2 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA STRONA TYTUŁOWA...1 SPIS ZAWARTOŚCI PROJEKTU......2 I. O P I S T E C H N I C Z N Y 1.Podstawa opracowania...3 2.Przedmiot i zakres opracowania...3 2a.Określenie obszaru oddziaływania obiektu....3 3.OPIS ROZWIĄZAŃPROJEKTOWYCH.....3 3.1.Charakterystyka przyłącza wodociągowego.....4 3.2..Charakterystyka przyłącza kanalizacji ściekowej.....6 3.3..Charakterystyka przyłącza kanalizacji deszczowej......7 4.Kolizje na trasie......8 5.Roboty ziemne... 8 6.Próby i odbiory 8 7.Warunki techniczne wykonania robót......10 OPIS PROJEKTU ZAGOSPODAROWANIA TERENU... 10a INFORMACJA BIOZ.... 11-14 OŚWIADCZENIE PROJEKTANTA...15 II. CZĘŚĆ GRAFICZNA 1Projekt zagospodarowania terenu -przyłącze wodociągowe i kanalizacji sanitarnej skala 1: 500.16 2. Projekt zagospodarowania terenu -przyłącza kanalizacji deszczowej skala 1: 500......17 3.Rzut parteru instalacja wodociągowa skala 1:200 18 4.Rzut parteru instalacja kanalizacyjna skala 1:200 19 5.Profil przyłącza wodociągowego skala 1:500:100.20 6.Schemat montażu wodomierza.21 7.Schemat zabezpieczenia kabli.......22 8.Profile przyłączy kanalizacji sanitarnej skala 1:500:100. 23 9.1-9.2.Profile przyłączy kanalizacji deszczowej skala 1:500:100 24-25 10.Schemat podłączenia rury spustowej...26 11.Schemat studni rewizyjnej 315mm.......27 12. Schemat separatora tłuszczów...28 Warunki techniczne wydane przez MPWiK Mysłowice...29-32 Kserokopia uprawnień PROJEKTANTA...33 Kserokopia zaświadczenia o przynależności do LOIIB...34 ZESTAWIENIE PODSTAWOWYCH MATERIAŁÓW 35 Niniejsze opracowanie zawiera 35 kolejno ponumerowanych stron
3 2 OPIS TECHNICZNY 1. Podstawa opracowania zlecenie Inwestora Gminy Miasta Mysłowice mapa do celów projektowych w skali 1:500 warunki techniczne MPWiK Mysłowice aktualnie obowiązujące normy państwowe i branżowe wytyczne techniczne projektowania 2. Przedmiot i zakres opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest budowa przyłącza wodociągowego, przyłączy kanalizacji sanitarnej i przyłączy kanalizacji deszczowej do projektowanego budynku przedszkola Nr. 10 przy ulicy Niepodległości nr 44; nr.dz. 2232/231; 224/233 w Mysłowicach. Zakres opracowania obejmuje: - przyłącze wodociągowe od istniejącego przyłącza wodociągowego do budynku starego przedszkola do zestawu wodomierzowego w pomieszczeniu konserwatora na parterze budynku projektowanego przedszkola, - przyłącza kanalizacji sanitarnej z budynku projektowanego przedszkola, włączenie do projektowanej studni rewizyjnej średnicy 315mm na istniejącym kanale sanitarnym, - przyłącza kanalizacji deszczowej - odwodnienie dachu budynku, włączenie do projektowanej studni rewizyjnej średnicy 315mm na istniejącym kanale deszczowym 2a. OKREŚLENIE OBSZARU ODDZIAŁYWANIA OBIEKTU Określenia obszaru oddziaływania obiektu dokonano na podstawie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 69 z późn. zm.) Obszar oddziaływania projektowanych przyłączy mieści się w całości na działkach, na których zostały zaprojektowane. 3. OPIS ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH Warunki gruntowo-wodne Zgodnie z obowiązującym od dnia 29 kwietnia 2012 r. Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych ( Dz.U. z 2012, poz. 463), stwierdza się, na podstawie dokumentacji geotechnicznej wykonanej przez firme Agencja Techniczna ERDEX, że projektowane przyłącza będą posadowione w gruncie I-ej kategorii geotechnicznej. Przeprowadzone wiercenia wykazały, że podłoże budują piaski średniozagęszczone oraz gliny pylaste plastyczne i twardoplastyczne. Poziom wody gruntowej nawiercono na głębokości 3,6mppt. Projektowane przyłącza będą posadowione powyżej poziomu wód gruntowych. Z uwagi na możliwość zmiany zwierciadła wody zaleca się wykonanie robót w porze o małej ilości opadów i niskim stanie wód gruntowych. W przypadku stwierdzenia wody gruntowej należy ją odpompować, rurociągi montować w wykopach suchych.
