RAPORT Z BADANIA JAKOŚCIOWEGO

RAPORT Z BADANIA JAKOŚCIOWEGO z przedstawicielami branży logistycznej oraz przedstawicielami zawodowych szkół średnich Kształcenie w logistyce i transporcie szansą województwa łódzkiego 1

Spis treści I Informacje o badaniu... 3 1. Cel badania... 3 2. Metodologia... 4 3. Próba badawcza... 5 II Wyniki badania..6 1. Kształcenie w średnich szkołach zawodowych w województwie łódzkim 6 2. Kształcenie w logistyce i transporcie na poziomie średnich szkół zawodowych... 8 3. Współpraca pomiędzy średnimi szkołami zawodowymi a przedsiębiorcami... 12 4. Branża logistyczna w województwie łódzkim... 15 2

I Informacje o badaniu 1. Cel badania Raport zawiera sprawozdanie i analizę wyników projektu badawczego Kształcenie w logistyce i transporcie szansą województwa łódzkiego średnie szkoły zawodowe. Badanie było ukierunkowane na realizację licznych celów: Ocena oferty edukacyjnej średnich szkół zawodowych w województwie łódzkim Identyfikacja najbardziej i najmniej popularnych kierunków nauczania Rozpoznanie motywacji wyboru poszczególnych kierunków kształcenia Ocena stopnia dopasowania oferty edukacyjnej średnich szkół zawodowych do potrzeb rynku pracy Poznanie specyfiki kształcenia w logistyce i transporcie na poziomie średnich szkół zawodowych w województwie łódzkim Ocena atrakcyjności kształcenia na kierunkach związanych z logistyką i transportem Poznanie procesu nauczania logistyki Ocena sytuacji absolwentów średnich szkól zawodowych kierunków związanych z logistyką i transportem Ocena współpracy pomiędzy średnimi szkołami zawodowymi a przedsiębiorcami Diagnoza branży logistycznej w regionie Ocena kondycji branży logistycznej w regionie Ocena zapotrzebowania przedsiębiorstw na specjalistów posiadających średnie wykształcenie logistyczne Zebranie opinii na temat przyszłości branży logistycznej w regionie 3

2. Metodologia W badaniu zastosowano metodologię jakościową, wykorzystując technikę Zogniskowanego Wywiadu Grupowego (FGI). Zogniskowany Wywiad Grupowy (ang. Focus Group Interview) polega na dyskusji grupowej prowadzonej przez wykwalifikowanego moderatora. Jego rola to min. skupianie uwagi badanych na problemie, zachęcanie do pogłębionych wypowiedzi, kierowanie procesami grupowymi (np. przeciwdziałanie konformizmowi), zmniejszenie lęku społecznego u badanych, tworzenie psychologicznych warunków akceptacji i otwartości. Wywiad trwa około 2 godzin i jest nagrywany, a następnie poddawany transkrypcji. Optymalna liczba osób biorących w badaniu, sprzyjająca procesom grupowym i jednocześnie umożliwiająca wypowiedź każdemu respondentowi to 8-10 osób, jednak w niektórych przypadkach rekomendowana jest mniejsza liczba uczestników - 4-6 (tzw. Mini Group Interview). Uczestnicy dobrani do każdej z grup posiadają zbliżone doświadczenia i podobny punkt spojrzenia na badane tematy. Scenariusz, zgodnie z którym toczy się spotkanie, posiada swobodną strukturę, przez co sprzyja otwartości dyskusji i umożliwia pogłębienie uzyskanych informacji. Duża skuteczność techniki bywa tłumaczona przy pomocy koncepcji 5S (J.M. Hess): synergy, snowballing, stimulation, security, spontanity (synergia, efekt kuli śnieżnej, stymulacja, bezpieczeństwo, spontaniczność). Dyskusja grupowa odbyła się w Łodzi w specjalnie przygotowanej do takich celów fokusowni. Wywiad trwał 92 minuty. 4

