Modernizacja kształcenia zawodowego Jacek Falkowski Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego 1
Zmiany przepisów prawa oświatowego w obszarze kształcenia zawodowego i ustawicznego ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodzie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 roku w sprawie praktycznej nauki zawodu rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 czerwca 2009 r. w sprawie publicznych placówek kształcenia ustawicznego, publicznych placówek kształcenia praktycznego oraz publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego 2
Zmiany przepisów prawa oświatowego w obszarze kształcenia zawodowego i ustawicznego c.d. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej I Sportu z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności 3
Zmiany przepisów prawa w obszarze kształcenia zawodowego i ustawicznego c.d. ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 979, z późn. zm) rozporządzenie Ministra Edukacji narodowej z dnia 12 października 2005 r.w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz. U. Nr 215, poz. 1820) 4
Utworzenie nowej klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z podziałem zawodu na kwalifikacje Art. 24 projekt 1. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania na wniosek właściwych ministrów oraz organizacji pracodawców reprezentatywnych w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), określa, w drodze rozporządzenia, klasyfikację zawodów szkolnictwa zawodowego i wyodrębnionych w nich kwalifikacji, z uwzględnieniem klasyfikacji zawodów i specjalności występujących w gospodarce narodowej. 1a. W przypadku gdy wniosek o ustanowienie nowego zawodu szkolnictwa zawodowego złoży organizacja pracodawców, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania zasięga opinii ministra właściwego dla danego zawodu. 5
Utworzenie nowej klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z podziałem zawodu na kwalifikacje Art. 24 projekt 1a. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, określi także typy szkół ponadgimnazjalnych, w których może odbywać się kształcenie w danym zawodzie, zawody i kwalifikacje, które mogą być nauczane w formach kursowych, ministrów właściwych dla danego zawodu oraz obszary zawodowe (branże), do których będą przypisane zawody. 1b. W przypadku gdy wniosek o ustanowienie nowego zawodu szkolnictwa zawodowego złoży organizacja pracodawców, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania zasięga opinii ministra właściwego dla danego zawodu. 1c. Wprowadzenie nowego zawodu do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego może nastąpić wyłącznie w sytuacji, gdy żaden z zawodów ujętych w klasyfikacji nie obejmuje kwalifikacji zawartych w tym zawodzie. 6
Utworzenie nowej klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z podziałem zawodu na kwalifikacje cd. Art. 24 projekt 2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać: 1) opis zawodu oraz wyodrębnionych w nim kwalifikacji wraz ze zbiorem umiejętności zawodowych dla każdej kwalifikacji, 2) uzasadnienie potrzeby kształcenia w tym zawodzie, 3) nazwę i miejsce zawodu w określonej grupie klasyfikacji zawodów i specjalności, o której mowa w ust. 1, 4) informację o potrzebach rynku pracy w zakresie danego zawodu, a w przypadku wniosku właściwego ministra także opinię organizacji pracodawców, o której mowa w ust. 1, 5) w przypadku wniosku organizacji pracodawców, o której mowa w ust. 1 także wskazanie ośrodka egzaminacyjnego właściwego dla przeprowadzania egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie. 7
Włączenie szkół zawodowych w system kształcenia ustawicznego zawodowe kursy kwalifikacyjne W art. 3 dodanie pkt 19 19) zawodowy kurs kwalifikacyjny należy przez to rozumieć kurs realizowany w oparciu o podstawę programową kształcenia w danym zawodzie w zakresie jednej z wyodrębnionych kwalifikacji, którego ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego tę kwalifikację w danym zawodzie; 8
Włączenie szkół zawodowych w system kształcenia ustawicznego zawodowe kursy kwalifikacyjne cd. W art. 64 dodanie ust. 3-11 3. Szkoły ponadgimnazjalne (zsz, technika, policealne) mogą prowadzić zawodowe kursy kwalifikacyjne. 4. Organizowanie i prowadzenie zawodowego kursu kwalifikacyjnego w publicznej szkole prowadzącej kształcenie zawodowe wymaga zezwolenia organu prowadzącego. 5. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 4, może zostać wydane, jeżeli program nauczania, który ma być realizowany na kursie, jest zgodny, w zakresie danej kwalifikacji, z podstawą programową kształcenia w danym zawodzie. Przy wydawaniu zezwolenia na zorganizowanie i prowadzenie kolejnego kursu z zakresu danej kwalifikacji należy uwzględnić zdawalność egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie przez uczestników poprzednich kursów. 6. Wniosek o wydanie zezwolenia na zorganizowanie i prowadzenie zawodowego kursu kwalifikacyjnego składa dyrektor szkoły do organu prowadzącego. 9
