OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU WIELICKIEGO ZA ROK 2009

OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU WIELICKIEGO ZA ROK 2009 1

SPIS TREŚCI: STR. 1. Informacje ogólne 3 2. Sytuacja Epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych i zatruć pokarmowych 4 3. Szczepienia 13 4. Higiena lecznictwa 15 5. Higiena Żywności Żywienia i PU 17 6. Higiena Komunalna 31 7. Higiena Pracy 37 8. Higiena Dzieci i Młodzieży 39 9. Oświata Zdrowotna 44 10. Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 48 2

1. INFORMACJE OGÓLNE Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Wieliczce wykonuje zadania z zakresu zdrowia publicznego na terenie powiatu wielickiego poprzez sprawowanie bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej, a także prowadzenie działalności oświatowo zdrowotnej. Nadzór sprawowany jest na obszarze o powierzchni 409 km 2, zamieszkałym przez około 108.767 mieszkańców. Ustawowe zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej realizowane są przez następujące komórki organizacyjne Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Wieliczce: - Oddział Nadzoru Higieny Żywności,Żywieni, Przedmiotów Użytku i Kosmetyków, - Oddział Nadzoru Higieny Komunalnej - Oddział Higieny Pracy, - Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży - Oddział Nadzoru Epidemiologii, - Oddział Nadzoru Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia - Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego. W okresie podlegającym ocenie (wg tabeli nr1 OCENA REALIZACJI ZADAŃ POWIATOWEJ STACJI SANITARNO - EPIDEMIOLOGICZNEJ W WIELICZCE W 2009 r ) liczba obiektów objętych nadzorem wynosiła ogółem 1574, przeprowadzono 2732 kontroli. W wyniku kontroli w związku ze stwierdzonymi naruszeniami wymagań higieniczno zdrowotnych wydano 878 decyzji zarządzających i płatniczych, a także wystawiono 664 rachunki płatnicze na kwotę 57 732,67zł, 153 mandaty na łączną kwotę 29.700 zł. Przeprowadzono 256 dochodzeń epidemiologicznych. Wydano 18 decyzji o chorobach zawodowych. W roku 2009 zorganizowano 1 imprezę oświatowo - zdrowotną w placówce nauczania i wychowania. Pobrano 592 próby do badań laboratoryjnych. W roku sprawozdawczym zarejestrowano 39 wniosków na stan sanitarno techniczny. W ramach Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego dokonano 28 uzgodnień przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, uzgodniono 57 dokumentacji projektowych, dokonano również 165 odbiorów obiektów ( w tym 28 obiektów służby zdrowia). Dodatkowo tutejszy Inspektor w 2009 r. wydał 67 postanowień w odpowiedzi na zapytanie o konieczność sporządzania raportu dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Wydano 5 decyzji oceniających stan sanitarno higieniczny materiałów i wyrobów użytych do budowy sieci wodociągowych, uzgodniono 21 miejscowych projektów planów zagospodarowania przestrzennego i wydano 39 opinii uzgadniających zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w procesie oddziaływania na środowisko. 3

OCENA REALIZACJI ZADAŃ POWIATOWEJ STACJI SANITARNO - EPIDEMIOLOGICZNEJ W WIELICZCE W 2009 r Lp. Rodzaj zadania 2007 2008 2009 1 2 3 4 5 1 Liczba obiektów nadzorowanych 1560 1689 1574 2 Liczba przeprowadzonych kontroli 3165 3315 2732 3 Liczba wydanych decyzji 1060 1191 878 4 Liczba i kwota nałożonych mandatów 137 19 350 zł 191 30 900 zł 153 29,700 5 Liczba unieruchomień obiektów 1 0 0 6 Liczba dochodzeń epidemiologicznych 328 308 256 7 Liczba zgłoszonych chorób zakaźnych 2581 1023 5379 8 9 Procent wszczepienia dzieci młodzieży Liczba decyzji o chorobach zawodowych i 98,5% 97,7% 97% 32 32 18 10 Liczba imprez oświatowo-zdrowotnych 2 1 1 11 Liczba wykonanych pomiarów laboratoryjnych 149 0 0 12 Liczba pobranych prób do badania 821 542 592 13 Liczba wniosków 24 36 39 14 15 Liczba uzgodnionych decyzji środowiskowych Liczba uzgodnień dokumentacji projektowej 59 39 28 51 33 57 16 Liczba odbiorów projektów 134 121 165 4

1. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH W 2009 r. do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce zgłoszono 5395 przypadków chorób zakaźnych (w tym 4694 grypy - 3 przypadki hospitalizowane ), ogółem hospitalizowano 100 przypadków. Spadek zgłoszonych chorób odnotowano w 6 jednostkach chorobowych, w pozostałych był wzrost. Duża różnica w zgłaszalności pojawiła się w przypadku grypy, gdzie odnotowano 4-krotny wzrost zgłoszonych podejrzeń i zachorowań. Spowodowane to było faktycznym wzrostem zachorowań i ogłoszoną światową pandemią grypy. Spadek liczby chorób zakaźnych odnotowano w przypadku : - zatrucia pokarmowe - 1 przypadek a rok 2008-10 przypadków - różyczka - 28 przypadków a rok 2008-47 przypadków - nosiciele anty HCV - 8 przypadków a rok 2008-18 przypadków - choroba meningokokowa - 0 przypadków a rok 2008-1 przypadek - mumps - 9 przypadków a rok 2008-15 przypadków - krztusiec - 7 przypadków a rok 2008-8 przypadków Wzrost zachorowań zanotowano: - biegunki ogółem - 81 przypadków a rok 2008-63 przypadki - grypa ogółem - 4694 przypadków a rok 2008-1253 przypadki - salmonellozy 37 przypadki a rok 2008 33 przypadki - płonica 72 przypadków a rok 2008 54 przypadków - borelioza 20 przypadków a rok 2008 14 przypadków - WZW typu A - 3 przypadki a rok 2008-0 przypadków - WZW typu C - 1 przypadek a rok 2008-0 przypadków - szkarlatyna - 72 przypadki a rok 2008-54 przypadków Z w/w chorób utrzymującą się tendencję wzrostową zarejestrowano w przypadku zachorowań na salmonellozę: CHOROBY ZAKAŹNE PRZECIWKO KTÓRYM PROWADZONE SĄ OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA OCHRONNE. Błonica Od kilku lat nie notuje się zachorowań na błonicę. Dobrze uodpornione są dzieci, natomiast niemal połowa dorosłych jest wrażliwa na błonice; z uwagi na ograniczenie krążenia zarazka w populacji, brak jest stymulowania odporności w sposób naturalny. Ryzyko zachorowania dotyczy ludzi biednych, źle odżywionych i migrantów z Krajów Europy Wschodniej. W obowiązującym Programie Szczepień Ochronnych Minister Zdrowia zaleca podawanie dawek przypominających szczepionki Td (p/błonicy i tężcowi) osobom powyżej 19-go roku życia. Ponadto obowiązujące Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28.11.2005 r, w 5

sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach (Dz. U. Nr 250,poz.2113), zaleca pracodawcom przeprowadzenie szczepień u osób zatrudnionych na stanowiskach związanych z obsługą osób przyjeżdżających z obszarów występowania błonicy lub u osób wyjeżdżający na te obszary. Tężec W roku 2009 nie odnotowano żadnego przypadku zachorowania na tężec na terenie powiatu wielickiego. Przeciw tężcowi uodpornione są dzieci i młodzież do 19 go roku życia dzięki obowiązującemu Programowi Szczepień Ochronnych. U pozostałych osób w miarę wieku następuje spadek odporności z uwagi na to zalecane jest podanie dawek przypominających co 10 lat. Aktualnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28.11.2005r. zaleca pracodawcom szczepienia przeciw tężcowi osób na stanowiskach takich jak: obsługa zwierząt gospodarskich, przy usuwaniu odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych oraz konserwacji urządzeń służących temu celowi, a także na stanowiskach wymagających częstego kontaktu z glebą. Krztusiec W omawianym 2009 roku zanotowano 7 zachorowań na krztusiec ( 8 przypadków w 2008 r.). Dwoje dzieci do 15-go roku życia 1 szczepione, 1 nie szczepione, zwolnione przez lekarza, 5 osób dorosłych brak danych o szczepieniu. Nadmienić należy, że w aktualnym kalendarzu szczepień istnieje obowiązek szczepień przeciw krztuścowi do 6. roku życia tj. 3 pierwsze dawki w odstępach 6-8 tygodniowych, czwarta dawka (uzupełniająca ) w 16-18 m. ż. i ostatnia w 6 rok życia ( dawka przypominająca ). Poliomyelitis i ostre porażenie wiotkie. Na terenie powiatu wielickiego w 2009r. nie odnotowano zachorowań na poliomyelitis, natomiast wystąpiło 1 zachorowanie na ostre porażenie wiotkie u dziecka w wieku 14- tu lat, hospitalizowane, nastąpił pełny powrót do zdrowia. Różyczka W roku 2009 zarejestrowano 28 przypadków zachorowań, nie hospitalizowane. Większość zachorowań dotyczyła dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. Spośród zgłoszonych 28 przypadków - 24 to osoby nie zaszczepione. Nie odnotowano przypadków różyczki wrodzonej. 6

Wirusowe zapalenie wątroby typu B Nie zgłoszono w analizowanym okresie przypadku zachorowania na WZW typu B. Program Szczepień Ochronnych przewiduje nieodpłatne szczepienia dla noworodków, dzieci w 14 roku życia oraz studentów Akademii Medycznej i pomaturalnych szkół medycznych oraz osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia, osób z bliskiego otoczenia chorych na WZW B lub nosicieli antygenu HBs Ag, osób z przewlekłym uszkodzeniem wątroby i dializowanych, dla osób zakażonych HIV i dzieci z wrodzonym lub nabytym defektem odporności oraz operowanych z wyłączeniem krążenia ustrojowego. Od roku 2004 rozszerzono Program Szczepień dla osób z przewlekłym uszkodzeniem wątroby co wpływa na zabezpieczenie tej grupy osób przed zachorowaniem. Szczepienia wskazane są również pracownikom mającym kontakt z materiałem zakaźnym (biologicznym, pochodzenia ludzkiego) szczepienia te powinny być finansowane przez pracodawcę. W 2009 roku tutejszy Inspektor skierował do szczepień bezpłatnych 10 osób z otoczenia nosicieli WZW typu B, oraz 1 osobę dorosłą chorą na WZW C. Wścieklizna W 2009 r. na terenie powiatu wielickiego przeprowadzono 76 wywiadów epidemiologicznych u osób pokąsanych przez zwierzęta ( 67 psy, 5 koty, 1 kret, 1 lis, 2 - szczur ). Nadzorowano przebieg szczepień przeciwko wściekliźnie u 27 pokąsanych przez nieznane zwierzę, w pozostałych 49 przypadkach nie było konieczności prowadzenia szczepień w wyniku przedstawionego zaświadczenia weterynaryjnego z obserwacji zwierząt w kierunku wścieklizny. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28.11.2005 w sprawie wykazu stanowisk oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym lub zatrudnionych na tych stanowiskach przewiduje objęcie szczepieniami osoby zatrudnione na stanowiskach związanych z diagnostyką wścieklizny u zwierząt lub na stanowiskach wymagających kontaktu z nietoperzami. Szczepienia te są finansowane przez pracodawcę. W 2009 roku na terenie powiatu wielickiego nie zarejestrowano szczepień profilaktycznych. Świnka (mumps). W roku 2009 odnotowano 9 przypadków zachorowań, zaszczepionych osób było 5 (wszystkie osoby leczone ambulatoryjnie), zaobserwowano spadek w stosunku do 2008 roku, w którym odnotowano 15 przypadków. Od 2004 wprowadzono do obowiązkowego programu szczepień uodpornienie przeciwko śwince dla dzieci w drugim jak i w dziesiątym roku życia w szczepionce skojarzonej łącznie z odrą i różyczką. 7

Ospa wietrzna W roku 2009 zarejestrowano 345 przypadków a w roku 2008-619 zachorowań, zaobserwowano znaczny spadek zachorowań. Większość zachorowań dotyczy dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. Okresowy wzrost zachorowań spowodowany jest spadkiem uodpornionych. Główny Inspektor Sanitarny nie przewiduje szczepień obowiązkowych. Szczepienie przeciwko ospie wietrznej zalecane jest wyłącznie dzieciom z obniżoną odpornością w przebiegu ciężkich i przewlekłych chorób. Zapobieganie polega na izolacji chorych, przestrzegania zasad higieny w kontakcie z chorym i przedmiotami w jego otoczeniu. Szkarlatyna (płonica) Wzrosła ilość zachorowań na szkarlatynę z 54 przypadków w 2008r. do 72 w 2009. Dzieci były leczone wyłącznie ambulatoryjnie. Chorowały głównie w wieku przedszkolnym. Nie odnotowano ognisk rodzinnych. Neuroinfekcje Zachorowania na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych spadły z 10 w 2008 r. do 5 w 2009r. Wszystkie przypadki hospitalizowano, Zgłoszone przypadki dotyczyły wirusowego (2), bakteryjnego (3, w tym jedno wywołane przez Streptococcus pneumonia).w każdym przypadku zarejestrowano pełny powrót do zdrowia, nie odnotowano powikłań. Wystąpił 1 przypadek zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu u osoby zatrudnionej przy wyrębie drzewa. Chory nie był szczepiony przeciwko kleszczowemu zapaleniu opon mózgowordzeniowych. Zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe W roku 2009 zarejestrowano ogółem 119 przypadków zatruć pokarmowych i zakażeń jelitowych o etiologii bakteryjnej i wirusowej, a w 2008r - 106 przypadków, co świadczy o wzroście wyżej wymienionych zachorowań. Ze 119 ogółem zarejestrowanych zróżnicowano: 37 zakażenia pałeczką salmonelli,5 Escherichia coli, 2 Yersinia entrocolitica, 39 przez rota wirus, 1 przez noro wirusy, 1 wywołane przez Campylobacter,1 wywołane przez gronkowca, 33 biegunek i zapaleń żołądkowo jelitowe u dzieci do lat dwóch. Zarejestrowano dwa zatrucia zbiorowe : 1. Zatrucie grupy uczniów gimnazjum w Dobranowicach 22 osoby - o nieustalonym czynniku etiologicznym (pobyt uczniów na wycieczce pod Wrocławiem). 8

