01-02.7 09.04.PL Trójdrgwe zawry regulacyjne LDM RV 113 M -1-
Obliczenie współczynnika Kv Praktyczne bliczenia wyknuje się uwzględniając parametry bwdów regulacyjnych i warunki rbcze medium według wzrów przedstawinych pniżej. Zawór regulacyjny pwinien być dbrany tak, aby był zdlny d regulacji przepływu minimalneg przy danych warunkach rbczych. Należy sprawdzić, czy najmniejszy przepływ mże być jeszcze regulwany. Warunkiem jest, że regulacyjnść zawru Birąc pd uwagę ewentualnść wystąpienia 10% tlerancji ujemnej wyknania wartści Kv w stsunku d Kvs i żądania mżliwści regulacji w bszarze przepływu maksymalneg (bniżanie i zwiększenie przepływu) prducent zaleca wybieranie wartści Kvs zawru regulacyjneg większej niż maksymalna wartść rbcza Kv: Kvs = 1.1 1.3 Kv Jedncześnie należy zwrócić uwagę jak znaczny bezpieczny ddatek zawarty jest w wartści Q max, który mże spwdwać przewymiarwanie zawru. Wzry d bliczenia Kv Ciecz Kv = gaz Spadek ciśnienia p 2 > p 1/2 p <p/2 1 Q Q n n.t 1 5141 p.p 2 Prpzycja charakterystyki ze względu na skk zawru Dla pprawneg dbru charakterystyki regulacyjnej zawru należy sprawdzić, jakie skki zawór siąga w przewidywanych warunkach pracy. T sprawdzenie zaleca prducent wyknać przynajmniej dla minimalneg, nminalneg i maksymalneg przepływu. Orientacyjnym punktem przy dbrze charakterystyki jest zasada, aby, jeżeli jest t mżliwe, minąć pierwszy i statni 5 10 % skk zawru. Dla bliczenia skku przy różnych warunkach pracy i pjedynczych charakterystykach mżna skrzystać z firmweg prgramu d bliczenia zawrów VENTILY. Prgram służy d kmpletnej prpzycji zawru d bliczenia wartści współczynnika Kv aż d kreślenia knkretneg typu zawru włącznie z napędem. r > Kvs/Kvmin Spadek ciśnienia p = > p 1/2 p2 =< p 1/2 1 p 2.Q n 5141.p n.t 1 1 Charakterystyki przepływu zawrów L S Kv/Kv 1 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 L - charakterystyka liniwa Kv/Kv =0.0183+0.9817.(H/H ) - LDMspline charakterystyka Kv/Kv =0.0183+0.269.(H/H )-0.380.(H/H ) 3 4 +1.096.(H/H ) -0.194.(H/H ) 5 6-0.265.(H/H ) +0.443.(H/H ) S H/H 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 Dławnice- O -pierścień EPDM Dławnica sprawdznej knstrukcji, wypsażna w elementy uszczelniające wyknane z jekściwej EPDM gumy, przeznaczna jest dla mediów temperaturze rbczej d +2 d +150 C. Dławnica dznacza się niezawdnścią i dużą trwałścią. Te właściwści umżliwiają zastswanie jej w aplikacjach bez knserwacji. Główną zaletą tej dławnicy są niewielkie siły tarcia, zdlnść uszczelnienia w bu kierunkach (i przy pdciśnieniu w zawrze) i trwałść przekraczającą 500 000 cykli. 