załącznik 2.2 Przedmiotowy System Oceniania z języka polskiego I. Zasady ogólne PSO z języka polskiego w klasach IV VI oraz I III gimnazjum są zgodne z WSO Zespołu Szkół nr 76. II. III. Rodzaje aktywności ucznia podlegające ocenie: sprawdziany pisemne (prace klasowe, testy, kartkówki, dyktanda), praca ucznia na lekcji (aktywność, praca w grupie), samodzielna praca domowa ucznia (pisemna praca w zeszycie, ćwiczenia), wypowiedzi ustne: odpowiedzi na pytania, opowiadanie treści lektury lub zadanego tekstu, wypowiedzi pisemne: odpowiedzi na pytania, rozwiązywanie ćwiczeń, redagowanie tekstów użytkowych i form wypowiedzi przewidzianych w podstawie programowej, recytacja z pamięci, czytanie ze zrozumieniem, zeszyt (poprawność językowa, estetyka, systematyczność prowadzenia), zeszyt ćwiczeń (poprawność merytoryczna wykonanych zadań i staranność), udział w konkursach (klasowych, szkolnych, pozaszkolnych). Sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów: prace klasowe, sprawdziany znajomości przeczytanej lektury, dyktanda, kartkówki, testy diagnostyczne, czytanie, prace domowe, krótkie wypowiedzi pisemne, prace pisemne, np. wypracowania, odpowiedzi ustne, praca na lekcji, praca w grupach i parach, prace długoterminowe, m.in. projekty, zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń.
Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy I gimnazjum Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który uważnie słucha wypowiedzi kolegów i nauczyciela; wypowiada się na temat najważniejszych treści wysłuchanego utworu; czyta teksty współczesne i dawne; odczytuje tekst na poziomie dosłownym; odczytuje sens utworu; wskazuje nadawcę i adresata wypowiedzi; czyta utwory liryczne; zna podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi; zna cechy gatunkowe pieśni, hymnu, noweli, powieści, opowiadania, bajki; wyszukuje informacje w encyklopedii, słowniku języka polskiego i słowniku ortograficznym; wymienia elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze; wymienia rodzaje literackie; wypowiada się na podany temat; pisze na temat; tworzy tekst zawierający prośbę, przeprosiny; pisze opowiadanie twórcze i odtwórcze, list prywatny, kartkę z pamiętnika, notatkę, streszczenie, opis, stara się zachować poprawność językową, ortograficzną, interpunkcyjną tekstu; zna podstawowe terminy z zakresu wszystkich działów nauki o języku. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych osób; żywo reaguje na wypowiedzi innych; określa tematykę wysłuchanego utworu; podejmuje próby odczytania różnych utworów na poziomie dosłownym i przenośnym; czyta utwory liryczne; nazywa podstawowe środki wyrazu artystycznego wypowiedzi; potrafi wskazać w tekście epitet, przenośnię, porównanie; zna cechy gatunkowe pieśni, hymnu, psalmu, noweli, powieści, opowiadania, bajki, ballady; wyszukuje informacje w encyklopedii, słowniku języka polskiego, słowniku ortograficznym, słowniku synonimów i wyrazów obcych; wymienia elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze; odróżnia rodzaje literackie; zna podstawowe terminy związane z dramatem; odróżnia teksty publicystyczne od innych; wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym; wypowiada się na temat; wyraża własne zdanie; podaje argumenty; pisze na temat; redaguje opis, opowiadanie twórcze z dialogiem i odtwórcze, list prywatny, kartkę z pamiętnika, notatkę, streszczenie, zaproszenie, ogłoszenie, przepis kulinarny; stara się zachować poprawność językową; wykazuje dbałość o estetykę zapisu oraz poprawność ortograficzną i interpunkcyjną tekstu; zna różne terminy z zakresu wszystkich działów nauki o języku. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który słucha i rozumie wypowiedzi kolegów oraz nauczyciela, dzięki czemu uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej; płynnie czyta teksty współczesne i dawne; odczytuje tekst na poziomie przenośnym; omawia obrazy poetyckie w utworze; nazywa środki wyrazu artystycznego wypowiedzi; potrafi wskazać w tekście epitet, przenośnię, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, pytanie retoryczne i określa funkcję tych środków stylistycznych; zna i wskazuje cechy gatunkowe pieśni, hymnu, psalmu, bajki, ballady; uzasadnia przynależność gatunkową noweli, powieści, opowiadania; wyszukuje informacje w encyklopedii i różnych dostępnych słownikach; analizuje elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze; odróżnia rodzaje literackie; posługuje się terminami związanymi z dramatem; wyszukuje i porównuje informacje w różnych tekstach, m.in. popularnonaukowych; płynnie wypowiada się na temat; analizuje treść symbolu występującego w malarstwie; uzasadnia własne zdanie za pomocą rzeczowych argumentów; pisze wypowiedź logiczną, spójną, o trójdzielnej kompozycji; redaguje opis, opowiadanie twórcze z dialogiem i odtwórcze, list prywatny, charakterystykę postaci, recenzję, sprawozdanie, różne notatki, kartkę z pamiętnika, streszczenie, zaproszenie, ogłoszenie, przepis kulinarny, instrukcję; stara się zachować poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną; wykazuje dbałość o estetykę zapisu; zna różne terminy z zakresu wszystkich działów nauki o języku i umiejętnie stosuje wiedzę językową; wykazuje się dobrą znajomością fleksji. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który słucha i rozumie wypowiedzi kolegów oraz nauczyciela jako aktywny uczestnik sytuacji komunikacyjnej, zwłaszcza w czasie pracy w grupie; płynnie czyta teksty współczesne i dawne, stosując się do zasad poprawnej interpunkcji, akcentowania, intonacji oraz uwzględnia budowę wersyfikacyjną, a także organizację rytmiczną utworu poetyckiego; odczytuje tekst na poziomie przenośnym i symbolicznym; szczegółowo omawia obrazy poetyckie w utworze; określa funkcję środków artystycznego wyrazu, a zwłaszcza symbolu i alegorii; na wybranych przykładach analizuje cechy gatunkowe pieśni, hymnu, psalmu, bajki,
ballady, noweli, powieści, opowiadania; korzysta z encyklopedii i różnych dostępnych słowników; analizuje zależności między elementami konstrukcyjnymi świata przedstawionego w utworze; na podstawie wybranych utworów omawia cechy poszczególnych rodzajów literackich; posługuje się informacją wyszukaną w różnych tekstach, m.in. popularnonaukowych; w wypowiedziach logicznych, spójnych i poprawnych pod względem językowym, wykazuje się wyraźną i poprawną wymową oraz przestrzega zasad poprawnego akcentowania wyrazów i zdań; analizuje treść symbolu występującego w malarstwie; udowadnia swoje racje za pomocą rzeczowych argumentów ułożonych w logiczny wywód; pisze wypowiedzi logiczne, spójne, przejrzyste pod względem kompozycyjnym, poprawne pod względem językowym, stylistycznym, interpunkcyjnym i ortograficznym; posługując się bogatym słownictwem, redaguje różne formy wypowiedzi oraz pisma użytkowe; wykazuje dbałość o estetykę zapisu; sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie fonetyki, słowotwórstwa, składni; wykazuje się bardzo dobrą znajomością fleksji; objaśnia sposoby wzbogacania zasobu własnego słownictwa. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który słucha i rozumie wypowiedzi kolegów oraz nauczyciela jako aktywny uczestnik różnych sytuacji mówienia; płynnie czyta różne teksty ( przewidziane w programie nauczania oraz spoza niego) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym; praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu popularnonaukowego, naukowego; krytycznie ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utworach w odniesieniu do systemu moralnego i etycznego; samodzielnie interpretuje teksty pisane i inne teksty kultury, uwzględniając intencję nadawcy oraz konteksty niezbędne do