MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ 421[02] 1 MEN 12009.01.~3 PROGRAM NAUCZANIA TECHNIK USLUG POCZTOWYCH I FINANSOWYCH 421 [02] Zatwierdzam / ~inister ~dukacji Narodowej Warszawa 2009

Autorzy: mgr Anna Taudul Recenzenci: mgr Krystyna Stelmach -Tyszko mgr Krzysztof Heljak Opracowanie redakcyjne: mgr Krzysztof Zieliński mgr Zdzisław Szkudlarek Korekta merytoryczna: mgr Kazimiera Tarłowska Korekta techniczna: mgr Magdalena Mrozkowiak 2

Spis treści I. Plan nauczania 4 II. Programy nauczania przedmiotów zawodowych 5 Działalność usługowo - marketingowa 5 Usługi pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym 16 Usługi finansowe w obrocie krajowym i zagranicznym 27 Pracownia pocztowo finansowa 36 Język obcy zawodowy 46 Praktyka zawodowa 52 3

I. PLAN NAUCZNIA PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik usług pocztowych i finansowych 421[02] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Klasy I Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Forma stacjonarna Dla dorosłych Semestry I-II Liczba godzin w rocznym okresie nauczania Forma zaoczna 1. Działalność usługowo - marketingowa 3 2 40 2. Usługi pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym 5 3 66 3. Usługi finansowe w obrocie krajowym i zagranicznym 5 3 66 4. Pracownia pocztowo - finansowa 8 6 106 5. Język obcy zawodowy 2 2 27 6. Specjalizacja* 2 2 27 Razem 25 18 332 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie * Program nauczania wybranej specjalizacji w zawodzie opracowany przez nauczyciela powinien uzyskać pozytywną opinię szkolnego zespołu przedmiotowego właściwego dla danego zawodu. 4

II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWO - MARKETINGOWA Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: określić zasady higieny i fizjologii pracy oraz wymagania ergonomii, zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, rozpoznać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników, dobrać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy, zastosować środki zabezpieczające przed szkodliwymi czynnikami w środowisku pracy, zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją przeciwpożarową, zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, rozpoznać potrzeby i oczekiwania klienta w zakresie usług pocztowych, określić rodzaje i formy komunikacji międzyludzkiej, zachować się asertywnie w relacjach z uczestnikami procesu pracy, zastosować zasady negocjowania i rozwiązywania konfliktów, zastosować podstawowe zasady etyki w biznesie, zastosować obowiązujące przepisy Kodeksu cywilnego, określić przepisy prawa dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy, scharakteryzować organy ochrony konsumenta, zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony konsumenta, zastosować przepisy i procedury dotyczące rękojmi, zastosować przepisy i procedury dotyczące gwarancji, określić czynności związane ze świadczeniem usług, sporządzić umowy o wykonanie usług z konsumentem i przedsiębiorcą, zastosować obowiązujące procedury postępowania w przypadkach roszczeń dotyczących świadczenia usług, wyjaśnić podstawowe pojęcia dotyczące jakości, zastosować normy jakościowe dotyczące usług materialnych i niematerialnych, 5

zastosować normy ilościowe, ocenić jakość usług według określonych kryteriów, posłużyć się narzędziami do badania jakości usług, wykonać badania jakości usług, zaplanować działania wpływające na poprawę jakości usług, wyjaśnić podstawowe pojęcia marketingowe, zaplanować działania marketingowe, scharakteryzować koncepcje marketingowe, określić kryteria segmentacji rynku, określić instrumenty marketingu-mix, określić cele badań marketingowych, określić znaczenie i funkcje ceny jako narzędzia marketingu, posłużyć się urządzeniami technicznymi stosowanymi w pracy biurowej, sporządzić pisma i dokumenty urzędowe, wykonać czynności związane z przyjmowaniem i wysyłaniem korespondencji, wyjaśnić zasady archiwizacji dokumentów, odebrać informacje przy pomocy poczty elektronicznej i innych nośników informacji, przekazać informacje przy pomocy poczty elektronicznej i innych nośników informacji, posłużyć się wyszukiwarką internetową, pozyskać informacje zawarte w portalach internetowych, skorzystać z materiałów źródłowych dotyczących danych statystycznych, sporządzić zestawienia statystyczne, zaprezentować materiał statystyczny. Materiał nauczania 1. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa Prawna ochrona pracy. Higiena pracy. Klasyfikacja czynników szkodliwych w środowisku pracy. Zagrożenia życia i zdrowia pracownika. Metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym. Środki ochrony indywidualnej. Zagrożenia techniczne i organizacyjne. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej w zakładach usługowych. Procedury udzielania pierwszej pomocy. 6

Ćwiczenia: Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy. Stosowanie sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia zarzewia pożaru w warunkach symulowanych. Wykonywanie sztucznego oddychania (na fantomie) zgodnie z obowiązującymi zasadami. Wykonywanie zewnętrznego masażu serca (na fantomie) zgodnie z zasadami udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia. 2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich Klasyfikacja i charakterystyka potrzeb. Komunikacja interpersonalna. Język i style komunikowania się. Techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Bariery komunikacji. Dyskusja konstruktywna, zasady dyskusji. Rodzaje argumentacji. Konflikt. Rozwiązywanie konfliktów. Negocjacje. Techniki negocjacji. Systemy wartości etycznych. Kodeks etyki zawodowej. Ćwiczenia: Prowadzenie bezpośredniej i telefonicznej rozmowy z klientem. Prezentowanie klientom wybranej oferty zakładu usługowego. 3. Prawo w działalności usługowej Kodeks cywilny. Kodeks pracy. Ochrona konsumenta. Organy ochrony konsumenta: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcja Handlowa, Rzecznik Praw Ubezpieczonych, Rzecznik Konsumentów, organizacje konsumenckie. Procedury postępowania dotyczące rękojmi, gwarancji i roszczeń klientów. Przedawnienie roszczeń. Prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy. Rodzaje umów o pracę. Rodzaje umów cywilno-prawnych: umowa o dzieło, umowa zlecenie, umowa sprzedaży, umowa agencyjna. Ćwiczenia: Analizowanie przepisów prawa dotyczących ochrony konsumenta. Sporządzanie umowy dotyczącej sprzedaży usługi. Analizowanie praw i obowiązków pracownika. Analizowanie praw i obowiązków pracodawcy. 7