3. Próba badawcza Respondenci zostali zakwalifikowani do badania według poniższych kryteriów rekrutacyjnych: miejsce pracy: województwo łódzkie płeć: 3 mężczyzn i 5 kobiet wykształcenie: co najmniej średnie sytuacja zawodowa: dyrektorzy i nauczyciele w łódzkich zawodowych szkołach średnich przedstawiciele przedsiębiorstw prowadzących działalność w województwie łódzkim, w których istnieje zapotrzebowanie na specjalistów z dziedziny logistyki i transportu Badana grupa składała się z 4 dyrektorów i nauczycieli w zawodowych szkołach średnich oraz z 4 przedsiębiorców. Zawodowe szkoły średnie reprezentowało 2 dyrektorów i 2 nauczycieli. Placówki znajdowały się na terenie Łodzi. Wszystkie szkoły prowadziły zajęcia z zakresu logistyki, jednak jedna z nich zdecydowanie mocniej koncentrowała się na przygotowaniu do tego zawodu. Przedstawiciele przedsiębiorstw reprezentowali zarówno małe, jak i większe firmy. Profil ich działalności związany był z transportem, produkcją, a także ze sprzedażą. Jakkolwiek wykształcenie osób badanych nie zawsze związane było z przedmiotem badania, w zakres obowiązków każdego z respondentów wchodziły transport i logistyka. 5

II Wyniki badania 1. Kształcenie w średnich szkołach zawodowych w województwie łódzkim Respondenci pozytywnie oceniali ofertę edukacyjną łódzkich średnich szkół zawodowych. Wymienili wiele zawodów, w jakich można kształcić się w zawodowych szkołach średnich regionu łódzkiego: technik logistyk, technik spedytor, technik informatyk, technik włókiennik, technik weterynarii, technik mechatronik, fototechnik, technik gastronomii. Badani twierdzili również, że na lokalnym rynku pracy istnieje duże zapotrzebowanie na umiejętności posiadane przez absolwentów średnich szkół zawodowych. Przekonanie to było jednak silniejsze u przedstawicieli placówek edukacyjnych. Do najbardziej popularnych kierunków kształcenia w zawodowych szkołach średnich zdaniem respondentów należą: technik logistyk technik informatyk fortotechnik technik gastronomii Popularność powyższych kierunków wśród młodzieży wynika według osób badanych z szeregu czynników: dostępności informacji na temat kierunku kształcenia mody 6

możliwości znalezienia zatrudnienia Informacja z rynku, to znaczy, dzieci bawią się w piaskownicy i obserwują, logistyka, transport i spedycja, samochód przejeżdżający, ogląda telewizję, coś tam w domu o tym się rozmawia. Z drugiej strony badani raczej negatywnie wypowiadali się na temat perspektyw zawodowego kształcenia średniego w województwie łódzkim. Wymieniali szereg barier, które hamują jego rozwój: Negatywne stereotypy badani zauważali, że wykształcenie techniczne jest nisko oceniane zarówno przez młodzież, rodziców, jak i pracodawców. Brak centralnego wsparcia respondenci wprost wyrażali wątpliwości związane ze zmianami legislacyjnymi dotyczącymi kształcenia zawodowego, jak również obawiali się zamknięcia średnich szkół zawodowych Deficyty kadrowe badani twierdzili, że brakuje specjalistów, którzy mogliby przyuczać do zawodu; możliwości finansowe szkół nie pozwalają im na zatrudnienie fachowców Konkurencja uczelni wyższych młodzi ludzie chętniej zdobywają wykształcenie wyższe Nie wiem, czy państwo doświadczyliście i ta sytuacja spowodowała, że w domach rodzinnych nie było atmosfery do tego żeby dziecko poszło do technikum. Ktoś tego ucznia musi nauczyć i nie ma wykształconego logistyka, który mógłby uczyć w szkole, bo wykształcony logistyk nie przyjdzie pracować za 2 tysiące do szkoły. Zauważono również, że pomimo zapotrzebowania na specjalistów posiadających kwalifikacje technika, często wymagane jest od nich dalsza nauka, która ostatecznie prowadzi do uzyskania wykształcenia wyższego. Co więcej, pracownicy posiadający wykształcenie techniczne z zasady obsadzani są na niższych stanowiskach i otrzymują niższe wynagrodzenie niż ich koledzy mający dyplom uczelni wyższej. Takie kształcenie jest potrzebne bezapelacyjnie. Technika oczywiście można zatrudnić, ale to zaraz z punktu widzenia pracodawcy obniża 7

