Uwagi dyrektorów bibliotek pedagogicznych do projektu System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół Gdańsk 7.01.2011r. W dniu 7.01.2011 r. Odbyło się w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej im. Gdańskiej Macierzy Szkolnej w Gdańsku spotkanie grupy dyrektorów bibliotek pdagogicznych z Panią Dorotą Granoszewską-Babiańską, koordynatorem merytorycznym projektu System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół. Projekt, realizowany przy wsparciu środków unijnych, przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie, przewiduje kompleksową modernizację systemu doskonalenia nauczycieli i przeniesienie odpowiedzialności za doskonalenie nauczycieli na poziom powiatu. Nowym i najważniejszym elementem projektowanego rozwiązania mają być lokalne Centra Rozwoju Edukacji - CRE. Centra te powstaną na bazie potencjału bibliotek pedagogicznych, placówek doskonalenia nauczycieli i poradni pedagogiczno-psychologicznych (3 moduły). Prace zespołu projektowego, które ruszyły we wrześniu ubiegłego roku koncentrują się obecnie na doprecyzowaniu struktury/formuły CRE i modelu współpracy wskazanych powyżej placówek. Rozważa się różne formy organizacji centrów, np. połączenie w jedno centrum istniejącej już placówki doskonalenia, poradni i biblioteki pedagogicznej lub też pozostawienie odrębności instytucjonalnej tych placówek, z ustanowieniem jasnych mechanizmów współpracy np.w drodze porozumień. W projekcie zakłada się, że ostateczny wybór modelu współpracy będzie uwarunkowany lokalnymi możliwościami, stanowiskiem samorządów, będących obecnie organami prowadzącymi dla elementów składowych projektu oraz potrzebami szkół w powiecie. Projekt zakłada, że w każdym powiecie powinno powstać przynajmniej jedno CRE, ale nie wyklucza ich większej liczby, pod warunkiem, że będą miały wszystkie trzy komponenty: placówkę doskonalenia, bibliotekę pedagogiczną i poradnię pedagogiczno-psychologiczną. CRE będzie finansowane przez starostwo ze środków subwencji przeznaczonych na uczniów szkół objętych wsparciem przez CRE oraz na drodze kontraktów o usługi szkoleniowe, doradcze, diagnostyczne z poszczególnymi szkołami. Projekt System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół zostanie wkrótce przez MEN przedstawiony powiatom i samorządom wojewódzkim (wcześniejsze konsultacje 1
uniemożliwił okres wyborów). Wg D. Granoszewskiej-Babiańskiej CRE mają także szanse funkcjonować w ramach zespołów placówek. W wyjątkowych sytuacjach zadania modułu biblioteki pedagogicznej mogą być przypisane wybranej bibliotece szkolnej, która rozszerzy swoje zadania poza szkołę i będzie wspierać system doskonalenia nauczycieli w ramach CRE. Pani Dorota Granoszewska-Babiańska, omawiając projekt (na stronie ORE) podkreśliła, że obecnie trwają prace nad wypracowaniem merytorycznych, instytucjonalnych i legislacyjnych podstaw funkcjonowania CRE. Spotkanie z dyrektorami bibliotek pedagogicznych w Gdańsku stało się okazją do dyskusji, zgłaszania uwag, które zdaniem zebranych mogą pomóc w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań. D. Granoszewska- Babiańska przedstawiła przyszłe zadania CRE i wymagania kompetencyjne przyszłych pracowników (prezentacje na stronie ORE http://www.ore.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=526&itemid=1037). Zgromadzonych dyrektorów bibliotek pedagogicznych zaniepokoiło: zupełne pominięcie podstawowych zadań statutowych bibliotek pedagogicznych w zadaniach CRE, że utworzenie CRE w projektowanym kształcie może spowodować ograniczenie (a wręcz wykluczenie) korzystania z bibliotek pedagogicznych przez nienauczycieli (studentów, pracowników kultury i innych dotychczasowych użytkowników zainteresowanych edukacją ustawiczną), że powstanie CRE spowoduje wykluczenie użytkowników przygotowujących się do zawodu nauczyciela lub przekwalifikowujących się, pominięcie w przedstawionym podziale ról zawodowych przyszłego CRE zakresu zadań nauczycieli bibliotekarzy: gromadzenie, opracowanie, przechowywanie i udostępnianie źródeł informacji oraz działania edukacyjne wspomagające kształcenie i wychowanie, że CRE nie przewiduje w projektowanych profilach kompetencyjnych zatrudnianych pracowników nauczyciela bibliotekarza; profil koordynatora ds. oferty edukacyjnej (w opinii p. D.Granoszewskiej-Babiańskiej najbliższy) nie obejmuje zdecydowanej większości zadań statutowo realizowanych przez nasze biblioteki. Nie do przyjęcia jest utożsamienie zadań i odpowiedzialności nauczycieli bibliotekarzy z rolą 2
