2
Warszawskie Forum Polityki Społecznej Kapitał ludzki wyzwania rozwojowe piątek, 22 lutego 2008 r. godz. 10.00 15.00 sala im. Stefana Nowaka, Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Karowa 18 w Warszawie To już trzecie Forum poświęcone Społecznej Strategii Warszawy. Celem tego spotkania jest identyfikacja głównych wyzwań stojących przed Warszawą w kontekście rozwoju kapitału ludzkiego. Obszar kapitału ludzkiego rozumiany jest tu szeroko, jako ogół tych umiejętności, zdolności i informacji posiadanych przez ludzi, tych które mają decydujące znaczenie zarówno dla poziomu życia jednostek, jak i dla rozwoju społeczno- gospodarczego społeczności. W tej szerokiej koncepcji kapitału ludzkiego uwzględnimy m.in. edukacja, kulturę, rynek pracy, przedsiębiorczość. Spotkanie poprowadzimy w formie dyskusji z udziałem specjalistów naukowców, ekspertów, których głos zostanie uwzględniony i wykorzystany w pracach obecnie tworzonej grupy roboczej jmującej się zagadnieniami budowy i rozwoju kapitału ludzkiego. W programie Forum przewidujemy: Wprowadzenie Prof.dr hab. Wiesława Kozek, Dyrektor Instytutu Socjologii, Uniwersytet Warszawski Włodzimierz Paszyński, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy, dr Krzysztof Herbst Koordynator Zespołu Społecznej Strategii Warszawy Referaty: Rozwój kapitału ludzkiego w perspektywie krajowej, regionalnej i metropolitarnej Diagnoza i elementy polityki budowy kapitału ludzkiego i kapitału społecznego w dokumentach rządowych Doświadczenia innych metropolii w programowaniu rozwoju kapitału ludzkiego Kapitał ludzki a przedsiębiorczość Mazowiecka Strategia Innowacji a Kapitał Ludzki Internet w budowaniu Kapitału Ludzkiego Stan i rozwój kapitału ludzkiego w Warszawie Praca na rzecz budowy kapitału ludzkiego w działaniu i strategiach poszczególnych pionów samorządu Warszawy Panel i dyskusja: Panel Społeczny kapitał rozwoju potrzeby i wyzwania strategiczne Dyskusja nad zasadami pracy grupy roboczej W imieniu organizatorów Włodzimierz Paszyński, Krzysztof Herbst 3
4
PROGRAM Warszawskie Forum Polityki Społecznej Kapitał ludzki wyzwania rozwojowe piątek, 22 lutego 2008 r. godz. 10.00 15.00 sala im. Stefana Nowaka, Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Karowa 18 w Warszawie 10.00 10.20 Otwarcie seminarium Prof.dr hab. Wiesława Kozek, Dyrektor Instytutu Socjologii, Uniwersytet Warszawski Włodzimierz Paszyński, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy 10.20 11.30 1. Rozwój kapitału ludzkiego w perspektywie krajowej, regionalnej i metropolitarnej Moderatorzy: Włodzimierz Paszyński, Krzysztof Herbst 1.1 Kapitał Ludzki w Społecznej Strategii Warszawy, dr Krzysztof Herbst, Koordynator Zespołu Społecznej Strategii Warszawy 1.2 Diagnoza i elementy polityki budowy kapitału ludzkiego i kapitału społecznego w dokumentach rządowych dr Maciej Bukowski, Prezes Instytutu Badań Strukturalnych 1.3 Doświadczenia innych metropolii w programowaniu rozwoju kapitału ludzkiego Dominik Golema, Zastępca Dyrektora Departamentu Spraw Społecznych, Urząd Miasta Wrocławia 1.4 Kapitał ludzki a przedsiębiorczość, Małgorzata Rusewicz, Dyrektor Departamentu Dialogu Społecznego i Stosunków Pracy Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan 1.5 Internet w budowaniu Kapitału Ludzkiego, dr Józef Orzeł, Wiceprezes Stowarzyszenia Miasta w Internecie 11.30 12.00 Przerwa kawowa i poczęstunek 12.00 13.30 2. Stan i rozwój kapitału ludzkiego w Warszawie