%, a za trudną - 7%), nauczyciela (odpowiednio: 15%, 6% i 6%) i policjanta (14%, 5%, 5%). Jako odpowiedzialny wymieniany jest ponadto zawód: kierowcy (9%), prawnika (6%) oraz osoby zajmującej kierownicze stanowisko (prezesa, kierownika, dyrektora 5%). Z kolei do szczególnie trudnych prac badani zaliczają także zawód górnika (22%), hutnika (6%) i rolnika (6%). Na pytanie o najbardziej stresujący zawód Polacy wymieniają również zajęcie kierowcy (10%). odpowiedzialny(e): lekarz 56% pilot, lotnik 11% kierowca 9% nauczyciel 6% prawnik, sędzia, adwokat etc. 6% prezes, kierownik, dyrektor 5% policjant 5% kasjer 3% kolejarz 2% księgowy 2% strażak 2% inne 21% trudno powiedzieć 5% 4
Jaki zawód (jakie zawody) Pana(i) zdaniem jest (są) szczególnie trudny(e): lekarz 30% górnik 22% pilot, lotnik 7% hutnik 6% nauczyciel 6% rolnik 6% policjant 5% kierowca 4% prawnik, sędzia, adwokat etc. 4% informatyk 3% robotnik, pracownik fizyczny 3% artysta, piosenkarz, aktor, reżyser etc. 2% elektronik 2% księgowy(a) 2% inne 24% trudno powiedzieć 5% stresujący(e), wywołujący(e) napięcie: lekarz 22% nauczyciel 15% policjant 14% pilot, lotnik 11% kierowca 10% strażak 4% prawnik, sędzia, adwokat etc. 4% górnik 3% prezes, kierownik, dyrektor 3% makler giełdowy 3% artysta, piosenkarz, aktor, reżyser etc. 3% biznesmen 2% dziennikarz 2% polityk 2% saper 2% inne 21% trudno powiedzieć 9% ZAWODY NAJBARDZIEJ NIEBEZPIECZNE I WYMAGAJĄCE NAJWIĘKSZEGO WYSIŁKU FIZYCZNEGO 5
Do zawodów najbardziej niebezpiecznych, jak i wymagających największego wysiłku fizycznego, badani najczęściej zaliczają pracę górnika (56% Polaków uważa ją za wymagającą największego wysiłku fizycznego, 48% - za szczególnie niebezpieczną dla zdrowia i życia). Znacznie rzadziej za zawód taki Polacy uważają pracę hutnika (zdaniem 17% badanych wymaga ona wysiłku fizycznego, w przekonaniu 6% - jest szczególnie niebezpieczna). Szczególnego wysiłku fizycznego wymaga również praca rolnika (25%), murarza i innych pracowników budowlanych (18%), a także innych robotników czy pracowników fizycznych (13%). Do zawodów niebezpiecznych, zagrażających życiu zaliczane są ponadto prace: policjanta (21%), strażaka (18%), pilota samolotu (11%) i kierowcy (10%). Jaki zawód (jakie zawody) Pana(i) zdaniem wymaga(ją) największego wysiłku fizycznego: górnik 56% rolnik 25% murarz i inne zawody budowlane 18% hutnik 17% robotnik, pracownik fizyczny 13% sportowiec 2% inne 11% trudno powiedzieć 4% Jaki zawód (jakie zawody) Pana(i) zdaniem jest (są) niebezpieczny(e), zagrażający(e) zdrowiu i życiu: górnik 48% policjant 21% strażak 18% pilot, lotnik 11% kierowca 10% hutnik 6% kaskader 4% marynarz 4% elektryk 4% ratownik, ratownik górski 4% chemik 3% murarz i inne zawody budowlane 2% inne 20% trudno powiedzieć 4% ZAWODY, W KTÓRYCH NAJŁATWIEJ I NAJTRUDNIEJ O PRACĘ Analiza odpowiedzi na pytania o zawody, w których najłatwiej lub najtrudniej znaleźć pracę prowadzi do wniosku, że w opinii Polaków stosunkowo najłatwiej jest znaleźć pracę w zawodach, które nie wymagają wykształcenia, najtrudniej zaś jest dostać pracę wymagającą przynajmniej średniego wykształcenia. 6
