Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Zakład Analizy Regionalnej KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA MIĘDZYNARODOWY PROJEKT BADAWCZY finansowany przez Narodowe Centrum Nauki (NN 306 79 19 40) ROZWÓJ SPOŁECZNO- GOSPODARCZY A KSZTAŁTOWANIE SIĘ OBSZARÓW WZROSTU I STAGNACJI GOSPODARCZEJ PATRONAT HONOROWY: Elżbieta Bieńkowska Wicepremier, Minister Infrastruktury i Rozwoju Prof. dr hab. Tadeusz Markowski Przewodniczący Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN Prof. dr hab. Bronisław Marciniak J.M. Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 23 kwietnia 2014 r. Collegium Geographicum im. Stanisława Pawłowskiego Kampus Morasko UAM ul. Dzięgielowa 27 Aula 21 Poznań
W dniu 23 kwietnia 2014 r. w Poznaniu Zakład Analizy Regionalnej Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznych i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pod patronatem Ministra Infrastruktury i Rozwoju, Przewodniczącego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk oraz JM Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu organizuje konferencję naukową podsumowującą międzynarodowy projekt badawczy pt. ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY A KSZTAŁTOWANIE SIĘ OBSZARÓW WZROSTU I STAGNACJI GOSPODARCZEJ finansowany przez Narodowe Centrum Nauki (NN 306 79 19 40). Program i formuła spotkania przewidują jedną sesję prezentacyjną i dwie sesje panelowe. W ramach pierwszej z nich Zespół Autorów przedstawi wybrane wyniki zrealizowanych badań. Drugą część spotkania stanowić będzie panel dyskusyjny poświęcony problematyce wyzwań procesu rozwoju regionalnego i polityki regionalnej w Polsce, w ramach którego uczestnicy reprezentujący zarówno polskie ośrodki akademickie badań regionalnych jak również samorząd regionalny poszukiwać będą odpowiedzi na pytania i problemy bezpośrednio wynikające ze zrealizowanego projektu, a odnoszące się do przyszłości polskiej polityki regionalnej po 2013 roku. Paneliści podzielą się poglądami dotyczącymi m.in.: wyzwań dotyczących ukierunkowania merytorycznego i terytorialnego polityki spójności po 2014 r., wykorzystania zintegrowanego podejścia ukierunkowanego terytorialnie dla poprawy efektywności interwencji polityki spójności w dążeniu do konwergencji na różnych poziomach przestrzennych, identyfikacji i sposobów wzmacniania czynników kształtujących procesy rozprzestrzeniania się rozwoju z obszarów wzrostu do obszarów otaczających. Trzecia część konferencji poświecona zostanie problematyce wyzwań rozwoju regionalnego i polityki regionalnej Wielkopolski po 2013 roku. W panelu dyskusyjnym udział wezmą eksperci zaangażowani w prace badawcze dotyczące problematyki różnicowania się procesów rozwojowych na terenie województwa wielkopolskiego oraz przedstawiciele władz samorządowych odpowiedzialni za programowanie i realizację polityki rozwoju w tym regionie na poziomie regionalnym i lokalnym. Dyskusja koncentrować się będzie wokół m.in. następujących problemów: znaczenia i wykorzystania aglomeracji poznańskiej w kształtowaniu rozwoju Wielkopolski, sposobów przezwyciężenia wewnątrzregionalnych zróżnicowań poziomu rozwoju, długookresowych wyzwań rozwojowych Wielkopolski i ich konsekwencji dla kształtowania spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej regionu. - 2 -
- 3 -
