10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby nowotworowej wiąże się z dużym obciążeniem fizycznym i psychicznym.obecność kogoś bliskiego, pielęgniarki i innych chorych pomoże Ci poradzić sobie w tych trudnych chwilach. Poniższy tekst pozwoli Ci zapoznać się z zagadnieniami dotyczącymi przyczyn i możliwości współczesnej terapii nowotworów złośliwych gruczołów ślinowych. JAKIE SĄ PRZYCZYNY? 1. Nie można określić jednej przyczyny wystąpienia nowotworów złośliwych gruczołów ślinowych. Spowodowane one mogą być m.in. paleniem tytoniu, nadużywaniem alkoholu, nieodpowiednim odżywianiem. Najczęściej jednak są to przewlekłe stany zapalne związane ze złą higieną jamy ustnej. Później pojawia się guz. Nie należy zwlekać koniecznie powinieneś udać się do specjalisty. Pamiętaj, że nie każdy guz jest rakiem a odpowiedź mogą dać tylko specjalistyczne badania. JAK LECZYMY NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH? 1. W celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności nowotworu złośliwego lekarze wykonają nakłucie guza w celu zbadania jego komórek. Możliwe jest przeprowadzenie innych badań, które pozwolą na ustalenia jak rozległa jest choroba. Po rozpoznaniu nowotworu złośliwego i określeniu stopnia zaawansowania lekarze proponują choremu leczenie. Leczenie operacyjne jest najbardziej skuteczną metodą. Później po wykonanej operacji lekarze mogą zalecić dalsze leczenie: radioterapię lub chemioterapię. 1. Podstawowym leczeniem nowotworów złośliwych ślinianek jest całkowite lub częściowe usunięcie ślinianki. Jeżeli stwierdzono u Ciebie przerzuty nowotworu do okolicznych węzłów chłonnych wówczas oprócz usunięcia ślinianki będziesz miał/-a także wykonane wycięcie węzłów chłonnych.po zabiegu chirurgicznym możesz być skierowany/-a na radioterapię. 1. Radioterapia polega na wykorzystaniu promieniowania jonizującego, które, niszczy komórki nowotworowe. Naświetlania wykonuje się przeważnie codziennie przez 4-6 tygodni. Zanim zostaniesz poddany/-a naświetlaniom będziesz uczestniczyć w planowaniu leczenia. Planowanie leczenia określa najwłaściwszą 1 / 6
pozycję podczas naświetlania, dobór odpowiedniej dawki i określenie pola napromieniania, aby uniknąć uszkodzenia okolicznych narządów. Przy planowaniu leczenia wykorzystuje się zaawansowane programy komputerowe. 1. Chemioterapia w przypadku Twojej choroby stosowana jest bardzo rzadko. Polega ona na niszczeniu komórek nowotworowych przez leki chemiczne (cytostatyki). Z reguły lek podaje się we wlewie dożylnym raz na 3 lub 4 tygodnie przez okres kilku miesięcy. CZY SĄ POWIKŁANA PO LECZENIU? 1. Po leczeniu chirurgicznym niewielki procent leczonych ma powikłania. Najczęściej dotyczą one uszkodzenia nerwu twarzowego. Objawia się to najczęściej opadaniem kącika ust, nie domykaniem powiek lub niemożnością marszczenia czoła. Doświadczony rehabilitant pomoże Ci w usuwaniu następstw porażenia nerwu twarzowego. Po zabiegu operacyjnym mogą także wystąpić powikłania charakterystyczne dla tego typu leczenia: zakażenie rany operacyjnej, krwawienie w miejscu operacji, trudności w gojeniu. 1. Najczęstszym powikłaniem radioterapii jest oparzenie popromienne skóry. Skóra zaczerwienia się, może także łuszczyć się z wydzieliną lub bez. Stosowane maści i kremy, pozwolą złagodzić podrażnienia skóry. Skutkiem ubocznym radioterapii mogą być także bóle podczas połykania. Powyższe objawy można eliminować lub kontrolować za pomocą leków. 1. Najbardziej nieprzyjemną uciążliwością chemioterapii, szczególnie dla kobiet, jest wypadanie włosów oraz wymioty. Musisz pamiętać, że włosy po zakończonym leczeniu odrosną. Do tego momentu można nosić perukę. Wymioty można kontrolować przy pomocy stosowanych leków przeciwwymiotnych zaleconych przez lekarza. BADANIA KLINICZNE NAD NOWYMI LEKAMI 1. Wciąż poszukiwane są nowe metody leczenia, które są testowane na pacjentach podczas badań klinicznych (ang. clinical trial). Może zdarzyć się, że zostaniesz poproszona/-ny o wzięcie udziału w takim badaniu. Lekarze 2 / 6
nie narażają badanych osób na ryzyko i nie proszą pacjentów o udział, gdy nie są przekonani, że nowe leczenie nie jest przynajmniej tak dobre, jak postępowanie standardowe. Każde takie badanie musi zaakceptować Komisja Bioetyczna składająca się z niezależnych ekspertów. Jeżeli wyrazisz zgodę na udział w takim badaniu zapewne otrzymasz broszurę informacyjną oraz czas na przemyślenie swojego udziału w tym badaniu. REKONWALESCENCJA 10. Celem leczenia i rehabilitacji jest Twój powrót do codziennych zajęć pomimo niedogodności związanymi z następstwami leczenia. Wiedz o tym, że w chwilach zwątpienia możesz skorzystać z pomocy psychologów z Zespołu Wsparcia Centrum Onkologii. Gdy wrócisz do domu ważne jest abyś stosowała /-ł ćwiczenia poprawiające sprawność po operacji. Rodzaje ćwiczeń ustali z Tobą rehabilitant. Wiele osób poradziło sobie z chorobą nowotworową i udowadniają one, że mimo choroby można cieszyć się życiem.możesz spotkać się z nimi. Podajemy adresy, gdzie spotkasz osoby, które pomogą Ci w każdej fazie 3 / 6
choroby: - Zespół Wsparcia dla Pacjentów Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, 02-781, ul. Roentgena 5, Informacja nr tel. 022 546 29 21 Pomoc psychologa nr tel. 022 546 29 28 Porady telefoniczne - Bezpłatna infolinia dla chorych na nowotwory złośliwe i ich bliskich: 0 800 49 34 94 (pn.- czw. od godz.16:00 do 22:00) 4 / 6
Opracowali Mgr Kinga Wojtaszczyk Mgr Monika Galicka Dr n.med. Wiktor Chmielarczyk Samodzielna Pracownia Edukacji Onkologicznej Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Warszawa 2007 5 / 6
6 / 6