4. Jakość świadczonych usług Wyznaczniki jakości. Kryteria oceny jakości usług. Jakość usług materialnych i niematerialnych. Normy ilościowe, normy jakościowe. Procedury zapewniania jakości. Koszty jakości. Certyfikaty jakości. Zarządzanie przez jakość TQM. Ćwiczenia: Ocenianie jakości usługi pocztowej na podstawie norm jakości. Opracowywanie narzędzi do pomiaru jakości usług pocztowych. Prowadzenie badań jakości usług materialnych i niematerialnych z zastosowaniem różnych narzędzi badawczych. Określanie kryteriów oceny jakości usług pocztowych. 5. Marketing działalności usługowej Podstawowe pojęcia marketingowe. Analiza marketingowa. Segmentacja rynku. Strategie marketingowe. Cena jako narzędzie marketingu. Procedury kształtowania cen oraz instrumenty ich kontroli. Badania marketingowe. Planowanie działalności marketingowej. Ćwiczenia: Prezentowanie różnych rodzajów reklamy produktów i usług pocztowych. Charakteryzowanie segmentu odbiorców określonego rodzaju usług. Planowanie różnych sposobów i strategii ustalania cen. 6. Organizacja pracy biurowej Stanowisko pracy biurowej. Urządzenia biurowe. Rodzaje dokumentów biurowych. Zasady redagowania pism. Zasady prowadzenia korespondencji. Komputer w pracy biurowej. Ćwiczenia: Dostosowanie stanowiska pracy do wymagań ergonomii. Przyjmowanie i wysyłanie korespondencji. Sporządzanie protokołu, notatki, sprawozdania. Pozyskiwanie informacji z sieci internetowej. 8

7. Elementy statystyki Metody badań statystycznych. Opracowania statystyczne. Materiały źródłowe danych statystycznych. Prezentacje materiałów statystycznych. Ćwiczenia: Opracowywanie danych statystycznych w formie graficznej. Sporządzanie analizy statystycznej. Prezentowanie danych statystycznych. Środki dydaktyczne Instrukcje obsługi urządzeń biurowych. Kodeks pracy. Regulaminy: bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, przeprowadzania ewakuacji. Filmy dydaktyczne dotyczące udzielania pierwszej pomocy, stosowania sprzętu i środków gaśniczych. Środki ochrony indywidualnej. Apteczka pierwszej pomocy. Fantom do nauki resuscytacji. Plany ewakuacyjne zakładów usługowych. Sprzęt gaśniczy. Umowy cywilno-prawne. Programy komputerowe Poczta 2000/Poczta Gdańsk. Filmy dydaktyczne dotyczące zapewnienia jakości usług oraz jakości wewnętrznej. Plansze i foliogramy: terminologia ISO 8402, terminy i definicje stosowane w normach dotyczących jakości; normy ISO: podział i charakterystyka; zestawienie elementów systemu zapewnienia jakości według normy ISO 9001. Zależności między normami ISO serii 9000; system kompleksowego zarządzania jakością TQM. Normy ISO serii 9000 i 10000. Materiały Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji. Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń. Filmy dydaktyczne dotyczące marketingu, obsługi klienta, sukcesu sprzedaży, psychologii obsługi klienta, savoir-vivru w biznesie, technik negocjacji, telemarketingu, autoprezentacji, asertywności. Programy na płytach CD: Profesjonalna obsługa klienta, Telefon w firmie, Projekt Management. Plansze: Marketing mix, Piramida potrzeb, Model gościnności. Foliogramy: Marketing mix, Elementy promocji usług. Techniczne środki kształcenia. Dokumenty biurowe. 9

Protokoły. Układy pism. Książka korespondencji. Instrukcje dotyczące pracy kancelarii. Słownik poprawnej polszczyzny. Słownik ortograficzny. Materiały biurowe: papier, teczki, skoroszyty, segregatory. Techniczny sprzęt biurowy: telefax, kserokopiarka, telefon z automatyczną sekretarką, komputer, laminator, gilotyna do cięcia papieru, bindownica, termobindownica. Uwagi o realizacji Program przedmiotu Działalność usługowo-marketingowa obejmuje treści dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, kontaktów interpersonalnych, podstaw prawnych działalności usługowej, jakości świadczonych usług, planowania działań marketingowych oraz wykonywania podstawowych prac kancelaryjno biurowych z wykorzystaniem środków technicznych. Zintegrowane w programie treści kształcenia z różnych dziedzin wiedzy stanowią podstawę do kształtowania umiejętności z zakresu oferowania i świadczenia usług pocztowo-finansowych. W procesie nauczania-uczenia się należy rozwijać zainteresowania zawodowe oraz kształtować niezbędne w zawodzie postawy, takie jak: poczucie odpowiedzialności, sumienność, współdziałanie w grupie, tolerancja, asertywność, kreatywność. Realizując program szczególną uwagę należy zwrócić na kształtowanie umiejętności: rozpoznawania zagrożeń w środowisku pracy i stosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, komunikowania się z uczestnikami procesu pracy, prowadzenia negocjacji w sytuacjach konfliktowych, analizowania przepisów prawnych i regulaminów dotyczących usług pocztowych i finansowych, dokonywania oceny jakości świadczonych usług, prowadzenia marketingu oferowanych usług, wykonywania prac biurowych, korzystania z różnych źródeł statystycznych. Osiągnięcie zamierzonych celów kształcenia umożliwi stosowanie aktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody 10

przypadków, tekstu przewodniego, inscenizacji oraz ćwiczeń praktycznych. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej wyposażonej w urządzenia audiowizualne i biurowe oraz w pracowni komputerowej. Ćwiczenia powinny być prowadzone w 15 osobowych grupach, z podziałem na 2-3 osobowe zespoły. Praca w zespołach sprzyja kształtowaniu umiejętności: komunikowania się, współpracy, planowania, rozwiązywania problemów oraz dzielenia się doświadczeniami. Podczas ćwiczeń uczniowie powinni korzystać z pomocy dydaktycznych oraz różnych źródeł informacji, takich jak: akty prawne, regulaminy świadczenia usług pocztowych, instrukcje obsługi urządzeń biurowych, poradniki, normy oraz roczniki statystyczne. Wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych i nagrań dźwiękowych oraz organizowanie wycieczek do sekretariatów, sądu, kancelarii prawniczej, przedsiębiorstw i urzędów pocztowych. W ramach realizacji programu ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności obsługi konsumenta zgodnie z obowiązującymi wymaganiami formalno-prawnymi oraz planowania i organizacji usług. Podczas realizacji programu należy również uświadomić uczniom, że na jakość świadczonych usług wpływa praca całego personelu, począwszy od asystenta poprzez kierownika zmiany, naczelnika i ekspedienta. Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów tematycznych: Lp. Działy tematyczne Orientacyjna liczba godzin 1. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona 6 przeciwpożarowa 2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich 16 3. Prawo w działalności usługowej 12 4. Jakość świadczonych usług 28 5. Marketing działalności usługowej 18 6. Organizacja pracy biurowej 12 7. Elementy statystyki 4 Razem 96 Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów ma charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzać zmiany w zależności od potrzeb edukacyjnych szkoły. 11

