I. Wprowadzenie. Fundusz Małych Projektów Euroregionalnych utworzony został w ramach polsko-niemieckiego Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska Niemcy 1995. Fundusz ten służy realizacji tzw. projektów miękkich czyli wydarzeń natury społecznej, przedsięwzięć o charakterze kulturalnym, sportowym, naukowym, inicjatyw promujących działania UE oraz wszelkich działań typu ludzie dla ludzi organizowanych na terenie pogranicza polsko niemieckiego, a mających na celu zbliżenie do siebie społeczności lokalnych z terenu Polski i Niemiec. W ramach FMP organizowane i wspierane są przedsięwzięcia z zakresu m.in. - wymiany kulturalnej spotkania i wymiana młodzieży, działalność artystyczna i sportowa, imprezy ludowe; - demokracji lokalnej szkolenia, dostarczanie informacji, wizyty na zasadzie wymiany oraz opracowywanie projektów; - zasobów ludzkich oficjalne szkolenia, krótkie kursy i imprezy, a także wykorzystywanie materiałów do kształcenia korespondencyjnego, naukę języków, w tym kurs języka stosowanego, ułatwiające transgraniczny rozwój i współpracę; - transgranicznych studiów i koncepcji rozwojowych projekty prowadzące do stworzenia podstaw planowania w regionie przygranicznym; - rozwoju gospodarczego i turystyki plany rozwoju drobnej przedsiębiorczości, targi i akcje promocyjne, marketing i promocja, oznakowywanie i rozwijanie szlaków i atrakcji turystycznych ; - ochrony środowiska opracowywanie projektów studiów, ocena problemów, szkolenia ekologiczne, działania podnoszące świadomość społeczeństwa o istnieniu problemów związanych ze środowiskiem ; Była to 9 edycja Programu Phare CBC zarządzana przez Euroregion Pro Europa Viadrina. Przy zarządzaniu projektami w Euroregionie zatrudnionych było 7 osób. Do dyspozycji Euroregionu w ramach FMP Phare CBC 2003 była kwota 577 685,64 EUR, oraz 25 000 EUR na zarządzanie. II. Podstawa prawna FMP Umowa zlecająca realizację zadania państwowego realizację Funduszu Małych Projektów w ramach Programu Współpracy Przygranicznej Polska Niemcy Phare 2003, została podpisana 12 października 2004 roku. W dniu 15 listopada 2004 r. został podpisany aneks do umowy.
Zakres zadań Euroregionu w ramach ww. edycji był następujący: - zarządzanie Funduszem w ramach uprawnień przekazanych przez Władzę Wdrażającą, - proponowanie członków Komisji Oceniającej, - ogłaszanie procedury zapraszania do składania wniosków, - pełnienie funkcji informacyjnej dla wnioskodawców, - gromadzenie wniosków dot. projektów, - zawieranie umów na wykonanie zatwierdzonych projektów z beneficjentami, - nadzorowanie i monitorowanie realizacji projektów, - przyjmowanie i rozliczanie środków finansowych otrzymanych od Władzy Wdrażającej, - przestrzeganie terminowości wykonania projektów, - gromadzenie raportów od beneficjentów, - sporządzanie raportów podsumowujących wykorzystanie poszczególnych transz, na potrzeby Władzy Wdrażającej oraz Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej III. Opis wyboru projektów Ogłoszenie o naborze projektów ukazało się 3 grudnia 2004 r. W grudniu 2004 r. i styczniu 2005 r. przeprowadzono cykl szkoleń dla beneficjentów, których celem było zapoznanie uczestników z kompletem dokumentów, jakie były konieczne do sporządzenia wniosku. Na szkoleniach omawiane były wytyczne Funduszu Małych Projektów Phare CBC 2003, procedura selekcji, przedstawiano zasady i etapy prawidłowego wypełniania wniosków. Z oferty szkoleń w ramach edycji skorzystało łącznie około 224 osób. Łącznie przeprowadzono 5 szkoleń. Szkolenia przeprowadzono w Sali Sesyjnej Urzędu Miejskiego w Gorzowie Wlkp. w dniach: - 14.12.2004 r. - 16.12.2004 r. - 11.01.2005 r. oraz w Słubicach 17.12.2004 r. i Dębnie 6.01.2005 r. Posiedzenia Komisji Oceniającej miały miejsce 15 18 lutego 2005 r. w Przyłęsku.
