ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Część I rozumienie tekstu Крытыка як інтэрпрэтацыя літаратурнага творa Nr Odpowiedzi Maks. liczba pkt. Pkt. cząstk. Uwagi Роля крытыка змяняецца таму, што яна звязаная з адносінамі да літаратурнага творa, з развіццём мастацкіx метадаў, уяўленнем пра аўтара, чытача і мастацкі тэкст. Калі гэтыя фактары змяняюцца, змяняецца і роля крытыка. 2 - звычайны агульнапрыняты - вытлумачэнне сэнсу інтэрпрэтацыя - літаральны даслоўны - дзеючая асоба персанаж 3 Беларуская акадэмічная крытыка вызначае традыцыйныя творы на аснове таго, у якой ступені дадзены твор працягвае існуючыя прынцыпы, прытрымліваецца замацаваныx нормаў. 4 Задачамі сучаснай крытыкі Аўтарка лічыць: вызначэнне таго, што новае і традыцыйнае ў літаратуры, удасканаленне метад працы, змену адносін да ролі асобы аўтара. 5 На аснове эксперыментальнай літаратуры будуецца нацыянальная традыцыя і арганізуюцца новыя літаратурныя плыні; яна дазваляе адрозніць сапраўдную традыцыю ад той, якая xутка састарэе. 2 punkt za odnalezienie 3 synonimów 2 punkt za podanie dwóch zadań 2 punkt za podanie dwóch cech. 6 в 7 Роляй крытыка з'яўляецца стварэнне асацыятыўнага поля, паказанне і аналіз твора ў шырокім кантэксце, між іншым кантэксце таго, што паўстала раней, што з'яўляецца традыцыйным. Каб гэта зрабіць, крытыку трэба добра ведаць традыцыю.
2 8 Асновай разумення тэксту з'яўляецца разгледжанне яго ў кантэксце сучаснай аўтару рэчаіснасці, праз прызму ягонага разумення свету. 9 Пераносімся напр., змяняем месца, (тут) адклікаемся, спрабуем адчуць / зразумець, канцэнтруем увагу. Перанос напр., змена месца, змена перспектывы погляду. 0 Роляй мастацтва з'яўляецца дапамога ў пазнанні сусвету і месца чалавека ў гэтым сусвеце. 2 punkt za wypisanie obu słów i podanie jednej prawidłowej definicji а
3 Część II pisanie tekstu własnego Temat : Proces i cel poznania w wierszach Jana Czykwina Kryk nacznoj sawy i Wiktara Żybula Nirwana. Na podstawie analizy i interpretacji porównaj sposoby ujęcia motywu poznania w obu utworach.. Rozwinięcie tematu Kryteria. Zwrócenie uwagi na różnice pokoleniowe między autorami wierszy; zauważenie, że wiek może wpływać na sposób postrzegania świata. 2. Motyw poznania w wierszach : - określenie celu poznania w wierszu Jana Czykwina konkretnie człowiek, byt, przenaczenie, czas, wolność, los; - zwrócenie uwagi na opis procesu poznania w wierszu Wiktora Żybula (autor opisuje obraz poznania fizycznego), porównanie poznania do lotu; Określenie celu poznania w wierszu W. Żybula istota świata. 3. Zwrócenie uwagi na przebieg procesu poznania w wierszu J. Czykwina konstrukcja: pozostające bez odpowiedzi pytania obraz wewnętrznych poszukiwań, rozważań. 4. Zwrócenie uwagi na uniwersalizację problemu: - poprzez wprowadzenie do wiersza J. Czykwina motywów mitologicznych (identyfikacja motywu Syzyfa); - poprzez wprowadzenie do wiersza W. Żybula motywów buddyjskich (nirwana), oraz motywu Boga i jego roli (to dzięki niemu możliwe jest poznanie). 5. Zwrócenie uwagi na nastrój wiersza J. Czykwina smutek, ból. 6. Interpretacja pointy wiersza: - w wierszu J. Czykwina: być może możliwym pozostaje poznanie (w świecie kryją się odpowiedzi na wszystkie pytania), jednak człowiek nie jest w stanie tego osiągnąć (być może jeszcze do tego nie dojrzał niemoc języka); - w wierszu W. Żybula: obojętność, poznanie, które jedynie czyni wszystko względnym, nie przybliża do zrozumienia istoty świata. 7. Zwrócenie uwagi na formę wiersza W. Żybula rytmiczność, regularność, lekkość; obecność w wierszu gry słów (wykorzystanie wieloznaczności słowa paralelnie) i wynikającego z niej nastroju wiersza żartobliwego, lekkiego. Punktacja 25 0 4 5 6 0 2 4 0 4
4 2. Składnia i fleksja 3. Słownictwo, frazeologia, styl 4. Ortografia, interpunkcja 5. Kompozycja 8. Przedstawienie wniosków: pełne np.: zwrócenie uwagi na jedność tematyczną obu wierszy, różnice w sposobie ujęcia tematu, określenie źródeł tych różnic (np. wiek); częściowe np.: zestawienie wniosków interpretacyjnych (płynących z analizy point), podkreślenie jedności tematycznej wierszy; próba podsumowania np.: stwierdzenie, iż obaj twórcy przedstawiają inne interpretacje motywu poznania. 4 pełne 2 częściowe próba podsumowa nia Kryteria oceny języka i kompozycji maks. 20 Poprawna i nieschematyczna składnia i poprawna fleksja. 6 Na ogół poprawna składnia i fleksja. 4 Mimo błędów składnia i fleksja nie zakłócająca 2 komunikatywności języka. Bogate i zróżnicowane słownictwo i poprawna 8 frazeologia, swobodny i żywy styl. Na ogół wystarczające słownictwo, poprawna 5 frazeologia, komunikatywny styl. Na ogół poprawne słownictwo i na ogół komunikatywny 3 styl. Na ogół bezbłędna ortografia i interpunkcja. 4 Sporadyczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne 2 różnego stopnia. Błędy ortograficzne i interpunkcyjne z przewagą drugorzędnych. Funkcjonalna wobec tematu, spójna, logiczna. 2 Trójdzielna, spójna, graficzne wyodrębnienie głównych części.