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny osiągnięć, umożliwi nauczycielowi korygowanie błędów oraz dostosowanie metod nauczania, form organizacyjnych pracy i środków dydaktycznych do możliwości poznawczych uczniów. W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów zaleca się stosowanie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Podczas obserwacji należy zwracać uwagę na: opanowanie umiejętności porozumiewania się, postawę i aktywność uczniów podczas zajęć, korzystanie z aktów prawnych dotyczących obowiązków i praw producenta i konsumenta, określanie procedur postępowania wobec konsumentów niezadowolonych z zakupu towaru lub świadczenia usługi, sporządzanie umów cywilno-prawnych, posługiwanie się podstawową terminologią dotyczącą jakości, ocenianie jakości usług według określonych kryteriów, planowanie działań wpływających na poprawę jakości usług, promocję produktu, usługi, wyszukiwanie i selekcję informacji, organizację stanowiska pracy biurowej, użytkowanie urządzeń biurowych, sporządzanie dokumentów biurowych, korzystanie z danych statystycznych. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnej oceny jest między innymi samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń. Ćwiczenia należy oceniać zarówno w trakcie, jak i po ich wykonaniu. W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela. Literatura Argyle M.: Psychologia stosunków międzyludzkich. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 1999 Bangs D.G.: Plan marketingowy. PWE, Warszawa 1999 12

Bank J.: Zarządzanie przez jakość. Fleberg SJA, Warszawa 1999 Barlow J., Mǿller C.: Reklamacja, czyli prezent. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 Bierach A.: Sztuka czytania z twarzy. Wyd. ASTRUM, Wrocław 1997 Bierach A.J.: Mowa ciała kluczem do sukcesu. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2001 Bryś J.: Podstawy biurowości. Format - AB. Warszawa 1999 Buchfelder M. A.: Podręcznik pierwszej pomocy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999 Bułhak A.: Obsługa komputera. Help, Warszawa 1997 Dahlgaard J.J., Kristensen K., Kanji G.K.: Podstawy zarządzania jakością. PWN, Warszawa 2000 Denisson D., Tobey L.: Podręcznik reklamy. M & A Communications, Lublin 1994 Dmowski S., Rudnicki S.: Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga pierwsza - Część ogólna. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2001 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WS i P, Warszawa 1998 Holtz I.: Technika doskonalenia jakości ISO 9000. WSiP S.A., Warszawa 1999 Kidyba A.: Prawo handlowe. Wyd. CH Beck, Warszawa 2001 Kienzler I.: Korespondencja handlowa w języku polskim. Wzory pism, umów i innych dokumentów. IVAX Sp. z.o.o, Gdynia 1996 Kinel K.,Mikołajewska G.: Piszę na maszynie. Ćwiczenia. Ethos, Warszawa 1996 Kinel K.: Piszę na maszynie. Podręcznik. Ethos, Warszawa 1996 Kopmeyer M.: Praktyczne metody osiągania sukcesu. Bellona, Warszawa 1994. Kosikowski C.: Prawo działalności gospodarczej - komentarz. Wydawnictwa Prawnicze, Warszawa 2000 Kothler Ph., Dubois B.: Marketing Management. Publi - Union Ėditions, Paris 1989 Kothler Ph.: Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola. Gebethner & Ska, Warszawa 1994 Kramer T.: Podstawy marketingu. PWE, Warszawa 1994 Król- Fijewska M.: Stanowczo, łagodnie, bez lęku. Intra, Warszawa 1995. Król- Fijewska M.: Trening asertywności. PTP, Warszawa 1994. Kuciński J., Trzciński Z.: Prawo gospodarcze. Wyd. CH Beck, Warszawa 2002 Leland K., Bailey K.: Obsługa klienta. Wydawnictwo RM, Warszawa 1999 Leszczyński W., Zakrzewska K.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. PROEGRO, Warszawa 1993 Lewandowski J.: Elementy prawa. WSiP, Warszawa 1994 13

Łazarska T.: Pisanie na maszynie w języku polskim i w językach obcych cz.1-4. FBC, Warszawa 1993 Łętowska E.: Prawo umów konsumenckich. C.H. Beck, Warszawa 1999 Łętowska E.: Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów - komentarz. Wyd. CH Beck, Warszawa 2000 Markowski W.J.: ABC small business u. Wyd. Marcus s.c., Łódź 1998 Maslow A.: Motywacja i osobowość. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1996 Pietrzykowski K. red.: Kodeks cywilny. Komentarz, tom II. Wydawnictwa Prawnicze, Warszawa 1998 Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Warszawa 2003 Rączkowski B.: Omówienie zmian w zakresie przepisów bhp. ODDK, Warszawa 2003 Rogoziński K.: Usługi rynkowe. AE, Poznań 2000 Russel J. TH., Lane W.R.: Reklama. Fleberg SJA, Warszawa 2000 Sarna P.: Kultura zawodu dla ekonomistów. Wyd. empi, Poznań 1996 Simon H.: Zarządzanie cenami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 Sobczak K.: Działalność gospodarcza. Uregulowania prawne. Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2001 Sommer J., Stoga K., Potrzeszcz R.: Prawo działalności gospodarczej - komentarz. Twigger, Warszawa 2000 Tautz-Wiessner G.: Savoir-vivre w życiu. Dobre obyczaje kluczem do sukcesu. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2000 Thomson P.: Sposoby komunikacji interpersonalnej. Zysk i S-ka, Poznań 1998. Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa1997 Wiśniewski M.: Technika biurowa. empi², Poznań 1993 Withers J., Vipperman C.: Na czym polega i jak robić marketing usług. M & A Communications, Lublin 1994 Wojciechowski E.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk 1998. Wołowik A. M.: Jakościowe badania marketingowe. PWE, Warszawa 1999 Zdyb M.: Publiczne prawo gospodarcze. Zakamycze, Kraków 1998 Zdyb M.: Prawo działalności gospodarczej - komentarz. Zakamycze, Kraków 2000 Żurawik B., Żurawik W.: Zarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie. PWE, Warszawa 1996 Poradnik opracowania, wdrożenia systemu jakości wg ISO-9000. Polskie Forum ISO 9000, Warszawa 1996 Praktyczne zarządzanie jakością. ALFA-WEKA, 1997 Czasopisma: Sekretarka, ENTER, Chip 14

Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka. CIOP Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz. U. Nr 129, poz. 884 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11. 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów, Dz. U. Nr 92, poz. 460 oraz Dz. U. z 1995 r. Nr 102, poz. 507 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy, Dz. U. Nr 115, poz. 744 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 15