2. Zatrucie w domu prywatnym w Wieliczce 8 osób - czynnikiem etiologicznym była salmonella enteritidis. Biegunki u dzieci do lat dwóch Zarejestrowano łącznie 49 przypadków zachorowań z czego 30 o etiologii wirusowej. W porównaniu z 2008 r, w którym odnotowano ogółem 35 przypadków zaobserwowano wzrost zakażeń. Od 2008 roku w programie szczepień ochronnych zaleca się szczepienie przeciwko rotawirusom u dzieci do 24 tygodnia życia. W 2009 roku zarejestrowano 188 dzieci zaszczepionych szczepionką zalecaną ( rok 2008 87 dzieci ). Wirusowe zapalenie wątroby typu A W roku 2009 odnotowano 3 przypadki zachorowań u osób dorosłych na terenie powiatu wielickiego, hospitalizowane, pełny powrót do zdrowia. Program szczepień ochronnych zaleca szczepienia przeciw WZW typu A niektórym grupom zawodowym zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, także osobom zawodowo wyjeżdżającym do krajów rozwijających się o wysokiej zapadalności na WZW typu A oraz na stanowiskach pracy przy usuwaniu odpadów komunalnych, nieczystości ciekłych lub konserwacji urządzeń służących temu celowi, także dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży szczególnie rozpoczynającym naukę w szkole podstawowej, które nie chorowały na WZW typu A. W omawianym okresie zaszczepiono 10 osób ( dzieci od 0 do 9 roku życia - 2, od 9 do 14 r. życia -2, od 20 lat i powyżej - 6 osób ). Wirusowe zapalenie wątroby typu C W roku 2009 zgłoszono 1 zachorowanie na WZW typu C, zarejestrowano 8 przypadków nosicielstwa p/hcv. Ocenia się, że około 70 80 % przypadków WZW typu C przebiega bezobjawowo i w procesie mało aktywnym może trwać 20 30 lat, co stwarza trudności w rozpoznaniu i powoduje niedoszacowanie liczby zachorowań. Nie bez znaczenia jest też mała dostępność badań serologicznych krwi potwierdzających zakażenie HCV tj. badanie RNA HCV u osób u których w podstawowym badaniu stwierdzono p/ciała anty HCV. Brak szczepień przeciw WZW typu C sprawia, że jedyną drogą zapobiegania są działania niespecyficzne między innymi rygorystyczne przestrzeganie zasad reżimu sanitarnego, postępowania aseptycznego przy wykonywaniu zabiegów z naruszeniem ciągłości tkanek. 9

Posocznica ( sepsa ) i Choroba meningokokowa W 2009 r. nie zgłoszono ani jednego przypadku posocznicy i choroby meningokokowej. Grypa W roku 2009 odnotowano ogółem 4694 zgłoszeń zachorowań lub podejrzeń zachorowań na grypę sezonową, w tym 3 przypadki hospitalizowane. Szczyt zgłoszeń odnotowano w pierwszym i czwartym kwartale 2009 roku. W zapobieganiu zachorowaniom dużą rolę odgrywają szczepienia ochronne. Szczepionka ważna tylko w danym sezonie zalecana jest szczególnie osobom starszym, w stanach obniżonej odporności, przewlekle chorym, a także niektórym grupom zawodowym (pracownicy służby zdrowia, szkół, handlu, transportu, budownictwa i innych mających kontakt z dużą liczbą ludzi i pracujących na otwartej przestrzeni. Na terenie powiatu wielickiego w 2009 roku zaszczepiono ogółem 1924 ( w tym - dzieci do lat 14 191, dorosłych - 1733 ). Zaobserwowano wzrost zachorowań na grypę, w 2009r. zarejestrowano 4694 przypadków w tym 3 osoby hospitalizowane (2008r. na 1253zachorowań nie było hospitalizowanych). A (H1N1) Dotychczas odnotowano 2 przypadki zachorowania na grypę typu AH1N1 oba hospitalizowane i potwierdzone badaniami laboratoryjnymi. W związku z ogłoszoną pandemią grypy AH1N1 przez WHO Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Wieliczce zamieścił niezbędne Zalecenia Głównego Inspektora Sanitarnego dla dyrektorów, nauczycieli i opiekunów w placówkach nauczania i wychowania, dla rodziców, dla dzieci i młodzieży, dla kobiet w ciąży, dla podróżnych, dla zakładów pracy zawierające zasady postępowania. W ROKU 2009 KONTYNUOWANO REALIZACJĘ PROGRAMÓW WHO W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA I ZWALCZANIA CHORÓB ZAKAŹNYCH TJ: 1. Program eliminacji odry i różyczki: WHO zakłada w 51 krajach Europy do 2010 r. przerwanie transmisji wirusa odry i potwierdzenie jego eliminacji. Polska przyjęła rezolucję o udziale w programie eliminacji odry i różyczki wrodzonej. Założenia dotyczą nadzoru nad zachorowaniami i laboratoryjną weryfikacja podejrzeń o zachorowanie na odrę w tym zróżnicowanie z różyczką, izolację i weryfikację szczepów wirusa odry z potwierdzonych przypadków w 10

celu odróżnienia szczepów rodzimych i importowanych, co służy udokumentowaniu eliminacji odry w kraju i w regionie, oraz uzyskanie wysokiego odsetka osób zaszczepionych dwoma dawkami szczepionki przeciw odrze i różyczce. Strategia eliminacji odry obejmuje niezwłoczne zgłaszanie przypadków podejrzenia odry do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, potwierdzonego badaniem w kierunku przeciwciał przeciwodrowych w klasie IgM i izolacją wirusa odry w materiale biologicznym. Równocześnie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nadzoruje odsetek zaszczepienia dzieci przeciw odrze dwiema dawkami, który powinien wynosić co najmniej 95%. W powyższej sprawie skierowano do wszystkich podległych placówek służby zdrowia, a zwłaszcza lekarzy pierwszego kontaktu informację o zasadach programu i wynikających z niego obowiązkach lekarzy. Ponadto prowadzone są bieżące kontrole stanu zaszczepienia dzieci w poszczególnych placówkach. W ramach realizacji programu WHO podejmowane są następujące kroki: - przeprowadzane jest dochodzenie epidemiologiczne w środowisku chorego, - pobiera się materiał kliniczny w celu potwierdzenia lub wykluczenia odry tj.- krew (badanie w kierunku przeciwciał odrowych w klasie IgM) lub wymaz z nosogardzieli. W roku 2002 region europejski w tym Polska została uznana za kraj wolny od poliomyelitis. W wyniku zmian w obowiązującym Programie Szczepień Ochronnych tj. wprowadzania skojarzonej szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce w 2-gim i 10-tym roku życia stan uodpornienia dzieci i młodzieży powinien osiągnąć wymagany w programie poziom co najmniej 95%. Na terenie naszego powiatu odsetek ten w 2008r wyniósł 95,7%. 2. Program eradykacji poliomyelitis. W roku 2002 region europejski w tym Polska została uznana za kraj wolny od poliomyelitis. Program dalszej eradykacji zakłada wykorzenienie poliomyelitis i zachorowań spowodowanych szczepami zawartymi w szczepionce doustnej, do całkowitej eliminacji szczepów krążących w środowisku człowieka. Realizacja programu oparta jest na nadzorze nad wykonawstwem szczepień ochronnych (wymagane jest uzyskanie i utrzymanie wysokiego 95% odsetka uodpornienia dzieci p/polio), oraz nadzorze i monitorowaniu przypadków ostrych porażeń wiotkich u dzieci do lat 15. Istnieje jednak ryzyko zawleczenia tej choroby do krajów wolnych od zachorowań (w tym Polski) w związku z czym prowadzona jest ścisła współpraca Państwowej Inspekcji Sanitarnej z oddziałami hospitalizującymi dzieci z ostrymi porażeniami wiotkimi 11