Włączenie szkół zawodowych w system kształcenia ustawicznego zawodowe kursy kwalifikacyjne cd. W art. 64 dodanie ust. 3-11 cd. 7. Wniosek o zezwolenie powinien określać: - cel, założenia kształcenia i program nauczania, - organizację kształcenia, - datę rozpoczęcia kursu, - kalkulację kosztów na jednego uczestnika kursu. 8. Szkoła może pobierać opłaty za kształcenie prowadzone w formie zawodowego kursu kwalifikacyjnego. 9. Wysokość opłat ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym. 10. Opłata nie może być pobierana, jeżeli zgłoszenie na kurs następuje w terminie nie później niż 3 lata od ukończenia nauki w gimnazjum lub w szkole ponadgimnazjalnej albo od przerwania nauki 11. Warunki i sposób organizowania i przeprowadzania zawodowych kursów kwalifikacyjnych określa statut szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe. 10
Finansowanie kursów kwalifikacyjnych Subwencja oświatowa Środki Funduszu Pracy, EFS lub programów UE - w przypadku zawodowych kursów kwalifikacyjnych organizowanych na zamówienie PUP Pracodawcy w przypadku zawodowych kursów kwalifikacyjnych organizowanych na ich zamówienie 11
Finansowanie kursów kwalifikacyjnych prowadzonych przez szkoły publiczne prowadzone przez podmioty inne niż JST w art. 80 dodaje się ust. w brzmieniu: Szkoły, o których mowa w ust. 1, prowadzące zawodowe kursy kwalifikacyjne, otrzymują dotację z budżetu powiatu w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego uczestnika kursu w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli osoba prowadząca szkołę: 1) poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczestników kursu nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji, 2) udokumentuje zdanie egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie przez uczestników kursu. 12
Finansowanie kursów kwalifikacyjnych prowadzonych przez szkoły niepubliczne w art. 90 po ust. 2e dodaje się ust. 2f w brzmieniu: Niepubliczne szkoły ponadgimnazjalne o uprawnieniach szkół publicznych, które prowadzą zawodowe kursy kwalifikacyjne, otrzymują dotację z budżetu powiatu w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego uczestnika kursu w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli osoba prowadząca szkołę: 1) poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczestników kursu nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji, 2) udokumentuje zdanie egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie przez uczestników kursu. 13
Nowa struktura systemu edukacji Liceum ogólnokształcące 3 lata nauki Matura Szkoła podstawowa 6 lat nauki Gimnazjum 3 lata nauki Technikum 4 lata nauki Egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe Zasadnicza szkoła zawodowa 3 lata nauki Przedszkole dzieci od 3 do 5 lat ostatni rok obowiązkowo Ogólnokształcąca szkoła dla dorosłych Kursy dające kwalifikacje zawodowe 14
Dostosowanie struktury szkolnictwa ponadgimnazjalnego do nowego modelu kształcenia zawodowego w art. 9 ust. 1 pkt 3 otrzymuje nowe brzmienie: 3) szkoły ponadgimnazjalne: a) trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, a także dalsze kształcenie w szkołach wymienionych w pkt 4, b) trzyletnie licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego c) trzyletnie licea profilowane kształcące w profilach kształcenia ogólnozawodowego, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, (stopniowe wygaszanie przepisy przejściowe) d) czteroletnie technika, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, e)dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące dla absolwentów szkół wymienionych w lit. a, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, (stopniowe wygaszanie przepisy przejściowe) 15
Dostosowanie struktury szkolnictwa ponadgimnazjalnego do nowego modelu kształcenia zawodowego cd. w art. 9 ust. 1 pkt 3 otrzymuje nowe brzmienie cd: f) trzyletnie technika uzupełniające dla absolwentów szkół wymienionych w lit. a, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, (stopniowe wygaszanie przepisy przejściowe) g) szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, których ukończenie umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, (tylko dla niektórych zawodów wskazanych w klasyfikacji zawodów szkolnych) h) trzyletnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy. 16
Dostosowanie struktury szkolnictwa ponadgimnazjalnego do nowego modelu kształcenia zawodowego cd. w art. 9 w ust. 1 po pkt 3 dodaje się pkt 4 w brzmieniu: 4) szkołę kształcenia ogólnego dorosłych o okresie nauczania nie dłuższym niż 6 lat, umożliwiającą uzyskanie wykształcenia podstawowego, gimnazjalnego lub średniego, a także umożliwiającą uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. 17
Struktura centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego Zasadnicza szkoła zawodowa Technikum Kurs zawodowy 4 Szkoła policealna Współpracujący pracodawcy i uczelnie Kurs zawodowy 2 Kurs zawodowy 1 Centrum lub inna baza kształcenia praktycznego Specjalistyczna kadra nauczycieli zawodu Kurs zawodowy 3 Szkoła ogólnokształcąca dla dorosłych Centrum branżowe (zespół lub grupa szkół i placówek) 18