USŁUGI POCZTOWE W OBROCIE KRAJOWYM I ZAGRANICZNYM Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: wyjaśnić pojęcia: poczta, placówka pocztowa, usługa pocztowa, przesyłka listowa, określić rolę i zadania poczty, określić formy działalności międzynarodowych organizacji pocztowych, określić rodzaje usług świadczonych przez operatorów pocztowych, przyjąć zlecenia na wykonanie usług świadczonych przez operatorów pocztowych, wykonać czynności operacyjne związane z realizacją usług począwszy od momentu przyjęcia zlecenia, wykonać usługi i świadczenia dodatkowe o charakterze powszechnym, posłużyć się regulaminami świadczenia usług oraz cennikami opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym, wykonać usługi pocztowe zgodnie z obowiązującym regulaminem świadczenia usług, zaewidencjonować i odręcznie udokumentować usługi pocztowe, udzielić informacji o świadczonych i oferowanych usługach pocztowych powszechnych i dodatkowych, określić zakres odpowiedzialności dotyczącej realizacji usług pocztowych, ocenić skutki nieprawidłowego wykonania usługi, dokonać klasyfikacji przesyłek listowych w obrocie krajowym i zagranicznym, scharakteryzować rodzaje przesyłek listowych, scharakteryzować różne rodzaje przesyłek, w tym przesyłki nie odpowiadające warunkom określonym w obowiązujących przepisach, określić warunki przyjęcia zlecenia na wykonanie usługi, przyjąć przesyłki zgodnie z obowiązującymi przepisami, przyjąć przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym, zaewidencjonować i rozliczyć należności za usługi komplementarne, nadać przesyłkę dworcową, określić uprawnienia nadawców i adresatów przesyłek, obliczyć opłatę za poszczególne usługi, dokonać zapisów w pocztowej książce nadawczej, wykonać czynności przyjęcia przesyłek pocztowych, 16

przyjąć opłatę za przesyłki listowe w różnych formach płatności, przeprowadzić kontrolę pobranych opłat za przesyłki listowe, rozróżnić rodzaje paczek pocztowych stosowanych w obrocie krajowym i zagranicznym, przyjąć paczki pocztowe z różnymi usługami komplementarnymi w obrocie krajowym i zagranicznym, przestrzegać ogólnych warunków nadawania paczek, zaewidencjonować paczki pocztowe, obliczyć i pobrać opłatę za przyjętą paczkę pocztową na podstawie cennika, zastosować przepisy pocztowo-celne dotyczące przyjęcia paczek zagranicznych, posłużyć się wykazem sieci placówek pocztowych przyjmujących przesyłki Pocztex, scharakteryzować przedsiębiorstwa świadczące usługi kurierskie, zastosować koperty specjalne usługi Pocztex, w obrocie krajowym i EMS w obrocie zagranicznym, rozróżnić rodzaje przesyłek Pocztex w obrocie krajowym i EMS w obrocie zagranicznym, posłużyć się regulaminem świadczenia usługi Pocztex w obrocie krajowym, posłużyć się instrukcją technologiczną w sprawie świadczenia usługi Pocztex w obrocie krajowym oraz w sprawie świadczenia usługi EMS w obrocie zagranicznym, posłużyć się cennikiem opłat za świadczone usługi Pocztex i EMS w obrocie krajowym i zagranicznym, określić warunki nadania przesyłek kurierskich w obrocie krajowym i zagranicznym (masa, wymiary, sposób adresowania, opakowanie, zawartość, zabezpieczanie), przyjąć i pobrać opłatę za przesyłki kurierskie, sporządzić dzienny wykaz przesyłek kurierskich, dokonać odbioru przesyłki z siedziby klienta, obliczyć wysokość opłat abonamentowych, przyjąć zamówienie na abonament filatelistyczny, zastosować okolicznościowe nalepki R, posłużyć się datownikiem i stemplem okolicznościowym, przyjąć i rozliczyć przedpłatę na prenumeratę prasy i czasopism, przyjąć, zaewidencjonować i przechować pełnomocnictwo pocztowe i zastrzeżenie odbioru, sporządzić zamówienie na znaczki i druki płatne, dokonać ewidencji skrytek i przegródek pocztowych, 17

zidentyfikować adresata i odbiorcę przesyłki pocztowej, wykonać czynności oddawcze, opracować, zaewidencjonować i przechować przesyłki przeznaczone do wydania, wydać w okienku przesyłki awizowane i adresowane na posterestante, wydać przesyłki oraz rozliczyć je po powrocie listonoszy z rejonu, pobrać należności za przesyłki pocztowe, dokonać zapisów w ewidencji skrytek i przegródek pocztowych, przyjąć przesyłki z ekspedycji, zaewidencjonować przesyłki pocztowe w ramach rozliczenia kasy operacyjnej, przyjąć przesyłkę reklamową. Materiał nauczania 1. Przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym Rola poczty w świadczeniu usług. Instrukcje i regulaminy pocztowe. Przesyłki pocztowe w obrocie krajowymi zagranicznym: warunki nadania i przyjęcia przesyłki do przewozu tzn. sprawdzenie zawartości przesyłek, masy, wymiarów, opakowania, zabezpieczania i prawidłowego zaadresowania. Usługi komplementarne: potwierdzenie odbioru, polecenie, zadeklarowana wartość, sprawdzenie zawartości przesyłki pobraniowej przez odbiorcę, ostrożnie. Przesyłka dworcowa. Opłaty za przesyłki w obrocie krajowym i zagranicznym. Cenniki opłat. Warunki odstąpienia od umowy o świadczenie usługi pocztowej o charakterze powszechnym. Międzynarodowa korespondencja handlowa z odpowiedzią =CCRI=. Prowadzenie pocztowej książki nadawczej. Prowadzenie kontrolki odcisków datownika. Stemplowanie przesyłek. Prowadzenie ewidencji zużycia nalepek R. Przygotowanie przesyłek listowych do odprawy. Opłaty za przyjęcie przesyłki z zadeklarowaną wartością. Wykaz opłat za przyjęcie listów wartościowych. Opłaty za przesyłki listowe z zadeklarowaną wartością. Formy regulowania opłat za usługi pocztowe: gotówkowa, bezgotówkowa, znaczkami pocztowymi, przy pomocy maszyny do frankowania, opłata skredytowana. Przesyłki zwolnione od opłat, opłata przerzucona na adresata i stosowane upusty. Kontrola opłat w placówce pocztowej nadawczej i oddawczej. Nadpłaty i dopłaty. 18