się poprzeczkę w sensie pensji, czy awansu, stawia się go na najniższy szczebel. Badani zwrócili jednak uwagę na szanse, jakie stoją przed średnim kształceniem zawodowym: Zmiana mentalności i przekonań pracodawców prowadziłaby do większej konkurencyjności na rynku pracy osób posiadających wykształcenie średnie techniczne Absolwenci techników posiadają umiejętności twarde, które umożliwiają im szybsze wdrożenie się w obowiązki w miejscu pracy (np. obsługa urządzeń biurowych) Wartością dodaną wykształcenia średniego technicznego mogłyby być certyfikaty umiejętności zdobywane podczas regularnego kształcenia i/lub dodatkowych kursów Potrzebne są umiejętności, a nie papier ukończenia szkoły. Jeżeli mówimy technik logistyk, on musi umieć coś wypisać fakturę, wypisać WZ-tkę, poprowadzić chociażby prowizorycznie książkę przychodów i rozchodów, żeby w ogóle wiedział, o co w tym biznesie chodzi. Próbujemy robić to tak, żeby uczeń w ciągu tego cyklu kształcenia, zdanie egzaminu zawodowego, matury, miał możliwość zdobycia kwalifikacji potwierdzonych certyfikatem. 2. Kształcenie w logistyce i transporcie na poziomie średnich szkół zawodowych Zgodnie z informacjami przekazanymi przez respondentów w Łodzi istnieją 3 średnie szkoły zawodowe, które mają klasy logistyczne. Zauważono jednak, że elementy wiedzy związanej z logistyką i transportem przekazywane są również na zajęciach z pokrewnych dziedzin (np. organizacja usług, organizacja i zarządzanie serwisem). Może się nazywać organizacja pewnych usług czy czegoś. [ ] Tak, przedmiot taki, to jest organizacja i zarządzanie serwisem, jest logistyka zarządzania części zamiennych 8

i zarządzanie naprawą. Zdaniem badanych klasy logistyczne cieszą się dużym zainteresowaniem młodzieży. Dzięki temu często trafia do nich zdolniejsza młodzież. Z drugiej strony nie wszyscy uczniowie wybierają klasy o profilu logistycznym świadomie. Jedynie część (według badanych ten odsetek wynosi około 25%) decyduje się kształcić na technika logistyki ze względu na przyszłe możliwości znalezienia zatrudnienia. W przypadku tych uczniów duże znaczenie może mieć bliskość firm, w których mogliby podjąć pracę. Jednakże aż połowa uczniów wybiera klasy logistyczne dość przypadkowo. Część jest ze Strykowa, oni wiedzą, co tam jest i będą się tam stalować, pewnie do pracy po technikum. Tam jest wiele firm Tulipan, inne także. Do szkoły dzieci przychodzą, może ¼ w porywach przychodzi z przekonania, połowa z przypadku. Respondenci deklarowali, że zainteresowanie nauką w klasach logistycznych jest podobne wśród dziewcząt i chłopców, a klasy są równo podzielone pod względem płci. Zauważono jednak, że: W przekonaniu zarówno uczniów jak i rodziców praca logistyka i spedytora może wydawać się typowo męska wiąże się często ze skojarzeniami pracy na zewnątrz, związanej bezpośrednio z transportem. Również sama nazwa zawodów może sugerować zapotrzebowanie na mężczyzn. Tymczasem predyspozycje potrzebne do wykonywania zawodu są stereotypowo kobiece, przez co kobiety mogą realizować się w tych zawodach równie dobrze, a nawet lepiej niż mężczyźni Dlatego niezbędnym do przyciągnięcia większej ilości kobiet do kształcenia się w klasach logistycznych wydaje się przekazanie pełnej informacji na temat specyfiki wykonywania zawodu logistyka W transporcie kiedyś to tylko mężczyźni pracowali, więc to też się wydawał męski zawód, a teraz jest jeden facet a same kobiety. Otwieramy klasę i popatrzyłem sobie na program nauczania na przykład technik spedytor, gdzie jest 90% chłopców a jest to typowy zawód w zasadzie kobiecy, to jest biurowa robota. Spedytor, mimo twardo brzmiącej nazwy, jest taki bardziej, z programu nauczania, dziewczęcy. 9