2 Wielkści i jednstki Oznaczenie Kv Kv Kvmin Jednstki m.h m.h m.h Kvs m.h Q m.h Qn Nm 3.h -1 p1 p2 ps p 1 kg.m -3 n kg.nm -3 T1 K r 1 Nazwa wielkści Współczynnik przepływu Współczynnik przepływu przy skku znaminwym Współczynnik przepływu przy minimalnym przepływie Znaminwy wpółczynnik przepływu Objętściwe natężenie przepływu w warunkach rbczych (T 1, p 1) Objętściwe natężenie przepływu w warunkach nrmalnych (0 C, 0.101 ) Ciśnienie abslutne przed zawrem Ciśnienie abslutne za zawrem Ciśnienie abslutne pary nasycnej dla temperatury (T 1 ) Spadek ciśnienia na zawrze ( p = p 1 - p) 2 Gęstść czynnika w stanie rbczym (T 1, p 1) Gęstść gazu w warunkach nrmalnych ( 0 C, 0.101 ) Abslutna temperatura czynnika przed zawrem ( T 1 =273+t) 1 Regulacyjnść -2-
Dbór trójdrgweg zawru regulacyjneg Dane : medium wda, 90 C, ciśnienie statyczne w miejscu przyłączenia 600 kpa (6 bar), p POMPA 2 = 35 kpa (0,35 bar), p RUROCIĄG = 10kPa (0,1 bar), p ODBIORNIK = 20 kpa (0,2 bar), przepływ nminalnyq = 12 m.h NOM p POMPA2= p ZAWÓR+ p ODBIORNIK+ pruroci ĄG p = p - p - p = 35-20-10 = 5 kpa (0,05bar) ZAWÓR POMPA2 ODBIORNIK RUROCIĄG Kv = Q NOM = 12 = 53,67 m.h p ZAWÓR 0,05 Bezpieczny zapas uwzględniający tlerancję wyknania (przy załżeniu, że przepływ Q nie jest przewymiarwany) : Kvs=(1,1d1,3).Kv=(1,1d1,3).53,7=59,1d69,8m.h Z seryjnie prdukwaneg zakresu wartści Kvs należy dbrać najbliszą wartść Kvs, tj. Kvs = 63 m.h. Tej wartści dpwiada średnica DN 65. Dbieramy zawór kłnierzwy PN 16, z żeliwa szareg numerze typwym Określenie rzeczywysteg spadku ciśnienia dbraneg zawru przy pełnym twarciu ( ( ( ( 2 2 Q p = NOM 5 ZAWÓR H = = 0,04 bar (4 kpa) Kvs 25 W taki spsób bliczny spadek ciśnienia zawru regulacyjneg, pwinien być wzięty pd uwagę przy bliczeniu hydraulicznym sieci. Uwaga: Najważniejszym warunkiem prawidłwej pracy zawru trójdrgweg jest utrzymanie minimalnej różnicy ciśnień dyspzycyjnych na króccach A i B. Trójdrgwe zawry wprawdzie ptrafią pknać duże spadki ciśnienia pmiędzy króccami A i B, lecz pwdują ne znaczną defrmację charakterystyki regulacyjnej i związane z tym pgrszenie włąściwści regulacyjnych. Jeżeli istnieją wątpliwści dtyczące różnicy ciśnień pmiędzy bma króccami (w przypadku, kiedy zawór trójdrgwy przyłączny jest bez ddzielenia ciśnieniweg bezpśredni d sieci pierwtnej), prducent zaleca zastswanie zawru dwudrgweg w płączeniu z trwałą spinką. RV 113 M 6331-16/150-65 i według ptrzeb regulacji dbieramy dpwiedni napęd. Typwy schemat układu regulacji z zastswaniem trójdrgweg zawru mieszająceg ZAWÓR POMPA 2 ODBIORNIK RUROCIĄG Ntatka: Szczegółwe infrmację dtyczące bliczeń zawrów LDM pdane są w instrukcji d bliczenia zawrów 01-12.0. Wszystkie wyżej wymienine wzry ważne są w przypadku kiedy medium jest wdą. Dkładne bliczenie mżna wyknać za pmcą prgramu d bliczenia zawrów VENTILY, który również zawiera bliczenia sprawdzające, i jest d dyspzycji bezpłatnie na żądanie. -3-