Moderatorzy: Włodzimierz Paszyński, Krzysztof Herbst Praca na rzecz budowy kapitału ludzkiego w działaniu i strategiach poszczególnych pionów samorządu Warszawy: Edukacja: Mirosław Sielatycki, Zastępca Dyrektora Biura Edukacji Kultura: Prof. dr hab. Kazimierz Krzysztofek, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Rynek pracy: Iwona Murawska, Zastępca Kierownika Działu Aktywizacji Rynku Pracy, Urząd Pracy m. st. Warszawy Fundusze Europejskie: Tomasz Pactwa, Naczelnik Wydziału Projektów Społecznych, Biuro Funduszy Europejskich Centrum Nauki Kopernik: Robert Firmhofer, Dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II: dr Piotr Dardziński, Dyrektor 13.30 13.45 Przerwa kawowa 13.45 15.00 3. Dyskusja Panelowa społeczny kapitał rozwoju potrzeby i wyzwania strategiczne Moderator: dr Maciej Bukowski dr Maciej Bukowski, Prezes Instytutu Badań Strukturalnych (IBS) dr Mirosław Grochowski, Wydz. Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski dr Tomasz Grzegorz Grosse, Instytut Spraw Publicznych (ISP) Jerzy Wiśniewski, Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE) 4. Dyskusja nad zasadami pracy grupy roboczej, Instytut Badań Strukturalnych Moderator: dr Maciej Bukowski Po seminarium odbędzie się dyskusja dla osób, które wcześniej zgłosiły udział w pracach grupy roboczej Kapitał Ludzki. Dyskusję nad zasadami pracy grupy roboczej poprowadzą przedstawiciele Instytutu Badań Strukturalnych. 5
6
Informacja dotycząca Społecznej Strategii Warszawy Społeczna Strategia Warszawy zostanie opracowana do końca 2008 roku i będzie dotyczyła okresu lat 2009 2020. Będzie to dokument o szerokim zasięgu społecznym, który umożliwi tworzenie całościowej polityki ujmowanej w interpretacji rozszerzającej, jako kierunkowe plany działań odnoszące się do powiązanych ze sobą dziedzin (m.in. pomocy społecznej, kultury, oświaty, polityki lokalowej, zdrowia, bezpieczeństwa). Społeczna Strategia Warszawy będzie: ukierunkowywać działalność samorządu na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców wskazywać na kluczowe dla mieszkańców miasta kwestie społeczne i nierozwiązane problemy wyznaczać kierunki działań na rzecz niwelowania zjawisk społecznie niepożądanych, dolegliwych i negatywnych rozwijać kapitał społeczny Istotną fazą prac jest wykonanie diagnozy sytuacji społecznej w Warszawie. Obejmie ona kwerendę prac prowadzonych Urzędzie m.st. Warszawy od roku 2000, opracowania eksperckie i szczegółowe diagnozy w zidentyfikowanych obszarach. Zespól Koordynacyjny Urzędu m. st. Warszawy 25 czerwca i 24 lipca zaakceptował plan tworzenia Społecznej Strategii Warszawy, który zakłada m. in.: Zintegrowane podejście do problemów sfery społecznej. Strategia będzie zorientowana na problemy. Podstawowym elementem, decydującym o trafności strategii będzie diagnoza: identyfikacja i podjęcie problemów społecznych w zakresie nie ograniczonym do obszaru kompetencji poszczególnych jednostek organizacyjnych Miasta. Strategia stanowić będzie syntezę wypracowanych kierunków strategicznych dla realizacji polityki społecznej. Strategia stanowić będzie podstawę do podejmowania długofalowych zintegrowanych działań rozwojowych w sferze społecznej oraz wdrażania rozwiązań w postaci programów lokalnych mających na uwadze realizację celów zawartych w strategii. Cele i kierunki działań strategii będą zgodne ze wskazaniami innych dokumentów o charakterze programowym z obszaru polityki społecznej. Strategia tworzona