Badani wskazali, że klasy w zawodowych szkołach średnich związane z logistyką i transportem mogą przygotowywać do dwóch różnych zawodów: logistyka i spedytora. Zwrócili również uwagę na różnice w przygotowaniu do ich wykonywania: Logistyk Spedytor Zdobywane wykształcenie jest szersze niż w przypadku spedytora, przygotowuje do wykonywania większej ilości obowiązków Program nauczania jest trudniejszy Logistyk jest odpowiedzialny za całość procesów związanych z logistyką i transportem Zdobywane wykształcenie ma węższy zakres niż w przypadku logistyka, obowiązki spedytora są jedynie częścią zakresu prac logistyka Program nauczania jest nieco łatwiejszy Spedytor zarządza jedynie częścią procesów związanych z logistyką i transportem Co ciekawe, zdaniem respondentów zainteresowanie uczniów tymi zawodami jest inne w różnych regionach i szkołach. Badani nie byli w stanie wskazać przyczyn tych różnic pośrednio wskazywali na modę, pierwsze skojarzenia uczniów z zawodem. W wypowiedziach respondentów dominowało jednak przekonanie o braku możliwości przewidzenia zainteresowania uczniów tymi zawodami. Dlatego ważnym wydaje się przekazanie rodzicom i uczniom informacji o specyfice każdego z zawodów i możliwościach, jakie daje na rynku pracy. Można przypuszczać, iż dawałoby to placówkom edukacyjnym większą możliwość pokierowania wyborami uczniów, a także zwiększenia liczby potencjalnych słuchaczy. I tutaj też nie trafimy, bo rozmawiałem na takim corocznym w Poznaniu, z ludźmi, którzy mieli technika logistyka i nie mają chętnych, więc jest spedytor. Mój znajomy jest dyrektorem na Mazurach w szkole i tam technika logistyka nie udało mu się otworzyć, a otworzył i ma 5 lat technika spedytora. Proces nauczania w klasach logistycznych Opowiadając o procesie nauczania w klasach logistycznych, badani wskazywali na potrzebę przekazywania umiejętności praktycznych, które mogą być wykorzystane przez techników logistyki zaraz po otrzymaniu zatrudnienia. 10