PROGRAM OBRAD MIEJSCE: Aula 21, Collegium Geographicum UAM, Dzięgielowa 27, Poznań 10:00 OTWARCIE OBRAD 10:15-12:00 PREZENTACJA WYNIKÓW PROJEKTU: ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY A KSZTAŁTOWANIE SIĘ OBSZARÓW WZROSTU I STAGNACJI GOSPODARCZEJ Prof. dr hab. Pavol Korec (Katedra humánnej geografie a demogeografie, Univerzita Koménskeho v Bratislave) Lagging regions of Slovakia in the context of their competitiveness. Prof. dr Dovile Krupickaite (Geografijos ir kraštotvarkos katedra, Vilniaus Universitetas), dr Jan Hauke, dr Barbara Konecka-Szydłowska (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w aspekcie ludność i osadnictwo na poziomie jednostek NUTS 4. Przykład Polski, Słowacji i Litwy. dr Michał Dolata, mgr Anna Borowczak (Uniwersytet im A. Mickiewicza w Poznaniu) Rozkład obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej w Polsce w latach 2000-2010. dr Jan Hauke, mgr Robert Perdał (Uniwersytet im A. Mickiewicza w Poznaniu) Obszary wzrostu i obszary stagnacji w Polsce w latach 2000-2010 czynniki rozwoju. dr Joanna Dominiak, dr Barbara Konecka-Szydłowska (Uniwersytet im A. Mickiewicza w Poznaniu) Wpływ kryzysu na sytuację społeczno-gospodarczą gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Przykład Wielkopolski. prof. UAM dr hab. Paweł Churski (Uniwersytet im A. Mickiewicza w Poznaniu) Prawidłowości w zakresie zróżnicowania procesów rozwojowych w Polsce w kontekście ukierunkowania polityki regionalnej zgodnie z modelem polaryzacyjno-dyfuzyjnym 12:00-12:30 PRZERWA KAWOWA - 4 -
- 5 -
12:30-14:00 PANEL I: WYZWANIA ROZWOJU REGIONALNEGO I POLITYKI REGIONALNEJ W POLSCE (moderator: prof. UAM dr hab. Paweł Churski, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM Poznań) UCZESTNICY PANELU: Grzegorz Gorzelak Profesor, Dyrektor Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG) Uniwersytet Warszawski, Koordynator Projektu GRINCOH: Growth Innovation Competitiveness: Fostering Cohesion in Central and Eastern Europe w ramach 7PR. Tadeusz Markowski Profesor, Kierownik Katedry Zarządzania Miastem i Regionem, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki, Przewodniczący Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Bolesław Domański Profesor, Kierownik Zakładu Rozwoju Regionalnego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Prodziekan ds. finansowych Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi, Uniwersytet Jagielloński. Marek Dutkowski Profesor, Kierownik Katedry Badań Miast i Regionów, Prodziekan ds. nauki Wydziału Nauk o Ziemi, Uniwersytet Szczeciński. Grzegorz Potrzebowski Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego. Bogdan Kawałko Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej, Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego. Jacek Woźniak Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. 14:00-15:00 PRZERWA OBIADOWA - 6 -
15:00-16:30 PANEL II: WYZWANIA ROZWOJU REGIONALNEGO I POLITYKI REGIONALNEJ W WIELKOPOLSCE (moderator: prof. dr hab. Tadeusz Stryjakiewicz, Instytut Geografii Społeczno- Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM Poznań) UCZESTNICY PANELU: Wojciech Jankowiak Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego. Ryszard Grobelny Prezydent Miasta Poznania. Jan Grabkowski Starosta Powiatu Poznańskiego. Wanda Gaczek Profesor, Kierownik Katedry Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej, Wydział Zarządzania, UE w Poznaniu. Magdalena Wyrwicka Profesor, Katedra Zarządzania Produkcją i Logistyki, Wydział Inżynierii Zarządzania, Prodziekan ds. Nauki, Politechnika Poznańska. Tomasz Kaczmarek Profesor, Kierownik Zakładu Systemów Osadniczych i Organizacji Terytorialnej, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, Dyrektor Centrum Badań Metropolitalnych UAM. 16:30-17:00 ZAMKNIĘCIE I PODSUMOWANIE OBRAD Merytorycznym rozwinięciem prezentowanych wyników badań będzie sesja posterowa. Każdy z uczestników Konferencji otrzyma komplet materiałów zawierających wszystkie uzyskane wyniki przeprowadzonego w ramach projektu postępowania badawczego. - 7 -