EPIDEMIOLOGIA ZGŁOSZONYCH CHORÓB ZAKAŹNYCH W POWIECIE WIELICKIM W LATACH 2007-2009 Lp. Rodzaj choroby 2007 2008 2009 zach/hosp zach/hosp zach/hosp 1 2 4 5 6 1 Salmonellozy 30/26 33/28 37/30 2 Biegunki 76/54 63/56 81/51 3 Zatrucia pokarmowe 22/2 10/0 1/1 4 Tężce 0/0 1/1 0/0 5 Krztusiec 1/0 8/2 7/1 6 Szkarlatyna 66/1 54/0 72/0 7 Zapalenie opon 8/8 11/11 5/5 8 Zapalenie mózgu 0/0 1/1 0/0 9 Borelioza 15/1 14/1 20/1 10 Pokąsani p/zwierzęta 73/0 99/0 76/0 11 Ospa 375/4 619/2 345/4 12 Różyczka 56/0 47/0 28/0 13 WZW A 0/0 0/0 3/3 14 WZW B 2/2 0/0 0/0 15 WZW C 0/0 1/1 1/1 16 Świnka 4/0 15/0 9/0 17 Mononukleoza 5/3 5/3 0/0 18 Tasiemczyca 0/0 1/0 0/0 19 Grypa ogółem 1784/0 1253/0 4694/3 20 Nowo wykryte HCV 48/0 18/0 8/0 21 Posocznica (sepsa) 2/2 0/0 0/0 22 Choroba meningokokowa 2/2 1/1 0/0 23 Inne 0/0 0/0 8/0 OGÓŁEM 2569/105 2254/107 5395/100 uwaga: w poszczególnych kolumnach liczby oznaczają liczbę zgłoszonych zachorowań/liczbę hospitalizowanych 12

ANALIZA WYKONANIA SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH W ROKU 2009 Wykonawstwo szczepień ochronnych zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień na 2009r na terenie powiatu wielickiego uległo obniżeniu w poszczególnych grupach wiekowych w porównaniu do roku 2008. ( tab. nr 3). Spadek spowodowany jest prawdopodobnie ; - większość dzieci dopiero w drugiej połowie roku osiąga wiek wskazany w programie szczepień ochronnych co w 2009r zbiegło się w czasie również ze znacznym wzrostem zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne. Działalność lekarzy z poradni dziecka zdrowego została przesunięta na poradnię dziecka chorego. - narastający spadek wyszczepienia młodzieży szkolnej spowodowany jest przeniesieniem szczepień ze szkół do przychodni. Należy zauważyć, że duża ilość uczniów uczęszcza do szkół poza naszym powiatem co wiąże się z trudnością skutecznego powiadamiania młodzieży do przybycia do przychodni. NIEPOŻĄDANE ODCZYNY POSZCZEPIENNE (NOP) W roku 2009 na terenie powiatu wielickiego zarejestrowano 3 odczyny poszczepienne, po których nastąpił pełny powrót do zdrowia. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem w sprawie zgłaszania NOP, placówki służby zdrowia na terenie, których rozpoznano odczyn obowiązane są do natychmiastowego zgłoszenia tego faktu do terenowo podległego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. GOSPODARKA PREPARATAMI SZCZEPIONKOWYMI Wykonywanie kwartalnych sprawozdań ze zużycia szczepionek przez świadczeniodawców odbierających preparaty w Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Wieliczce pozwala na ciągły nadzór nad prawidłowym ich wykorzystaniem. Każdy punkt zaopatrzony jest w lodówkę, prowadzony jest monitoring temperatury (rejestr sprawdzania wartości temperatury w lodówce 2 razy na dobę). Na każdym etapie transportu preparatów szczepionkowych nadzorowane jest prawidłowe zachowanie łańcucha chłodniczego. W roku 2009 dla potrzeb realizacji zadań Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Wieliczce w zakresie szczepień ochronnych do magazynu i dalszej dystrybucji pobrał 13 028 sztuk szczepionek na kwotę 153 712,15 zł. SZCZEPIENIA ZALECANE: Wśród szczepień zalecanych widoczne tendencje wzrostowe odnotowano w szczepieniach p/biegunce rotawirusowej, p/grypie zarówno u dzieci jak i dorosłych, p/ospie wietrznej, p/kleszczowemu zap. mózgu. Z uwagi na wysoki odsetek zapadalności na raka szyjki macicy w Polsce z inicjatywy Starostwa na terenie powiatu wielickiego rozpoczęto akcje szczepień p/ zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) akcja cieszy się dużym zainteresowaniem. Ze szczepień w 2009r. skorzystały już 196 dziewczynki w wytypowanej grupie wiekowej tj.12 r.ż. Analiza wykonawstwa szczepień p/ HPV w poszczególnych gminach : gmina Wieliczka gmina gmina Gdów gmina Biskupice gmina Kłaj Niepołomice 101 osób 2 osoby 54 osoby 7 osób 32 osoby 13

ANALIZA WYKONANIA SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH W POWIECIE WIELICKIM W LATACH 2007 2009 Rok życia(rocznik obowiązujący w 2008r 1 rok życia 2 rok życia 3 rok życia 6 rok zycia Rodzaj szczepienia PSSE Wieliczka PSSE Wieliczka PSSE Wieliczka Różnice 2008/2009 2007 2008 2009 WZW B 2+3 x 94,0 94,1 91,5-2,6 DTP 3 x 58,8 58,9 55,3-3,6 Polio 2 x 59,1 59,2 58,3-0,9 HIB niepełne 56,7 58,4 55,6-2,8 WZW B 2+3 x 99,8 99,8 99,9 +0,1 DTP 3+4 x 98,4 98,6 96,7-1.9 Polio 2+3 x 98,4 98,5 98,0-0,5 MMR 89,1 89,5 89,1-0,4 HIB 85,8 97,4 97,5 +0,1 DTP 4 x 97,0 98,4 99,7 +1,3 Polio 3 x 96,8 98,4 99,2 +0,4 MMR/odra 98,0 98,1 98,1 0 DT 5 x 89,1 89,2 89,0-0,2 Krztusiec 5 x 89,1 89,2 89,0-0,2 Polio 4 x 89,1 89,2 89,0-0,2 DT 5 x 97,6 97,6 92,8-4,8 7 rok życia Krztusiec 5 x 97,6 97,6 92,8-4,8 Polio 4 x 97,6 97,6 92,0-4,8-4,1 10 rok życia MMR 92,4 93,2 89,1-1,1 11 rok życia MMR dziewczęta 98,1 97,8 96,7 14 rok życia Td 97,1 97,2 82,9-14,3 15 rok życia WZW B 2+3 x 98,8 98,9 100 +1,1 19 rok życia Td 92,6 89,4 70-19,4 Szczepienia zalecane: Szczepienia zalecane 2007 2008 2009 Neisseria meningitidis 571 osoby (meningokoki) 0-19 roku życia 620 osób 2058 osób Neisseria meningitidis powyżej 19 roku życia 12 16 2 p/grypie 0 14 roku życia 132 123 191 p/grypie powyżej 14 roku życia 1249 1242 1733 p/biegunce rotawirusowej 25 87 188 p/ospie wietrznej 4 6 28 p/kleszczowe zap. mózgu 13 39 56 p/zakażeniom Streptococcus 378 161 462 pneumoniae p/zak.wirusem brodawczaka ludzkiego - 4 196 14