Jako przykładowe umiejętności wymieniane były: Obsługa urządzeń biurowych Prowadzenie księgi przychodów i rozchodów Sporządzanie dokumentów wydania zewnętrznego (tzw. WZ) Wypisywanie faktur Znajomość przynajmniej jednego języka obcego (potrzeba zgłaszana przez przedsiębiorców); znajomość specjalistycznego słownictwa związanego z logistyką i transportem Jeżeli mówimy technik logistyk, on musi umieć coś wypisać fakturę, wypisać WZ-tkę, poprowadzić chociażby prowizorycznie książkę przychodów i rozchodów, żeby w ogóle wiedział, o co w tym biznesie chodzi. Mają 2 języki, niemiecki i angielski, w tym 2 lata w III i IV klasie język angielski i niemiecki dla logistyków te elementy, te słówka, takie rzeczy na pewno zna. Z drugiej strony respondenci wskazali na dominującą ich zdaniem trudność w kształceniu w kształceniu w zakresie logistyki i transportu pozyskanie odpowiedniej kadry. Pomimo chęci zatrudniania specjalistów bez wykształcenia pedagogicznego, dyrektorzy zawodowych szkół średnich często nie byli w stanie pozyskać osób o odpowiednich kwalifikacjach. Do nauczania w szkole zniechęcały ich brak czasu oraz niewystarczająca gratyfikacja finansowa. Sytuacja absolwentów na rynku pracy Respondenci zauważyli, że technicy logistyki mogliby znaleźć na rynku pracy wiele potencjalnych miejsc pracy nie tylko firm logistycznych, ale także takich, które mają w swojej strukturze komórki logistyczne (jako przykłady takich pracodawców podawano chociażby wojsko lub placówki służby zdrowia). Technik logistyki może zdaniem badanych być zatrudniony zarówno w dużych firmach, jak i mniejszych przedsiębiorstwach. Jednakże respondenci zaznaczyli, że absolwenci klas logistycznych zawodowych szkół średnich stają przed podobnymi trudnościami, jak inni technicy: Pracodawcy często wolą zatrudniać na stanowisko logistyka osoby z wykształceniem wyższym. Co ciekawe, często nie jest to wykształcenie kierunkowe część przedstawicieli przedsiębiorców deklarowała, że w ich firmach 11

za logistykę odpowiedzialne są osoby, które nie skończyły studiów w tym kierunku Obecna sytuacja na rynku pracy rynek pracodawcy sprawia, że istnieje duża konkurencja pomiędzy potencjalnymi kandydatami na stanowisko logistyka Pracodawcy często oczekują od techników logistyki dalszego kształcenia, tytuł technika jest dla nich jedynie etapem przejściowym Technik logistyki może być angażowany do zajęć, które są poniżej jego kwalifikacji Część przedstawicieli przedsiębiorców wyrażała wątpliwości względem możliwości przygotowania kandydata do pracy na stanowisku logistyka w zawodowej szkole średniej. Wskazanie im konkretnych korzyści związanych z zatrudnianiem techników mogłoby zwiększyć szanse absolwentów klas logistycznych na rynku pracy. Ktoś, kto siedzi przed komputerem, to 95% ma wyższe wykształcenie niezwiązane absolutnie. Wszystko to, co w dziale logistyki robimy, to nauczyliśmy się konkretnie w tej firmie, nie wiem czy to jest kwestia specyfiki produktów firmy, natomiast nie wyobrażam sobie nauczyć się tego, co robimy, w szkole. 3. Współpraca pomiędzy średnimi szkołami zawodowymi a przedsiębiorcami Współpraca między zawodowymi szkołami średnimi a przedsiębiorcami rozpatrywana była głównie w aspekcie odbywania przez uczniów praktyk. Zagadnienie to okazało się trudne dla obu zainteresowanych stron. Dla przedsiębiorców przyjęcie praktykanta wiązało się jedynie z dodatkowym obciążeniem. Praktykant ich zdaniem wymaga poświęcenia mu uwagi i czasu, odrywa od codziennych obowiązków. W wypowiedziach badanych pojawiały się takie emocje jak zniecierpliwienie i irytacja. Przedstawiciele przedsiębiorców nie potrafili także wskazać żadnych wymiernych korzyści związanych z obecnością praktykanta w organizacji. Może on być ich zdaniem wykorzystany jedynie do najprostszych prac. Jeden z przedsiębiorców deklarował, że nie przyjąłby do siebie praktykantów, inny twierdził, że zrobiłby to jedynie z litości. 12

