PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ NIEKORZYSTNE DECYZJE RZĄDU PLATFORMY OBYWATELSKIEJ PRZEKŁADAJACE SIĘ NA SYTUACJĘ NA ŚLĄSKU 1. Zdrowie Niedofinansowanie śląskiej służby zdrowia Na jesieni ubiegłego roku Prezes NFZ podjął decyzję o podziale 594 278 tys. zł dodatkowych pieniędzy pochodzących z tzw. Funduszu zapasowego. Beneficjentami tej sumy zostały: oddział mazowiecki, oddział pomorski i oddział śląski NFZ pozostałe oddziały nie otrzymały żadnych środków finansowych z puli dodatkowej. W ramach tego podziału aż 535 mln zł przypadło woj. Mazowieckiemu, woj. Pomorskie otrzymało 41 mln zł, a śląskie 15 mln zł. Jeszcze dwa miesiące temu pan prezes deklarował, że w momencie kiedy zostanie uruchomiona rezerwa, w pierwszej kolejności zostaną uregulowane należności wynikające z migracji za rok 2009, czyli pieniądze za leczenie pacjentów spoza województwa, a dopiero pozostałe środki zostaną podzielone pomiędzy województwa. Ta deklaracja nie została zrealizowana. Mniejsze kontrakty dla specjalistów W 2011 roku kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia straciło w naszym regionie 576 stomatologów. Na rok 2012 NFZ nie podpisał kontraktów z czterema placówkami w miastach województwa śląskiego. Kontraktu nie otrzymały: Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej, Szpital Wielospecjalistyczny w Gliwicach, Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie oraz NZOZ w Pszczynie. Wzrost kosztów ubezpieczenia szpitali w związku z wejściem w życie ustawy o działalności medycznej Na spotkaniu parlamentarzystów z samorządowcami województwa śląskiego zorganizowanym w dniu 20 lutego 2012 roku przez Śląski Związek Gmin i Powiatów podjęto między innymi kwestię drastycznego wzrostu kosztów ubezpieczeń szpitali
w związku z wejściem w życie w dniu 01 stycznia 2012 roku ustawy o działalności medycznej. Ustawa o działalności medycznej zobowiązuje szpitale w całym kraju do wykupu dwóch ubezpieczeń. Jednym jest polisa OC, a drugim ubezpieczenie od błędów medycznych. Zmiany dotyczą obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności szpitala z tytułu zdarzeń medycznych w rozumieniu ustawy z dnia 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Ubezpieczenie od błędów medycznych oferuje tylko jeden zakład ubezpieczeń, jest to PZU nie ma innej firmy ubezpieczeniowej, która oferowałaby taką polisę, jak asekuracja od popełnienia błędu w sztuce lekarskiej. W związku z tym, że PZU jest monopolistą w tym rodzaju ubezpieczeń, a ubezpieczenie szpitala od błędów medycznych jest bardzo drogie, dlatego też dyrektorzy szpitali nie chcą z niego korzystać. Wykup tego ubezpieczenia stanowi bowiem dodatkowe obciążenie dla placówki medycznej, co w sposób katastrofalny może wpłynąć na sytuację finansową szpitala. Eksperci szacują przyrost kosztów ubezpieczeń nawet o 300%. Przy rosnących innych kosztach, w sposób zasadniczy może to przyczynić się do wzrostu kosztów utrzymania placówki medycznej, a w następstwie do ograniczenia dostępności do świadczeń medycznych dla pacjentów. Przykład Szpitala Miejskiego Murcki w Katowicach roczne wydatki szpitala z tytułu tzw. Obowiązkowych ubezpieczeń działalności stricte medycznej, do której ustawodawca zaliczył ubezpieczenie OC i dodatkowe ubezpieczenie za zdarzenia medyczne, wzrosną pięciokrotnie: z kwoty 70.000,00 zł. Do kwoty aż 530.000,00 zł, stanowiąc 90% wydatków z tytułu wszystkich ubezpieczeń szpitala, obejmujących kwotę nawet 600.000, 00 zł. rocznie. 2. Oświata - Niedoszacowana kwota subwencji oświatowej dla samorządów subwencja za niska i niewystarczająca ze względu na podwyżki dla nauczycieli, wzrost składki rentowej (sama składka rentowa to ok 3,1 mld zł). Ponadto od września planowane są zmiany z zakresu zadań oświatowych realizowanych przez powiaty w związku z uruchomieniem zawodowych kursów kwalifikacyjnych, towarzyszyć temu będzie zwiększenie zadań gmin w roku 2012 i 2013, wymaga to zagwarantowania w rezerwie części oświatowej subwencji ogólnej środków niezbędnych na zabezpieczenie w dochodach samorządów środków na sfinansowanie skutków zmian zadań w trakcie roku budżetowego. Do tego dochodzą zadania wynikające z reformy szkolnictwa zawodowego, zadanie wynikające z dodatkowej godziny języka polskiego dla uczniów niebędących obywatelami polskimi, wypłaty dodatku uzupełniającego, środki, które powinny być przeznaczone na część egzaminu maturalnego.
