Sylabus do programu kształcenia obowiązującego od roku akademickiego 204/5 Nazwa Bazy danych Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Matematyczno - Przyrodniczy Kod Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Matematyka Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Rodzaj specjalnościowy Rok i semestr studiów III rok, V semestr Imię i nazwisko koordynatora dr Barbara Pękala Imię i nazwisko osoby prowadzącej dr Barbara Pękala ( osób prowadzących) zajęcia z Cele zajęć z Celem jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i koncepcjami technologii systemów baz danych, niezbędnymi do poprawnego projektowania, korzystania i implementacji systemów baz danych i ich aplikacji. W ramach tego studenci zapoznają się przede wszystkim z podstawowymi zasadami modelowania i projektowania baz danych, relacyjnym modelem danych, standardowym językiem baz danych SQL, normalizacją schematów logicznych baz danych oraz logiczną organizacją i podstawowymi strukturami fizycznymi danych wykorzystywanymi w systemach baz danych. Wymagania wstępne Wiadomości szkolne. Podstawowe wiadomości z zakresu: architektury sprzętowoprogramowej komputerów, dowolnych języków programowania, algebry, podstawowe wiadomości z zakresu teorii mnogości. Efekty kształcenia Wiedza: charakteryzuje dane z rzeczywistości, które pogrupowane zostaną umieszczone w bazie definiuje zależności funkcyjne występujące pośród analizowanych danych prezentuje relacyjny model danych-przedstawia rozważany zbiór danych w sposób relacyjnej bazy danych ilustruje operacje wykonywane w bazie przez użytkownika za pomocą języka SQL Umiejętności: analizuje zależności funkcyjne występujące pośród analizowanych danych konstruuje relacyjny model danych wdraża teorię o normalizacji bazy w praktyce przy tworzeniu tabel konstruuje zapytania do bazy (tworzenie, modyfikacja, zabezpieczenia) w języku SQL
Kompetencje społeczne: samodzielnie wyszukuje informacje w literaturze i właściwie je stosuje zachowuje ostrożność przy analizie danych dyskutuje o potrzebach użytkowników bazy danych Wykład 30 godzin Ćwiczenia laboratoryjne 30 godzin A. Problematyka wykładu Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin Treści programowe Treści merytoryczne Wprowadzenie do baz danych z elementami historii. Zostaną tu omówione m.in.: podstawowa terminologia stosowana w czasie kursu, charakterystyka baz danych, wymagania stawiane bazom danych, cechy technologii baz danych, wprowadzenie do modeli danych, charakterystyka użytkowników baz danych, charakterystyka sposobów korzystania z bazy danych, architektury: wewnętrzna i komunikacyjna baz danych, ogólny podział baz danych. Systemy zarządzania bazami danych (cechy systemu zarządzania bazą danych). Modele danych (relacyjny model danych) z uwzględnieniem struktur danych tego modelu, operacji modelu i ograniczeń. Projektowanie poprawnych i efektywnych relacyjnych baz danych. Moduł zawiera m.in.: wprowadzenie do modelowania i projektowania systemów informatycznych; model związków-encji (jako jeden z fundamentalnych modeli wykorzystywanych przy projektowaniu relacyjnych baz danych) z uwzględnieniem encji i ich atrybutów, różnego typu związków pomiędzy encjami oraz hierarchii encji; techniki transformacji modelu związków-encji do modelu relacyjnego (transformacje encji, transformacje związków i transformacje hierarchii encji); proces normalizacji schematu logicznego poprzedzony przykładem ilustrującym problem, zależności funkcyjne stanowiące punkt wyjścia procesu normalizacji, postaci normalne (pierwsza, druga, trzecia i czwarta oraz BCNF). Elementy języka SQL. Zostaną tu omówione m.in.: poszczególne fazy przetwarzania zapytań (analiza, normalizacja, analiza semantyczna, upraszczanie, restrukturyzacja), algebraiczne reguły transformacji zapytań, technika przepisywania zapytań jako ważny mechanizm optymalizacji wykonywania zapytań. Liczba godzin 2 6 4 2