Ćwiczenia: Dokonywanie rozdziału przesyłek listowych w obrocie krajowym i zagranicznym. Dokumentowanie przyjęcia listu poleconego za potwierdzeniem odbioru w obrocie krajowym i zagranicznym. Obliczanie należności za przesyłki listowe krajowe i zagraniczne. Obliczanie należności za świadczenia dodatkowe i stosowane nalepki. Wypełnianie dowodu nadania na list polecony. Świadczenie usług dodatkowych związanych z wysyłką listu poleconego. Analizowanie przypadków dotyczących przesyłek listowych i listów z zadeklarowaną wartością w obrocie zagranicznym. Dokumentowanie i zabezpieczanie listów z zadeklarowaną wartością. Przyjmowanie i ewidencjonowanie listów z zadeklarowaną wartością w obrocie krajowym i zagranicznym. Obliczanie opłat za przyjęcie listów z zadeklarowaną wartością zgodnie z cennikami opłat. Przyjmowanie listów z zawartością towarów w obrocie zagranicznym. Znakowanie listów nalepką CN 22. Przyjmowanie listów poleconych na podstawie pocztowej książki nadawczej. Przyjmowanie przesyłek listowych zwykłych i poleconych w obrocie krajowym i zagranicznym. Określanie warunków przyjmowania, opracowywania i doręczania przesyłek w obrocie krajowym i zagranicznym. Przyjmowanie przesyłek listowych opłaconych: znaczkiem, maszyną do frankowania oraz za opłatą przerzuconą na adresata, gotówką, kredytem. Kontrolowanie opłat, kwalifikacji, opracowania i doręczania przesyłek pocztowych. 2. Paczki pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym Rodzaje paczek. Nadawanie paczek na warunkach szczególnych. Świadczenia dodatkowe. Zasady przyjmowania i ewidencjonowania paczek w obrocie krajowym i zagranicznym. Zasady nadawania paczek zbiorowo przy pomocy pocztowej książki nadawczej i sposobem uproszczonym. Opłaty za paczki krajowe i zagraniczne. Cennik opłat za paczki krajowe i zagraniczne. Przekazywanie paczek do ekspedycji. Zawartość paczek oraz przepisy pocztowo-celne związane z wysyłaniem paczek zagranicznych. 19

Ćwiczenia: Kwalifikowanie, przyjmowanie i zabezpieczanie paczek. Ustalanie opłat za paczki na podstawie cennika. Wypełnianie adresu pomocniczego na paczkę. Prowadzenie ewidencji paczek w wykazie opłat za przyjęte paczki. Wypełnianie dokumentów zdawczych i celnych. Przyjmowanie paczek z różnymi usługami komplementarnymi. Sporządzanie księgi oddawczej wydawanych paczek. Przyjmowanie paczek w obrocie zagranicznym, na podstawie instrukcji technologicznej oraz cennika opłat za usługi pocztowe w obrocie zagranicznym. Nadawanie paczek zbiorowo przy pomocy pocztowej książki nadawczej i sposobem uproszczonym. Wypełnianie formularza adresu pomocniczego w związku z przyjęciem paczki pocztowej zagranicznej. Prowadzenie ewidencji przyjmowanych paczek w obrocie zagranicznym. 3. Usługi kurierskie Przesyłki kurierskie Pocztex w obrocie krajowym i EMS w obrocie zagranicznym. Warunki nadawania przesyłek EMS i POCZTEX w obrocie krajowym i zagranicznym. Zasady uiszczania opłat za przesyłki kurierskie Pocztex i EMS. Opłaty za przesyłki Pocztex w obrocie krajowym i EMS w obrocie zagranicznym. Odbiór przesyłek EMS i Pocztex z siedziby klienta. Sieć placówek pocztowych przyjmujących przesyłki kurierskie. Ćwiczenia: Dobieranie kopert specjalnych do usług Pocztex w obrocie krajowym i EMS w obrocie zagranicznym. Analizowanie przepisów zawartych w regulaminie świadczenia usługi Pocztex w obrocie krajowym. Prowadzenie dziennego wykazu przesyłek kurierskich. Analizowanie regulacji zawartych w instrukcji technologicznej w sprawie świadczenia usługi Pocztex w obrocie krajowym i EMS zagranicznym. Obliczanie opłat za świadczenie usług kurierskich. Przyjmowanie przesyłek kurierskich w obrocie krajowym i zagranicznym. Prowadzenie dziennego wykazu przyjętych przesyłek EMS i Pocztex. 20

Ewidencjonowanie i przekazywanie do ekspedycji przyjętych przesyłek EMS i Pocztex. Obliczanie opłat za usługi, na podstawie cennika za świadczenie usługi EMS i Pocztex. Sporządzanie listy awizowanych/wydanych przesyłek EMS i Pocztex. 4. Dodatkowe usługi pocztowe Abonament filatelistyczny: plany emisji znaczków pocztowych i kartek pocztowych, katalogi znaczków pocztowych, zamówienia na abonament filatelistyczny i ich realizacja. Ewidencja abonamentu filatelistycznego. Opłaty abonamentowe. Datowniki okolicznościowe: realizacja wniosków na datowniki okolicznościowe, zasady wykonywania i stosowania datowników okolicznościowych, stemplowanie korespondencji filatelistycznej. Okolicznościowe nalepki R : realizacja wniosków, wykonanie i stosowanie okolicznościowych nalepek R. Prenumerata prasy: przedpłata na prenumeratę, rozliczanie i ewidencjonowanie przedpłat. Sporządzanie zamówień. Pełnomocnictwo pocztowe i zastrzeżenia odbioru. Ewidencja pełnomocnictwa pocztowego. Charakterystyka telegramu pocztowego: warunki nadania, ewidencjonowanie, opłaty. Skrytki i przegródki pocztowe. Ćwiczenia: Przyjmowanie pełnomocnictwa pocztowego. Przyjmowanie zastrzeżenia odbioru. Prowadzenie ewidencji pełnomocnictw i zastrzeżeń odbioru. Prowadzenie ewidencji skrytek i przegródek pocztowych. Prowadzenie ewidencji opłat za skrytki i przegródki pocztowe. Sporządzanie i przyjmowanie zamówień na abonament filatelistyczny. Realizowanie abonamentu filatelistycznego. Charakteryzowanie jednostek abonamentowych: kopert pierwszego dnia obiegu FDG, kartek pocztowych i kopert z wydrukowanym znaczkiem pocztowym, odbitek datowników okolicznościowych, listów poleconych z naklejonymi okolicznościowymi nalepkami R. Stemplowanie korespondencji filatelistycznej. Wydawanie zamówionego abonamentu filatelistycznego. Przyjmowanie telegramów pocztowych. Przyjmowanie przedpłat na prenumeratę czasopism. Dokonywanie rozliczenia z przyjętych przedpłat. Sporządzanie zamówień na prenumeratę czasopism. 21

