PROGRAM EDUKACJI CZYTELNICZEJ I MEDIALNEJ REALIZOWANY PRZY SAMORZĄDOWEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ W MOTKOWICACH Opracowała: mgr Ewa Czarnecka Motkowice 2003
WPROWADZENIE Program został opracowany w oparciu o podstawy programowe ścieżki edukacyjnej Edukacja Czytelnicza i Medialna. Nawiązuje do założeń misji szkoły, misji biblioteki i Programu Wychowawczego Szkoły. Celem wychowania jest osiągnięcie przez uczniów określonego zespołu cech oraz postaw, umożliwienie wszechstronnego rozwoju intelektualnego, emocjonalnego a także społecznego. W procesie wychowania należy uczyć szacunku do tradycji narodowych, lokalnych, przygotować do życia w społeczeństwie, wyrabiać postawy twórcze, kreatywne. Ważnym elementem pracy biblioteki jest umożliwienie uczniom poprzez wychowanie zdobywania wiedzy i umiejętności potrzebnych do kontynuacji nauki, do dalszego samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie edukacyjnym. Tworząc program uwzględniłam rolę bibliotekarza, który pełni funkcję wychowawczą oraz funkcję koordynatora edukacji samokształceniowej. Biblioteka ma kształtować wśród młodych ludzi umiejętność uczenia się przez całe życie, rozwijania wyobraźni, korzystania z dóbr kultury, przygotowanie do roli odpowiedzialnych obywateli funkcjonującym w społeczeństwie. Przy wsparciu całej społeczności szkolnej będę tworzyć takie metody, które zaspokoją potrzeby dzieci. UKŁAD PROGRAMU Program ma charakter spiralny tzn. pewne tematy powtarzają się w kolejnych etapach edukacji dla wyrównania ewentualnych braków oraz dla poszerzenia i pogłębienia wiadomości i utrwalenia umiejętności. Proponuje się zajęcia biblioteczne już od kl. 0 poprzez wprowadzenie ich do biblioteki szkolnej, ponieważ właściwości psychiki dziecka sprzyjają kształtowaniu się potrzeby czytania i korzystania z biblioteki. CEL OGÓLNY: przygotowanie uczniów do samokształcenia
CELE SZCZEGÓŁOWE: kształtowanie umiejętności korzystania z różnych typów wydawnictw i wyszukiwania w nich informacji dostarczanie uczniom niezbędnych wiadomości i kształtowanie postaw umiejętności korzystania z warsztatu informacyjnego biblioteki w poszukiwaniu i wyborze książek, czasopism i innych dokumentów dla zaspokajania własnych zainteresowań i wykonywania zadań w procesie uczenia się wdrażanie uczniów do tworzenia własnego warsztatu pracy umysłowej kształtowanie nawyku czytania i korzystania z biblioteki szkolnej i pozaszkolnej wdrażanie do poszanowania książek i innych dokumentów bibliotecznych jako dóbr kultury i czynników rozwoju społecznego EWALUACJA Sposoby osiągnięć uczniów sprawdzane będą poprzez: -zajęcia biblioteczne -konkursy tematyczne -konkursy plastyczne -ankiety skierowane do uczniów -ankiety skierowane do rodziców -imprezy czytelnicze
LICZBA GODZIN TEMATYKA, MATERIAŁ NAUCZANIA KLASA I Stajemy się czytelnikami biblioteki szkolnej. Biblioteka domowa. Wypożyczalnia, czytelnia, regały, lada biblioteczna. Biblioteka jako zbiór dokumentów: książek i czasopism, kaset wideo, map, multimediów. Tekst drukowany i tekst utrwalony na innym nośniku-porównanie: podobieństwa i różnice. Przestrzeganie regulaminu i poszanowanie dokumentów bibliotecznych i własnych. Poznajemy książki dla dzieci i ich twórców. Książki przeznaczone dla dzieci : bajki, opowiadania, baśnie, komiksy, książki obrazkowe. Lektury szkolne, strona tytułowa, spis treści, autor, wydawca, drukarz, ilustrator- rola ilustracji. KLASA II Korzystamy z czytelni. Czasopisma dla młodszych dzieci. Ich zawartość, stałe miejsce w numerze niektórych tekstów. Różnica między książką a czasopismem. Poszukiwanie w czasopiśmie materiałów na wybrany temat. Księgozbiór podręczny: encyklopedie i słowniki dla młodszych dzieci. Układ ich treści. Zdjęcia i ilustracji. Korzystamy z biblioteki publicznej dla dzieci. Zapoznanie z organizacją lokalu, zbiorami zwłaszcza dla młodszych dzieci, ich rozmieszczeniem, z katalogami ilustrowanymi, z ofertą zajęć dla dzieci. Regulamin biblioteki, KLASA III Poznajemy cechy fizyczne i układ treści książki. Okładka, oprawa, obwoluta, trzon książki(blok), format, objętość. Karta przedtytułowa, tytułowa, rozdziały albo poszczególne utwory. Spis treści. Rola ilustracji. Oznaczenie kolejności stron. Dane o książce, ważne przy jej poszukiwaniu w bibliotece lub w księgarni: autor, tytuł, miejsce i rok wydania. UMIEJĘTNOŚCI, NAWYKI -wybrać przy pomocy bibliotekarza odpowiednią dla siebie książkę(inny dokument) -właściwie zachować się w bibliotece -szanować dokumenty biblioteczne Kształtujemy w uczniach nawyk czytania i korzystania z biblioteki. -wybrać sobie książkę na podstawie jej zawartości i spisu lektur. -wyszukać interesujący go artykuł w czasopiśmie -wybrać interesujące go czasopisma -znaleźć interesującą go informację w encyklopedii Kształtujemy nawyk korzystania z czytelni, czasopism i wydawnictw informacyjnych. -zachować się w bibliotece pozaszkolnej -przestrzegać regulaminu -wybrać książkę do wypożyczenia -wybrać inne dokumenty do wypożyczenia. -zapisać z karty tytułowej dane o kiążce, ułatwiające jej poszukiwanie -przy pomocy spisu treści znaleźć określony wiersz, opowiadanie, baśń, rozdział.