UZASADNIENIE I ZNACZENIE PROJEKTU Cechą charakterystyczną rozwoju społeczno-gospodarczego jest brak jego równomierności. Prowadzi to do zróżnicowania przestrzennego poziomu rozwoju. Wzrastający poziom zróżnicowania rozwoju poszczególnych obszarów stał się jednym z podstawowych problemów współczesnej gospodarki. Duże różnice w poziomie dochodów i warunkach życia występują w podziale na obszary wzrostu gospodarczego i obszary stagnacji gospodarczej. Sytuacja ta nie sprzyja procesowi rozwoju społeczno-gospodarczego państw członkowskich Unii Europejskiej, a wręcz staje się jedną z jego głównych barier, co znajduje swoje potwierdzenie w najnowszych raportach opracowywanych dla państw członkowskich. W konsekwencji tak sformułowanych wyzwań, problematyka zmniejszania zróżnicowania przestrzennego rozwoju społeczno-gospodarczego, zwłaszcza poprzez sterowanie rozwojem w ramach polityki regionalnej zorientowanej terytorialnie i poszukiwania nowych czynników rozwoju zapewniających konwergencję regionalną, stały się bardzo ważnym nurtem współczesnych badań ekonomicznych, jak i geograficzno-ekonomicznych (por. m.in. Barro i Sala-i-Martin 2004; Baun, Marek 2008; Begg i inni 2008; Christofakis, Papadaskalopoulos, 2011; Churski 2008; Coorado i inni 2009; Gawilikowska-Hueckel 2003; Gaustella, Timpano, 2010; Gorzelak, 2009; Heffner, 2011; Henley 2005; Kaczmarek i inni, 2011; Kamps i inni 2009; Korcelli, 2008; Kossowski 2009; Malaga, Kliber 2007; Markowski, Marszał, 2006; Martin, Sunley, 2011; McCann, Ortega-Argilés, 2011; Michałek 2007; Nowińska-Łaźniewska 2004; Parteka, 2008; Pietrzyk 2006; Ramos i inni 2009; Ratajczak 2008; Royuela, Artis 2006; Sapir i inni 2004; Smętkowski, 2010; 2011; Spolaore, Wacziarg, 2009; Szlachta 2005; Śleszyński, 2013; Tarajkowski, Wojtasiewicz 2008; Tarkowski, 2007; Wojewódzka- Wiewiórska, 2010; Wójcik 2008; Wójcik, Herbst, 2011; 2013). Utrzymujące się różnice w poziomie rozwoju w różnych układach przestrzennych uzasadniają potrzebę poszukiwania nowych, bardziej skutecznych form i kierunków prowadzenia polityki regionalnej, która prowadziłaby do większej spójności ekonomicznej, społecznej i przestrzennej poszerzonej Wspólnoty. Na tym gruncie coraz częściej podkreśla się brak należytej efektywności i skuteczności polityki regionalnej, ograniczonej jedynie do paradygmatu wyrównawczego. Zwraca się przy tym uwagę na potrzebę jego zmian w oparciu o model polaryzacyjno-dyfuzyjny i związaną z tym bezpośrednio konieczność funkcjonalnego ujęcia problematyki spójności (por. Green Paper... 2008). Jak zwraca uwagę Gorzelak (2009a) spójność rozumiana tylko w kategoriach wyrównawczych prowadzi do natychmiastowej sprzeczności wynikającej z klasycznego dylematu polityki regionalnej: równość czy wydajność. Ujęcie funkcjonalne spójności nie stoi natomiast w sprzeczności z dążeniem do konkurencyjności. Spójność rozumiana funkcjonalnie i zachodząca w trzech jej wymiarach: ekonomicznym, społecznym i terytorialnym zwiększa konkurencyjność obszaru rozumianą jako suma konkurencyjności przedsiębiorstw oraz konkurencyjności ich otoczenia. Spójność obniża koszty transakcyjne przedsiębiorstw korzystających z dobrze funkcjonujących powiązań transportowokomunikacyjnych, rozwijającego się otoczenia instytucjonalnego oraz mobilnych zasobów pracy charakteryzujących się wysokim poziomem kapitału ludzkiego i społecznego - 8 -