zawodową koordynatora ds. oferty edukacyjnej (inaczej koordynatora/specjalisty ds. zarządzania wiedzą) który: jest odpowiedzialny za gromadzenie informacji o ofercie edukacyjnej i specjalistach posiadających użyteczne dla szkół kompetencje, a także infrastrukturze, materiałach edukacyjnych i środkach dydaktycznych. Wykorzystuje zgromadzoną wiedzę do tworzenia baz danych użytecznych w pracy CRE. Uczestniczy w pracach zespołów projektowych, współpracując w planowaniu działań rozwojowych oraz kompletowaniu zespołu projektowego. Jest odpowiedzialny za rekrutację i obsługę administracyjną zewnętrznych specjalistów. Odpowiada również za promocję świadczonych przez CRE usług, w tym m.in. organizowanie spotkań z dyrektorami szkół, redakcję strony WWW, tworzenie katalogów ofert i tym podobne. (patrz Profile kompetencji pracowników CRE. I. Sołtysińska, M. Świeży. Kraków listopad 2010). Postulaty dyrektorów bibliotek pedagogicznych: niezbędne jest określenie wymagań stawianych bibliotece pedagogicznej mającej wejść w strukturę CRE. Bardzo ważne jest szczegółowe określenie jej standardów tj. kryteriów aktualizowania zbiorów (książek, multimediów, czasopism itp), wymogu posiadania elektronicznego katalogu zbiorów, rodzaju świadczonych usług dla czytelników, struktury biblioteki pedagogicznej, kwalifikacji osób zatrudnionych, wykazu stanowisk (oraz zadań) funkcjonujących w bibliotece pedagogicznej, będącej w strukturze CRE. Określenie wymagań wobec bibliotek pedagogicznych będzie miało wymierny wpływ na jakość wspomagania szkół przez CRE. Pomoże w zachowaniu i lepszym wykorzystaniu wieloletniego dorobku bibliotek pedagogicznych na polu wspomagania procesów edukacyjnych w środowiskach lokalnych oraz w projektowaniu rozwoju potencjału /kompetencji nauczycieli bibliotekarzy, celem skuteczniejszej realizacji zadań CRE, należy doprecyzować zadania dla pracowników CRE w kontekście stanowiska nauczyciela bibliotekarza - umiejętności i kompetencje nauczycieli bibliotekarzy, Znalezienie odpowiedzi: 1. Kto, po włączeniu bibliotek pedagogicznych w strukturę CRE (w powiatach) zadba o merytoryczną stronę ich działalności i jej jakość np. w zakresie gromadzenia i opracowania zasobu bibliotecznego (tworzenie baz on-line)? - 3
dotychczas zajmowali się tym specjaliści z bibliotek wojewódzkich, prowadzących filie. 2. Kto podejmie kwestie aktualizowania licencji na oprogramowanie biblioteczne, szkoleń z zakresu specjalistycznej bibliotekarskiej technologii komputerowej, fachowej opieki informatycznej? dotychczas realizowane przez biblioteki zajmujące się obsługą finansową i opieką merytoryczną całej struktury organizacyjnej dawnych pbw; w oparciu o nauczyciela bibliotekarza systemowego, administratora sieci, informatyka 3. Czy biblioteki pedagogiczne włączane w CRE będą mogły realizować dotychczasowe, czyli wykraczające poza nakreślone w projekcie, zadania statutowe. Kto zajmie się finansowaniem tychże zadań? 4. Czy obecne biblioteki o statusie wojewódzkim (jest ich blisko 40) utracą go po ewentualnym wejściu w strukturę CRE? 5. Kto będzie dyrektorem biblioteki (z jakimi kwalifikacjami i z jakimi kompetencjami?, np. czy będzie miał nadzór merytoryczny nad bibliotekami pedagogicznymi, które były filiami, konieczne jest zachowanie obecnych powiązań merytorycznych bibliotek pedagogicznych w nowej strukturze (CRE), w celu utrzymania jakości pracy bibliotekarskiej w zakresie np.; tworzenia katalogu on-line, konieczne jest ustalenie zakresu projektowanych zmian rozporządzeń dot. bibliotek pedagogicznych, konieczne jest określenie po włączeniu bibliotek pedagogicznych w struktury CRE zasad realizacji zadań bibliotek pedagogicznych na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu dzieci, młodzieży i dorosłych i usankcjonowanie przedsięwzięć na rzecz osób zainteresowanych samokształceniem np. publiczny dostęp do internetu, kursy i szkolenia rozwijające umiejętności informacyjnokimunikacyjne oparte o IT, e-learning dla środowisk bibliotekarskich, nie tylko dla nauczycieli bibliotekarzy szkół, Zebrani wyrazili wolę ponownego spotkania w szerszym gronie dyrektorów bibliotek pedagogicznych, najchętniej w II kwartale 2011r. Spotkanie winno zgromadzić wszystkich dyrektorów i powinno być zorganizowane po odbyciu się cyklu konferencji 4
informacyjnych MEN i ORE dotyczących ww. projektu dla marszałków i starostów z poszczególnych województw oraz po zebraniu opinii szerszego grona dyrektorów bibliotek pedagogicznych na temat projektu i stosunku doń włodarzy powiatów i województw. Zebrani podkreślili potrzebę dyskusji na temat przyszłości bibliotek pedagogicznych i ich roli w projekcie System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół w środowisku dyrektorów i nauczycieli bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych. Do wyrażania własnych opinii przez kadrę kierowniczą bibliotek pedagogicznych zachęcam na Forum Dyrektorów Serwisu Elektroniczna Biblioteka Pedagogiczna SBP. Z upoważnienia dyrektorów zgromadzonych w Gdansku dnia 7.01.2011r. Elżbieta Mieczkowska (współpraca Jarosław Jędrych). Uczestnicy spotkania: Dorota Granoszewska-Babiańska Sylwia Czacharowska Małgorzata Kłos Renata Mazurek Elżbieta Mieczkowska Maria Nóżka Hanna Pacholska Ewa Pronobis-Sosnowska Mariola Szczepańska Maria Wiśniewska Elżbieta Wykrzykowska Jarosław Jędrych - ORE w Warszawie - WMBP w Olsztynie - PBW w Gdańsku - PBW w Słupsku - WMBP w Elblągu - PBW w Lublinie - PBW w Gdańsku - PBW w Bydgoszczy - WMBP w Elblągu - WMBP w Olsztynie - BP w Toruniu - PBW w Łodzi protokolantki: Zdzisława Woźniak-Lipińska, Jolanta Kąkol - PBW w Gdańsku 5