RV 113 M Trójdrgwe zawry regulacyjne DN 50-150, PN 16 Opis Kłnierzwe zawry regulacyjne RV 113 są armaturą trójdr- gwą z funkcją mieszającą lub rzdzielającą z wyską szczelnścią w bu kanałach, przeznaczne d regulacji przepływu czynnika. Dzięki jedynej w swim rdzaju charakte- rystyce przepływwej LDMspline, ptymalizwanej d regu- lacji prcesów termdynamicznych są dsknałe d sts- wania w urządzeniach grzewczych i klimatyzacyjnych. Charakterystyki przepływwe, współczynniki Kvs i nieszczelnść dpwiadają standardm międzynardwym. Zawry typu RV 113 są swim wyknaniem przystswane d pdłączenia napędów elektrycznych prdukcji Siemens, Belim i Ekrex. Zastswanie Zawry przeznaczne są d stswania w technice grzewczej raz klimatyzacyjnej. Najwyższe dpuszczalne nadciśnienia rbcze pdane są niżej. Medium rbcze Zawry RV 113 przeznaczne są d zastswania w urządze- niach gdzie medium rbczym jest wda, pwietrze raz inne nieagresywne media w zakresie temperatur +2 d +150 C. Pwierzchnie uszczelniające układu dławiąceg prne są na zwykłę zanieczyszczenia, jednak w celu zapewnienia nie- zawdnej i trwałej pracy raz szczelnści knieczne jest zastswanie filtrów. Zawór nie mże pracwać w warunkach, gdzie grzi niebez- pieczeństw pwstania kawitacji. Płżenie rbcze Zawór pwinien być zainstalwany w taki spsób, aby kierunek przepływu medium był zgdny ze strzałkami na krpusie (wejście A. B i wyjście AB). W przypadku zawrów rzdzielających kierunek przepływu medium jest dwrtny (wejście AB i wyjście A, B). Płżenie rbcze jest dwlne z wyjątkiem przypadku, kiedy napęd znajduje się pd zawrem. Parametry techniczne Szereg knstrukcyjny Wyknanie Zakres średnic Ciśnienie znaminwe Materiał krpusu RV 113 M Zawór regulacyjny trójdrgwy DN 50 d 150 PN 16 Żeliw szare EN-JL 1040 Materiał grzyba Stal nierdzewna 1.4027 Materiał trzpienia Stal nierdzewna 1.4305 Uszczelnienie w gnieździe EPDM Uszczelnienie dławnicy EPDM Zakres temperatur rbczych +2 d +150 C Przyłączenie Kłnierz typ B1 (gruba listwa uszczelniająca) Według ČSN-EN 1092-2 (4/2002) Długść mntażwa Szereg 1 według ČSN-EN 558-1 (3/1997) Typ grzyba Walcwy z wycięciamy i miękkim uszczelnieniem w gnieździe Charakterystyka przepływu W kierunku AB-A LDMspline, w kierunku A-B liniwa Wartści Kvs 40 d 360 m 3 /h Nieszczelnść Klasa IV. - S1 według ČSN-EN 1349 (5/2001) (<0.0005 % Kvs) Stsunek regulacji r 50 1 Maksymalne dpuszczalne nadciśnienia rbcze [ ] Materiał PN Temperatura [ C] 120 150 200 250 300 350 400 450 500 525 Żeliw szare EN-JL 1040 (EN-GJL-250) 16 1,60 1,44 550-4-
Współczynniki przepływu Kvs i różnice ciśnień Wartść p max znacza maksymalny spadek ciśnienia na zawrze, przy którym zapewnine jest twarcie i zamkni ęcie. trwały spadek ciśnienia na zawrze nie przekrczył Ze względu na żywtnść gniazda i grzyba zaleca się, aby wartści 0,4. Ddatkwe infrm. dt. sterwanie patrz. karty katalgwe napędów DN 50 65 80 125 150 H 20 40 Sterwanie (napęd) Siła siwa 3 Kvs [ m /h] 1 40.0 63.0.0 160.0 250.0 360.0 Wymiary i masy zawrów RV 113 M Siemens 700 N p max 0.17 0.10 0.06 Belim 800 N p max 0.21 0.13 0.08 2000 N p max 0.72 0.44 0.29 Ekrex 3200 N p max 1.23 0.75 0.50 0.30 0.19 0.13 4000 N p max 1.57 0.96 0.64 0.40 0.25 0.18 DN D 1 D 2 D 3 d n a f D 4 L V V1 V 2 H m mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm kg 50 165 125 99 19 4 20 3 44 230 182 115 96 20 13.0 65 185 145 118 19 4 20 3 44 290 192 145 96 20 18.3 80 200 160 132 19 8 22 3 44 310 212 155 96 20 24.1 220 180 156 19 8 24 3 44 350 247 175 116 40 33.8 125 250 210 184 19 8 26 3 44 400 272 200 116 40 49.3 150 285 240 211 23 8 26 3 44 480 297 240 116 40 69.3-5-