(por. Hübner 2006). Podejście takie wymaga przyjęcia założenia, że występowanie spójności, nie musi oznaczać stanu wyrównania różnic, a jedynie osiągnięcie poziomu zróżnicowania akceptowanego politycznie i społecznie (por. Faludi 2006; Molle 2007). Prowadzi to do wniosku, że występowanie obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej nie stanowi bariery dla procesu rozwoju. Barierą jest natomiast zbyt duża skala różnic między poziomem rozwoju tych obszarów oraz brak relacji między tymi obszarami, niezbędnych dla funkcjonowania takiego układu zgodnie z modelem polaryzacyjno-dyfuzyjnym. Tym samym w działaniach polityki regionalnej musi dojść do reorientacji celów z niwelowania różnic na uzyskiwanie korzyści z występowania zróżnicowania m.in. przy wykorzystaniu zasobów endogenicznych, terytorialnej koordynacji polityk oraz wprowadzenia systemu wieloszczeblowego zarządzania (multilevel governance) (por. m.in. Territory matters 2006; Shrinking regions 2008; Barca, 2009; Reshaping Economic... 2009). W konsekwencji coraz częściej podnosi się potrzebę zmiany paradygmatu polityki rozwoju z wyrównawczego na polaryzacyjno-dyfuzyjny, za upowszechnieniem którego lobbują kraje OECD (por. Growing Unequal?... 2008). Prawidłowości procesów rozwoju i ich różnicowania się w przestrzeni ekonomicznej w znacznym stopniu warunkowane są megatrendami przemian gospodarczych współczesnego świata (por. Naisbitt 1997). Te ostatnie w coraz większym stopniu determinowane są konsekwencjami postępującej globalizacji. Gospodarka rynkowa charakteryzuje się cyklicznością stanów koniunktury gospodarczej. Przyczyny występujących na przemian okresów wzrostu i recesji gospodarczej mogą być związane z uwarunkowaniami wewnętrznymi kraju i regionu, jak również, co w warunkach postępującej globalizacji jest coraz częstszym zjawiskiem, mogą być importowane z zewnątrz. Od 1989 r., tj. od rozpoczęcia transformacji ustrojowo-gospodarczej w Polsce, nasz kraj przeszedł przez okres załamania gospodarczego (1989-1992) oraz okres silnego spowolnienia gospodarczego (1999-2002), które miały swoje źródła przede wszystkim wewnątrz naszej gospodarki. Ostatni okres spowolnienia gospodarczego, w który Polska i polskie regiony weszły w 2009 roku, jest uwarunkowany czynnikami zewnętrznymi i po raz pierwszy w tak wyraźny sposób pokazuje wpływ globalizacji na funkcjonowanie poszczególnych państw, w sposób istotny uwidaczniając regionalne zróżnicowania w tym zakresie (por. Rybiński 2007; Ágh, Kis-Varga (ed.) 2009; Gorzelak 2009b; Gowan 2009; Stiglitz 2009). O ile w Polsce możemy mówić o spowolnieniu gospodarczym, to już w przypadku pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej mieliśmy do czynienia z różną skalą recesji gospodarczej. Fakt ten stał się podstawą dla działań Rady i Komisji Europejskiej podejmowanych w celu zahamowania wpływu światowego kryzysu gospodarczego na całą gospodarkę europejską. Identyfikując istotne zróżnicowanie regionalnie konsekwencji kryzysu działania te dotyczą również polityki regionalnej. Uwarunkowania kryzysu zmieniają przebieg trajektorii procesu rozwoju poszczególnych regionów wpływając na rozkład obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej. Europejski plan naprawy gospodarczej (2008) w zakresie polityki regionalnej zwraca uwagę na konieczność zwiększenia elastyczności dostosowania programów do zmieniających się potrzeb, wdrożenie zasady pierwszeństwa regionów skutkującego wzrostem płatności zaliczkowych, wsparciem dużych projektów i uproszczeniem zasad regulujących pomoc państwa, - 9 -