4 Rurociągi należy układać w wykopach suchych, pojawiającą się wodę gruntową należy z wykopów wypompować i odprowadzić w miejsce uzgodnione i wskazane przez Inwestora 3.1.Charakterystyka przyłącza wodociągowego. Projektuje się przyłącze wodociągowe z rur: PE 100 SDR 11 na ciśnienie nominalne 1,6MPa o średnicy nominalnej DN 50 mm ( 63x 5,8 mm ). Zaprojektowano włączenie projektowanego przyłącza wodociągowego do istniejącego przyłącza wodociągowego do przedszkola z rur PE63mm. Włączenie wykonać za pomocą trójnika PE 63/63/63mm z zasuwą dn50mm. Po zakończeniu funkcjonowania przedszkola w starym budynku odgałęzienie trójnika (w stronę przedszkola) należy zaślepić, a odcinek przyłącza za trójnikiem zdemontować. Ocieplić należy otuliną np. pianką PUR o grubości izolacji 30mm pionowy odcinek przyłącza na wejściu do budynku. Szczegóły przebiegu trasy przyłącza ( spadki, długość, zagłębienie ) podano w części graficznej niniejszego opracowania. Zasuwę należy wyposażyć w kompletną obudowę, wyposażyć w trzpień i obsadzić skrzynkę uliczną do zasuw wg PN-85/M-74081 odpowiednik DIN 4056 i całość oznakować tabliczkami orientacyjnymi zgodnie z PN-86/B-09700. Należy zastosować teleskopowe obudowy do zasuw, co umożliwi dostosowanie obudowy do nawierzchni drogi. Skrzynki do zasuw zabezpieczyć płytami betonowymi obrukowymi o wymiarach 0,5x0,5x0,30m lub obetonować betonem B-15 w promieniu 0,5m. Przejście przez przegrody i pod fundamentem należy wykonać w rurach ochronnych ( stalowa tuleja wystająca nieznacznie poza ścianę z obu stron, o średnicy 1,5 razy większej od średnicy rury, posiadająca zamknięte wloty i wyloty za pomocą typowych tulei gumowych), w miejscach tych nie może być połączeń rur. Trasę przyłącza należy oznakować za pomocą taśmy sygnalizacyjnej koloru niebieskiego, posiadającą wkładkę metaliczną,którą należy przymocować do armatury w celu umożliwienia lokalizacji posadowienia wodociągu za pomocą urządzeń namierzających. UWAGA! Na przyłączu wodociągowym zastosować armaturę z żeliwa sferoidalnego. Wszystkie materiały stosowane do montażu winny posiadać odpowiednie dopuszczenia do ich stosowania w sieciach wodociągowych wody pitnej oraz dopuszczenia do obrotu na rynku krajowym tj. aprobaty techniczne, znak B, atesty PZH, Ocenę Higieniczną itp,. Całość zastosowanych do montażu materiałów winna być uzgodniona z inspektorem nadzoru MPWiK Mysłowice OBLICZENIE PRZEPŁYWU WODY Obliczenia przeprowadzono w oparciu o podręcznik Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne w budynkach mieszkalnych Sosnkowski, Tabernacki wyd.pw. i PN 92/B-01706 Korzystając ze wzoru g = 0,682 ( qn ) 0,45 0,14 dm 3 /s : qn normatywny wypływ wody z punktów czerpalnych Płuczka zbiornikowa 0,13 x 23 2,99 Bateria zlewozmywakowa 0,14 x 13 1,82 Bateria umywalkowa 0,14 x 39 5,46 Wanna, natrysk 0,30 x 7 2,10 Zmywarka do naczyń 0,15 x 1 0,15 Pralka 0,15 x 1 0,15