Schemat zestawienia kmpletneg numeru typweg zawrów RV 113 XX XXX X XX 1. Zawór Zawór regulacyjny RV 2. Oznaczenie typwe Zawry z żeliwa szareg 113 3. Funkcja Zawór regulacyjny trójdrgwy M 4. Wyknanie Kłnierzwy, trójdrgwy mieszający (rzdzielający) 6 5. Wyknanie materiałwe Żeliw szare 3 6. Charakter. przepływu LDMspline / liniwa 7. Kvs Nr klumny według tabeli współczynników Kvs Temperatura maks. 8. Ciśnienie znaminwe PN PN 16 9. C 150 C 10. Średnica znaminwa DN DN 50 d 150 Przykład zamówienia: RV 113 M 6331-16/150-65 Napęd należy wyspecyfikwać ddzielnie. XX - XX / XXX 3 1 16 150 XXX XXX Dstarczane typy napędów Siemens Napęd elektryczny SQX 32.00 i SQX 32.03 Napęd elektryczny SQX 82.00 i SQX 82.03 Napęd elektryczny SQX 62 Belim Napęd elektryczny NV24-3 Napęd elektryczny NV230-3 Napęd elektryczny NV24-MFT, NVF24-MFT, NVF24-MFT-E Ekrex Napęd elektryczny PTN2-XX.0 Napęd elektryczny PTN2-XX.2 AC 230 V, sterwanie 3-punktwe AC 24 V, sterwanie 3-punktwe AC 24 V, sterwanie 0..10V, 4..20mA AC 24 V, sterwanie 3-punktwe AC 230 V, sterwanie 3-punktwe AC 24 V, sterwanie 3-punktwe, ON-OFF, DC 0...10V AC 230 V, sterwanie 3-punktwe, 0..10V, 4..20mA AC 24 V, sterwanie 3-punktwe, 0..10V, 4..20mA -6-
Napędy elektryczne SQX 32..., SQX 82... Siemens (Landis & Staefa) Parametry techniczne Typ Napięcie zasilania Częsttliwść Pbór mcy Spsób regulacji Czas przebiegu Siła nminalna Skk Obudwa Maksymalna temp. czyn. Dpuszcz. temp. tcz. Dpuszcz. wilgtnść t. Masa SQX 32.00 3VA 150 s 230 V SQX 32.03 SQX 82.00 SQX 82.03 24 V 50...60 Hz 6,5 VA 3VA 6,5 VA 3 - punktwe 35 s 150 s 35 s 700 N 20 mm IP 54 140 C -15 d 50 C 0-95 % wilgtnści względnej 1,5 kg Elementy ddatkwe 1 ptencjmetr i wyłącznik pmcniczy ASZ 7.4 0...0 (0...% skku) 1 para wyłączników pmcniczych ASC 9.4 1 wyłącznik pmcniczy ASC 9.5 ntatka : dla jedneg napędu mżna zastswać tylk jeden element ddatkwy. W przypadku zawru ze skkiem znaminwym 20mm, rzeczywisty zakres ptencjmetru mże być zmniejszny aż 25%). Wymiary napędu -7-
Schemat płączenia napędów SQX 32... SQX 82... Cm1 wyłącznik kńcwy Cm2 wyłącznik kńcwy c1 wyłącznik pmcniczy ASC9.5 c1,c2 para wyłączników pmcniczych ASC9.4 c1,0 wyłącznik pmcniczy i ptencjmetr jak kmplet ASZ7.4-8-
Napędy elektryczne SQX 62 Siemens (Landis & Staefa) Parametry techniczne Typ Napięcie zasilania Częsttliwść Pbór mcy Spsób regulacji Czas przebiegu Siła nminalna Skk Obudwa Maksymalna temp. czyn. Dpuszcz. temp. tcz. Dpuszcz. wilgtnść t. Masa SQX 62 24 V 50...60 Hz 6,5 VA 0...10 V, 4-20mA 35 s 700 N 20 mm IP 54 140 C -15 d 50 C 0-95 % wilgtnści względnej 1,6 kg Wymiary napędu SQX 62-9-
