PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA z zajęć artystycznych - muzycznych w Gimnazjum w Witoni im. św. Jadwigi Królowej Polski Podstawa prawna: Przedmiotowy system oceniania (PSO) został opracowany na podstawie: - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. 2007 nr 83 poz. 562 z późn. zm.) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. - Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania (WSO). Spis treści 1. Wymagania edukacyjne. 2. Przedmiot oceny. 3. Narzędzia pomiaru a kryteria oceniania. 4. Sposoby powiadamiania ucznia o terminach kontroli wiedzy i umiejętności oraz o zakresie materiału przewidzianego do kontroli. 5. Terminy sprawdzania prac i informowania uczniów o uzyskanych ocenach. 6. Archiwizacja prac. 7. Sposób udostępniania prac uczniom, rodzicom lub prawnym opiekunom. 8. Utrwalanie wiadomości i umiejętności. 9. Zasady poprawiania wyników niekorzystnych. 10. Ocena bieżącej aktywności uczniów podczas lekcji. 11. Dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości ucznia. 12. Postanowienia końcowe. 1
1. WYMAGANIA EDUKACYJNE Poziom wymagań edukacyjnych na poszczególne stopnie zawierają plany wynikowe oraz kryteria ocen dla poszczególnych form sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów (załącznik do PSO) opracowane według Programu Nauczania Muzyki do zajęć artystycznych w gimnazjum Wyd. Gawa Eugeniusza Wachowiaka. 2. PRZEDMIOT OCENY Ocenianiu podlegają: a). Indywidualne prezentacje muzyczne; b). Wypowiedzi ustne i pisemne( w tym krótkie kartkówki); c). Ćwiczenia teoretyczne i praktyczne; d). Referaty, albumy, gazetki, prezentacje i inne prace dodatkowe; e). Udział w konkursach, koncertach i zajęciach pozalekcyjnych; f). Zaangażowanie ucznia w tok lekcji; g). Prowadzenie zeszytu przedmiotowego; h). Samodzielność w rozwiązywaniu zadań i problemów; i). Kreatywność i wkład pracy ucznia w realizację podjętych zadań. 3. NARZĘDZIA POMIARU A KRYTERIA OCENIANIA Lp. Narzędzia pomiaru Narzędzia oceniania (kryteria) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. praca w grupach, ćwiczenia odpowiedź ustna wypowiedź pisemna, kartkówka indywidualne prezentacje muz. zeszyt przedmiotowy referat, album, i in. prace dodatk. inne formy kryterium ustalane na bieżąco 4. SPOSOBY POWIADAMIANIA UCZNIA O TERMINACH KONTROLI WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI ORAZ O ZAKRESIE MATERIAŁU PRZEWIDZIANEGO DO KONTROLI praca klasowa, test, sprawdzian, powinny być zapowiedziane co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem i poprzedzone lekcją powtórzeniową oraz wpisem do dziennika lekcyjnego; kartkówka lub bieżąca odpowiedź (materiał trzech ostatnich lekcji) nie wymaga uprzedzenia uczniów oraz wpisu do dziennika lekcyjnego (traktujemy je jako sprawdzenie systematyczności pracy uczniów); odpowiedź ustna z większej partii materiału powinna być zapowiedziana co najmniej na tydzień przed terminem jej przeprowadzenia i poprzedzona podaniem zakresu materiału, który ma przygotować uczeń; pracę pisemną w dłuższej formie wypowiedzi uczeń realizuje w ciągu jednego tygodnia (w wyjątkowych przypadkach nauczyciel może przedłużyć ten termin); prezentację muzyczną poprzedza minimum (w zależności od trudności i długości tekstu) tygodniowy okres na ich przygotowanie; 2