Po co mi taki ktoś? Mnie czasami nie wystarcza 8 godzin w pracy i żebym jeszcze komuś poświęcała swój czas, żeby kogoś jeszcze wdrażać w stanowisko i ja już się denerwuję, że muszę mu przekazywać, informować i uczyć go, to już mnie denerwuje. Pozamiata, jak coś potrzeba, ale każdy się raczej sprawdza dobrze, jako taki praktykant. A w logistyce, tylko przeszkadzają. Jedynymi okolicznościami, które nadawały obecności praktykanta w firmie sens, były zdaniem przedsiębiorców: Sytuacja wakatu w organizacji praktykant wykorzystuje okres praktyk do wdrożenia się w obowiązki; po praktykach zostaje zatrudniony w firmie na stałe Praktyki są dofinansowywane dodatkowe środki niwelują niedogodności związane z obecnością praktykanta Połączenie praktyk z programem stypendialnym przedłużenie czas praktyk (do co najmniej 1 roku) i wypłacanie praktykantowi wynagrodzenia ze stypendium jego dłuższa obecność w organizacji pozwoli lepiej wykorzystać jego możliwości Mnie się wydaje, że gdyby była opcja, że rozszerzamy dział o kogoś, potrzebujemy nowego logistyka i wtedy taki praktykant, który jeszcze u nas nie pracuje, ale już się uczy, to byłoby dobre rozwiązanie. Również przedstawiciele placówek edukacyjnych przyznawali, że współpraca szkół i przedsiębiorstw jest bardzo trudna. Problemy zaczynają się już na etapie nawiązywania kontaktu z firmą przedsiębiorcy bardzo niechętnie przyjmują do siebie praktykantów, a uzyskanie ich zgody często wymaga nawiązania kontaktu niemalże prywatnego. Wiele zależy tutaj od kontaktów i działania nauczycieli i dyrekcji. Powiem szczerze, moja szefowa funkcjonuje tylko i wyłącznie w prywatnych układach, gdyby te układy prywatne się rozleciały, to nie ma szansy. Bariery z tym, żeby przekonać pracodawcę, ja musiałem poznać wszystkich właścicieli firm, musiałem osobiście poznać. Również przebieg praktyk nie wygląda tak, jak chcieliby tego przedstawiciele placówek edukacyjnych. Uczniowie są często wykorzystywani do prostych prac lub ich obowiązki obejmują jedynie wąski zakres działania firmy. Często zadania, które wykonują, nie są związane z ich kierunkiem kształcenia. 13

Zaskakujące okazało się, że większość przedstawicieli placówek edukacyjnych nie była w stanie dokładnie opowiedzieć o przebiegu praktyk uczniów raczej snuli oni przypuszczenia ich dotyczące niż przywoływali konkretne fakty. Jest oddelegowana osoba przez prezesa, przez zarząd, opiekuje się nimi, nie wiem, co tam robią, bo nie byłem na co dzień, natomiast na pewno poznali firmę. Pracownicy placówek edukacyjnych mówili także, jak ich zdaniem wyglądałby idealny przebieg praktyk: Praktyki obejmowałyby pełen zakres prac na danym stanowisku (w przypadku logistyki praktykant poznawałby działania związane m.in. z magazynowaniem, koncentracją, spedycją) Pracodawcy przekazywany byłby program praktyk, który wskazywałby, jakie czynności powinien poznać praktykant. Praktykant odbywa praktyki w dziale związanym z kierunkiem jego kształcenia Do jednego praktykanta przypisany byłby jeden opiekun pozwoliłoby to uniknąć zamieszania w firmie, a także zwiększyłoby efektywność samych praktyk On z nim jest, czyli jak pracownik ma zmianę, to on też ma zmianę, czyli pracuje. Technik idzie tylko i wyłącznie jeden i tam jest przydzielany do takiego działu, gdzie oni przewidują, że będzie potrzebny w przyszłości. Pracodawca otrzyma jakiś program. Nie da dzieciaka do zamiatania, tylko chociaż coś mu pokaże. Przedstawiciele placówek edukacyjnych przyznali jednak, że osiągnięcie tego ideału jest obecnie bardzo trudne, a nawet niemożliwe. Jego wprowadzenie wymagałoby rozwiązań systemowych, na szczeblu centralnym. Prawdopodobnie wiązałoby się także z koniecznością dofinansowywania praktyk. Rzeczywiście może by wystarczył jakiś tylko podpis, czy tam przecinek ministra, który by pozwolił na jakiś odpis amortyzacyjny, może zwolnienie z jakiegoś podatku. Za to, że współpracuje firma ze szkołą. 14