będzie w odniesieniu do już istniejących dokumentów strategicznych, planów rozwoju społeczno-gospodarczego Warszawy. Przyjmuje się partycypacyjny model tworzenia strategii z udziałem środowisk społecznych i organizacji pozarządowych. Prace nad tworzeniem Społecznej Strategii Warszawy w 2008 roku odbywają się w czterech etapach: 1. Etap diagnostyczny (opracowanie diagnozy, analiza SWOT) do końca marca 2008 r. 2. Etap opracowania wstępnego strategii (wybór celów i programów operacyjnych, instrumentalizacja strategii, komunikacja społeczna) do końca lipca 2008 r. 3. Etap opracowania końcowego strategii (konsultacje społeczne, korekty strategii, opracowanie końcowego dokumentu strategii, przedstawienie władzom Warszawy) do końca października 2008 r. 4. Etap wdrażania strategii (uruchomienie cyklu wdrażania i monitoringu) od października 2008 r. działanie stałe. Opracowaniem Strategii zajmuje się: Zespół Koordynacyjny Społecznej Strategii Warszawy Krzysztof Herbst, Koordynator ul. Smolna 10a pok. 306, 00-375 Warszawa tel. 0 22 2579 765, fax 0 22 2579 767 strategiaspoleczna@um.warszawa.pl 7
8
Warszawskie Forum Polityki Społecznej Strategia społeczna Warszawy wobec współczesnych wyzwań, 15 grudnia 2007 r. godz. 10.00 15.30 Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej, ul. Jezuicka 4 Dnia 15 grudnia 2007 roku w odbyło się spotkanie Warszawskiego Forum Polityki Społecznej Strategia społeczna Warszawy wobec współczesnych wyzwań. Celem spotkania było przedyskutowanie najważniejszych problemów Warszawy i związanych z nimi wyzwań. Gospodarzami spotkania byli: Włodzimierz Paszyński, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy, Bogdan Jaskołd, Dyrektor Biura Polityki Społecznej oraz Krzysztof Herbst, Koordynator Zespołu Społecznej Strategii Warszawy. Podczas sobotniego spotkania wygłoszone zostały referaty m.in. prof. G. Węcławowicza z Polskiej Akademii Nauk, dr J. Z Bartkowskiego z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, prof. G. Gorzelaka oraz prof. B Jałowieckiego z Europejskiego Centrum Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Wszelkie materiały prezentowane podczas seminarium można przeczytać na stronie Urzędu Miasta www.um.warszawa.pl w dziale poświęconym Miejskiej Polityce Społecznej. Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy Włodzimierz Paszyński rozpoczął spotkanie słowami: Strategia to niepowtarzalna szansa zrobienia czegoś ważnego. Wszyscy możemy mieć w niej udział i tylko od nas zależy, czy będziemy współtworzyć fundament, na którym oprze się polityka społeczna, kultura i edukacja w Warszawie. Natomiast Krzysztof Herbst, koordynator Zespołu Społecznej Strategii Warszawy, przekonywał, że bez przełamania utartych sposobów myślenia, bez spotkań i debat nie powstanie strategia odpowiednia dla takiej metropolii jaką jest Warszawa. W wyniku sobotniego spotkania omówione zostały główne problemy i wyzwań dla Stolicy i ustalono priorytety diagnozy społecznej tworzonej na potrzeby Społecznej Strategii Warszawy. Uzgodniono, że w odniesieniu do tych priorytetów powstaną 4 grupy robocze: Kapitał Ludzki Kapitał Społeczny Metropolia Jakość Życia Instrumenty Uczestnicy zadeklarowali udział w pracach tych grup tematycznych poprzez wymianę poglądów i doświadczeń oraz dostarczanie niezbędnej wiedzy, danych i innych zasobów. Osoby te stworzyły listę 9