OCENA STANU SANITARNEGO ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ Pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce znajdują się 133 placówki służby zdrowia, należą do nich następujące grupy obiektów: - lecznictwo zamknięte 1 - lecznictwo otwarte 46 - gabinety prywatne 74 - inne obiekty świadczące usługi związane z obszarem działalności medycznej - 12 Kontrole przeprowadzone są głównie w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, ale także wykonywane są kontrole interwencyjne, akcyjne, tematyczne. Nadzór sanitarny jest sprawowany oparciu o obowiązujące przepisy prawne i wytyczne GIS z wykorzystaniem obowiązujących procedur kontrolnych (protokoły i załączniki dla poszczególnych grup obiektów). LECZNICTWO ZAMKNIĘTE Pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce znajduje się 1 obiekt tj. Poradnia Zdrowia Rodziny,,LIFE Niepołomice Pl. Zwycięstwa 6. W trakcie nadzoru nad placówkami Lecznictwa Zamkniętego szczególną uwagę zwracano na następujące zagadnienia: -stan techniczny pomieszczeń i urządzeń mający wpływ na stan sanitarno-higieniczny, -higieniczne i chirurgiczne mycie rąk -procesy dezynfekcji i sterylizacji, mycie, suszenie i pakowanie narzędzi, materiałów medycznych, jak również dokumentowanie procesów sterylizacji -postępowanie z odpadami medycznymi -postępowanie z czystą, brudną bielizną -sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń postępowania po ekspozycji -przestrzeganie przez personel w obowiązujących obiektach procedur sanitarnohigienicznych. Przeprowadzono 3 kontrole sanitarne. W CZASIE KONTROLI STWIERDZONO: Pomieszczenia o małej kubaturze, niskie zlokalizowane częściowo w przyziemiu. Pokoje dla pacjentek 1 i 2 osobowe-odmalowane, czyste, łazienki i toalety bez zastrzeżeń. Brak centralnej sterylizatorni, wydzielone pomieszczenie na autoklaw. Stan techniczny urządzeń i sprzętu dobry. Sposób postępowania w zakresie gromadzenia odpadów medycznych w miejscu ich wytwarzania jest prawidłowy. Stosowane są twardo-ścienne, bezzwrotne pojemniki na igły i strzykawki, opisane datą otwarcia i zamknięcia pojemnika. Odpady odbierane są bezpośrednio po zabiegu na zgłoszenie telefoniczne przez przewoźnika- firma SANUTIL s. c. Kraków ul. Focha 30, dokumentacja odbioru odpadów prawidłowa. Usługi pralnicze dla szpitala w Niepołomicach świadczy Firma Handlowo Usługowa,,Wiki Niepołomice- bez zastrzeżeń. 15

Sprzątanie szpitala odbywa się we własnym zakresie przed zaplanowanymi zabiegami ginekologicznymi i porodami oraz po ich wykonaniu. W obiekcie wydzielone jest pomieszczenie do przechowywania sprzętu - zamykane. Placówka posiada opracowane i wdrożone procedury sprzątania i dezynfekcji poszczególnych pomieszczeń w zależności od stref czystości mikrobiologicznej. LECZNICTWO OTWARTE Pod nadzorem jest 46 obiektów. Przeprowadzono 74 kontrole sanitarne w (NZOZ, POZ, SPZLO). Dezynfekcja narzędzi i sprzętu prowadzona jest na bieżąco wg. opracowanych procedur. Preparaty dezynfekcyjne uzupełniane na bieżąco. W wyniku przeprowadzonego nadzoru sanitarnego na 74 wykonane kontrole najczęściej powtarzające się uchybienia to: - brak właściwych oznakowań roztworów dezynfekcyjnych - brak właściwego postępowania ze sprzętem do sprzątania - brak właściwej temperatury przechowywania odpadów. W czasie nadzoru nad prawidłowością gospodarowania odpadami medycznymi stwierdzono, że odpady te zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dn. 23 sierpnia 2007r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi(dz. U. Nr 162, poz. 1153) segregowane są w miejscach ich powstawania i gromadzone w oznakowanych pojemnikach. Placówki posiadają umowy na transport odpadów do utylizacji podpisane z prywatnymi koncesjonowanymi firmami, oraz prowadzą ewidencję ilości przekazywanych odpadów. W porównaniu z rokiem ubiegłym obserwuje się systematyczną poprawę warunków sanitarno- technicznych w nadzorowanych placówkach na terenie powiatu wielickiego. W 2008 roku ukazało się Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 lutego 2008 zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. z dnia 25 lutego 2008), które daje możliwości przedłużenia okresu dostosowania obiektów do wymogów w/w rozporządzenia (zawartych we wcześniej opracowanych programach dostosowawczych) do dnia 31. XII.2012r. GABINETY PRYWATNE Pod nadzorem Sekcji Higieny Lecznictwa w 2009 roku znajdowały się 74 gabinety prywatne. Ogółem w tej grupie obiektów przeprowadzono 74 kontrole sanitarne w skontrolowanych gabinetach stan sanitarno higieniczny nie budził zastrzeżeń. W gabinetach sukcesywnie podnoszony jest standard w zakresie wyposażenia w sprzęt medyczny. Zaopatrzenie w asortyment środków dezynfekcyjnych i ich zastosowanie w sprzęt jednorazowego użytku nie budził zastrzeżeń. 16

OCENA STANU SANITARNEGO OBIEKTÓW ŻYWIENIOWO-ŻYWNOŚCIOWYCH, MATERIAŁÓW I WYROBÓW DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ W roku 2009 wg ewidencji zarejestrowano 1061 obiekty ( w tym 265 środków transportu), z czego skontrolowano 685 obiektów, co stanowi 78,37 % (w roku 2008 90,25 %). Przeprowadzono 1242 kontrole sanitarne w tym 243 kontrole interwencyjne, wydano 481 decyzji administracyjnych oraz 104 decyzje odbiorowe. Sklasyfikowano 602 zakłady, z czego 11 obiektów sklasyfikowanych zostało jako niezgodne, tj.1,25% (w roku 2008-2,44%). Klasyfikacje obiektów przeprowadzane były na arkuszach oceny stanu sanitarnego. Nałożono 151 mandatów karnych na kwotę 29500,00 zł. Pobrano do badania łącznie 213 prób, z czego zakwestionowano 6 prób. SEKCJA HIGIENY ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA, PRZEDMIOTÓW UŻYTKU I KOSMETYKÓW Lp. Rodzaj zadania 2009 2008 2007 1 Liczba obiektów 1061 1022 920 2 Liczba kontroli 1242 1579 1403 3 4 5 6 Liczba wydanych decyzji 481 628 594 Mandaty: liczba kwota 151 29500 190 30700 137 19350 Liczba upomnień 0 0 8 Liczba pobranych prób żywienia 213 249 318 W 2009 roku na 20 grup nadzorowanych obiektów żywnościowo - żywieniowych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością: w 1 grupie odnotowano wzrost liczby obiektów sklasyfikowanych na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego i ocenionych jako obiekty niezgodne, w 1 grupie liczba obiektów niezgodnych nie zmieniła się, w 4 grupach odnotowano spadek liczby obiektów sklasyfikowanych na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego i ocenionych jako obiekty niezgodne, w pozostałych 14 grupach liczba nie uległa zmianie i utrzymała się na poziomie 0. W przypadku jednej grupy obiektów z tabeli, wzrost obiektów niezgodnych z wymaganiami został spowodowany: 17