W ramach edycji FMP 2003 linia budżetowa PL 22003/005-708.20 w terminie do 7 lutego 2005 r. do godz. 15:00 wpłynęło 124 wnioski. Komisja Oceniająca po ocenie formalnej odrzuciła 22 wnioski a po technicznej 12 wniosków. Ogółem Komisja Oceniająca zarekomendowała 90 wniosków. Ostatecznie dofinansowanie otrzymało 60 projektów na kwotę 577 685,65 EUR. Szkolenie dotyczące realizacji i rozliczania projektów w ramach edycji 2003 odbyło się 14 czerwca 2006 r. Zaproszenia wysłano do wszystkich beneficjentów. W szkoleniu łącznie uczestniczyły 44 osoby. Podczas szkolenia omawiano zasady realizacji i rozliczania projektów, dokumenty rozliczeniowe oraz raporty z realizacji projektów. Tabela 1. Harmonogram działań w ramach FMP Działanie Data Umowa Euroregionu z WWPWP 12.10.2004 Ogłoszenia o naborze projektów 2.12.2004 r. Szkolenia dla aplikantów Posiedzenie Komisji Oceniającej 14.12.2004 r., 16.12.2004r., 17.12.2004 r., 6.01.2005 r., 11.01.2005 r. 15 18 luty 2005 r Zatwierdzenie projektów 16.05.2005 r. 23.06.2005 r. Okres realizacji projektów Od 15.06.2005 r. do 30.06.2006 r. Przekazanie ostatniej płatności beneficjentowi 15.11.2006 r.
IV. Realizacja Z 60 zatwierdzonych projektów wszystkie zostały zrealizowane, rozliczone i otrzymały dofinansowanie. Z przyznanych dla Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Pro Europa Viadrina środków pomocowych w wysokości 577 685,65 EUR beneficjenci wykorzystali 512 166,66 EUR co stanowi 88,66 % przyznanej kwoty. Wkład własny beneficjentów to 171 692,82 EUR. Kwota zarządzania dla Euroregionu wyniosła 24 830,07 EUR. Umowy z beneficjentami, którzy otrzymali dofinansowanie zostały podpisane na przełomie maja i czerwca 2005 roku, a umowy dotyczące środków z realokacji w lipcu 2005 r. W kilku przypadkach beneficjenci zwrócili się z prośbą do Euroregionu o przesunięcie terminu realizacji zadania głównego w ramach projektu. Najczęściej zmiany te podyktowane były prośbami ze strony partnera niemieckiego.
V. Sektory Tabela 2: Podział projektów wg sektorów zgodnie z Wytycznymi, Sektor Liczba projektów Wymiana kulturalna 46 Demokracja lokalna 0 Zasoby ludzkie 4 Transgraniczne studia i koncepcje rozwojowe 0 Rozwój gospodarczy i turystyka 9 Ochrona środowiska 1 Łącznie 60
VI. Beneficjenci Tabela 3: Podział projektów wg rodzaju beneficjentów Beneficjent Liczba projektów Szkoły i przedszkola 8 Organizacje pozarządowe 5 Instytucje kulturalne 15 Euroregion - Gminy 23 Powiaty i instytucje powiatowe 5 Inne 4 Łącznie: 60
VII. Partnerzy zagraniczni Każdy projekt realizowany był wspólnie z partnerem zagranicznym. Partnerzy nie ponosili bezpośrednio wkładu finansowego w realizację projektów, w głównej mierze byli zaangażowani w merytoryczne i organizacyjne przygotowanie projektów, w szczególności w realizację zadań po stronie niemieckiej takich jak np.: pozyskanie uczestników, rozesłanie zaproszeń, informacje w mediach, zbieranie materiałów do publikacji. Tab. 4 Udział partnerów zagranicznych Kraj Liczba projektów z udziałem finansowym partnera zagranicznego deklarowanym w ankiecie Liczba projektów z faktycznie poniesionym udziałem finansowym partnera zagranicznego Liczba projektów komplementarnych do programu po drugiej stronie granicy