z propozycjami udziału, natomiast Krzysztof Herbst, Koordynator Zespołu Społecznej Strategii Warszawy zadeklarował zapewnienie im udziału w pracach nad Społeczną Strategią Warszawy. W spotkaniu wzięli udział m.in.: przedstawiciele organizacji pozarządowych, ludzie nauki i przedstawiciele Biur Urzędu m. st. Warszawy, Dzielnic i innych instytucji uczestniczących w kreowaniu polityki społecznej. Społeczna Strategia Warszawy zostanie opracowana do końca 2008 r. Dotyczyć będzie okresu lat 2009 2020. Będzie to dokument o szerokim zasięgu społecznym, dlatego kluczowym etapem w pracy nad nim jest stworzenie diagnozy społecznej i wyboru priorytetowych obszarów działań. Prace nad strategią doszły właśnie do tego momentu. Sobotnie spotkanie Warszawskiego Forum Polityki Społecznej miało na celu zainicjowanie dyskusji na temat wyzwań stojących przed Warszawą oraz wybór priorytetów, na których powinna się koncentrować Społeczna Strategia Warszawy. 10
III. POLE WYBORU PRIORYTETÓW STRATEGII Wstępne prace diagnostyczne i przygotowanie metodologii wskazują, że istnieje potrzeba podjęcia w Warszawie szeregu równoległych polityk społecznych składających się na wspólna strategię. Wyzwanie jakie stoi przed strategia społeczną to podjęcie decyzji o tym, które z tych polityk i w jakim stopniu należy uznać za priorytety strategii, oraz jakie środki realizacji dadzą się zastosować. Podejście zintegrowane zostało zaprezentowane w poniższej tablicy, która stanowi wprowadzenie do dyskusji na temat priorytetów i kierunków dla Społecznej Strategii Warszawy. Należy wziąć pod uwagę, że jest to materiał roboczy. Precyzja sformułowań i redakcja tekstu nie odpowiada standardom dokumentu końcowego i umożliwia dalsze uszczegółowienie. 11
Nazwa i zakres Jednostki współpracujące Uwagi 1. KAPITAŁ LUDZKI 1.1. Edukacja Jakość kształcenia i specjalne linie programowe Kształcenie umiejętności / przedsiębiorczości / inicjatyw/innowacyjności; Kształcenie otwartości na innych; postaw współpracy 1 ; Edukacja obywatelska; Kultura (specjalna linia programowa?); Sport, Rekreacja / Zdrowy styl życia; Ogólnodostępny program i promocja znajomości języków, poznawania kultur, życia codziennego, literatury i sztuki oraz wymian międzynarodowych; 1.2. Równość szans, walka z wykluczeniem w dostępie do instytucji edukacyjnych 1.3. Równość szans, walka z wykluczeniem w dostępie do pracy 1.4. Powszechny dostęp do wiedzy i informacji Powszechny Internet; clubbing kulturalny Kawiarnie umysłowe; Sieciowe instytucje kultury w roli edukacyjnej Telewizja w roli edukacyjnej; Uniwersytet Otwarty (w tym ekspansja istniejących form) 2. KAPITAŁ SPOŁECZNY 2.1. Terytorium Polityka przestrzeni społecznej: Teren to nie tylko działki na przetarg (lokale i tereny komunalne, gradacja przestrzeni prywatne-publiczne (kodeks dostępu), procedury urbanistyczne, polityka opłat. Polityka mieszkaniowa (wspólnoty, budownictwo społeczne, bezdomność, polityka czynszowa i inne) Ograniczenie patologii terytorialnej (rewitalizacja i de-marginalizacja Edukacja, Kultura, Sport, Nauka; Biznes; Organizacje Biznesu np. Lewiatan, organizacje społecznie odpowiedzialnego biznesu. Lista Top 20 w innowacjach. BPS Gosp. Przestrzenna, gosp. Terenami Projekty rewitalizacyjne i inne terytorialne (np. Wola?) Planowanie i zarząd mieniem Wydział lokalowy patrz Strategia Lizbońska 1 Zdolność adekwatnego i skutecznego komunikowania w międzynarodowym lub wielokulturowym środowisku [Hinz-Rommel] Kwalifikacje komunikacyjne (znajomość języków, świadomość bazy kulturalnej - własnej i innych, umiejętność postrzegania własnego i cudzego punktu widzenia) Kwalifikacje społeczne: zainteresowanie życiem, problemami i przekonaniami innych ludzi, empatia, elastyczność Umiejętność współpracy: koncentracja na celu, rozumienie kontekstów, umiejętność rozmowy 12