- 121 szkół zostało zgłoszonych do likwidacji w województwie śląskim (stan na 13 lutego 2012) z dniem 1 września 2012 roku Dane pochodzą ze wszystkich delegatur kuratorium - dotyczą 121 szkół i 1 przedszkola. Mogą się jednak nieco zmienić, ponieważ pozostały jeszcze gminy, które nie poinformowały kuratorium o swoich planach związanych z reorganizacją sieci szkół. 3. Finanse samorządów - Reguła wydatkowa dla samorządów hamulcem rozwoju lokalnego Rząd podejmuje działania ograniczające deficyt sektora samorządowego poprzez wprowadzenie tzw. reguły wydatkowej, co spowoduje ograniczenie inwestycji szczególnie z wykorzystaniem funduszy europejskich poprzez brak środków na wkład własny i prefinansowanie. Dodatkowo po 2013 roku dojdzie koszt niekwalifikowanego VAT u przy realizacji projektów europejskich. Zdaniem samorządowców obecnie obowiązująca ustawa o finansach publicznych zawiera rozwiązania wystarczające do utrzymania deficytu jednostek samorządu terytorialnego na poziomie 0,6 proc. PKB. W połowie grudnia 2011 r. resort finansów opublikował projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych, zawierający propozycję reguły wydatkowej dla sektora samorządowego. Zgodnie z nim deficyt jednostek samorządu terytorialnego w 2012 r. nie będzie mógł być wyższy niż 10 mld zł; w 2013 r. limit ten zaplanowano w wysokości 9 mld zł, a począwszy od 2014 r. - będzie to 8 mld zł. Z wyliczeń Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych wynika, że wejście w życie reguły wydatkowej przygotowanej przez resort finansów spowoduje, że już w czerwcu 2012 roku 1086 jednostek samorządu terytorialnego, czyli prawie 40 proc. samorządów, będzie zmuszonych ustawowo do cięcia deficytu. Izby wyliczyły, że wydatki na inwestycje samorządowe spadną o 5,1 mld zł, z czego 2 mld przypadnie na 15 jednostek samorządu terytorialnego, wśród których są województwa samorządowe i miasta na prawach powiatu. Dużym problemem jest próba Ministerstwa Finansów przerzucenia na samorządy odpowiedzialności za Komunalne Osoby Prawne (KOP), szczególnie ZOZ-y, ale także na przykład instytucje kultury. Proponuje się wliczenie ich zadłużenia do deficytu jst. Samorządy nie powinny w pełni odpowiadać za finanse ZOZ-ów dlatego, że to nie one kształtują ich sytuację finansową, ale NFZ i kontrakty z nim zawierane.