Niemcy 0 0 0 VIII. Wybrane projekty Polsko Niemieckie dni seniora JUNIOR SENIOR 2005 Tytuł projektu: Polsko-Niemieckie Dni Seniora JUNIOR SENIOR 2005 Beneficjent: Urząd Miejski w Strzelcach Krajeńskich Wartość projektu: 6 158,24 EUR Dofinansowanie z PHARE: 4 557,10 EUR Wkład Własny: 1 601,14 EUR Spotkanie seniorów z Angermuende i Strzelec Krajeńskich dało poczucie bycia potrzebnym innym ludziom i możliwości szukania nowych kontaktów pomimo starszego wieku. Projekt miał także za zadanie wpłynąć pozytywnie na uczestniczące w nim dzieci, nauczyć je szacunku do osób starszych. Spotkanie odbyło się między 14 a 16 października 2005 r. Wzięła w nim udział 20 osobowa grupa niemieckich seniorów wraz z burmistrzem miasta Angermuende. Ze strony polskiej 40 seniorów i 20 przedszkolaków. Uczestnicy projektu spotkali się z władzami miasta, gdzie władze obu gmin zaprezentowały formy współpracy z seniorami i organizacjami pozarządowymi. Odbyła się projekcja filmu o mieście Strzelce Krajeńskie zrealizowanego w ramach projektu Strzelce- Friedeberg-Historia jednego miasta. Wszyscy uczestnicy otrzymali wydaną w ramach projektu broszurę, która w swojej treści przybliżała życie polskich i niemieckich seniorów. Głównym punktem projektu był uroczysty koncert z udziałem seniorów z Polski i Niemiec, zespołu Terno oraz przedszkolaków. Mali uczestnicy spotkali się z partnerem niemieckim. Podczas spotkania udało się zacieśnić zakładane obustronne więzi pomiędzy najmłodszymi i najstarszymi mieszkańcami. Seniorzy podzielili się z dziećmi zdobytym doświadczeniem i wiedzą. W samym koncercie uczestniczyło około 300 osób. Informacje o projekcie oraz otrzymanym dofinansowaniu znalazły się na stronach internetowych oraz w prasie.
Międzynarodowy Plener Malarstwa Tytuł projektu: Międzynarodowy Plener Malarstwa Beneficjent: Gminna Biblioteka Publiczna w Krzeszycach Wartość projektu: 7 840,28 EUR Dofinansowanie z PHARE: 5 880,21 EUR Wkład Własny: 1 960,07 EUR Głównym celem projektu było pogłębienie współpracy kulturalnej między miastami w Euroregionie oraz popularyzacja sztuk plastycznych wśród mieszkańców gmin przygranicznych. Międzynarodowy plener malarstwa odbył się w dniach od 20 marca do 3 kwietnia 2006 r., wzięło w nim udział 10 artystów z kraju i zagranicy (w tym 2 artystów z Niemiec), którzy wykonali 21 prac w większości w technice olejnej, 1 artysta malował także w pasteli i akwareli. W czasie warsztatów plenerowych organizowano spotkania artystów z mieszkańcami gminy (głównie z dziećmi i młodzieżą) oraz z władzami samorządowymi. Wykonane prace można było obejrzeć podczas wystawy poplenerowej, uroczyście otwartej 7 maja, w której uczestniczyło 200 osób w tym 20 osób z Niemiec. Wystawę można było oglądać do 30 czerwca, odwiedzana była przez mieszkańców i grupy dzieci i młodzieży ze szkół i przedszkoli. Wydany został katalog w ilości 500 szt., który zawiera prace artystów. Projekt niewątpliwie przyczynił się do poszerzenia kontaktów między artystami polskimi i niemieckimi, wymiany poglądów, myśli, poznania warsztatu i różnych kierunków twórczych. Dodatkowymi efektami było nawiązanie współpracy m.in. Galeriami Sztuk Plastycznych. Ponadto partner niemiecki zdeklarował chęć zorganizowania pleneru malarskiego w Niemczech z udziałem artystów z Polski. Informacja o projekcie i tym, że został on dofinansowany ze środków Unii Europejskiej znalazła się na zaproszeniach, afiszach, banerach, w katalogu, a także w prasie lokalnej.