inne formy terminy i zakres materiału uzależnione są od ich stopnia trudności; nauczyciel ustala je w porozumieniu z uczniami. UWAGA! Nie zaleca się wyznaczania terminu przeprowadzania jakiejkolwiek formy kontroli wiadomości i umiejętności ucznia na pierwszy dzień po przerwie świątecznej lub feriach. 5. TERMINY SPRAWDZANIA PRAC I INFORMOWANIA UCZNIÓW O UZYSKANYCH OCENACH prace klasowe, testy, sprawdziany, prace powinny być sprawdzone i oddane uczniom do wglądu w terminie do dwóch tygodni od daty wykonania, chyba że w tym okresie nie odbywają się zajęcia dydaktyczno wychowawcze w szkole lub nauczyciel przebywa na zwolnieniu lekarskim; kartkówki powinny być sprawdzone, ocenione i oddane uczniom do wglądu w terminie jednego tygodnia od daty ich wykonania, chyba że nie jest to możliwe z przyczyn podanych powyżej; prace domowe w dłuższej formie wypowiedzi powinny być sprawdzone, ocenione i oddane uczniom w terminie do dwóch tygodni od daty ich dostarczenia nauczycielowi (w takim przypadku uczniowie piszą wypracowania nie w zeszytach przedmiotowych, lecz na papierze znormalizowanym); inne formy terminy ustala się na bieżąco w porozumieniu z uczniami stosowanie do trudności i czasochłonności wykonanego zadania (np. sprawdzenie i ocena projektów). 6. ARCHIWIZACJA PRAC Archiwizacji (przechowywaniu) do końca roku szkolnego, czyli 31 VIII podlegają: prace klasowe, testy, sprawdziany i dyktanda. Po okresie archiwizacji wyżej wymienione prace zostają zniszczone. UWAGA! Jeżeli nauczyciel podejrzewa u ucznia zaburzenia dyslektyczno dysortograficzne i planuje jego skierowanie na badania w PPP, może archiwizować także jego wypracowania domowe jako materiał obserwacyjny. 7. SPOSÓB UDOSTĘPNIANIA PRAC UCZNIOM, RODZICOM LUB PRAWNYM OPIEKUNOM Uczeń ma prawo wglądu do sprawdzonej i ocenionej pracy własnej w obecności nauczyciela i uzyskania zwięzłej motywacji (ustnej lub pisemnej) uzyskanej oceny. W przypadku narzędzi pomiaru ocenianych według kryteriów procentowych motywację zastępuje informacja o uzyskanych punktach za poszczególne zadania oraz o łącznej sumie punktów. Prawo wglądu do prac mają także rodzice (prawni opiekunowie) ucznia podczas zebrań z rodzicami lub podczas indywidualnych spotkań z wychowawcą klasy lub nauczycielem przedmiotu, ale tylko w obecności nauczyciela. 8. UTRWALANIE WIADOMOŚCI I UMIEJETNOŚCI Utrwalenie wiadomości i umiejętności uczniów może przybrać jedną z następujących form: syntezy materiału według określonych problemów, 3
pracy w grupach według przydzielonych zadań (w tym w formie projektu), konkursu, referatu uczniowskiego zaprezentowanego na forum klasy, pracy z tekstem, filmu, przedstawienia teatralnego,muzycznego. recenzji, eseju, inną. UWAGA! Lekcją powtórzeniowo utrwalającą lub ćwiczeniami praktycznymi powinna być poprzedzona każda dłuższa forma (minimum 45 minut) pisemnej klasowej kontroli wiadomości i umiejętności uczniów. 9. ZASADY POPRAWIANIA WYNIKÓW NIEKORZYSTNYCH Uczeń ma prawo, a w przypadku ocen uzyskanych z klasowych form kontroli wiadomości i umiejętności obowiązek, poprawiania wyników niekorzystnych. Za wyniki niekorzystne, zgodnie z ustaleniami WZO, uznaje się głównie oceny niedostateczne. Poprawianie ocen dopuszczających i dostatecznych nie jest obligatoryjne i zależy od decyzji nauczyciela polonisty. W sytuacji poprawiania wyników niekorzystnych uczeń otrzymuje nowe zadania o identycznym stopniu trudności co poprzednie. Termin poprawiania wyników niekorzystnych ustala nauczyciel w porozumieniu z uczniem. Jeżeli uczeń poprawił ocenę niedostateczną (lub dopuszczającą) na wyższą, do dziennika wpisuje się obie oceny