a także promowaniem inwestycji w największym stopniu poprawiających uwarunkowania rozwojowe. W warunkach cyklicznie zmieniającej się koniunktury gospodarczej gospodarki rynkowej oraz obecnego kryzysu gospodarczego jeszcze bardziej aktualnymi stają się pytania dotyczące aspektów i czynników rozwoju regionalnego, skali koncentracji przestrzennej interwencji publicznej i jej terytorializacji, efektywności modelu wyrównawczego oraz możliwości oparcia polityki rozwoju na paradygmacie modelu polaryzacyjno-dyfuzyjnego (por. Eighth progress report, 2013). Na tym tle cel i zakres merytoryczny niniejszego projektu są w pełni uzasadnione i bardzo aktualne, a jego wyniki powinny być wykorzystane w praktyce programowania polityki rozwoju w kontekście budowania w Polsce nowego modelu polityki regionalnej, opartego na polaryzacyjno-dyfuzyjnym modelu rozwoju z uwzględnieniem w ostatnim okresie zjawiska spowolnienia gospodarczego, będącego konsekwencją światowego kryzysu finansowego. CEL I ZAKRES PROJEKTU Głównym celem projektu była analiza procesu rozwoju społeczno-gospodarczego, którego cechą charakterystyczną jest zróżnicowanie przestrzenne prowadzące do powstawania obszarów wzrostu i obszarów stagnacji oraz rozpoznanie istotnych czynników stymulujących lub hamujących rozwój tych obszarów. Badanie uwzględniało ujęcie częściowe i całościowe procesu rozwoju. Analiza prowadzona była zarówno w układzie regionalnym, jak i wewnątrzregionalnym Polski (NUTS-2 i NUTS4/LAU-1), z odniesieniem uzyskanych wyników, w zakresie determinowanym dostępnością do porównywalnych danych statystycznych, do sytuacji występującej na Litwie i w Słowacji. Okres analizy obejmował lata 2000-2010. Cel główny uszczegółowiono poprzez określenie pięciu celów szczegółowych odpowiadających głównym etapom realizacji projektu: 1. Analiza rozwoju społeczno-gospodarczego, prowadząca do identyfikacji rozkładu obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej w ujęciu częściowym i całościowym rozwoju, w układzie wybranych aspektów: ludność i osadnictwo; rynek pracy i struktura gospodarki; infrastruktura techniczna i dostępność przestrzenna; sytuacja finansowa i poziom zamożności; innowacyjna gospodarka i otoczenie biznesu; 2. Analiza procesu rozwoju społeczno-gospodarczego wyróżnionych obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej w ujęciu częściowym i całościowym rozwoju. 3. Identyfikacja istotnych czynników, w wybranych aspektach rozwoju społecznogospodarczego, posiadających wpływ na rozkład oraz rozwój obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej. - 10 -
4. Analiza relacji między zidentyfikowanymi czynnikami rozwoju społecznogospodarczego a zmiennością koniunktury gospodarczej oraz zjawiskiem światowego kryzysu ekonomicznego. 