5 Zawór czerpalny 0,15 x 2 0,30 Suma 12,97 Przepływ obliczeniowy : q = 0,682 x (12,97) 0,45 0,14 dm 3 /s = 2,32 dm3/s=8,35m3/h Zapotrzebowanie wody dla celów ppoż. przy założeniu działania dwóch hydrantów pożarowych HP 25mm wyniesie maksymalnie 2,0 l/s=7,2m3/h Przepływ maksymalny: q = qhp + 0,15 qtbyt.-gosp. = 2,0 l/s + 2,32 l/s = 4,32 l/s Dla wyliczonego jw. rozbioru wody należy przyjąć jako optymalną średnicę przyłącza wodociągowego dn50mm, zakładając średnią prędkość przepływu wody ok. 1m/s. DOBÓR WODOMIERZY Dla celów socjalno-bytowych -Umowny przepływ obliczeniowy dla wodomierza: q w = 2 q [m 3 /h]=2x8,35=16,70m3/h; Dobrano wodomierz f-my METRON WS 10,0 DN40 Nominalny strumień objętości przepływającej masy wody wynosi q p = 10,0 m 3 /h, a maksymalny strumień objętości przepływającej masy wody q max = 20 m 3 /h. 1) Sprawdzenie warunków doboru wodomierza: q max 20 q 8,35 10 WARUNEK 1: 2 ; 2 m3/h ; 7,20m 3 /h 10,0m 3 /h WARUNEK 2: DN d; 32mm 50mm Warunki zostały spełnione. Dla celów ppoż. Dobrano wodomierz f-my METRON WS 6,0 DN32 -Umowny przepływ obliczeniowy dla wodomierza: q w = 7,20m3/h Nominalny strumień objętości przepływającej masy wody wynosi q p = 6,0 m 3 /h, a maksymalny strumień objętości przepływającej masy wody q max = 12 m 3 /h. Wodomierze zamontować zgodnie z PN-ISO 4064-2+Ad:1997-wodomierz oraz normą PN-ISO 4064-1:1997- zestaw wodomierzowy ; pod wodomierze zabudować konsole wodomierzowe. Za wodomierzami od strony wewnętrznej instalacji należy zamontować zawory zwrotne antyskażeniowe typu BA Jafar DN 50mm; DN32mm. Przed zaworami BA należy zamontować filtry siatkowe FS. Na odejściu wody na instalację dla celów bytowo-gospodarczych należy zamontować zawór uniemożliwiający zakłócanie poboru wody w momencie wybuchu pożaru zawór pierwszeństwa Honeywell VV300, który automatycznie odcina dopływ wody do instalacji socjalno-bytowej tylko w przypadku gdy ciśnienie w instalacji p-poż. spadnie poniżej ustawionej wartości. W tym przypadku nawet podczas pożaru, gdy mamy odpowiednie ciśnienie w instalacji p-poż woda dopływa do instalacji socjalno-bytowej. Zawór ten dodatkowo utrzymuje stałe nastawione ciśnienie w instalacji socjalno-bytowej zabezpieczając ją przed niepożądanym wzrostem ciśnienia. 3.2.Charakterystyka przyłącza kanalizacji sanitarnej. Zaprojektowano włączenie przyłączy kanalizacji sanitarnej do projektowanej studni rewizyjnej średnicy 315mm na istniejącym kanale sanitarnym. Projektowane przyłącza kanalizacyjne należy wykonać z rur kanalizacyjnych kielichowych PVC-U kl. S SDR 34 SN 8 o ściance litej łączonych na uszczelkę gumową zgodnie z PN- 80/C-89025 o średnicy nominalnej Dn 150 mm (Dz160 x 4,7 mm )
6 O B L I C Z E N I E P R Z E P Ł Y W U Ś C I E K Ó W Obliczenia przeprowadzono w oparciu o podręcznik Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne w budynkach mieszkalnych Sosnkowski, Tabernacki wyd.pw. i PN 92/B-01706 Korzystając ze wzoru Qś = ( qn ) 0,5 x 0,5 ( dm 3 /s) : Rodzaj przyboru sanitarnego Ilość (szt) Wypływ normatywny q Sumaryczny wypływ Umywalka 39 0,5 19,5 Wanna, natrysk 7 1,0 7,0 Zlewozmywak 13 1,0 13,0 Miska ustępowa 23 2,5 57,5 Wpust podłogowy 5 1,0 5,0 Zmywarka do naczyń 1 1,0 1,0 Pralka 1 1,0 1,0 qn R A Z E M 104,0 Przepływ obliczeniowy wynosi Qś=5,10dm3/s. Średnicę