przedzielone znakiem /, a podczas wystawiania oceny klasyfikacyjnej rozpatruje się ocenę wyższą. W przypadku gdy ocena z poprawy pracy jest taka sama jak pierwotna, wówczas nauczyciel tylko odnotowuje fakt poprawiania oceny, natomiast jeśli ocena z poprawy jest niższą od pierwotnej (dotyczy to poprawiania ocen dopuszczających lub dostatecznych), w dzienniku lekcyjnym pozostawia się tylko ocenę pierwotną (nie wpisuje się oceny niższej). Uczeń, który z powodu usprawiedliwionej nieobecności nie przystąpił do pisemnej klasowej formy sprawdzania wiadomości i umiejętności, może do niego przystąpić w kolejnym terminie wyznaczonym przez nauczyciela, a w przypadku uzyskania oceny niedostatecznej ma prawo do jej poprawy. 10. OCENA BIEŻĄCEJ AKTYWNOŚCI UCZNIÓW PODCZAS LEKCJI Aktywność ucznia podczas lekcji podlega bieżącemu ocenianiu za pomocą znaku +, które nauczyciel wpisuje we własnym notesie. Uczeń ma prawo skontrolować liczbę plusów. Każdy uczeń powinien dążyć do uzyskania jak największej liczby plusów, ponieważ zostają one przeliczone na oceny: 5 + bdb. 4 + db. UWAGA! O wpisaniu oceny dst. lub dop. za aktywność podczas lekcji 3 + dst. decyduje uczeń!. 2 + dop. Szczególna aktywność ucznia podczas lekcji może zostać nagrodzona przez nauczyciela odpowiednią pozytywną oceną. Pod pojęciem aktywności, ocenianej znakiem +, rozumie się także inne jej formy, np. pracę w grupach, wszelkie prace wykonane przez ucznia z własnej inicjatywy lub na prośbę nauczyciela, udział w konkursach etc. 4
Wymagania na poszczególne oceny szkolne. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada wiedzę wykraczającą poza wymagania programowe; samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia poprzez uczestnictwo w pozalekcyjnych i pozaszkolnych formach rozwijania zainteresowań, np. poprzez pracę w chórze lub zespole muzycznym, naukę w szkole muzycznej, ognisku itp. podejmuje twórcze i oryginalne działania, biegle posługuje się zdobytą wiedzą przy rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych, proponuje rozwiązania ciekawe i nietypowe, potrafi wykonać zadania i ćwiczenia wykraczające poza program nauczania; wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem, poprzez udział w konkursach pozaszkolnych i odnosi w nich sukcesy. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: w pełni opanował wiadomości i umiejętności zawarte w wymaganiach programowych; sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami w trakcie wykonywania ćwiczeń; poprawnie formułuje wnioski, wskazuje i wyszukuje różnice między epokami i stylami muzycznymi, zna przedstawicieli kierunków w muzyce; potrafi czysto intonować melodię, wykonać poprawnie piosenkę pod względem rytmicznym i melodycznym. W śpiewie stosuje różne środki wyrazu muzycznego (dynamika, tempo, artykulacja); poprawnie pod względem technicznym i artystycznym wykonuje akompaniamenty i partie solowe na instrumentach perkusyjnych melodycznych i niemelodycznych; posiada wiadomości z zasad muzyki przewidziane programem dla danej klasy i potrafi posłużyć się nimi w związku z działalnością muzyczną; potrafi rozpoznać utwory z literatury obowiązkowej i uzupełniającej, posiada wiedzę dotyczącą epok, stylów, kompozytorów, form muzycznych, brzmienia instrumentów, tańców narodowych, rozpoznaje różne typy utworów instrumentalnych i wokalnych; chętnie uczestniczy w zajęciach słuchania muzyki, potrafi określić charakterystyczne cechy utworów, samodzielnie sięga do źródeł fonograficznych i bibliograficznych; aktywnie uczestniczy w zajęciach tworzenia muzyki, przejawia pomysłowość i inwencję; nie posiada uzdolnień pozwalających na uzyskanie tak wysokich osiągnięć, lecz systematycznie stara się o jak najlepszy wynik, chętnie i z zaangażowaniem przygotowuje się do lekcji, samodzielnie rozwija swoje zainteresowania. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: potrafi w miarę czysto intonować poznaną melodię, wykonuje piosenki z niewielkimi uchybieniami pod względem rytmicznym i melodycznym; poprawnie pod względem technicznym wykonuje akompaniamenty na instrumentach melodycznych i niemetodycznych posiada wiadomości z zasad muzyki przewidziane programem nauczania i potrafi posłużyć się nimi w związku z działalnością muzyczną; potrafi rozpoznać utwory z literatury obowiązkowej, posiada wiedzę dotyczącą epok, stylów, kompozytorów, form muzycznych, brzmienia instrumentów, tańców narodowych, rozpoznaje różne typy utworów instrumentalnych i wokalnych ;. chętnie uczestniczy w zajęciach tworzenia muzyki, przejawia aktywność w układaniu prostych form muzycznych, dobieraniu akompaniamentu. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: potrafi czysto intonować fragmenty melodii odpowiednie dla jego skali głosu, wykonać piosenkę w miarę poprawnie pod względem rytmicznym; 5
poprawnie pod względem technicznym wykonuje fragmenty rytmiczne na instrumentach niemelodycznych; posiada dostateczne wiadomości z zasad muzyki, stara się w miarę swych możliwości czynnie uczestniczyć w zajęciach; rozpoznaje niektóre utwory z literatury obowiązkowej, w historii muzyki określa niektóre cechy danej epoki, potrafi wymienić najważniejszych przedstawicieli. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: wykonuje głosem fragmenty melodii, często przy pomocy nauczyciela; potrafi powtórzyć krótkie, proste rytmy na instrumentach niemelodycznych; biernie uczestniczy w zajęciach słuchania i tworzenia muzyki; ma duże luki w wiedzy dotyczącej zasad i historii muzyki. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował koniecznych wiadomości i umiejętności wymaganych na stopień dopuszczający; nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności; nie wykazuje zainteresowania przedmiotem, nie angażuje się w realizację ćwiczeń praktycznych, pomimo pomocy nauczyciela. Przejawia lekceważący stosunek do przedmiotu, nie przygotowuje się do lekcji, nie nosi zeszytu ćwiczeń 11. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DO MOŻLIWOŚCI UCZNIA W przypadku posiadania przez ucznia opinii lub orzeczenia PPPP nauczyciel zobowiązany jest dostosować wymagania edukacyjne lub metody pracy do zaleceń poradni i możliwości ucznia, nauczyciel tłumaczy polecenia niezrozumiałe dla ucznia, zestaw zadań w pracach klasowych i sprawdzianach powinien uwzględniać wymagania edukacyjne dostosowane do możliwości ucznia, każdy uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ma prawo do dodatkowej pracy z nauczycielem (w ramach realizacji godzin z art. 42 KN) W szczególnych przypadkach praca z uczniem z dysfunkcjami odbywać się będzie według zaleceń poradni psychologiczno pedagogicznej. O powyższych ustaleniach uczeń zostanie osobiście poinformowany przez nauczyciela. 12. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Obowiązkiem każdego ucznia jest przygotowanie się do lekcji. 