terytoriów, polityka wobec gated communities ) Polityka usług bliskościowych (proximity), odnawiający się katalog instytucji i usług Bezpieczeństwo (np. security by design ) 2.2. Struktury Społeczeństwa Obywatelskiego Wsparcie rozwoju niezależnego społeczeństwa obywatelskiego Społeczna Odpowiedzialność Biznesu Infrastruktura współpracy i inicjatyw; fundusze wzajemnościowe i wspierające Pomoc przez samoorganizację (m.in. Ekonomia Społeczna, Poradnictwo Obywatelskie) Rozwój infrastruktury i animacja, promocja form współpracy Handel i Usługi i przedsiębiorczość SME Pełnomocnik ds. NGO i różne stowarzyszenia branżowe i Fora. 2.3. Instytucjonalne podstawy odbudowy zaufania Aktywność społeczna i ekonomiczna bazująca na zaufaniu. Regulacje (regularyzacja) i popularyzacja miękkich form (społeczne, rodzinne) współpracy, umów i zobowiązań w różnych sferach). Instytucje arbitrażu; Instytucje rozjemcze Poprawa jakości obsługi administracyjnej 13
3. METROPOLIA Rozwiązywanie kolizji między funkcjami lokalnymi i metropolitarnymi Transport publiczny Regulacja stosunków z peryferiami (w Paryżu jest specjalny delegat Prezydenta) Centra wydarzeń m.in. kongresowe, koncertowe, program cywilny dla stadionów Kultura wysoka i kultura off-owa Programy symboliczne (ekologiczny, dziedzictwo,) Wsparcie (animacja) sieciowania i projektów; dostępne dla instytucji i organizacji Debata: Badania i Dialog (zmiana standardów) Udział W-wy w sieciach współpracy 4. POLITYKA JAKOŚCI ŻYCIA 4.1. Integracja społeczna Ubóstwo Bezdomność; Patologie mieszkaniowe Marginalizacja, Wykluczenie Seniorzy; Niepełnosprawność; Niepełnosprawność intelektualna; Choroby psychicznie; Choroby przewlekłe; Rodziny dysfunkcyjne Dzieci i młodzież z problemami wychowawczymi; Alkoholizm i narkomania; Resocjalizacja i profilaktyka przestępczości; Bezrobocie; Urząd Marszałkowski i wojewoda Mazowiecki Wyspecjalizowane organizacje eksperckie i menażerskie rozwoju regionalnego OKIDS+ PEKAES Kultura Transport Wydział Projektów Europejskich Wydz. Promocji Strategie regionalne Zespół Metropolia (?) Partnerzy społeczni (Forum Dialogu) Dzielnice Połączone komisje Rady WUPracy Polityka lokalowa, 14
Klęski żywiołowe. 4.2. Jakość życia Materialny poziom życia i zabezpieczenia na przyszłość Mieszkalnictwo Usługi bytowe Usługi publiczne Bezpieczeństwo Jakośc środowiska Indeks jakości życia 4.3 Zdrowie 5. INSTRUMENTY 5.1 Efektywność usług i nowe formy: Stała dyskusja nad standardami i kryteriami oceny Contracting out, w tym powierzenie zadań partnerom społecznym Formy wsparcia pozwalające na samodzielne wyjście z kryzysu Rola samoorganizacja społecznej Instrumenty finansowe Skarbnik Sekretarz Prawnicy Połączone komisje Rady Program100 dni 5.2 Usprawnienie zarządzania usługami kontraktowanymi, powierzanymi partnerom i dostarczanymi przez administrację Usprawnienie (modyfikacja podejścia) obsługi prawnej i księgowej Miasta Procedury budżetowe, majątkowe, zarządu mieniem i terenami Procedury partnerstwa (PPP, partnerstwo społeczne, wspólne projekty) Responsywność i otwartość samorządu, procedur participatory governance, deliberacja, Konsultacje społeczne. Monitoring 15
NOTATKI 16
NOTATKI 17
NOTATKI 18
NOTATKI 19