4. Branża logistyczna w województwie łódzkim Respondenci, oceniając kondycję branży logistycznej w regionie, brali pod uwagę szerokie spektrum organizacji: Firmy transportowe i spedycyjne to zdaniem badanych najbardziej typowe dla branży organizacje, reprezentowane zarówno przez duże międzynarodowe koncerny, jak i mniejsze lokalne firmy Firmy zajmujące się obsługą organizacji transportowych i spedycyjnych - do tej grupy respondenci zaliczali firmy odpowiedzialne za przygotowanie systemów informatycznych dla logistyki, czy też produkujące niezbędne narzędzia pracy (np. czytniki) Firmy z innych gałęzi gospodarki, posiadające rozbudowane działy logistyki najczęściej wymienianymi organizacjami w tej grupie były hipermarkety, jednak badani podkreślali, że wiele przedsiębiorstw i instytucji posiada działy logistyczne (np. wojsko) Mówimy o logistyce, mając na uwadze firmy transportowe- spedycyjne, czyli te, które zarządzają przepływem towarów, dóbr i usług, ale są firmy wspomagające całą logistykę, te które produkują kody, drukarki kodów kreskowych, skanery, czytniki. Respondenci podkreślali że branża logistyczna w regionie staje się coraz bardziej nowoczesna oraz dynamicznie się rozwija. Rozwój wiąże się często z pojawianiem się dużych międzynarodowych firm, które posiadają wysoko rozwinięte procedury i narzędzia pracy. Często stają się one wzorem do naśladowania dla firm lokalnych. Są firmy w pierwszej 10-tce na świecie i mają instrumenty naprawdę doskonałe i dotarły do Polski. Z drugiej strony badani zauważyli, że rozwój logistyki oraz coraz większa automatyzacja procesów często wiążą się z dążeniem do redukcji zatrudnienia. Logistyka do perfekcji opanowała redukcję miejsc pracy. Park maszynowy po prostu zastępuje ludzi. 15

Przyszłość branży logistycznej w regionie Respondenci zostali poproszeni o ocenę perspektyw branży logistycznej w regionie. Badani generalnie byli przekonani o dalszym rozwoju logistyki, który miałby ich zdaniem przejawiać się: Zwiększeniem liczby firm związanych z branżą logistyczną Zwiększeniem zatrudnienia w firmach transportowych i spedycyjnych (zarówno dużych, jak i małych) Zwiększeniem stopnia specjalizacji firm, dalszym unowocześnianiem ich działania (przewagę tutaj mogą mieć duże firmy międzynarodowe, których możliwości w tym zakresie są znacznie większe) Jako przykładowy region, gdzie branża mogłaby się rozwinąć wskazano okolice Strykowa. W jakim kierunku to będzie szło? Myślę, że będą miały przewagę firmy bardzo duże, które się specjalizują w wielkich przesyłkach i w drobnicowych przesyłkach. Respondenci twierdzili jednak, że rozwój branży zależy od szeregu czynników: Kondycji gospodarki lokalnej i krajowej Rozwoju przemysłu lokalnego (działanie firm transportowych i spedycyjnych uzależnione jest od produkcji towarów, które miałyby być przewożone) Rozwoju usług informatycznych i telekomunikacyjnych skierowanych do firm logistycznych Rozwoju sieci dróg respondenci duże nadzieje wiązali z rozbudową sieci dróg i autostrad w regionie. Ale właśnie musimy wozić coś, a nie puste kontenery, czy cysterny, musi być przemysł. W Polsce tego nie ma. 16