5. Doręczanie przesyłek pocztowych Czynności oddawcze, adresat i odbiorca. Kwitowanie odbioru przesyłek pocztowych. Pobieranie należności za przesyłki pocztowe. Zasady awizowania przesyłek. Kontrola przesyłek pocztowych przeznaczonych do wydania lub doręczenia. Przesyłki przeznaczone do wydania w placówce oddawczej. Opracowywanie, ewidencjonowanie i przechowywanie przesyłek przeznaczonych do wydania. Zasady odbioru przesyłek w placówce pocztowej. Przesyłki przeznaczone do doręczenia. Rejony doręczeń przesyłek. Zasady przekazywania przesyłek doręczycielom. Organizacja służby doręczeń w terenie. Przyjęcie przesyłek z ekspedycji. Kontrola opłat nadesłanych przesyłek. Zasady przygotowywania przesyłek do wydania odbiorcy. Zasady sporządzania dokumentów oddawczych. Zasady obowiązujące przy wydawaniu przesyłek w okienku. Ewidencja rozliczenia kasy operacyjnej. Wyposażenie i organizacyjne powiązania stanowiska listowego z innymi stanowiskami pracy. Przesyłki przeznaczone do doręczenia i do wydania w placówce pocztowej. Ćwiczenia: Sporządzanie dokumentów związanych z wydawaniem przesyłek listowych w obrocie krajowym i zagranicznym. Sporządzanie karty doręczeń przesyłek poleconych. Wystawianie zawiadomienia (awizo) o nadejściu przesyłki. Sprawdzenie tożsamości odbiorcy przesyłki pocztowej. Prowadzenie ewidencji przesyłek w dokumentach oddawczych. Wydawanie listów wartościowych LW. Sporządzanie zbiorowych dowodów odbioru. Ustalanie terminów podjęcia przesyłek. Wystawianie powtórnych awizacji. Sporządzanie spisu przesyłek zwróconych i dosłanych. Sporządzanie wykazu przesyłek niedoręczonych. Prowadzenie księgi raportów. Sporządzanie sumariusza na podstawie załączników. Środki dydaktyczne Stanowisko symulacyjne wyposażone w komputer z oprogramowaniem systemu Poczta. Wypełnione druki, dokumenty, formularze i blankiety stosowane przez Pocztę Polską i przez operatorów pocztowych. Druki, formularze i dokumenty Poczty Polskiej i operatorów pocztowych. Rozporządzenia i regulaminy Poczty Polskiej i operatorów pocztowych. 22

Pieczęć urzędowa. Koperty w różnych rozmiarach. Urządzenia: liczarka do banknotów i bilonu, urządzenie frankującorejestrujące, testery banknotów, sprzęt ekspozycyjny. Poduszka do tuszu, podkładka gumowa. Kaseta podręczna. Nalepki z numerami R. Komplety druków i dokumentów nakładu Poczty Polskiej oraz wybranych firm kurierskich. Rekwizyty imienne: datownik, stempel okolicznościowy, pieczęć z godłem państwa. Rekwizyty: koperty firmowe do określonej wagi przesyłek EMS i Pocztex w obrocie krajowym i zagranicznym. Rekwizyty: poduszka do tuszu, podkładka gumowa, kaseta podręczna. Elektroniczna waga listowa i paczkowa. Cennik opłat za świadczenie usług kurierskich. Regulamin świadczenia usług kurierskich EMS i Pocztex. Cennik przedpłat za prenumeratę prasy i czasopism. Cennik opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym. Cennik opłat za usługi pocztowe w obrocie zagranicznym. Stanowisko symulacyjne: szafka do dzielenia listów przez listonosza. Komplety druków i dokumentów nakładu Poczty Polskiej. Nalepki zabezpieczające. Uwagi o realizacji Celem realizacji programu przedmiotu jest przygotowanie ucznia do świadczenia usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym. W trakcie realizacji programu należy kształtować umiejętności: przyjmowania zleceń na wykonanie usług pocztowych, wykonywania czynności operacyjnych, posługiwania się regulaminami świadczenia usług oraz cennikami opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym, ewidencjonowania przesyłek oraz udzielania informacji o świadczonych i oferowanych usługach pocztowych powszechnych i dodatkowych. W procesie kształcenia szczególną uwagę należy zwrócić na kształtowanie poczucia odpowiedzialności za jakość świadczonych usług, stosowanie zasad kultury osobistej podczas obsługi klienta oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Program powinien być realizowany w korelacji z przedmiotem Działalność usługowo-marketingowa. Osiągnięcie założonych celów kształcenia wymaga stosowania różnych metod dydaktycznych oraz właściwego doboru środków dydaktycznych. W procesie nauczania-uczenia się zalecane jest 23

stosowanie następujących metod: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, metody przypadków, pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń praktycznych. Szczególnie zalecana jest metoda przypadków, która umożliwia zastosowanie zdobytej wiedzy w praktyce i kształtowanie umiejętności rozpoznawania i rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji oraz współdziałania w zespole. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni usług pocztowych, na stanowiskach symulacyjnych, wyposażonych w komputer, wagę, rekwizyty imienne, druki Poczty Polskiej, regulaminy i instrukcje. Ćwiczenia powinny być prowadzone w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2 3 osobowe. Praca zespołowa sprzyja kształtowaniu umiejętności logicznego myślenia, wyzwala aktywność uczniów oraz rozwija zainteresowanie omawianą problematyką. Podczas ćwiczeń uczniom należy zapewnić warunki do indywidualnego wykonywania zadań. Nauczyciel powinien obserwować pracę uczniów, udzielać im wskazówek oraz analizować i poprawiać popełnione przez nich błędy. Zgromadzone druki, dokumenty i opracowania uczniowie powinni przechowywać w teczce osiągnięć szkolnych w celu wykorzystania ich w kolejnych etapach kształcenia. Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów tematycznych: Lp. Działy tematyczne Orientacyjna liczba godzin 1. Przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym 38 2. Paczki pocztowe w obrocie krajowym 38 i zagranicznym 3. Usługi kurierskie 30 4. Dodatkowe usługi pocztowe 30 5. Doręczanie przesyłek pocztowych 24 Razem 160 Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów ma charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzać zmiany w zależności od potrzeb edukacyjnych szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia należy prowadzić systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie określonych kryteriów. 24

Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres opanowania przez uczniów umiejętności zawartych w szczegółowych celach kształcenia. Wskazane jest stosowanie następujących metod sprawdzania osiągnięć ucznia: sprawdziany ustne i pisemne, testy osiągnięć szkolnych, obserwacja czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Umiejętności praktyczne należy sprawdzać obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: umiejętność obsługi komputera, przyjmowanie zleceń na usługi pocztowe, ewidencjonowanie przesyłek pocztowych, poprawność wykonania zadania i wypełnienia druków, samodzielność i staranność wykonania zadania, stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Przedmiotem oceny powinny być również umiejętności: współpracy w grupie, twórczego myślenia i rozwiązywania problemów. W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela. Literatura Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. cz. I i II. WSiP, Warszawa 2005 Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Ćwiczenia cz. I i II. WSiP, Warszawa 2005 Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik, Warszawa 1994 Materiały i referaty opracowane na kolejne sympozja Poczty Polskiej wydane przez Centralny Zarząd Poczty Polskiej, Uniwersytet Szczeciński Wydział Transportu i Łączności oraz Dyrekcję Okręgu Poczty w Szczecinie Nojszewska E.: Podstawy ekonomii. WSiP, Warszawa 2005 Ustawa Prawo pocztowe Wybrane materiały pomocnicze do przedmiotu organizacja i ekonomika łączności. Ministerstwo Łączności, Warszawa 1992 Zielona Księga na temat jednolitego rynku usług pocztowych materiał informacyjny Komisji Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 1992 25