Schemat płączenia napędu SQX 62 Y1 N1 F1 P1 R1 napęd SQX62... regulatr termstat z graniczeniem temperatury z wyjściem 0...0 (przełącznik DIL nr.2 przestawić d płżenia 0 ) wskaźnik płżenia nadajnik płżenia 0...0 (przełącznik DIL nr.2 przestawić d płżenia 0 ) Złączki listwy zaciskwej G, G0 napięcie zasilania 24 V G - ptencjał systemwy (SP) G0 - zer systemwe (SN) Y wejście sygnału sterująceg DC 0...10 V R wejście sygnału sterująceg DC 4...20 ma lub 0...0 (typ sygnału mżna dbrać M U przez przełącznik DIL nr. 2) zer dla pmiarów sygnał wyjściwy DC 0...10 V w przypadku kiedy na złączce Y jest DC 0...10 V lub R = 0...0 (dbór wartści maksymalnej z bu sygnałów), lub sygnał wyjściwy DC 4...20 ma w przypadku kiedy na złączce R jest DC 4...20 ma -10-
Napędy elektryczne NV... Belim Parametry techniczne Typ Napięcie zasilania Częsttliwść Pbór mcy Spsób regulacji Szybkść przesuwu (dla 20 mm) Szybkść przesuwu f. awaryjnej Funkcja awaryjna Siła nminalna Skk Obudwa Maksymalna temperatura czynnika Dpuszcz. temperatura tczenia Dpuszcz. wilgtnść tczenia Masa NV24-3 NV230-3 NV24-MFT NVF24-MFT NVF24-MFT-E AC/DC 24 V AC 230 V AC/DC 24 V 50...60 Hz 3W 5W 5,5 W 3 - punktwe 0-10 V (3 - punktwe, ON - OFF) 150 s (90 s) 150 s (95 d 2000 s) 30 s prsta dwrtna 800 N 2d20mm IP 54 +5... 150 C 0d50C 5... 95 % 1,5 kg Prsta i dwrtna funkcja napędu Prsta funkcja t takie wyknanie napędu, kiedy w przypadku braku zasilania trzpień wychdzi z napędu (twieranie zawru). Przy funkcji dwrtnej w razie braku zasilania trzpień wchdzi d napędu (zamykanie zawru). Technlgia wielfunkcyjna MFT Dzięki wbudwanemu mikrprcesru isnieje mżliwść właściwej knfiguracji niektórych parametrów napędu (naprz. zakres i rdzaj sygnału sterująceg, szybkść przesuwu, graniczenie płżeń krańcwych, wielkść siły wyłączającej itd..). Knfiguracja wyknywana jest za pmcą PC lub specjalneg urządzenia prgramwalneg. Wymiary napędu -11-
Schemat płączenia napędów NV24-3 i NV230-3 Pdłączenie przez transfrmatr ddzielający NV24-MFT Pdłączenie przez transfrmatr ddzielający sygnal sterujący z regulatra napięcie pmiarwe U dla wskażnika płżenia NVF24-MFT a NVF24-MFT-E Pdłączenie przez transfrmatr ddzielający sygnal sterujący z regulatra napięcie pmiarwe U dla wskażnika płżenia -12-
Napędy elektryczne Ekrex PTN 2 Parametry techniczne Typ Napięcie zasilania Częsttliwść Pbór mcy Spsób regulacji Siła znaminwa Skk Obudwa Maksymalna temperatura czynnika Dpuszczalna temp. tczenia Dpuszczalna wilgtnść tczenia Waga PTN 2.20 PTN 2.32 PTN 2.40 230V+6%,-12%lub24V+10%,-15%AC 50, 60 Hz maks. 19 VA 3 - punktwe, (0) 4-20mA,0-10V 2000 N 3200 N 4000 N 20i40mm IP 65 według stswanej armatury -20 d 60 C 5 - % z kndensacją 4kg Schemat płączenia napędu C M I1 I2 C1 SZ SO 1 2 3 4 5 6 MZ MO KPO 7 8 9 10 11 12 V 13 14 15 16 V 4-20mA _ + 17 18 14 15 0-10V 0-20mA 4-20mA _ + 14 15 17 18 4-20mA _ + 14 