przyłączy przyjęto Dn150mm, jako minimalną dla przykanalika zgodnie z PN-92/B-01707 Instalacje kanalizacyjne. Szczegółową lokalizację przyłączy wraz ze szczegółami tj. spadki, długości, zagłębienia, pokazano w części graficznej opracowania. Przejścia rurociągów przez przegrody konstrukcyjne wykonać w typowych dla danych rur tulejach szczelno - elastycznych. Na trasie przyłączy należy wykonać studnie rewizyjne betonowe z tworzy sztucznych Ø 315mm + właz na stożku betonowym. Włazy -typ ciężki w terenie utwardzonym, lekki w terenie zielonym. Studnie należy wykonać wg PN-B-10729 ; 1999r. Kanalizacja. Studzienki kanalizacyjne. Każdy pion kanalizacyjny w budynkach należy wyposażyć w rewizje umożliwiające dokonanie czyszczenia poziomych odcinków kanalizacji. Piony wyprowadzone ponad dach zaopatrzyć w rurę wywiewną z wywiewką. Rozliczenie za odprowadzane ścieki wg wskazań wodomierza głównego. WEWNĘTRZNA INSTALACJA KANALIZACJI TECHNOLOGICZNEJ (TŁUSZCZOWEJ) W projektowanym obiekcie projektuje się dwa odrębne układy kanalizacyjne. Projektuje się kanalizację ścieków bytowych odprowadzającą ścieki z węzłów sanitarnych, oraz kanalizację tłuszczową odprowadzającą ścieki z urządzeń kuchennych, którą należy przed podprowadzeniem do kanalizacji ściekowej podczyścić będą w separatorze tłuszczu. Dobrano separator tłuszczu na przepływ NS=2,0 l/s. Proponuje się zastosowanie separatora firmy BIOCENT typ. BST-OC. Dobór separatora tłuszczów zgodnie z normą PN-EN 1825:2005. Przepływ nominalny separatora obliczam zgodnie z poniższą formułą:
7 NS=Qs x Ft x fd x fr gdzie: NS - wielkość nominalna Qs - maksymalny przepływ ścieków w l/s ft - współczynnik temperaturowy ;przyjęto 1,3 dla temp. większej niż 60*C fd - współczynnik gęstości =1 fr - współczynnik detergentowy =1,3 Qs = VxF/ tx3600 gdzie: t średni czas pracy instalacji na dobę w godzinach, przyjęto 5 godzin V średnia dobowa ilość ścieków w litrach = M x Vm; gdzie: M liczba gorących porcji przygotowywanych w ciągu 1 dnia- 200 Vm ilość wody do przygotowania 1 porcji = 5l F współczynnik nierównomierności godzinowej, przyjęto F=20 Qs= (200x5) x 20 / 5x3600 = 1,11 Ns= 1,11 x 1,3 x 1 x 1,3 =1,87 Dobrano separator tłuszczu o przepływie NS=2,0 l/s. 3.3. Charakterystyka przyłączy kanalizacji deszczowej. Zaprojektowano włączenie przyłączy kanalizacji deszczowej do projektowanej studni rewizyjnej średnicy 315mm na istniejącym kanale deszczowym śr.250mm, włączonym do istniejącej studni w ulicy Niepodległości. Projektowane przyłącza kanalizacyjne należy wykonać z rur kanalizacyjnych kielichowych PVC-U kl. S SDR 34 SN 8 o ściance litej łączonych na uszczelkę gumową zgodnie z PN-80/C-89025 o średnicy: główne ciągi Dn200mm x 5,9mm podłączenia rur spustowych z dachów Dn150mm x 4,7mm Na trasie przyłączy należy wykonać studnie rewizyjne betonowe z tworzy sztucznych Ø 315mm + właz na stożku betonowym. Włazy -typ ciężki w terenie utwardzonym, lekki w terenie zielonym. Studnie należy wykonać wg PN-B-10729 ; 1999r. Kanalizacja. Studzienki kanalizacyjne. Przejścia rurociągów przez ściany studni wykonać jako szczelne w tulejach gumowych. 