Czasopisma: Technika i Eksploatacja Poczty, Poczta Polska, Służba Pracownicza. Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 26

USŁUGI FINANSOWE W OBROCIE KRAJOWYM I ZAGRANICZNYM Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: posłużyć się terminologią dotyczącą usług finansowych, posłużyć się terminologią z zakresu prawa, ekonomiki, rachunkowości, sprawozdawczości oraz organizacji i marketingu usług finansowych, wyjaśnić społeczne i gospodarcze znaczenie usług finansowych o charakterze powszechnym, zastosować przepisy prawa dotyczące realizacji usług finansowych, określić ograniczenia prawne upoważniające do odmowy przyjęcia zlecenia na wykonanie usługi finansowej, udzielić informacji o świadczonych usługach finansowych oraz warunkach ich realizacji, przyjąć zlecenia na wykonanie usług finansowych o charakterze powszechnym, świadczonych przez operatorów pocztowych, wykonać czynności operacyjne związane z realizacją usług finansowych, począwszy od przyjęcia zlecenia, przyjąć wpłaty, dokonać wypłaty oraz rozliczyć przekazy pocztowe i Pocztowe Zlecenia Wypłaty (PZW), przyjąć wpłaty na rachunki bankowe i oszczędnościowo rozliczeniowe, wykonać czynności dotyczące przelewów bankowych, przyjąć zlecenia na usługi finansowe, posłużyć się przepisami regulaminów świadczenia usług oraz cennikami opłat za usługi finansowe, zastosować zasady dotyczące obrotu pieniężnego, zaewidencjonować usługi finansowe, wykonać czynności związane z prowadzeniem kasowej rachunkowości usług, wykonać czynności związane z prowadzeniem rozliczenia i windykacji należności od klientów, posłużyć się rekwizytami imiennymi zgodnie z określonymi wymaganiami, przyjąć i zaewidencjonować przekazy pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym, dokonać wypłat oraz rozliczyć kwoty z przekazów pocztowych, obsłużyć radio- i teleabonentów, 27

przyjąć wpłaty na rachunki bankowe i oszczędnościoworozliczeniowe, dokonać przelewów bankowych zgodnie z obowiązującymi procedurami, udzielić kredytu i wypłacić kredyt pocztowy, założyć lokatę i wypłacić lokatę pocztową, otworzyć rachunek oszczędnościowo rozliczeniowy, obliczyć należności za usługi podstawowe i świadczenia dodatkowe, rozliczyć należności za usługi podstawowe i świadczenia dodatkowe, przyjąć wpłaty i należności w formie gotówkowej i bezgotówkowej, przyjąć wpłaty z tytułu podatku i ubezpieczenia społecznego ZUS, zaewidencjonować sprzedaż znaczków pocztowych i druków płatnych, dokonać wymiany walut, zaewidencjonować usługi w formie elektronicznej i odręcznie, obliczyć należności podstawowe i dodatkowe za usługi finansowe na podstawie cenników opłat, skontrolować poprawność uiszczania opłat oraz zastosować procedury dopłat w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, wykonać podstawowe czynności kasowe, sporządzić podstawowe dokumenty kasowe, zaewidencjonować wykonane usługi w księgach i wykazach, sporządzić raport kasowy kasy głównej, wykonać czynności kasowe zgodnie procedurami operacyjnymi oraz z zasadą komisyjności, rozpoznać fałszywe środki płatnicze, znaki opłat i inne dokumenty oraz zastosować obowiązujące procedury postępowania, wykonać czynności dotyczące rozliczeń i kontroli usług finansowych, wykonać czynności związane z zamawianiem znaczków i druków płatnych, sporządzić ogólny rachunek miesięczny, dokonać analizy organizacji obiegu pieniądza w Poczcie Polskiej, sporządzić rejestr nadmiarów kasowych, zamówić w banku zasiłki kasowe, określić zasady udzielania zaliczek kasom operacyjnym, dokonać zapisów w rejestrze nadmiarów gotówkowych i niewykorzystanych zasiłków kasowych, ustalić i zaewidencjonować kwoty pieniężne na koncie środki pieniężne w drodze, określić zadania urzędu zbiorczo-zasilającego, sporządzić rejestr obrotów bankowych, 28

sporządzić rejestr kwot pieniężnych do wyjaśnienia, sporządzić ewidencję braków i nadwyżek kasowych, dokonać rozliczeń z kontrahentami jednostek pocztowych z tytułu świadczonych usług, przeprowadzić kontrolę dokumentów kasowych, wyjaśnić znaczenie rachunkowości jako czynnika niezbędnego do funkcjonowania przedsiębiorstwa, zaewidencjonować majątek trwały i obrotowy, rozróżnić pasywa jednostki gospodarczej, sporządzić bilans jednostki gospodarczej, określić różnice między zdarzeniem gospodarczym i operacją gospodarczą, scharakteryzować rodzaje operacji gospodarczych, scharakteryzować konta księgowe, zaewidencjonować podstawowe zdarzenia gospodarcze na kontach bilansowych, sporządzić zestawienie obrotów i sald, skorygować błędy popełniane w trakcie rejestracji zdarzeń gospodarczych na kontach księgowych, scharakteryzować podstawowe operacje wynikowe, sklasyfikować koszty według określonych kryteriów, zaksięgować koszty na kontach układu rodzajowego i funkcjonalnego, zaksięgować przychody ze sprzedaży, zaewidencjonować pozostałe koszty i przychody operacyjne, koszty i przychody finansowe, zyski i straty nadzwyczajne, zaewidencjonować podstawowe zdarzenia gospodarcze na kontach wynikowych, ustalić wynik finansowy jednostki gospodarczej, zaewidencjonować wynagrodzenia pracowników, obliczyć wielkość świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego, dokonać analizy planu kont, określić przeznaczenie dowodów księgowych, dokonać weryfikacji dowodu księgowego, sporządzić podstawowe dowody księgowe, obliczyć koszty i przychody ze świadczonych usług finansowych, przeprowadzić inwentaryzację majątku jednostki gospodarczej, przyjąć reklamacje, skargi i wnioski dotyczące niewykonania lub nienależytego wykonania usługi finansowej, sporządzić sprawozdania, protokoły, raporty i notatki służbowe. 29