15 AC 230V 50Hz AC 24V 50Hz AC 24V U AC 230V 50Hz AC 24V 50Hz N C M MZ JEDNOSTKA STERUJĄCA 7 8 9 11 12 _ + 0-10V 0-20mA 4-20mA MO KPO U N AC 230V 50Hz AC 24V 50Hz MO - wyłącznik mmentwy dla płżenia "O" MZ - wyłącznik mmentwy dla płżenia "Z" SO - wyłącznik sygnalizacyjny dla płżenia "O" SZ - wyłącznik sygnalizacyjny dla płżenia "Z KPO - wyłącznik krańcwy dla płżenia "O M - silnik C - kndensatr V - nadajnik ptencjmetryczny Ω I1 - nadajnik ptencjmetryczny z przetwrnikiem 4-20 ma - wyknanie dwuprzewdwe I2 - nadajnik ptencjmetryczny z przetwrnikiem - niezależne zasilanie 24V AC -13-
Specyfikacja napędu PTN 2 PTN 2-1 X X X X X X X X Siła znaminwa [kn] Prędkść przestawienia [mm.min ] 2 0 2 10, 16, 25, 32 3 2 3,2 10, 16, 25, 32 4 0 4 10, 16, 25 0 230 V, 50 Hz Napięcie zasilania 2 24 V, 50 Hz 1 10 2 16-1 Prędkść przestawienia [mm.min ] 3 25 4 32 0 Bez wypsażenia 1 Wyjście 0-10 V 2 Wyjście 0-20 ma Niezależne zasilanie 24 V 3 Wyjście 4-20 ma 4 Wyjście 4-20 ma Płączenie dwuprzewdwe 5 Wyjście 0-1x Sygnał ptencjmetryczny 6 Wyjście 0-2x 7 Kłnierz D44 trzpień z pdtczeniem D7 skk 20 mm 8 Kłnierz D44 trzpień z pdtczeniem D10 skk 40 mm 0 MO; MZ 2 MO; MZ; SO; SZ 4 MO; MZ; KPO Liczba mikrwyłączników 6 MO; MZ; SO; SZ; KPO 9 Według ustalenia 4 20 Skk trzpienia [mm] 7 40 Ntatka: Tablica jest ważna dla wyknania ze sterwaniem 3 - punktwym. Istnieje mżliwść dstarczania napędu z sygnałem sterującym 0-10V,0-20mA,4-20mA i ze sterwaniem ręcznym na zewnątrz. (przykład znaczenia w numerze typwym: PTN 2 - XX.XX.XX.XX / sterwanie 4-20mA/ RO) Wymiary napędu PTN 2-14-
LDM, spl. s r.. Litmyšlská 1378 560 02 Česká Třebvá Republika Czeska LDM, spl. s r.. Office in Prague Tiskařská 10 108 28 Praha 10 - Malešice Republika Czeska LDM, spl. s r.. Office in Ústí nad Labem Mezní 4 400 11 Ústí nad Labem Republika Czeska LDM servis, spl. s r.. Litmyšlská 1378 560 02 Česká Třebvá Republika Czeska tel.: +420 465 502 511 fax: +420 465 533 101 E-mail: sale@ldm.cz http://www.ldm.cz tel.: +420 234 054 190 fax: +420 234 054 189 tel.: +420 475 650 260 fax: +420 475 650 263 tel.: +420 465 502 411-3 fax: +420 465 531 010 E-mail: servis@ldm.cz LDM, Plska Sp. z.. Mdelarska 12 40 142 Katwice Plska LDM Bratislava s.r.. Miervá 151 821 05 Bratislava Słwacja LDM Armaturen GmbH Wupperweg 21 D-51789 Lindlar Niemcy tel.: +48 32 730 56 33 fax: +48 32 730 52 33 mbile: +48 601 354999 E-mail: ldmplska@ldm.cz tel.: +421 2 43415027-8 fax: +421 2 43415029 E-mail: ldm@ldm.sk http: www.ldm.sk tel.: +49 2266 440333 fax: +49 2266 440372 mbile: +49 177 2960469 E-mail: ldmarmaturen@ldmvalves.cm http: //www.ldmvalves.cm LDM - Bulgaria - OOD z. k. Mladst 1 bl. 42, flr 12, app. 57 1784 Sfia Bułgaria tel.: +359 2 9746311 fax: +359 2 9746311 GSM: +359 88 925766 E-mail: ldm.bg@mbx.cit.bg Dystrybutr LDM, spl. s r.. zastrzega sbie praw d wprwadzania zmian w swich prduktach i specyfikacjach bez uprzednieg strzeżenia. -16-