Piekarnie Liczba zakładów nie zmieniła się w porównaniu do roku 2008 tzn. wynosiła 22 w 2009 roku. Jeden zakład zaprzestał działalności oraz jeden zakład został zatwierdzony, jednakże nie podjął produkcji w 2009 r. Skontrolowano 21 zakładów, przeprowadzono 40 kontroli sanitarnych i kontroli sprawdzających. Nie pobierano prób do badań laboratoryjnych. Wydano 13 decyzji administracyjnych. Nałożono 8 mandatów karnych na kwotę 2000,00 zł. W wyniku sklasyfikowania 2 obiekty zaliczono do obiektów niezgodnych, o złym stanie sanitarnym, 4 zakłady posiadają wdrożony system HACCP. Najczęściej występujące uchybienia: - brak czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu - brak stosowania zasad GHP/GMP - zły stan sanitarno- techniczny obiektu Sklepy spożywcze Liczba sklepów zwiększyła się z 364 w roku 2008 do 368 w 2009 r. Skontrolowano 314 obiektów, sklasyfikowano 272 obiekty. Przeprowadzono 564 kontroli sanitarnych i kontroli sprawdzających. Wydano 47 decyzji administracyjnych, nałożono 78 mandatów karnych na kwotę 14 000zł. Do badań pobrano 170 prób żywności, z czego 3 zostały zakwestionowane. W wyniku przeprowadzonych klasyfikacji oceny stanu sanitarnego- 8 sklepów zaliczono do obiektów o złym stanie sanitarnym. W 9 obiektach wdrożono system HACCP. Najczęściej stwierdzane uchybienia to: - brak identyfikacji produktów - brak zachowania łańcucha chłodniczego - obecność przeterminowanych artykułów spożywczych w sprzedaży - zły stan sanitarny obiektów - brak stosowania zasad GHP Zakłady żywienia zbiorowego otwartego Ilość obiektów żywienia zbiorowego w roku 2009 zmniejszyła się o 3 obiekty w stosunku do liczby obiektów w 2008r. i wynosiła 139, w tym 30 zakładów małej gastronomii. Skontrolowano 116 zakładów i 22 zakłady małej gastronomii, sklasyfikowano 108 zakładów w tym 18 zakładów małej gastronomii. Przeprowadzono 223 kontrole sanitarne i kontrole sprawdzające i 36 kontroli w zakładach małej gastronomii, w wyniku których wydano 16 decyzji administracyjnych w tym 1 decyzja w małej gastronomii. Za uchybienia stwierdzone 18

podczas kontroli nałożono 45 mandatów karnych na kwotę 9650,00 zł w tym 4 na 600,00 zł w obiektach małej gastronomii. W wyniku przeprowadzonych klasyfikacji na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego, 1 obiekt oceniono jako o złym stanie sanitarnym. Najczęściej stwierdzane uchybienia to: - brak identyfikacji produktów - brak zachowania łańcucha chłodniczego - zły stan sanitarny obiektów W 11 obiektach wdrożono system HACCP. Ciastkarnie W roku 2009 liczba nadzorowanych zakładów wyniosła 10 tyle samo co w 2008 r. Skontrolowano i sklasyfikowano 10 zakładów. Przeprowadzono 19 kontroli sanitarnych i kontroli sprawdzających, w wyniku stwierdzonych uchybień nałożono 4 mandaty karne na kwotę 650,00 zł. Do badań mikrobiologicznych pobrano 20 prób, z których 3 były kwestionowane. Wydano 4 decyzje administracyjne. Kioski spożywcze Liczba kiosków w 2009 roku według ewidencji nie zmieniła się i wynosiła 62, z czego 45 zostało skontrolowanych a sklasyfikowanych na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego 35 obiekty. Przeprowadzono 54 kontrole sanitarne i kontrole sprawdzające. Wydano 1 decyzję administracyjną. Nałożono 7 mandatów karnych na kwotę 1150,00 zł. Magazyny hurtowe Liczba hurtowni w porównaniu z rokiem ubiegłym zmieniła się i wyniosła 28 zakładów (w2008r-26), skontrolowano 23 obiekty, 21 sklasyfikowano. Przeprowadzono 44 kontrole sanitarne. Pobrano 4 próby do badań laboratoryjnych.w wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, nałożono 1 mandat karny na kwotę 100,00 zł.,wydano 3 decyzje administracyjne. W 4 obiektach wprowadzony jest system HACCP. Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego Liczba obiektów w roku 2009 objętych nadzorem wyniosła 60, a w 2008-50. Skontrolowano i sklasyfikowano 55 zakładów. Przeprowadzono 107 kontroli sanitarnych i kontroli sprawdzających. W wyniku nieprawidłowości wydano 7 decyzji administracyjnych oraz nałożono 4 mandaty karne na kwotę 950,00 zł. W 7 obiektach wdrożono HACCP. Stołówki w szkołach Liczba stołówek w szkołach wynosiła 12. Skontrolowano i sklasyfikowano 12 nadzorowanych stołówek, przeprowadzono 21 kontroli sanitarnych. W wyniku uchybień 19

wydano 4 decyzje administracyjne. Nałożono 1 mandat na kwotę 100 zł. Pobrano do badania 1 próbę żywności oraz 2 wymazy z powierzchni. Wyniki badań niekwestionowane. Stołówki w przedszkolach Liczba stołówek w porównaniu z rokiem ubiegłym zmieniła się i wyniosła 31, w 2008 roku pod nadzorem było 25 stołówek ( w tym 6 z żywieniem w systemie cateringowym). Skontrolowano i sklasyfikowano 30 obiektów. Przeprowadzono 60 kontroli sanitarnych, wydano 2 decyzje administracyjne. W 4 przedszkolach wprowadzono system HACCP. Stołówki pracownicze W 2009 r., w nadzorze znajdowały się 4 stołówki pracownicze, skontrolowano i sklasyfikowano 4 obiekty. Przeprowadzono 7 kontroli sanitarnych i sprawdzających. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości nałożono 1 mandat karny na kwotę 150,00 zł. Jedna stołówka posiada wdrożony system HACCP. Stołówki w domach opieki społecznej Nadzorowano 2 stołówki w domach opieki, które skontrolowano i sklasyfikowano. Przeprowadzono 4 kontrole sanitarne. Wydano 1 decyzję administracyjną. Bufety W roku 2009 nadzorowano 6 bufetów, które skontrolowano, sklasyfikowano 5 obiektów, przeprowadzono 8 kontroli sanitarnych i kontroli sprawdzających. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości nałożono 1 mandat na kwotę 200 zł. Stołówki w domach dziecka i młodzieży W roku 2009 nadzorowano 1 stołówkę, którą skontrolowano i sklasyfikowano. Przeprowadzono 3 kontrole sanitarne. Bloki żywienia w szpitalach W roku 2009 nadzorowano 1 blok żywienia w szpitalu: żywienie w systemie cateringowym. Przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną. Szpital posiada umowę na dostawę posiłków w systemie cateringowym. Posiłki dostarczane są codziennie w naczyniach jednorazowych w zależności od ilości pacjentek. Po dostarczeniu posiłków osoba odpowiedzialna za dystrybucję posiłków przenosi z kuchenki rozdzielczej bezpośrednio do 20

pacjentek posiłki w naczyniach jednorazowych. Ilość żywionych osób w tym systemie: do 5 osób dziennie. Stan sanitarny w porównaniu z rokiem ubiegłym nie uległ zmianie. Wytwórnie makaronów W roku 2009 liczba wytwórni makaronów w porównaniu z 2008 r. nie zmieniła się i wynosiła 4, które skontrolowano i sklasyfikowano. Przeprowadzono 4 kontrole sanitarne, 2 obiekty posiadają wdrożony system HACCP. Wydano 1 decyzję administracyjną. Wytwórnie lodów W roku 2009 nadzorowano 2 wytwórnie lodów. Skontrolowano i sklasyfikowano 2 obiekty w których przeprowadzono 4 kontrole. W wyniku stwierdzonych uchybień nałożono 1 mandat karny na kwotę 200,00 zł. Automaty do lodów Pod nadzorem znajdowały się 3 automaty do lodów, skontrolowano 3 oraz przeprowadzono trzy klasyfikacje. Przeprowadzono ogółem 4 kontrole sanitarne. W ramach urzędowej kontroli żywności pobrano do badania w kierunku mikrobiologii 4 próby lodów. Próby nie były kwestionowane. Przetwórnie owocowo -warzywne i grzybowe. W roku 2009 pod nadzorem znajdowały się dwie przetwórnie grzybów suszonych. Skontrolowano i sklasyfikowano 2 obiekty, w których przeprowadzono 4 kontrole. Pobrano do badania 2 próby grzybów, w tym jedna była kwestionowana. Wytwórnie napojów bezalkoholowych i rozlewnie piwa. W 2009 roku nadzorowano 2 obiekty, 1obiekt skontrolowano i sklasyfikowano oraz 1 obiekt zatwierdzono. Przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną. W 1 zakładzie system HACCP. Zakłady garmażeryjne W roku 2009 nadzorowano 6 zakładów garmażeryjnych tyle samo co w 2008 roku. 21