5. Określenie prawidłowości w zakresie polaryzacji oraz dyfuzji procesów rozwojowych w kontekście ukierunkowania polityki regionalnej zgodnie z modelem polaryzacyjnodyfuzyjnym, w ujęciu częściowym i całościowym rozwoju. W projekcie sformułowano następujące hipotezy badawcze, które podlegały weryfikacji w poszczególnych etapach postępowania badawczego: Cechą charakterystyczną rozwoju społeczno-gospodarczego jest duży stopień zróżnicowania przestrzennego, czego konsekwencją jest kształtowanie się obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej, Identyfikacja obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej może odbywać się zarówno w ujęciu częściowym, tj. różnych aspektów (ludność i osadnictwo, rynek pracy i struktura gospodarki, infrastruktura techniczna i dostępność przestrzenna, sytuacja finansowa i poziom zamożności, innowacyjna gospodarka i otoczenie biznesu), jak i w ujęciu całościowym procesu rozwoju, Rozkład przestrzenny obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej zmienia się w czasie, Rozmieszczenie oraz rozwój obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej determinowane są przez istotne czynniki, których siła wpływu jest zróżnicowana, Rozwój społeczno-gospodarczy, rozpatrywany zarówno w ujęciu częściowym jak i całościowym, podlega wpływowi koniunktury gospodarczej, Zmienność koniunktury gospodarczej wpływa na poszczególne aspekty i czynniki rozwoju społeczno-gospodarczego w różnym stopniu, tzn. wrażliwość aspektów i czynników rozwoju na zmiany koniunktury jest zróżnicowana, Istniejące relacje pomiędzy obszarami wzrostu i obszarami stagnacji mogą stanowić podstawę rozwoju społeczno-gospodarczego zgodnie z założeniami modelu polaryzacyjno-dyfuzyjnego, Obszary wzrostu i obszary stagnacji gospodarczej są przedmiotem szczególnej interwencji w ramach polityki regionalnej państw członkowskich Unii Europejskiej. Uzyskane wyniki stanowią podstawę dla sformułowania rekomendacji dla polityki spójności skierowanej do obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej w Polsce i w badanych państwach Unii Europejskiej. Ich aplikacyjny charakter związany jest przede wszystkim z trwającą dyskusją na temat zmiany paradygmatu polityki regionalnej z modelu wyrównawczego na model polaryzacyjno-dyfuzyjny oraz wynikających z tego szans i zagrożeń dla rozwoju regionalnego Polski i innych nowych państw członkowskich Unii Europejskiej, zwłaszcza w kontekście obecnej sytuacji ekonomicznej Europy i świata. W wymiarze europejskim projekt wpisuje się w prowadzoną dyskusję na temat przyszłej polityki spójności w Unii Europejskiej. W jego ramach podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie czy przyszłość polityki spójności powinna opierać się na wsparciu - 11 -
regionów zapóźnionych w rozwoju i wyrównywać różnice (wyrównawczy model rozwoju) czy wspierać rozwój regionów rozwiniętych aby stanowiły bieguny wzrostu (polaryzacyjnodyfuzyjny model rozwoju). Oryginalność projektu w tym zakresie polega na uwzględnieniu w analizie wpływu zmienności koniunktury gospodarczej oraz obecnego światowego kryzysu gospodarczego. Konieczność prowadzenia badań w tym zakresie, których wyniki powinny wskazać na reorientację polityki spójności w kierunku przeciwdziałania procesowi spowolnienia i recesji gospodarczej, jest podkreślana w dokumentach programowych przygotowywanych przez Komisję i Radę Unii Europejskiej (por. Europa 2020 2010), które zmieniają dotychczasowe nieefektywne podejście Strategii Lizbońskiej (por. Wspólne działania 2005). W wymiarze krajowym tematyka projektu wpisuje się w aktualnie realizowane prace na szczeblu rządowym związane z tworzeniem podstaw dla nowej polityki regionalnej. W ich ramach podejmuje się m.in. próby wyznaczenia obszarów problemowych polityki regionalnej (por. Ekspercki projekt 2008; Identyfikacja i delimitacja 