Materiał nauczania 1. Rodzaje i podstawy prawne usług finansowych Rodzaje usług finansowych. Regulaminy świadczenia usług. Podstawowe przepisy prawa. Terminologia z zakresu ekonomii, prawa i rachunkowości. Ćwiczenia: Dokonywanie podziału usług finansowych w obrocie krajowym i zagranicznym. Analizowanie przepisów zawartych w regulaminie świadczenia usług finansowych. 2. Usługi finansowe Przyjmowanie, ewidencjonowanie i kontrola wpłat i wypłat przekazów pocztowych, pocztowego zlecenia wypłaty i usług bankowych. Udzielanie kredytów pocztowych, wypłacanie kredytów pocztowych, zakładanie lokat pocztowych, wypłacanie lokat pocztowych. Rejestracja odbiorników, pobieranie i ewidencjonowanie opłat TV, sprzedaż znaczków opłaty skarbowej i losów loterii państwowej. Rodzaje blankietów wpłat na rachunki bankowe, wypełnianie blankietów. Istota i znaczenie obrotu gotówkowego i bezgotówkowego. Formy rozliczeń bezgotówkowych: czek potwierdzony, polecenie przelewu, realizacja czeków gotówkowych i rozrachunkowych, wypłaty przekazów czekowych, realizacja systemu bezgotówkowego giro poprzez sieć placówek pocztowych. Sporządzanie protokołów i raportów. Przyjmowanie i załatwianie skarg i reklamacji. Ćwiczenia: Obliczanie opłat za usługi finansowe w obrocie krajowym i zagranicznym na podstawie cenników opłat. Wypełnianie blankietów przekazu pocztowego. Przyjmowanie przekazów pojedynczo i zbiorowo przy pomocy pocztowej książki nadawczej. Przyjmowanie przekazu elektronicznego - Pocztowe Zlecenie Wypłaty (PZW). Dokonywanie wypłaty kwoty pieniężnej, na podstawie przekazów pocztowych i Pocztowego Zlecenia Wypłaty. Udzielanie kredytu pocztowego prezentacja oferty kredytowej, wypisywanie wniosku. Dokonywanie wypłaty kredytu pocztowego. Zakładanie lokaty pocztowej - wypełnienie umowy. 30

Dokonywanie wypłaty lokaty pocztowej. Otwieranie konta pocztowego wypełnienie wniosku. Wypisywanie wniosku o rejestrację odbiornika RTV oraz pobieranie i ewidencjonowanie opłat RTV. Przyjmowanie i załatwienie skarg oraz reklamacji. 3. Rachunkowość finansowa. Rozliczanie kasy głównej i operacyjnej Podstawowe usługi finansowe. Funkcje i zadania rachunkowości. Aktywa i pasywa jednostki gospodarczej. Bilans. Zestawienie obrotów i sald. Zdarzenia gospodarcze. Operacje gospodarcze. Konto księgowe jako podstawowe narzędzie rejestracji zdarzeń gospodarczych. Ewidencjonowanie na kontach, korygowanie błędów księgowych, operacje wynikowe, rodzaje kosztów i przychodów ze sprzedaży, pozostałe koszty i przychody operacyjne. Koszty i przychody finansowe, zyski i straty nadzwyczajne, wynik finansowy, ewidencja wynagrodzeń: zasady otwierania i zamykania wynagrodzeń, sporządzanie listy płac, potrącenia z listy płac, zestawienia list płac, zasady dokonywania wypłaty wynagrodzeń. Świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Plan kont. Klasyfikacja, sporządzanie i weryfikacja dowodów księgowych. Zasady ewidencji przychodów ze sprzedaży usług pocztowych. Zadania, funkcje i sposoby przeprowadzania inwentaryzacji. Sprawozdawczość finansowa. Służba kasowa w urzędach pocztowych i jej wewnętrzna organizacja. Zakres działania kas w urzędach pocztowych. Obowiązki pracownika kasy operacyjnej. Sprzedaż i ewidencjonowanie znaczków pocztowych i druków płatnych. Wymiana walut obcych w urzędach pocztowych. Działalność handlowa: dokumentacja sprzedaży towarów w urzędach pocztowych. Artykuły dopuszczone do sprzedaży. Ekspozycja towarów. Zasady uiszczania opłat za usługi pocztowe. Dokumentacja czynności wykonywanych przez kasjera kasy operacyjnej. Zbiorcze dowody kasowe. Rozliczanie kasy operacyjnej. Księga wypłaconych przekazów. Dokumentacja czynności kasjera kasy głównej. Raport kasowy kasy głównej. Rachunek znaczków i druków płatnych: zasady prowadzenia i sporządzania karty zamówień znaczków i druków płatnych, realizacja zamówień na znaczki i druki płatne, zasady udzielania stałych zapasów znaczków i druków płatnych. Ogólny rachunek miesięczny: przeznaczenie i prowadzenie. Organizacja obiegu pieniądza w Poczcie Polskiej. Nadmiary kasowe: zasady sporządzania i ewidencjonowania. Zadania urzędu zbiorczozasilającego. Różnice kasowe stwierdzone w nadmiarach i zasiłkach kasowych, rejestr nadmiarów i zasiłków: prowadzenie, zamykanie i funkcja kontrolna, ewidencja środków pieniężnych na koncie środki pieniężne w drodze. Rejestr obrotów bankowych: przeznaczenie, układ, 31

zasady prowadzenia, zaliczania i wyjaśniania wpłat bez podanego tytułu, zamykanie i odsyłanie, bezgotówkowe przyjmowanie oraz realizacja przekazów pocztowych, przekazywanie przyjętych wpłat do urzędów pocztowych dokonujących przelewów bankowych. Zasady rozliczeń bankowych: rola i zadania komórek przelewów, przebieg rozliczeń usług bankowych, przelewy na rachunki bankowe osób trzecich, rozrachunki z tytułu obrotu oszczędnościowo-czekowego, rachunek miesięczny. Kontrola dokumentów kasowych, sporządzanie sprawozdań finansowych. Ćwiczenia: Sporządzanie wykazów dziennych operacji oszczędnościowych i czekowych. Sporządzanie zapotrzebowania na znaczki i druki płatne. Sporządzanie polecenia przelewu oraz zbiorczego polecenia przelewu. Przyjmowanie wpłat na rachunki bankowe. Wystawianie czeku gotówkowego. Przyjmowanie wpłat z tytułu podatku i ubezpieczenia społecznego ZUS. Prowadzenie rozliczeń dotyczących sprzedanych artykułów. Prowadzenie księgi przyjętych przekazów. Dokonywanie kontroli przyjętych przekazów. Prowadzenie księgi wypłaconych przekazów. Zamykanie dekadowe księgi wypłaconych przekazów. Udzielanie zaliczki kasom operacyjnym. Rozliczanie doręczyciela z przekazów pobranych do wypłaty, po powrocie z rejonu doręczeń. Sporządzenie protokołu na okoliczność stwierdzenia różnicy kasowej. Sporządzanie rejestru nadmiaru gotówkowego i niewykorzystanego zasiłku kasowego. Sporządzanie karty wpłaty nadmiaru i zasiłku kasowego. Prowadzenie rejestru obrotu bankowego. Prowadzenie rejestru kwot pieniężnych do wyjaśnienia. Ewidencjonowanie rozliczeń z kontrahentami na kontach. Prowadzenie rachunku miesięcznego z obrotów z bankami. Ewidencjonowanie środków trwałych i obrotowych. 32