4.Kolizje na trasie. Projektowane przyłącza krzyżują się z uzbrojeniem projektowanymi i istniejącymi kablami elektrycznymi oraz przewodami wod.kan.,c.o.gazowymi. Mogą wystąpić kolizje nieinwentaryzowane lub projektowane. Dlatego też przed przystąpieniem do wykonywania robót ziemnych należy zaznajomić się z istniejącym uzbrojeniem. W miejscach kolizji, przybliżenia, roboty prowadzić należy sprzętem i sposobem ręcznym chroniąc istniejące uzbrojenie przed uszkodzeniem mechanicznym w sposób pokazany na rysunkach w części graficznej opracowania i uzgodniony z właścicielem odpowiedniej sieci.
8 5.Roboty ziemne. Roboty ziemne wykonywać sprzętem mechanicznym, w miejscach kolizji i przybliżeń roboty prowadzić należy sprzętem i sposobem ręcznym z zachowaniem warunków zawartych w PN-B/10736:1999 Roboty ziemne i Rozporządzeniu Infrastruktury z dnia 06.II.2003r. w sprawie warunków BHP przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych. Wykopy wykonać jako otwarte, ciągłe, wąskoprzestrzenne, o ścianach pionowych oszalowanych wypraskami stalowymi konstrukcja słupowa, z odkładem urobku obok wykopu, zgodnie z przepisami zawartymi w normie: PN-86/B-02480 Grunty budowlane. Podział, nazwy, symbole i określenia w powiązaniu z normą PN-B-01736;1999r..Wykopy otwarte dla przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych. Warunki techniczne wykonania. Zasypkę wykopu do powierzchni terenu wykonywać warstwami gr.30 cm z jednoczesnym zagęszczeniem do wsp Is =1,0 do głębokości 1,2m oraz do Is=97 % - na głębokości poniżej 1,20m. Rurociągi należy układać na podsypce piaskowej ( piasek drobnoziarnisty o współczynniku zagęszczenia max.0,15), dla wyrównania podłoża, grubości 20 cm-przyłącze wodociągowe,30cm przyłącza kanalizacyjne, wg projektowanych rzędnych i spadków. 6. Próby i odbiory Przyłącze wodociągowe Po ułożeniu przewodów i przysypce z podbiciem rur z obu stron podsypką piaskową, dla zabezpieczenia przed przemieszczaniem, należy przeprowadzić próbę ciśnieniowo - hydrauliczną z udziałem przedstawiciela MPWiK Mysłowice. Wszystkie złącza powinny być odkryte dla możliwości stwierdzenia ewentualnych przecieków. Wymagania odnośnie szczelności rur ujęte są w: PN-B- 10725 ( z grudnia 1997r.) Wodociągi.Przewody zewnętrzne. Wymagania i badania Ciśnienie próbne powinno być o 50% wyższe od ciśnienia roboczego, lecz nie niższe niż 1,0MPa. Po napełnieniu rurociągu wodą, podłączyć pompę ręczną i podtrzymywać ciśnienie wewnętrzne w wysokości ciśnienia zapewniającego całkowite napełnienie rurociągu wodą, następnie rurociąg należy odpowietrzyć i pozostawić na 12 godzin. Po tym okresie rurociąg ponownie odpowietrzyć i podnieść ciśnienie do wysokości ciśnienia próbnego. Wynik próby uważa się za pozytywny jeśli w czasie 30 minut nie nastąpił spadek ciśnienia. Manometr zainstalowany na pompie powinien mieć średnicę tarczy nie mniejszą niż 160mm i zakres skali, aby odczyt ciśnienia próbnego przypadał w granicach 50-70-% skali, a wielkość działki była nie większa niż 0,01MPa. Po udanej próbie ciśnieniowej wodociąg