Implementacja baz danych w języku SQL. Zostaną tu omówione m.in.: grupy poleceń SQL, ogólna składnia poleceń, podstawowe polecenie wyszukiwania danych, czyli SELECT, wybór wierszy za pomocą klauzuli WHERE, porządkowanie wyników zapytania za pomocą klauzuli ORDER BY, podstawowe funkcje operujące na pojedynczych wierszach (funkcje znakowe, numeryczne i daty), funkcje obliczające agregaty (SUM, MIN, MAX, AVG, COUNT), połączenia równościowe, nierównościowe, połączenia zewnętrzne i połączenia rekursywne (tabeli samej z sobą), podzapytania zwykłe i skorelowane, wstawianie, modyfikowanie i usuwanie danych z tabel (INSERT, UPDATE i DELETE), polecenia tworzenia, modyfikowania i usuwania tabel oraz polecenia tworzenia i zarządzania ograniczeniami integralnościowymi. Dostęp do baz danych za pośrednictwem sieci INTERNET 6 Informacja o specyficznych pojęciach związanych z tematyką baz 2 danych (rozproszone bazy danych, hurtownie danych, obiektowe bazy danych, itd.). Suma godzin 30 B. Problematyka zajęć laboratoryjnych Treści merytoryczne Liczba godzin Analiza i charakteryzacja danych, ogólny schemat bazy danych 4 Projektowanie poprawnych i efektywnych relacyjnych baz danych. 6 Tworzenie modelu związków-encji (jako jeden z fundamentalnych modeli wykorzystywanych przy projektowaniu relacyjnych baz danych) z uwzględnieniem encji i ich atrybutów, różnego typu związków pomiędzy encjami oraz hierarchii encji; techniki transformacji modelu związków-encji do modelu relacyjnego (transformacje encji, transformacje związków i transformacje hierarchii encji); proces normalizacji schematu logicznego poprzedzony przykładem ilustrującym problem, zależności funkcyjne stanowiące punkt wyjścia procesu normalizacji, postaci normalne (pierwsza, druga, trzecia i czwarta oraz BCNF). Implementacja baz danych z wykorzystaniem programu Microsoft Access Poznanie dostępnych typów danych, tworzenie i obsługa tabel, kwerend, raportów i stosowanie zabezpieczeń Używanie języka SQL w obsłudze bazy Zostaną tu omówione m.in.: grupy poleceń SQL, ogólna składnia poleceń, polecenia tworzenia, modyfikowania i usuwania tabel oraz polecenia tworzenia i zarządzania ograniczeniami integralnościowymi, podstawowe polecenie wyszukiwania danych, czyli SELECT, wybór wierszy za pomocą klauzuli WHERE, porządkowanie wyników zapytania za pomocą klauzuli ORDER BY, podstawowe funkcje operujące na pojedynczych wierszach (funkcje 3
znakowe, numeryczne i daty), funkcje obliczające agregaty (SUM, MIN, MAX, AVG, COUNT), połączenia równościowe, nierównościowe, połączenia zewnętrzne i połączenia rekursywne (tabeli samej z sobą), podzapytania zwykłe i skorelowane, wstawianie, modyfikowanie i usuwanie danych z tabel (INSERT, UPDATE i DELETE) Dostęp do baz danych za pośrednictwem sieci INTERNET 4 Suma godzin 30 Metody dydaktyczne Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Wykład, wykład z prezentacją multimedialną, rozwiązywanie zadań, laboratorium Zajęcia laboratoryjne - zaliczenie na ocenę 2 sprawdziany z wykorzystaniem komputera, oceny cząstkowe za aktywność Wykład egzamin Egzamin pisemny zadaniowy Aktywność Nakład pracy studenta w godz. Wykład 30 Laboratorium 30 udział w konsultacjach 7 przygotowanie do zajęć 30 laboratoryjnych Przygotowanie do kolokwium 5 przygotowanie projektu 20 zaliczeniowego przygotowanie do egzaminu 30 Egzamin 3 SUMA GODZIN 65 Język wykładowy Praktyki zawodowe w ramach Literatura LICZBA PUNKTÓW ECTS 6 polski nie dotyczy. L. Banachowski, Bazy danych-tworzenie aplikacji, PLJ, W-wa, 99. 2. J. Bazan, Podstawy baz danych, skrypt dla studentów UR, Rz-ów, 2003. 3. R. Coburn: SQL dla każdego. HELION, Gliwice 200. 4. H. Garcia-Molina, J.D. Ullman, J. Widom, Implementacja systemów baz danych, WNT, 2003 (seria: Klasyka Informatyki) 5. A. Jakubowski, Podstawy SQL. Ćwiczenia praktyczne, HELION 4
6. B. Jankowski, A. Regmunt, Bazy danych. Uczymy się na przykładach, Mikom, W-wa 2004. 7. M. Kopertowska, Bazy danych, Mikom, W-wa, 200.. M. Szeliga: ABC języka SQL. HELION, Gliwice, 2002. 9. M. Szymańska, Microsoft Office Access 2003, WRM, W- wa, 2003. 0. J.D. Ullman, J. Windom, Podstawowy wykład z systemów baz danych, WNT, W-wa, 2000.. S. Lambert, M. Dow Lambert III, J. Preppernau, Microsoft Office Access 2007 wersja polska Krok po kroku, Read me eremis, 2007. Podpis koordynatora Podpis kierownika jednostki 5