2009, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, 2010; Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, 2013; Strategia Rozwoju Kraju 2020, 2012). Określenie rozkładu obszarów stagnacji i obszarów wzrostu w projekcie wpisuje się w nurt tych poszukiwań i wzmacnia aplikacyjny charakter przedsięwzięcia. Aktualność i oryginalność podejścia potwierdza fakt zrealizowania badań terenowych, których wyniki poszerzają wiedzę na temat wpływu zmian koniunktury gospodarczej na proces rozwoju w wymiarze regionalnym. Wyniki tych badań stanowią również podstawę dla identyfikacji relacji występujących między obszarami wzrostu i obszarami stagnacji gospodarczej, które należy uznać za podstawowe dla procesu rozwoju w oparciu o model polaryzacyjno-dyfuzyjny. Bardzo istotnym walorem przedmiotowego projektu jest podjęcie próby uwzględnienia w badaniu międzynarodowej porównywalność prowadzonej analizy. Współpraca z innymi ośrodkami naukowymi w krajach członkowskich Unii Europejskiej dała możliwość identyfikacji ograniczeń w dostępie do danych oraz sformułowania bardziej obiektywnych rekomendacji dla przyszłej polityki regionalnej w Polsce oraz polityki spójności Unii Europejskiej po 2013 r. Unikalność projektu polega także na analizie procesów rozwojowych nie tylko w oparciu o prostą inwentaryzację stanu, ale przede wszystkim poprzez analizę trajektorii rozwoju regionów w układzie wybranych aspektów rzeczywistości społeczno-gospodarczej zarówno w ujęciu częściowym jak i całościowym. Analiza ta pozwoliła wskazać istotne czynniki lub bariery rozwoju obszarów problemowych poprzez identyfikację przebiegu zmian, które doprowadziły do aktualnego zróżnicowania. - 12 -
ZESPÓŁ BADAWCZY Projekt został zrealizowany przez Zespół Badawczy Zakładu Analizy Regionalnej, Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w składzie: prof. UAM dr hab. Paweł Churski dr Michał Dolata dr Joanna Dominiak dr Jan Hauke dr Barbara Konecka-Szydłowska mgr Anna Borowczak mgr Robert Perdał przy współpracy z Partnerami Zagranicznymi: Prof. dr. Dovile Krupickaite Geografijos ir kraštotvarkos katedra Vilniaus Universitetas Čiurlionio 21/27, LT-03101, Vilnius, LITWA Prof. dr hab. Pavol Korec Katedra humánnej geografie a demogeografie Univerzita Koménskeho v Bratislavie Mlynská dolina CH-1, 842 15. Bratislava, SŁOWACJA - 13 -
Międzynarodowa Konferencja Naukowa Rozwój społeczno-gospodarczy a kształtowanie się obszarów wzrostu i stagnacji gospodarczej INFORMACJE ORGANIZACYJNE Miejsce obrad: Collegium Geographicum im. Stanisława Pawłowskiego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza ul. Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań Koszty uczestnictwa Konferencja finansowana jest ze środków Narodowego Centrum Nauki (NN 306 79 19 40). Uczestnicy nie wnoszą opłaty wpisowej. Zgodnie z informacjami zawartymi w zaproszeniu uczestnicy konferencji we własnym zakresie opłacają koszty dojazdu oraz ewentualny nocleg. Ważne terminy Zgłoszenie udziału w konferencji: 30 marca 2014 r. Termin przesłania komunikatu II dla uczestników konferencji: 2 kwietnia 2014 r. Konferencja: 23 kwietnia 2014 r. Kontakt ZAKŁAD ANALIZY REGIONALNEJ Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza ul. Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań Tel. (48 61) 829 61 35, -54, -56; Faks (48 61) 829 61 27 http://www.igsegp.amu.edu.pl/zar.html Sekretarze konferencji: dr Barbara Konecka-Szydłowska (bako@amu.edu.pl) dr Michał Dolata (dolata@amu.edu.pl) - 14 -