przepłukać czystą wodą wodociągową przy szybkości wypływu dostatecznej dla wypłukania zanieczyszczeń mechanicznych tj. ok.2,0m/s, a następnie przeprowadzić jego dezynfekcję. Do dezynfekcji użyć wody chlorowej ( ze zmieszania gazowego chloru z wodą) lub wodą chlorową powstałą z rozpuszczenia związków chloru lub sodu, zawierającą co najmniej 50 mg CL2/dm3 wolnego chloru. Zalecane stężenie - 1 litr podchlorynu sodu na 500 litrów wody. Czas dezynfekcji 24 godziny. Dezynfekcję przeprowadza się dawkując roztwór środka dezynfekującego przy powolnym napełnianiu przewodu. Pozostałość chloru w wodzie po tym okresie czasu powinna wynosić 10 mg Cl2/dm3. Następnie wodociąg ponownie przepłukać i dokonać analizy chemicznej i bakteriologicznej wody. Płukanie powtarzać do uzyskania pozytywnych wyników.
9 Przyłącza kanalizacyjne Po ułożeniu rurociągów należy je przepłukać i wykonać próbę szczelności przez napełnienie wodą i obejrzenie złączy, które winny być odkryte dla możliwości stwierdzenia ewentualnych przecieków. Sprawdzić szczelność przyłączy kanalizacji ściekowej po napełnieniu wodą. Obowiązuje norma PN-EN 1610:2002 Budowa i badania przewodów kanalizacyjnych. Zaleca się przeprowadzenie próby szczelności osobno dla przewodu i osobno dla studni rewizyjnej. Badany odcinek powinien być obsypany warstwa ochronną z wyłączeniem złączy rur i połączeń między studniami. Rurociągi kanalizacyjne poddać próbie ciśnienia o wartości 6,0 m. sł.w. Ciśnienie może być mniejsze o ile wynika to z zagłębienia przewodu. Przewód przed badaniem powinien być przez 1 godz. całkowicie napełniony wodą, w celu należytego odpowietrzenia i ustabilizowania się poziomu wody, po tym okresie należy uzupełnić ubytek wody i przystąpić do próby. Rurociąg uważa się za szczelny jeśli dopełniana ilość wody w czasie 15 min. nie przekroczy 0,02 dm3/m2 powierzchni rur. 7. Warunki techniczne wykonania robót Przy pracach związanych z budową przyłączy wszyscy zatrudnieni pracownicy zobowiązani są do przestrzegania przepisów BHP zawartych w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401) Całość robót ziemnych wykonać zgodnie z Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych Tom.I- roboty ogólnobudowlane W trakcie wykonywania robót należy uzyskać pozytywny odbiór robót ulegających zakryciu, wszystkie odbiory robót zanikowych powinny się odbywać z udziałem przedstawiciela MPWiK Mysłowice Przed zasypaniem należy zlecić wykonanie inwentaryzacji geodezyjnej Całość wykonać zgodnie z : -warunkami i uzgodnieniem MPWiK Mysłowice Przed planowanym rozpoczęciem prac powiadomić na piśmie wszystkich właścicieli uzbrojenia pod i nadziemnego zlokalizowanego w rejonie prowadzonych prac, Roboty wykonywać mogą tylko podmioty gospodarcze posiadające uprawnienia budowlane Całość robót montażowych wykonać zgodnie z : - Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych cz.ii instalacje sanitarne i przemysłowe Warszawa 1988 - Warunkami technicznymi zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, -Zaleceniami producentów rur i urządzeń opracowała: Mirosława Kobylińska