W najbliższym czasie część powiatów, które są organami założycielskimi dla samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w niektórych przypadkach stanie przed dylematem jak pokryć zobowiązania publicznych ZOZ niektórym powiatom grozi po prostu likwidacja. - Brak możliwości prowadzenia przez powiaty polityki związanej z przeciwdziałaniem bezrobociu w wyniku zamrożenia przez Rząd Funduszu Pracy. W 2010 na przeciwdziałanie bezrobociu Powiatowe Urzędy Pracy dysponowały kwotą 7 mld zł, w 2011 była to kwota 3,2 mld zł, w 2012 zapisani 3.4 mld zł. Tymczasem z planu finansowego na 2012 rok wynika, że stan Funduszu Pracy na początek roku wyniesie 5,3 mld zł. To są pieniądze, które nie zostały wydane na działalność FP, czyli m.in. na aktywizację zawodową. W tym roku, wydatki z FP wyniosą łącznie 8,82 mld zł. Oznacza to, że na koniec 2012 roku w FP pozostanie 7,1 mld zł w teorii niewykorzystanych pieniędzy. Niestety jest to tylko zapis księgowy. Faktycznie środki te MF przeznaczy na maskowanie deficytu. W samym budżecie FP wolne środki finansowe przekazane w zarządzenie lub depozyt u Ministra Finansów wynoszą 2,3 mld zł tyle samo co w zeszłym roku. Tymczasem poziom bezrobocia wciąż rośnie - szacunkowa stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w końcu stycznia 2012 r. 13,3 proc., w porównaniu do grudnia 2011 r. wzrosła o 0,8 pkt proc. Z kolei według danych EUROSTAT-u z 31.01.2011 dotyczącego poziomu bezrobocia w strefie Euro 27,7% młodych do 25 roku życia w Polsce pozostaje bez pracy. - Realizacja ustawy o pieczy zastępczej jako przykład przekazywania zadań samorządom bez zabezpieczenia odpowiednich finansów Asystenci rodzinni bez kwalifikacji, opieka nad dziećmi i rodzinami wyłącznie na papierze oraz gorączkowe poszukiwanie pieniędzy w samorządowych budżetach - tak będzie wyglądać w gminach i powiatach realizacja nowej ustawy o pieczy zastępczej, która wchodzi w życie od stycznia. Jednym z wymogów, jakie ustawa nakłada na samorządy, jest stworzenie dodatkowych etatów dla asystentów rodziny. Ma on być nie tylko wsparciem w przypadku problemów wychowawczych, lecz także działać na rzecz poprawy jakości życia, np. pomagając w szukaniu pracy. Związek Powiatów Polskich szacuje, że nowe przepisy będą kosztować samorządy rocznie 800 mln zł. Ministerstwo Pracy dokonało zupełnie innych szacunków. W ustawy budżetowej na 2012 r. zaplanowano środki finansowe w kwocie 70 mln zł, z przeznaczeniem na finansowanie i dofinansowanie zadań jednostek samorządu
terytorialnego wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz 62,5 mln zł w rezerwie celowej. PO z PSL złożyli projekt nowelizacji ustawy, który zmierza do fakultatywności niektórych obowiązków, np. zatrudnienia koordynatora pieczy zastępczej oraz wydłużenia pełnego wprowadzenia jej zapisów do trzech lat. Jaka jednak będzie sytuacja po 3 latach? 4. Kwestie społeczne: - Sprawa emerytur dla górników zmiana przepisów regulujących przechodzenie górników na emeryturę na specjalnych zasadach. Wprowadzonym z dniem 1 stycznia 1999 r. systemem emerytalno-rentowym uregulowanym przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.), określona została między innymi sprawa emerytur górniczych. Od dnia 1 stycznia 2007 r. sprawę uprawnień do emerytury górniczej, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, regulują przepisy rozdziału 3a: Emerytury górnicze, powołanej ustawy emerytalnej, w brzmieniu nadanym przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397). W chwili obecnej przepisy pozwalają górnikom na przechodzenie na emeryturę