2. Uczeń ma prawo do nieprzygotowania się do lekcji z ważnych i uzasadnionych powodów, ale za każdym razem zgłasza ten fakt nauczycielowi tuż po zakończeniu czynności organizacyjno porządkowych, takich jak sprawdzanie nieobecności i zapisanie tematu lekcji w dzienniku. 3. W ciągu jednego semestru uczeń może dwukrotnie zgłosić nauczycielowi fakt nieprzygotowania się do lekcji. Na oznaczenie nieprzygotowania ucznia stosuje się znak -. 4. W przypadku dłuższej (ponad siedmiodniowej) usprawiedliwionej nieobecności na zajęciach lekcyjnych uczeń ma prawo do trzydniowego zwolnienia z ustnych i pisemnych form sprawdzania wiadomości i umiejętności w celu uzupełnienia zaległości. 6
5. Braki w zeszycie wynikłe z nieobecności ucznia w szkole oraz wszelkie zaległości wynikłe z tego powodu powinny byś uzupełnione na bieżąco. 6. Uczeń nieobecny danego dnia w szkole z powodu udziału w zawodach, konkursach itp. ma prawo następnego dnia po nieobecności zgłosić nieprzygotowanie do lekcji, które nie wlicza się do nieprzygotowań opisanych w 12 pkt.3. 7. Jeżeli uczeń reprezentujący szkołę w konkursach, zawodach itp. nie może przystąpić do pracy klasowej/sprawdzianu w wyznaczonym terminie, ma prawo zaliczyć je (po uzgodnieniu z nauczycielem przedmiotu) w innym terminie, nie przekraczającym 7 dni. 8. Jeżeli z przyczyn uzasadnionych uczeń nie wykonał pisemnej pracy domowej w dłuższej formie wypowiedzi (wypracowania) w wyznaczonym terminie, wówczas otrzymuje ocenę niedostateczną, którą nauczyciel wpisuje do dziennika. Zasady i termin poprawy oceny uczeń ustala indywidualnie z nauczycielem. 9. Jeżeli podczas pisemnej klasowej formy sprawdzania wiadomości i umiejętności uczeń pracuje niesamodzielnie (korzysta z pomocy innych uczniów, zeszytu lub innych materiałów), wówczas otrzymuje ocenę niedostateczną bez możliwości jej poprawy. 10. Nieusprawiedliwiona nieobecność ucznia podczas sprawdzania wiadomości i umiejętności jest równoznaczna z uzyskaniem oceny niedostatecznej bez możliwości jej poprawy. 11. W przypadku posiadania przez ucznia opinii PPP nauczyciel zobowiązany jest dostosować wymagania edukacyjne lub metody pracy do zaleceń poradni i możliwości ucznia. 12. Jeżeli uczeń, który z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności nie przystąpił do pisemnej klasowej formy kontroli wiadomości i umiejętności, nie przystąpi do niej także w kolejnym wyznaczonym terminie, otrzymuje ocenę niedostateczną bez możliwości jej poprawy. 13. Uczeń uzyskuje pozytywną ocenę semestralną / roczną, jeżeli spełnił wymagania edukacyjne na daną ocenę (minimum dopuszczającą). KRYTERIA OCENY TESTÓW / SPRAWDZIANÓW PSO Zajęcia Artystyczne MUZYKA (kryterium punktowe) Testy i sprawdziany są punktowane i oceniane według skali przyjętej w WZO: Liczba zdobytych punktów w % Ocena Skrót więcej niż 100% celujący 6 (cel.) 98 100% bardzo dobra+ 5+ (bdb.+) 90 97% bardzo dobry 5 (bdb.) 85 89% dobry+ 4+ (db.+) 76 84% dobry 4 (db.) 67 75% dostateczny+ 3+ (dst.+) 51 66% dostateczny 3 (dst.) 44 50% dopuszczający+ 2+ (dop.+) 35 43% dopuszczający 2 (dop.) mniej niż 35% niedostateczny 1 (ndst.) Dla uczniów posiadających opinie testy i sprawdziany są punktowane i oceniane według następującej skali: 7
Liczba zdobytych punktów w % Ocena Skrót więcej niż 100% celujący 6 (cel.) 95 100% bardzo dobra+ 5+ (bdb.+) 85 94% bardzo dobry 5 (bdb.) 84 89% dobry+ 4+ (db.+) 71 84% dobry 4 (db.) 52 70% dostateczny+ 3+ (dst.+) 44 51% dostateczny 3 (dst.) 36 43% dopuszczający+ 2+ (dop.+) 25 35% dopuszczający 2 (dop.) mniej niż 25% niedostateczny 1 (ndst. 8
9