Badani przekonani są, że dużo możliwości zatrudnienia mają sprzedawcy (14%), murarze i przedstawiciele innych zawodów budowlanych (12%), sprzątaczki (6%), informatycy (6%), a także akwizytorzy, handlowcy, kierowcy i krawcy, szwaczki (po 4%). Natomiast problemy ze znalezieniem pracy mają szczególnie w opinii naszego społeczeństwa - urzędnicy (8%), nauczyciele (7%), pielęgniarki (6%) i lekarze (5%) oraz górnicy (4%). Niektóre prace i zawody wymieniane są stosunkowo często w obu kategoriach. I tak o tym, że łatwo jest znaleźć pracę robotnikom, pracownikom fizycznym, przekonanych jest 12% osób, ale 6% badanych zalicza te zajęcia do zawodów, w których szczególnie trudno o zatrudnienie. Podobnie jest z zawodami ekonomisty i księgowego: po 3% badanych zalicza je do zwodów, w których znalezienie pracy nie stanowi problemu, ale tyle samo osób wyraża przekonanie, że osoby o takich kwalifikacjach mają kłopoty ze znalezieniem pracy. Jaki zawód (jakie zawody) Pana(i) zdaniem jest (są) zawodem(ami), w którym(których) najłatwiej znaleźć pracę: sprzedawca 14% robotnik, pracownik fizyczny 12% murarz i inne zawody budowlane 12% informatyk 6% sprzątaczka 6% akwizytor 4% handlowiec 4% kierowca 4% krawiec, szwaczka 4% ekonomista 3% księgowy 3% nauczyciel 2% inne 23% żaden 6% trudno powiedzieć 18% Jaki zawód (jakie zawody) Pana(i) zdaniem jest (są) zawodem(ami), w którym(których) najtrudniej znaleźć pracę: urzędnik, pracownik biurowy 8% nauczyciel 7% pielęgniarka 6% robotnik, pracownik fizyczny 6% lekarz 5% górnik 4% prawnik, sędzia, adwokat etc. 3% księgowy 3% ekonomista 3% mechanik 2% 7
pilot, lotnik 2% rolnik 2% bankowiec 2% artysta, piosenkarz, aktor, reżyser etc. 2% inne 32% w każdym zawodzie trudno o pracę 5% trudno powiedzieć 26% ZAWODY DAJĄCE NAJWIĘKSZY PRESTIŻ I DOCHODY Zawodem, który cieszy się największym poważaniem, jest praca lekarza wymienia go w tym kontekście ponad połowa Polaków (54%). Kilkakrotnie rzadziej wskazywane są inne zajęcia: nauczyciela (12%), księdza (11%) i prawnika (11%). Prestiż zawodu znajduje odzwierciedlenie w wysokości dochodów jedynie w przypadku prawników, którzy osiągają największe dochody w opinii 18% ankietowanych, oraz lekarzy, których w tym kontekście wymienia 14% badanych. Z dużymi dochodami wiąże się zaś w przekonaniu Polaków zawód polityka (15%) i sprawowanie funkcji państwowych (posła 6%, ministra 3%) oraz zajmowanie stanowisk kierowniczych (14%). Na wysokie dochody mogą liczyć ponadto prywatni przedsiębiorcy, biznesmeni (12%). Spośród innych zawodów, których wykonywanie zdaniem badanych przynosi największe dochody, dość często wymieniana jest praca bankowca i urzędnika (po 5%). Jaki zawód (jakie zawody) Pana(i) zdaniem daje(ą) największe dochody: polityk, osoba sprawująca funkcje państwowe lub samorządowe 24% prawnik, sędzia, adwokat etc. 18% prezes, kierownik, dyrektor 14% lekarz 14% biznesmen, przedsiębiorca 12% bankowiec 5% urzędnik, pracownik biurowy 5% pracownik marketingu i reklamy 4% handlowiec 4% makler giełdowy 3% artysta, piosenkarz, aktor, reżyser etc. 3% ekonomista 2% górnik 2% ksiądz, duchowny 2% 8
księgowy(a) 2% informatyk 2% inne 12% trudno powiedzieć 7% szanowany(e) przez ludzi: lekarz 54% nauczyciel 12% ksiądz, duchowny 11% prawnik, sędzia, adwokat etc. 11% policjant 4% strażak 3% wojskowy, żołnierz 2% górnik 2% pielęgniarka 2% rolnik 2% artysta, piosenkarz, aktor, reżyser etc. 2% inne 15% żaden 2% trudno powiedzieć 9% 9