Skontrolowano 6 i sklasyfikowano 6 zakładów. Przeprowadzono 13 kontroli sanitarnych i kontroli sprawdzających. W wyniku nieprawidłowości wydano 1 decyzję administracyjną. Wytwórnie wyrobów cukierniczych W 2009 roku nadzorowano 6 wytwórni wyrobów cukierniczych,skontrolowano 6 zakładów i tyle samo sklasyfikowano. Przeprowadzono 8 kontroli sanitarnych i kontroli sprawdzających. Wydano 2 decyzje administracyjne. W 2 zakładach system HACCP jest wdrożony. Inne wytwórnie żywności. W 2009 roku pod nadzorem znajdowało się 8 obiektów, o 1 więcej niż w 2008 roku. Skontrolowano i sklasyfikowano 7 zakładów. Przeprowadzono ogółem 15 kontroli. Nie pobrano prób do badań laboratoryjnych. Wydano 3 decyzje administracyjne. Obiekty ruchome i tymczasowe. W 2009 roku wg ewidencji pod nadzorem znajdowało się 35 obiektów ruchomych i tymczasowych. Skontrolowanych zostało 17 obiektów z czego sklasyfikowano 11 obiektów, 16 obiektów zostało nowozatwierdzonych. Przeprowadzono 20 kontroli i rekontroli. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości nałożono 2 mandaty karne na kwotę 700,00 zł. Inne obiekty obrotu żywnością W 2009 roku nadzorowano 24 inne obiekty obrotu żywnością, skontrolowano 18 obiektów, sklasyfikowano na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego 16 obiektów. Przeprowadzono 44 kontrole sanitarne, zatwierdzono 3 obiekty. Wytwórnie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W 2009 roku pod nadzorem było 5 wytwórni materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Skontrolowano i sklasyfikowano na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego 5 obiektów. Nałożono 1 mandat na kwotę 100,00 zł. 22

Liczba obiektów pod nadzorem w 2009 roku Liczba obiektów w których dokonano oceny stanu sanitarnego % obiektów niezgodnych z wymaganiami w 2009 roku % obiektów niezgodnych z wymaganiami w 2008 roku Miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością Wg ewidencji pod nadzorem w roku 2009 znajdowały się 3 miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością- hurtownia, którą skontrolowano oraz dwa sklepy. Łącznie przeprowadzono 12 kontroli sanitarnych. Lp. Rodzaj obiektu (grupy obiektów wg.mz-48) 1 Piekarnie 22 21 9,52 % 9,52 % 2 Sklepy spożywcze 368 272 2,94 % 1,62 % 3 Zakłady żywienia 139 108 0,93 % 2,19 % zbiorowego otwarte 4 Magazyny hurtowe 28 21 0 % 4,16 % 5 Kioski spożywcze 62 35 0 % 9,30 % 6 Ciastkarnie 10 10 0 % 10 % 7 Zakłady żywienia 60 55 0 % 0 % zbiorowego zamkniętego 8 Wytwórnie makaronów 4 4 0 % 0 % 9 Wytwórnie lodów 2 2 0% 0% 10 Automaty do lodów 3 3 0% 0% 11 Przetwórnie owocowo 2 2 0% 0% warzywne i grzybowe 12 Wytwórnie napojów 2 1 0% 0% bezalkoholowych i rozlewnie piwa 13 Zakłady garmażeryjne 6 6 0% 0% 14 Wytwórnie wyrobów 6 6 0% 0% cukierniczych 15 Inne wytwórnie 8 7 0% 0% żywności 16 Obiekty ruchome i 35 11 0% 0% tymczasowe 17 Środki transportu 78 17 0% 0% 18 Inne obiekty obrotu żywnością 19 Wytwórnie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością 20 Miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością 24 16 0% 0% 5 5 0% 0% 3 0 0% 0% 23

OCENA JAKOŚCI ŻYWIENIA W 2009 roku nadzorowano 30 stołówek w przedszkolach, na podstawie przedłożonych jadłospisów wykonano 30 skróconych ocen żywienia. Uzyskane wyniki ze skróconych ocen były prawidłowe. W trzech stołówkach szkolnych dokonano 6 pełnych ocen żywienia dzieci i młodzieży na podstawie 6 jadłospisów dekadowych. Na 6 ocenionych jadłospisów 6 było niezgodnych w tym: 3 zastrzeżenia co do wartości energetycznej posiłków, 2 nieprawidłowości dotyczące % energii z białka, 3 nieprawidłowości dotyczące % energii pochodzącej z tłuszczu, w 5 stwierdzono niedobory wapnia i żelaza oraz w 4 jadłospisach niedobór witaminy C. ZATRUCIA POKARMOWE Na terenie powiatu wielickiego w 2009 roku odnotowano 1 zatrucie pokarmowe w mieszkaniu prywatnym i jedno zatrucie dzieci i młodzieży szkolnej, które uczestniczyły w wycieczce szkolnej na terenie innego województwa. W zatruciu pokarmowym w domu prywatnym narażonych było 5 osób w tym 3 dzieci, chorowały 4 osoby i 4 były hospitalizowane w tym 2 dzieci. Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono czynnik etiologiczny zatrucia: Salmonella enteritidis. Przyczyną zatrucia było niezachowanie higieny produkcji deseru z jaj, przygotowanego bez obróbki termicznej. W przypadku dzieci i młodzieży z terenu powiatu wielickiego, które uczestniczyły w wycieczce szkolnej na terenie innego województwa narażonych było 42 osoby w tym 39 dzieci, chorowały 22 osoby w tym 21 dzieci. Żadna z osób nie była hospitalizowana. Nie ustalono czynnika etiologicznego. DZIAŁANIA W RAMACH SYSTEMU RASFF ( RAPID ALERT SYSTEM FOR FOOD AND FEED ) W 2009 roku otrzymano 27 powiadomień w ramach systemu RASFF z czego 21 z WSSE oraz 6 powiadomień alarmowych z PSSE, wycofano ogółem 43 szt. oraz 245 kg produktów: 24 sztuki Knorr sos sałatkowy ogrodowy 700 g, 19 sztuk wody źródlanej niegazowanej 1,5 l Górska Natura, 120 kg produktu Pro Fam, oraz 125 kg produktu Arcon F. Przeprowadzono 126 kontroli sanitarnych. Przeprowadzono 2 szkolenia wewnętrzne zorganizowane w następstwie narad szkoleniowych w WSSE, w Krakowie. Przeszkolono wszystkich pracowników w sekcji HŻŻ i PU. 24