Korzystamy z książek poznawczych i popularnonaukowych dla młodszych dzieci. Ich główny cel: dostarczanie wiedzy o przyrodzie, technice, ludziach, korzystanie ze spisu treści, skorowidza, słowniczka. KLASA IV Książka beletrystyczna a popularnonaukowa. Ten sam temat np. przyroda w ujęciu beletrystycznym i popularnonaukowym. Książki pomocnicze w uczeniu się różnych przedmiotów. Układ treści książki: tytulatura, treści wprowadzające, tekst główny, materiały uzupełniające, informacje pozatekstowe(ilustracje, tabele, wykresy, mapy, przypisy, plany, elementy informacyjno-pomocnicze ułatwiające korzystanie z książek: spis treści, spis ilustracji, mapek, planów, słowniki, skorowidze. Korzystamy z encyklopedii, słowników i innych wydawnictw informacyjnych. Encyklopedie ogólne i specjalne, słowniki językowe i rzeczowe, leksykony, informatory, przewodniki, poradniki, atlasy. Encyklopedie i słowniki multimedialne. Układ treści wydawnictw informacyjnych: hasłowoencyklopedyczny i rzeczowy. Hasło, jego budowa, rodzaje haseł, objaśnienia wstępne, wykazy skrótów i znaków, odsyłacze, spisy map, tablic. -korzystać zksiążek beletrystycznych i popularnonaukowych, przyswajać zawarte w nich wiadomości, zanotować najważniejsze z nich. -odróżnić książkę beletrystyczną od popularnonaukowej -rozpoznać poszczególne elementy struktury książki -na podstawie poszczególnych elementów treści książki określić jej tematykę iprzydatność -znaleźć wksiążce potrzebne informacje Kształtujemy nawyk czytania książek popularnonaukowych. -odnaleźć określone informacje w wydawnictwie o układzie hasłowoalfabetycznym -dobrać właściwe wydawnictwo informacyjne do poszukiwanej informacji -rozszyfrować skróty i znaki, zanotować zwięźle podaną informacje. KLASA V Korzystamy z katalogu alfabetycznego. Rola katalogów w bibliotece. Katalog alfabetyczny, autorski, tytułowy. Elementy opisu książki na karcie katalogowej. Układ kart w katalogu alfabetycznym. -zna dobrze kolejność liter alfabetu -potrafi sporządzić alfabetyczny spis książek wybranego autora -potrafi zrozumieć informacje oksiążce na karcie katalogowej -umie wyszukać książkę w
Kompletujemy biblioteczkę domową. Miejsca i sposoby nabywania książek i innych dokumentów. Źródła informacji o nowościach wydawniczych. Rodzaje książek gromadzonych w bibliotece domowej: wydawnictwa informacyjne, lektury, książki popularnonaukowe, pamiątkowe, beletrystyka, ulubione serie, cenniejsze czasopisma. KLASA VI Korzystamy z prasy. Gazety i czasopisma jako źródło aktualnej informacji, rozrywki i kształtowania opinii. Podział prasy ze względu na częstotliwość ukazywania się, treść i odbiorców. Czasopisma dla starszych dzieci i młodzieży. Układ treści gazety i czasopisma: tytulatura, stałe działy i rubryki, stopka redakcyjna. Zasady gromadzenia wycinków prasowych kartoteka tekstowa. Wyszukiwanie materiałów na określony temat. Sporządzamy zestawienie bibliograficzne. (Bibliografia załącznikowa) książek, ich fragmentów i artykułów z czasopism na określony temat-z wykorzystaniem katalogów, kartotek bibliotecznych i bibliografii załącznikowej w książkach. katalogu alfabetycznym. -korzystać ze źródeł informacji o nowościach wydawniczych, książkowych i innych mediach -starannie dobierać książki i inne zbiory do domowej biblioteki. Staramy się ukształtować potrzebę inawyk kompletowania książek i innych mediów. -przeglądać czasopisma (gazety) i znajdować potrzebne materiały -dobierać określone tytuły czasopism zgodnie ze swoimi potrzebami i zainteresowaniami -założyć i systematycznie prowadzić kartotekę tekstową. -sporządzić bibliografię załącznikową do własnego opracowania na określony temat.