interpretacji; samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat, w których przedstawia własne stanowisko lub za pomocą popartych przykładami argumentów uwzględniających różne konteksty kulturowe dowodzi przyjętych racji; aktywnie uczestniczy w dyskusji; pisze wypowiedzi ciekawe pod względem sposobu ujęcia tematu, w których wykazuje się szczególną dbałością o poprawność językową, bezbłędny zapis, logiczną kompozycję; tworzy oryginalne notatki; wykazując się bogatym słownictwem, redaguje różne formy wypowiedzi pisemnej; podejmuje próby własnej twórczości literackiej; świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania fonetyki, słowotwórstwa, fleksji, składni oraz wiedzy o języku jako tworze społecznym; samodzielnie poszerza wiedzę językową; bierze udział w szkolnych i zewnętrznych konkursach polonistycznych i osiąga w nich sukcesy. Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy II gimnazjum Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który uważnie słucha wypowiedzi kolegów i nauczyciela; buduje wypowiedź zgodną z tematem; odczytuje teksty na poziomie dosłownym; rozpoznaje sens przenośny utworu; wybiera z tekstu najważniejsze informacje; czyta utwory liryczne; zna podstawowe środki wyrazu artystycznego; zna pojęcia takie jak: legenda, podanie, przypowieść, dziennik, pamiętnik, nowela; z pomocą nauczyciela korzysta ze słowników; wymienia elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze; odróżnia rodzaje literackie; wypowiada się na podany temat; pisze na temat; pisze opowiadanie twórcze i odtwórcze, kartkę z pamiętnika i dziennika, notatkę, streszczenie, opis; z pomocą nauczyciela redaguje wypowiedź, w której formułuje logiczne argumenty; stara się zachować poprawność językową, ortograficzną, interpunkcyjną tekstu; zna podstawowe terminy z zakresu wszystkich działów nauki o języku. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej i uważnie słucha wypowiedzi innych osób; zna różnice między informacją, komentarzem, oceną; posługuje się informacjami z wysłuchanego tekstu; podejmuje próby odczytania różnych utworów na poziomie symbolicznym i przenośnym; czyta utwory liryczne; nazywa podstawowe środki wyrazu artystycznego; wymienia cechy trenu, legendy, podania, przypowieści, dziennika i pamiętnika; wskazuje porównania homeryckie; korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika frazeologicznego; rozpoznaje elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze; odróżnia rodzaje literackie; zna cechy charakterystyczne wywiadu; rozpoznaje w tekście informację, komentarz, opinię; próbuje wyjaśnić elementy symboliczne dzieła malarskiego; wypowiada się zgodnie z tematem; dobiera argumenty odpowiednie do tezy; uczestniczy w dyskusji; podejmuje próby wygłoszenia przemówienia; pisze na temat; redaguje opis, reklamę, charakterystykę, dedykację, regulamin, list oficjalny; przedstawia logiczne argumenty w rozprawce na temat lektury; stara się zachować poprawność językową; wykazuje dbałość o estetykę
zapisu oraz poprawność ortograficzną i interpunkcyjną tekstu; stosuje akapity; zna różne terminy z zakresu wszystkich działów nauki o języku. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który jest aktywnym uczestnikiem sytuacji komunikacyjnej; odczytuje teksty na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym; nazywa środki artystyczne i analizuje wyodrębnione obrazy poetyckie; wskazuje cechy gatunkowe legendy, podania, przypowieści, dziennika i pamiętnika; dostrzega cechy satyry w różnych dziełach; omawia budowę noweli; odkrywa sens powszechnie znanych prawd filozoficznych i wykorzystuje je w swoich wypowiedziach; oddziela informację od komentarza i oceny; wykorzystuje informacje zawarte w słowniku poprawnej polszczyzny i słowniku frazeologicznym; analizuje elementy konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze; odróżnia rodzaje literackie; wyjaśnia