DZIAŁANIA W RAMACH SYSTEMU RAPEX L.p. Treść/ uwagi 1. ilość powiadomień (pism GIS) 7 powiadomień/ 10 pism GIS 2. ilość prowadzonych postępowań (pism PWIS) 7 postępowań/ 7 pism PWIS 3. ilość kosmetyków, których dotyczyły powiadomienia 4. ilość kosmetyków stwierdzonych w obrocie i sposób prowadzenia postępowania w związku z wycofywaniem z obrotu 50 kosmetyków, 1 przedmiot użytku Nie stwierdzono w obrocie kwestionowanych produktów 5. Ilość przeprowadzonych kontroli Dział I przeprowadzono 27 kontroli Dział IV przeprowadzono 33 kontrole NADZÓR NAD KOSMETYKAMI Kosmetyki 2008 2009 Liczba wytwórni objętych nadzorem 2 2 Liczba wytwórni zaplanowanych do kontroli w 2009r. 2 2 Liczba wytwórni skontrolowanych 2 2 Liczba miejsc obrotu objętych nadzorem 9 5 Liczba miejsc obrotu zaplanowanych do kontroli w 2009r. 9 - Liczba skontrolowanych miejsc obrotu 9 5 Liczba wydanych decyzji wytwórnie/miejsca obrotu W tym liczba decyzji unieruchamiających wytwórnie/miejsca obrotu Liczba nałożonych mandatów wytwórnie/miejsca obrotu - - - - - - Kwota wytwórnie/miejsca obrotu - - Liczba kontroli- wytwórnie 2 2 Liczba kontroli- miejsca obrotu 34 38 25

SUPLEMENTY DIETY W 2009 roku, w ramach wzmożonego nadzoru nad suplementami diety i środkami specjalnego przeznaczenia żywieniowego w powiecie wielickim przeprowadzono 22 kontrole w miejscach obrotu suplementami diety, w tym : 14- w aptekach, 8 w sklepach spożywczych. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono uchybień. PRÓBKI W 2009 roku na terenie powiatu wielickiego pobrano do badań laboratoryjnych 213 prób w tym zgodnie z harmonogramem 206 prób żywności oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością, z czego: 180 prób przebadano pod względem mikrobiologicznym, 26 prób przebadano pod względem fizyko-chemicznym ( w tym: 2 próby na zawartość jodu w soli, 3 próby w kierunku substancji dodatkowych, 1 próba w kierunku skażenia promieniotwórczego, 3 próby na zawartość metali, 2 próby na metanol i cyjanowodór oraz 15 prób na badania fizyko-chemiczne). Próby pobierane były terminowo. Ponadto pobrano i przebadano 1 próbę żywności (jajka) w ramach przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego związanego z zatruciem pokarmowym. Pobrano również 6 prób nieplanowanych: 2 próby żyta zbadane na zawartość pestycydów w ramach Rasff, 1 próbę materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością czajnik, pobranego w ramach skargi, 2 próby grzybów suszonych pobranych również w ramach skargi oraz 1 próbę żywności pobraną w ramach oceny sposobu żywienia w stołówkach szkolnych wytypowanych przez NIK, ponadto pobrano w stołówce szkolnej 2 próby sanitarne (wymazy z rąk i blatu).zbadano 12 prób kosmetyków, z czego 8 kosmetyków zbadano pod względem fizyko-chemicznym i 4 próby pod względem mikrobiologicznym. Próby te nie były kwestionowane. Pobierano je terminowo, zgodnie z planem. Wystąpiły problemy z dostępnością prób żywności z grup: grzyby prawdziwe, inne wyroby mięsne(tatar), przetwory rybne, owoce morza( ryby wędzone pakowane hermetycznie). 26

JAKOŚĆ ZDROWOTNA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ORAZ MATERIAŁÓW I WYROBÓW DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ ORAZ KOSMETYKÓW Grupa produktów Liczba próbek zbadanych Liczba próbek zdyskw. % próbek zdyskw. Wyroby cukiernicze i ciastkarskie(0605) 5 3 60 % Herbatki owocowe i ziołowe 5 1 20 % Powód zdyskwalifikowania Mikrobiologicznie Fizykochemicznie Znaczna ilość przypuszczalnych - Bacillus cereus - Nieprawidłowe oznakowanie Ziarna zbóż i przetwory zbożowo mączne Grzyby suszone Materiały i wyroby do kontaktu z zywnością 3 1 33,3% 1 1 100% 1 1 100% - Nieprawidłowe oznakowanie Obecność zanieczyszczeń biologicznych Kwestionowany zapach W 2009 roku kwestionowanych było 7 prób żywności i materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. Były to: - 3 próby wyrobów cukierniczych i ciastkarskich kwestionowanych ze względu na znaczną ilość przypuszczalnych bacillus cereus, w ciastkarni, przeprowadzono kontrolę sanitarną, w wyniku stwierdzonych uchybień ukarano mandatem - 1 próba herbatki owocowej kwestionowana ze względu na nieprawidłowe oznakowanie, poinformowano producenta i właściwego miejscowo PPIS o stwierdzonej niezgodności. - 1 próba ryżu kwestionowana ze względu na nieprawidłowe oznakowanie, poinformowano producenta i właściwego miejscowo PPIS o stwierdzonej niezgodności. - 1 próba grzybów suszonych kwestionowana w związku z obecnością zanieczyszczeń biologicznych, w przetwórni grzybów suszonych przeprowadzono kontrolę, wycofano z rynku kwestionowane grzyby a następnie ponownie przebadano produkt. - 1 próba materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością- czajnik kwestionowana ze względu na nieprawidłowy zapach, przeprowadzono kontrolę sanitarną, wycofano produkt z rynku. W 2009r otrzymano 1 informację od innych PPIS o nieprawidłowym oznakowaniu produktu pn. chleb cebulowy. Na podstawie otrzymanych informacji przeprowadzono postępowanie wyjaśniające w celu wyegzekwowania od producenta usunięcia niezgodności. 27

Skargi, wnioski zażalenia na stan sanitarny Lp. Łąc znie W tym ano nim owe Ogółe m (4+5) Załatwiono w okresie sprawozdawczym W tym Przekazano innej instytucji Załatwiane we własnym zakresie Sposób załatwienia Zasadne Niezasadne Częściowo zasadne 1 19 12 19 1 18 6 8 4 Przyczyny wniosków: 1 Wniosek niewłaściwa jakość zdrowotna środków spożywczych -przeterminowane -ciała obce -dolegliwości zdrowotne po spożyciu 2. nieprawidłowe oznakowanie środków spożywczych 3. niewłaściwy stan techniczny obiektów żywnościowo-żywieniowych 4. niewłaściwy stan czystości obiektów żywnościowo-żywieniowych 5. niewłaściwe postępowanie z odpadami brak orzeczeń lekarskich osób zatrudnionych w zakładach żywnościowożywieniowych 6 uciążliwości związane z działalnością obiektów żywnościowożywieniowych -hałas -smród 7 -inne nieprawidłowości dotyczące posiłków w zakładach żywienia -sposób wydawania -jakość organoleptyczna 8 -dolegliwości zdrowotne po spożyciu... 9 brak decyzji PIS na prowadzenie działalności nieprawidłowe warunki produkcji środków spożywczych w obiektach 10 żywnościowych spożywanie napojów alkoholowych pod obiektami żywnościowożywieniowymi 11 12 brak zgłoszenia kosmetyków do KSIoK 13 obecność zwierząt w obiektach żywnościowo-żywieniowych 14 nielegalny ubój i sprzedaż mięsa braki techniczne-wentylacji, ubikacji... 15 16 Inne..1).kwestionowane czajniki- (obcy zapach) nie odpowiadają jakości zdrowotnej dla materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością 2) niehigieniczna sprzedaż art. spożywczych 3) nieprawidłowe warunki sanitarne przy sprzedaży i przechowywaniu żywności Ilość/w tym zasadnych 9/ 2 zasadne, 1częściowo zasadny 1 / 1 zasadny 2 / 1 zasadny 1/ 1 zasadny 1/ 4/ 3 częściowo zasadny 1 zasadny 28