na specjalnych zasadach. W zależności od miejsca pracy, mogą wybrać jeden z trzech wariantów. Pierwszy, to emerytura po ukończeniu 55 roku życia i 25-letnim stażu pracy przez mężczyzn i 20 lat pracy kobiet i minimum 10 lat pod ziemią. Kolejny wariant to emerytura po 50 roku życia, przy czym mężczyźni muszą mieć staż pracy co najmniej 25 lat, a kobiety 20 lat w tym minimum 15 lat pod ziemią. Trzecia możliwość, to bez względu na wiek, po 25 latach pracy pod ziemią, górnik ma prawo przejść na emeryturę górniczą. W swoim expose Premier Donald Tusk mówił, że uprzywilejowane zasady zachowają tylko osoby pracujące bezpośrednio przy wydobyciu węgla. Natomiast pozostałe osoby trafić mają do systemu powszechnego. W mediach pojawiła się informacja, że rząd pracuje nad projektem ustawy odbierającej górnikom możliwość wcześniejszego zakończenia pracy i że pojawi się on w Sejmie dopiero po uchwaleniu nowelizacji ustawy wydłużającej wiek emerytalny. 5. Niedofinansowanie transportu Zarządzanie koleją poprzez konsekwentną i permanentną likwidację połączeń kolejowych - w dwóch etapach - od 1 marca 2012 roku oraz od 1 czerwca 2012 roku planowana jest likwidacja około 100 połączeń kolejowych na trasach : Rybnik - Bielsko-Biała, Rybnik Chałupki, Katowice Wisła Głębce, Bielsko-Biała Czechowice-Dziedzice Pszczyna Rybnik, Czechowice-Dziedzice Cieszyn, Częstochowa Lubliniec Opole oraz Bytom Gliwice. Proces likwidacji połączeń kolejowych trwa już od kilku lat. W tym wypadku chodzi głównie o popularne połączenia Rybnickiego Okręgu Węglowego z Beskidami. Zapowiedziane na marzec
cięcia w ofercie śląskich Przewozów Regionalnych to nie pierwszy przypadek na przestrzeni ostatnich miesięcy. Od grudnia zawieszonych jest ponad 50 pociągów osobowych między innymi na linii Sosnowiec-Tychy Miasto i Częstochowa - Gliwice. Przyczyną był brak odpowiedniej ilości sprawnych pociągów. Likwidacja połączeń kolejowych dyktowana jest względami finansowymi. Jest to tym bardziej wątpliwe, że nowa perspektywa finansowa 2014-2020 Unii Europejskiej czyni z czystego transportu jeden z priorytetów. Tę informację należy odnieść też do kwestii realnej groźby utraty środków europejskich przeznaczonych na infrastrukturę kolejową w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W tym zakresie nie osiągnięto nawet 50% zakontraktowania środków. Minister Elżbieta Bieńkowska wystąpiła do Komisji Europejskiej z prośbą o przesunięcie tych środków na infrastrukturę drogową. Komisja Europejska nie wyraża zgody na przesunięcie tych środków na drogi. W tym kontekście należy postawić pytania: Czy tylko i wyłącznie logika praw rynkowych ma decydować o istniejącym w Polsce systemie komunikacyjnym? Czy polityka państwa dotycząca komunikacji publicznej przewiduje utrzymanie i modernizację połączeń kolejowych, czy tylko likwidację tych połączeń? 6. Fundusze Europejskie - Śląskie dalej w ogonie województw Pomimo obietnicy przyspieszenia wydatkowania środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego zarządzanego przez Zarząd Województwa Śląskiego nadal jesteśmy na szarym końcu. Nadzień 31 grudnia 2011 roku wydano z Programu zaledwie 2 678 061 tys. zł co daje 37,7 % i ustawia nas na przedostatnim miejscu wśród województw. Wyprzedziło na mazowieckie, które zawsze było ostatnie. Najlepsze województwa wydały już 60% środków. Wobec rosnącego bezrobocia, szczególnie wśród młodych, braku środków z Funduszu Pracy na aktywne formy walki z bezrobociem - prawidłowa realizacja projektów unijnych mogłaby przyczynić się do złagodzenia skutków braku miejsc pracy.