budowę porównania homeryckiego; wskazuje cechy charakterystyczne wywiadu; omawia funkcję ilustracji; podejmuje próbę interpretacji dzieła malarskiego; płynnie wypowiada się na temat; porządkuje argumenty według ich ważności; aktywnie uczestniczy w dyskusji; pisze wypowiedź logiczną, spójną, o trójdzielnej kompozycji, poprawną pod względem językowym, interpunkcyjnym i ortograficznym; redaguje tekst reklamy, opis, autocharakterystykę, rozprawkę, list oficjalny, sprawozdanie, opowiadanie twórcze z dialogiem i odtwórcze, różne notatki, kartkę z pamiętnika; omawia pisemnie książkę, film, przedstawienie; zna różne terminy z zakresu wszystkich działów nauki o języku, wykazuje się dobrą znajomością składni zdania pojedynczego i złożonego; umiejętnie stosuje wiedzę językową; wskazuje sposoby wzbogacania zasobu słownikowego języka. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który słucha i rozumie wypowiedzi kolegów oraz nauczyciela jako aktywny uczestnik sytuacji komunikacyjnej; analizuje sens dosłowny, przenośny i symboliczny utworu; interpretuje wyodrębnione obrazy poetyckie; określa funkcję środków artystycznego wyrazu; analizuje elementy świata przedstawionego w utworze; posługuje się terminami: satyra, legenda, podanie, przypowieść, dziennik, pamiętnik i określa ich cechy gatunkowe; wyjaśnia funkcję porównania homeryckiego w utworze poetyckim; wyjaśnia uniwersalną wartość prawd filozoficznych, ilustrując je odpowiednimi przykładami; korzystając ze słowników ( w szczególności ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika frazeologicznego), wzbogaca swoje słownictwo; na podstawie wybranych utworów omawia cechy poszczególnych rodzajów literackich; interpretuje symboliczne znaczenia ilustracji i dzieła malarskiego; posługuje się modulacją głosu w celu nadania wypowiedzi odpowiedniego tonu; tworzy logiczną argumentację do tezy; buduje logiczną, zgodną z tematem i spójną wypowiedź, wykazując przy tym szczególną dbałość o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną; wykazuje się bogatym słownictwem; redaguje różne formy wypowiedzi oraz pisma użytkowe; wykazuje dbałość o estetykę zapisu; sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie fonetyki, słowotwórstwa, fleksji; wykazuje się bardzo dobrą znajomością składni zdania pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego; jako świadomy użytkownik języka wzbogaca słownictwo o niezbędne zapożyczenia i neologizmy; wyjaśnia okoliczności zapożyczania wyrazów i mechanizmy tworzenia neologizmów; ocenia ich przydatność w języku. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą, a ponadto przejawia umiejętności poza programowe; samodzielnie analizuje i interpretuje słuchany tekst pod względem celu wypowiedzi, środków perswazji oraz zabiegów artystycznych; czyta, samodzielnie analizuje i interpretuje różne teksty literackie oraz inne teksty kultury, uwzględniając ich metaforyczne i symboliczne znaczenie, konteksty interpretacyjne oraz intencję nadawcy wypowiedzi; posługuje się różnymi źródłami informacji, a zwłaszcza treściami przekazu medialnego; świadomie uczestniczy w różnych sytuacjach komunikacyjnych jako dyskutant, prowadzący dyskusję, przeprowadzający wywiad, wygłaszający przemówienie; przedstawia rzeczowe argumenty i wnioski; przejawia szczególną dbałość o kulturę słowa; sprawnie redaguje różne teksty z zachowaniem cech gatunkowych różnych typów wypowiedzi, dbając o poprawność zapisu, bezbłędność językową i stylistyczną; podejmuje próby własnej twórczości literackiej, wykazując się bogatym słownictwem; świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania fonetyki, słowotwórstwa, fleksji oraz wiedzy o języku jako tworze społecznym; wykazuje się bardzo dobrą znajomością składni zdania pojedynczego, złożonego i wielokrotnie złożonego; samodzielnie poszerza wiedzę językową, korzystając z różnych źródeł informacji; bierze udział w szkolnych i zewnętrznych konkursach polonistycznych i osiąga w nich sukcesy.
Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który uważnie słucha wypowiedzi innych osób; zna środki językowe typowe dla przemówienia; wymienia informacje zawarte w wysłuchanym wywiadzie; określa wartość informacyjną tekstu; wskazuje elementy tragiczne i komiczne w utworze; odczytuje teksty poetyckie i prozatorskie; wskazuje w tekście treści symboliczne i przenośne; wyróżnia w utworze wątek główny i poboczny; nadaje swojej wypowiedzi odpowiedni sens; gromadzi argumenty na poparcie przyjętego stanowiska; opowiada; wymienia cechy sonetu, epiki współczesnej, historycznej i fantastycznej, liryki bezpośredniej i pośredniej, dramatu, komiksu, melodramatu, westernu, horroru, telenoweli; wygłasza z pamięci fragmenty poezji i prozy; redaguje prace pisemne zgodne z tematem; stosuje się do podstawowych zasad poprawności wypowiedzi; komponuje opis, opowiadanie, kartkę z pamiętnika i dziennika, notatkę, list prywatny, streszczenie, wywiad, podanie, życiorys, CV; pisemnie wypowiada się na wybrane tematy związane z historią, filozofią, sztuką; zna podstawowe terminy z zakresu wszystkich działów nauki o języku. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który uważnie słucha wypowiedzi innych osób i podejmuje próby sporządzenia notatek; wskazuje środki językowe typowe dla przemówienia; wybiera informacje z wysłuchanego wywiadu; dobiera odpowiednią intonację i barwę głosu i stosuje się do zapisanej interpunkcji, aby podkreślić najważniejsze treści czytanego tekstu poetyckiego lub prozatorskiego; identyfikuje i określa w tekście treści symboliczne oraz przenośne; dostrzega aluzję literacką; wskazuje cechy liryki pośredniej, bezpośredniej oraz epiki współczesnej, historycznej i fantastycznej; rozpoznaje cechy gatunkowe dramatu; zna cechy charakterystyczne reportażu, komiksu; odróżnia cechy thrillera i horroru, melodramatu i dramatu psychologicznego, telenoweli i sitcomu; zna terminy peryfraza i inwokacja; wygłaszając z pamięci fragmenty poezji lub prozy, próbuje podkreślić głosowo najważniejsze treści utworu; określa w utworze wątek główny oraz poboczny; wybiera spośród podanych cytatów najbardziej odpowiednie do wygłaszanego przemówienia; wypowiada się na temat wypowiedzi innych osób; wzbogaca opisem twórcze opowiadanie; charakteryzuje bohatera literackiego i rzeczywistego; sporządza autocharakterystykę; porządkuje zebrane argumenty według ich ważności; redaguje poprawne i logiczne teksty o przejrzystej kompozycji, zgodne z tematem, prawidłowe pod względem stylistycznym, językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym; sporządza opis bibliograficzny artykułu z czasopisma; redaguje list oficjalny, opis dzieła sztuki, streszczenie, opowiadanie z elementami charakterystyki; wykazuje się znajomością różnych terminów z zakresu wszystkich działów nauki o języku. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który słucha i sporządza notatki; dostrzega logikę w wypowiedziach innych osób; podejmuje próby samodzielnego przeprowadzenia wywiadu; krytycznie wypowiada się na temat wysłuchanego przemówienia, odwołując się do jego struktury i treści; ocenia wartość informacyjną tekstu; podejmuje próby interpretacji głosowej czytanego lub wygłaszanego utworu poetyckiego i prozatorskiego; porównuje dramat antyczny i współczesny; dostrzega w tekście ironię; posługuje się bibliografią; wskazuje związki dzieła sztuki z historią i filozofią; dostrzega niejednorodności stylowe dzieła; wyróżnia w tekście cechy charakterystyczne komiksu, thrillera, horroru, dramatu psychologicznego, melodramatu, telenoweli, sitcomu; wskazuje peryfrazę w utworze poetyckim; określa funkcję środków stylistycznych w tekście; podaje odpowiednio dobrane argumenty popierające prezentowane