Opracowała: Katarzyna Czubińska Temat: "Jak być patriotą w XXI wieku? Czy współczesny świat potrzebuje bohaterów?" Adresaci: młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Czas trwania: 2 godziny lekcyjne Cele lekcji : uczennica/uczeń po zajęciach: - wie czym jest patriotyzm, - rozróżnia pojęcie patriotyzmu od nacjonalizmu, - zajmuje stanowisko w debacie, - stawia argumenty i kontrargumenty w dyskusji, - odkrywa powiązania tematyczne z filmami z pakietu Filmoteki Szkolnej, pogłębia analizę filmu oraz problemów społecznych i psychologicznych w nich zawartych. Metody: - sesja bierz i daj, - praca w grupach, - debata "za i przeciw", - karta pracy. Słowa kluczowe: patriotyzm, nacjonalizm, kosmopolityzm, wojna, żołnierze wyklęci, symbole narodowe, etyka, moralność. Materiały pomocnicze: karta pracy, rzutnik, komputer, głośniki, ustawienie sali - dwie równolegle ustawione ławy dla debatujących, wokół krzesła dla obserwatorów i moderatora. Uwagi: Realizując scenariusz lekcji warto przeznaczyć na niego dwugodzinny blok lekcyjny. Elastyczność scenariusza pozwala również na realizację jedynie wybranych przez Ciebie zadań i skrócenie lekcji do 1 godziny lekcyjnej. Uczniowie przed zajęciami zapoznają się z filmem "Historia Roja", oraz filmem "Na melinę" Stanisława Różewicza (29min), dostępnym w pakiecie Filmoteki Szkolnej, a także samodzielnie zbierają informacje na temat "żołnierzy wyklętych" z różnorodnych źródeł. Przebieg lekcji:
1. Ćwiczenie wprowadzające - uczniowie rozpoczynając lekcję uczestniczą w sesji bierz i daj, dotyczącej informacji na temat "żołnierzy wyklętych" zebranych w trakcie pracy domowej. Kim byli "żołnierze wyklęci"? Uczniowie pracują w systemie ławkowym, grupy 4-osobowe. Nie korzystają z notatek, sesja stanowi ustne przypomnienie oraz uzupełnienie informacji. Zadanie jest wyjście do dalszej rozmowy i analizy zjawiska patriotyzmu, nacjonalizmu w oparciu o film : J. Zalewski "Historia Roja". 2. Wprowadzenie tematu lekcji: Zachęć uczniów do wypowiedzenia opinii na temat filmu, jego konstrukcji oraz tematu. Zapoznaj uczniów z tematem zajęć: "Jak być patriotą w XXI wieku? Czy współczesny świat potrzebuje bohaterów?" 3. Debata "za i przeciw". Korzystając z wiedzy uczniów oraz znajomości filmu przeprowadź debatę "za i przeciw". Ten rodzaj debaty stosujemy, gdy chcemy, aby uczniowie spojrzeli na ten sam problem z dwóch różnych punktów widzenia, wspólnie go przeanalizowali, a następnie podjęli decyzję. Taka forma dyskusji rozwija umiejętności logicznego myślenia i argumentowania, rozwiązywania problemów, poszukiwania i porządkowania informacji, weryfikowania własnych, często powierzchownych poglądów itp. Nauczyciel wybiera temat i określa zasady debaty, pomaga uczniom przygotować się do niej, dzieli uczestników na zwolenników i przeciwników tezy. W trakcie dyskusji słucha uważnie wypowiedzi uczniów, nie komentując ich. Debatujące strony przedstawiają własne argumenty. O tym, czyje argumenty okazały się bardziej przekonujące decydują obserwatorzy (na podstawie karty obserwacji) lub słuchacze (metodą głosowania). Debata za i przeciw powinna być kierowana przez moderatorów. Do ich zadań należy otwieranie dyskusji, przydzielanie i odbieranie głosu w razie przekroczenia limitu czasu, czuwanie nad kulturą dyskusji. Temat (1) debaty: Jak historia ocenia żołnierzy wyklętych? Czy współczesny świat potrzebuje bohaterów? 3. Debata Kontynuując debatę skup uwagę uczniów na pierwszym członie tematu lekcji: Jak być patriotą w XXI wieku? - to 2 temat debaty. Tę część warto uzupełnić również o informacje dotyczące tego, czy w ogóle można sie być patriotą w czasach pokoju.? Pozwól uczniom na zmianę miejsc, tym samym zmianę stanowisk lub wycofanie się i rolę obserwatora. Nadal pozostajemy we wcześniejszym układzie sali. 4. Środki audiowizualne. Po wstępnych komentarzach dotyczących 2 tematu debaty, włącz uczniom teledysk Mariki & Maleu Reggae Rockers "Idziemy w noc" https://www.youtube.com/watch?v=go1bnfp674i
lub Hempi Gru "63 dni chwały" https://www.youtube.com/watch?v=jdlpt8mt6vi&index=1&list=rdjdlpt8mt6vi A także fotosy murali, przedstawiające odwołania do historii i patriotyzmu: http://blog.surgepolonia.pl/2012/02/patriotyczne-murale-przeglad/ dalszy ciąg debaty uzupełnij pytaniami od moderatora: Skąd takie zainteresowanie historią? Czy możemy powiedzieć, że mamy o czynienia ze swego rodzaju modą na patriotyzm? Tę część lekcji podsumowujemy głosowaniem dotyczącym najpierw pierwszego pytania następnie drugiego. 5. Nawiąż do filmu S. Różewicza "Na melinę" 1965 r. z pakietu Filmoteki Szkolnej. To 29 minutowy film, w którym reżyser pokazuje rok 1944. W lesie, nieopodal wsi, stacjonuje partyzancki oddział AK. Żołnierze podejrzewają, że konfidentem żandarmerii niemieckiej może być stary żebrak, który codziennie przesiaduje pod przydrożną kapliczką i obserwuje poczynania partyzantów. W wyniku zainscenizowanej przez nich prowokacji, dowódca oddziału podejmuje decyzję o egzekucji rzekomego zdrajcy. Uczniowie film oglądają w domu poprzez platformę Filmoteki Szkolnej, otrzymują również do wykonania kartę pracy, którą mogą wypełnić w domu lub na lekcji, zależy to od Ciebie i czasu jaki przeznaczysz na lekcję (karta pracy w załączniku) Na stronie filmoteki znajdziesz również materiały, które pomogą Ci przy omówieniu filmu: http://filmotekaszkolna.pl/uploaded/lessons/broszura/98f5dd65.pdf Omów z uczniami ich pracę, nawiąż również do filmu oraz wcześniejszej debaty. Lekcją zakończ pytanie: W jaki sposób interpretować historię? (burza mózgów) Praca domowa: Na podstawie wniosków z debaty oraz w odniesieniu do obydwu filmów postaraj się skonstruować kodeks współczesnego patrioty.
Materiały pomocnicze: Załącznik nr 1. Karta pracy do filmu Na melinę reż. Stanisław Różewicz Dlaczego dochodzi do prowokacji ze strony żołnierzy AK? Na jakiej podstawie zapada wyrok na starca? Jak wyjaśnisz zachowanie kaprala Zbirka? Odnosząc się do sceny pisania raportu przez dowódcę, oceń postępowanie żołnierzy. Z czego wynikało? Załącznik nr 2. Przykładowe patriotyczne murale, odzież
źródło: http://blog.surgepolonia.pl/2012/02/patriotyczne-murale-przeglad/