5 Część II pisanie tekstu własnego Temat 2: Opisz obraz państwa komunistycznego, przedstawiony w utworze Uładzimira Arłowa Niezależność heta, zwracając uwagę na autorski sposób wypowiedzi.. Rozwinięcie tematu Kryteria. Identyfikacja państwa, o którym mowa w utworze (Białoruska SRR), prawidłowe zdefiniowanie komunizmu (np. jako systemu panującego w Rosji Radzieckiej). 2. Aspekty życia codziennego: - złe zaopatrzenie sklepów; - kolejki po zakup towarów; - brak podręczników szkolnych; - wielonarodowość państwa; - ciężka służba wojskowa; - problemy z wyjazdami za granicę; - zmiany nazw ulic, placów, parków; - ryzyko, które towarzyszy obrzędom religijnym; - donosicielstwo. 3. Opis pracy urzędów i instytucji państwowych: - szpitale (bród, robactwo, brak lekarstw i środków czystości); - upór urzędników; - biurokracja; - stosunki wewnątrz armii wyżywanie się przełożonych; - praca urzędów kontroli (m.in. kontaktów z obcokrajowcami); - szkoły kontrola programów nauczania; - służby celne, służby kontroli: kontrola wyjazdów za granicę. 4. Opis zakresu oddziaływania państwowej propagandy: - ideologizacja programów szkolnych; - reinterpretacja i przeinaczanie historii; - szukanie, tworzenie wrogów zewnętrznych; - utrzymywanie przekonania, że wszystko, co dobre związane jest z Rosją; - tworzenie mitu państwa dobrobytu; - kontrola wyznania i obrządków religijnych. 5. Zwrócenie uwagi na strukturę utworu: zbudowany na zasadzie konsekwentnych powtórzeń, zaprzeczeń, ironii. Punktacja 25 0 4 5 6 7 4 5 6 4 5 0 2
6 2. Składnia i fleksja 3. Słownictwo, frazeologia, styl 4. Ortografia, interpunkcja 5. Kompozycja 6. Przedstawienie wniosków : pełne np. podkreślenie znaczenia braku wolności w ZSRR, sposobów zniewolenia ludzi, podkreślenie wagi końcowego wyznania narratora; częściowe np. stwierdzenie, że komunistyczne państwo próbowało oddziaływać na wszelkie aspekty życia i robić to na różne sposoby; próba podsumowania np. podkreślenie charakterystycznych dla komunizmu sposobów oddziaływania na życie codzienne. 4- pełne 2- częściowe - próba podsumowa nia Kryteria oceny języka i kompozycji maks. 20 Poprawna i nieschematyczna składnia i poprawna fleksja. 6 Na ogół poprawna składnia i fleksja. 4 Mimo błędów składnia i fleksja nie zakłócająca 2 komunikatywności języka. Bogate i zróżnicowane słownictwo i poprawna 8 frazeologia, swobodny i żywy styl. Na ogół wystarczające słownictwo, poprawna 5 frazeologia, komunikatywny styl. Na ogół poprawne słownictwo i na ogół komunikatywny 3 styl. Na ogół bezbłędna ortografia i interpunkcja. 4 Sporadyczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne 2 różnego stopnia. Błędy ortograficzne i interpunkcyjne z przewagą drugorzędnych. Funkcjonalna wobec tematu, spójna, logiczna. 2 Trójdzielna, spójna, graficzne wyodrębnienie głównych części.