stanowisko; formułuje podsumowanie wyników dyskusji; układa charakterystykę porównawczą; nagrywa wywiad z osobą rzeczywistą według wcześniej przygotowanego planu; podejmuje próby interpretacji głosowej wygłaszanych z pamięci utworów poetyckich i prozatorskich; stosuje elementy ironii w redagowanym tekście; opisuje dzieło sztuki i podejmuje próby jego interpretacji; stosuje w opowiadaniu elementy charakterystyki pośredniej; wprowadza realia epoki w tekście odwołującym się do minionych epok; redaguje rozprawkę podejmującą tematy związane z historią, filozofią oraz sztuką; wzbogaca list, kartkę z dziennika, pamiętnika opisem przeżyć wewnętrznych i charakterystyką; pisze recenzję; posługuje się stylem urzędowym; umiejętnie stosuje wiedzę z zakresu wszystkich działów nauki o języku.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który aktywnie słucha wypowiedzi innych osób w różnych sytuacjach komunikacyjnych, a w szczególności podczas dyskusji; ocenia wysłuchane przemówienie według samodzielnie opracowanych kryteriów; prowadzi samodzielnie wywiad według przygotowanego wcześniej planu, reaguje na wypowiedzi rozmówcy; interpretuje głosowo czytany tekst poetycki lub prozatorski; analizuje utwór na poziomie przenośnym i symbolicznym; tłumaczy aluzję literacką; posługuje się terminami: sonet, inwokacja, liryka pośrednia i bezpośrednia; porównuje cechy epiki współczesnej, historycznej i fantastycznej; wyszukuje potrzebne informacje w katalogu bibliotecznym; analizuje cechy reportażu; omawia związki dzieła sztuki z historią i filozofią; porównuje cechy horroru, i thrillera, telenoweli i sitcomu, melodramatu i dramatu psychologicznego; analizuje niejednorodność dzieła literackiego; przekonuje dyskutantów do wygłaszanych racji, dzięki odpowiednio pogrupowanym i popartym przykładami argumentom; posługuje się odpowiednio dobranymi figurami retorycznymi podczas wygłaszania przemówienia; analizuje i ocenia wypowiedzi innych osób; interpretuje głosowo wygłaszane z pamięci utwory poetyckie i prozatorskie przewidziane w programie nauczania; układa teksty o charakterze ironicznym; interpretuje treści symboliczne i metaforyczne dzieła sztuki; pisze reportaż z życia klasy, szkoły, rodziny; sporządza przypisy do tekstów; w rozprawkach podejmuje tematy związane z historią, filozofią, sztuką; bardzo sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie wszystkich działów nauki o języku. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą, a ponadto przejawia umiejętności poza programowe; samodzielnie analizuje i interpretuje słuchany tekst pod względem celu wypowiedzi, środków perswazji oraz zabiegów artystycznych; ocenia wysłuchany tekst pod względem merytorycznym i poprawnościowym; czyta samodzielnie, analizuje i interpretuje różne teksty literackie i inne teksty kultury; recenzuje przeczytane utwory literackie; świadomie uczestniczy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, posługując się wieloma środkami wyrazu; wykazuje się oryginalnością oraz artyzmem interpretacji głosowej wygłaszanego z pamięci tekstu prozatorskiego lub poetyckiego; krytycznie i rzeczowo ocenia wypowiedzi własne i innych osób; przejawia szczególną dbałość o kulturę słowa; sprawnie redaguje teksty, zachowując cechy gatunkowe i stylistyczne różnych typów wypowiedzi oraz dbając o poprawność zapisu, bezbłędność językową i stylistyczną; redaguje teksty krytyczne na temat utworów literackich i innych tekstów kultury; podejmuje próby własnej twórczości literackiej; świadomie stosuje wiedzę w zakresie treści przewidzianych programem nauczania fonetyki, słowotwórstwa, fleksji, składni, wiedzy o języku jako tworze społecznym oraz wykraczających poza program; samodzielnie poszerza wiedzę językową, badając różne źródła informacji; bierze udział w szkolnych i zewnętrznych konkursach polonistycznych i osiąga w nich sukcesy.