DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM STUDIÓW REGIONALNYCH Analiza 40 strategii regionalnych wdroŝonych w UE Analiza 10 regionalnych strategii innowacji (RIS) dla regionów: Tirol, Oxfordshire, North Aegean, Murcia, London, Lombardy, Berlin, East Of England, Eastern Macedonia And Thrace, Ireland ZESPÓŁ BADAWCZY: Prof. AE, dr hab. Stanisław Korenik Dr Krzysztof Szołek Dr Katarzyna Miszczak Dr Alicja Zakrzewska-Półtorak Mgr Niki Capanidu Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu WROCŁAW, 2006 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budŝetu Państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
Spis treści WSTĘP 3 BIBLIOGRAFIA: 4 ETAP I.: UZASADNIENIE WYBORU OBIEKTÓW BADAWCZYCH (DR KRZYSZTOF SZOŁEK) 5 ETAP II. ANALIZA WYBRANYCH CECH, ICH KWANTYFIKACJA, ANALIZA KAZUSÓW (DR KATARZYNA MISZCZAK) 9 ETAP III. ANALIZA EFEKTYWNOŚCI WDRAśANIA BADANYCH STRATEGII OCENA PARAMETRYCZNA (MGR NIKI DERLUKIEWICZ) 31 ETAP IV. IDENTYFIKACJA I OCENA STYMULANT I DESTYMULANT WDRAśANIA STRATEGII INNOWACJI (DR ALICJA ZAKRZEWSKA- PÓŁTORAK) 51 ETAP V.: REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA (PROF. AE, DR HAB. STANISŁAW KORENIK) 70
Wstęp W opracowaniu analizie poddano proces wdraŝania strategii dotyczących wspierania innowacyjności w dziesięciu róŝnych regionach Unii Europejskiej. Celem badania jest wskazanie czynników, zarówno o charakterze wewnętrznym jak i zewnętrznym, mających wpływ (pozytywny lub negatywny) na wdraŝanie poszczególnych elementów strategii i osiągnięcie zapisanych w niej celów. Autorzy oświadczają, Ŝe wykonali prace badawcze z naleŝytą starannością i najlepszą swą wiedzą. W opracowaniu materiałów i danych źródłowych wykorzstali zaś metody badawcze zaproponowane w opracowaniu pt. Analiza 40 strategii regionalnych wdroŝonych w UE. Metodologia analizy wdroŝonych regionalnych strategii innowacji (Mat. DCSR, Wrocław 2006).
Bibliografia: 1. Cook P., Roper S., Wylie P., Developing a Regional Innovation Strategy for Northern Ireland, Northern Ireland Economic Council, Belfast 2001. 2. East of England RITTS. Final Report, East of England RITTS Management Unit, CM International & inno, March 2002. 3. Eastern Macedonia and Thrace Region, Greece RITTS EMTH Final Report Reporting, period: 26/09/1998-25/03/2001, Komotini August 2001. 4. Final Report of the Expert Group on Enterprise Clusters and Networks, European Commission Enterprise Directorate General, http://ec.europa.eu/enterprise/ entrepreneurship/support_measures/cluster/final_report_ clusters _en.pdf, s. 9. 5. Final-Report RITTS-Project Berlin (RITTS 134), Methodology Approach of the Study and results of the Project, Technologiestiftung Innovationszentrum Berlin (TSB), Berlin February 1999. 6. Innovation Plan for the Region of Murcia. Innovation and Technology Transfer Strategy for the Region of Murcia, February, 2002, 3er Draft, 11 April 2002. 7. Korenik S., Szołek K., Miszczak K., Zakrzewska-Półtorak A., Capanidu N., Analiza 40 strategii regionalnych wdroŝonych w UE. Analiza 10 regionalnych strategii innowacji (RIS) dla regionów: RAHM (Altmark Harz Magdeburg), North West England, West Midlands, Yorkshire & The Humber, Northern Ireland, Sterea Hellada (Ellada), Epir, Lower Austria, Salzburg i Shannon, Dolnośląskie Centrum Studiów Regionalnych, Wrocław 2006. 8. North Aegean Innovative. Action and Support, http://www.naias.gr/first_en.htm 9. Optimization of the Innovation Transfer from District Services Centres to Local Infrastructures: a Bottom-Up Approach for Peripheral Areas in Lombardy, Provincia Di Mantova, Mantua, December 1998. 10. Oxfordshire County Council Website: Key statistics, http://apps.oxfordshire.gov.uk 11. Oxfordshire. Competitiveness and Innovation, http://www.oep.org.uk/eds/4-1.php 12. RIS/RITTS comparison, http://euris.noe.gv.at/risengl/risritts.htm 13. RITTS Eastern Macedonia and Thrace, http://www.innovating-regions.org 14. RITTS Ireland, http://www.innovating-regions.org 15. RITTS Ireland, Segal Quince Wicksteed Ltd., CIRCA Group Europe, Nomisma S.p.A. January 1998, Appendix B: Background Papers for Workshop I & II of Phase Two, s. B-i. 16. RITTS Ireland, Segal Quince Wicksteed Ltd., CIRCA Group Europe, Nomisma S.p.A. January 1998. 17. RITTS Ireland. Support for Innovation and Technology Transfer in Ireland. Action Plan, Segal Quince Wicksteed Ltd., CIRCA Group Europe, Nomisma S.p.A. March 1998. 18. RITTS London. Final Report 2000 2001, www.innovatingregions.org/download/rittslondonfinal.pdf 19. RITTS North Aegean, http://www.innovating-regions.org 20. RITTS Oxfordshire, http://www.innovating-regions.org 21. RITTS Tirol, http://www.innovating-regions.org 22. Towards an Innovation Capital of Europe: Outcomes of the East of England RITTS, East of England Development Agency 2002. 23. Tyrol Austria, http://www.iasmine.net
DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM STUDIÓW REGIONALNYCH Analiza 40 strategii regionalnych wdroŝonych w UE Analiza 10 regionalnych strategii innowacji (RIS) dla regionów: Tirol, Oxfordshire, North Aegean, Murcia, London, Lombardy, Berlin, East Of England, Eastern Macedonia And Thrace, Ireland Etap I.: Uzasadnienie wyboru obiektów badawczych (Dr Krzysztof Szołek) WROCŁAW, 2006 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budŝetu Państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
Wg przyjętej przez autorów metodologii 1 w Etapie I. analizy RIS naleŝało dokonać ich wyboru pod kątem określonych cech wspólnych. Wybór ten poprzedzony został wstępną analizą funkcjonującego w Unii Europejskiej zasobu regionalnych strategii innowacji. Sugerowany sposób doboru badanych strategii to wyróŝnienie ich wg kryterium przedmiotowego lub terytorialnego. W ramach pierwszego kryterium moŝna dokonać doboru regionów np. o określonej strukturze gospodarczej (przemysłowych, rolniczych, usługowych), charakteryzujących się określonym PKB per capita, schyłkowych lub rozwojowych, posiadających określoną kombinację cech społeczno-gospodarczych. W ramach drugiego kryterium moŝna pogrupować obiekty badawcze np. wg wewnętrznej struktury przestrzennej (regiony węzłowe) lub administracyjnej (wyodrębnione administracyjnie miasto centralne), określonego połoŝenia w przestrzeni względem innych regionów (regiony przygraniczne) lub szlaków komunikacyjnych (posiadające istotne w skali europejskiej węzły komunikacyjne). W realizowanych badaniach przeanalizowane zostały wstępnie dostępne strategie innowacji przede wszystkim pod kątem ich cech wspólnych i cech wspólnych regionów w których są realizowane.. Z przyczyn oczywistych musiały one się równieŝ róŝnić w wielu aspektach, nie rzutujących jednak wg autora na ich moŝliwości porównawcze. Do grona analizowanych opracowań postanowiono wybrać dokumenty strategiczne z regionów stołecznych. Regiony stołeczne posiadają swoją specyfikę wynikającą z kumulacji zadań administracyjno-politycznych w ich ośrodkach centralnych. Dzięki temu przyciągają znacznie dynamiczniej niŝ mniejsze regionalne centra miejskie w kraju zarówno podmioty gospodarcze, jak i ludność, kapitał czy wiedzę. Intensywność tego oddziaływania wpływa na sytuację całego regionu. Pojawia się zatem kwestia czy owe zróŝnicowania miały istotny wpływ na kształt strategii innowacji regionów stołecznych. Z drugiej strony zostały wybrane regiony oddalone od metropolii, a takŝe jeden sąsiadujący z metropolią stołeczną i znajdujący się w jej bezpośrednim otoczeniu funkcjonalnym. Mamy na myśli Oxfordshire, region połoŝony na zachód od Londynu. Mimo bliskości ośrodka centralnego formalnie region ten znajduje się poza jego jurysdykcją, a znaczne fragmenty jego terytorium stanowią obszary o charakterze wybitnie peryferyjnym. W miejscach temu podobnych spotkać się moŝna z charakterystycznymi dla nich problemami 1 http://www.dcsr.wroc.pl/files/file/zespolyrobocze/01_analiza_40_strategii_metodologia.pdf
niskiej produktywności, wysokiego bezrobocia strukturalnego, względnie ukrytego, niskich dochodów realnych ludności i przestarzałej struktury gospodarczej zarówno pod względem technicznym i technologicznym, jak i organizacyjnym. Kluczowym załoŝeniem w doborze materiału badawczego był ponadto okres opracowania i wdraŝania poszczególnych RIS. Wybrane zostały strategie spełniające ten warunek dla lat 1998-2000 ± jeden rok. Chodziło w tym przypadku o to by moŝliwe było zbadanie chociaŝby cząstkowych skutków ich wdraŝania w pierwszych latach XXI wieku. Autor zdaje sobie sprawę, Ŝe złoŝone i często długofalowe działania strategiczne nie przynoszą oczekiwanych efektów jednego czy dwóch lat, a przynajmniej w wiekszości objetych nimi dziedzin. Trudno się spodziewać, Ŝe np. zmiana systemów edukacji wprowadzi natychmiastową, rewolucyjną modyfikację struktury zatrudnienia w regionie na bardziej innowacyjną. Niemniej pewne efekty powinny pojawić się po stosunkowo krótkim okresie wdraŝania nowych rozwiązań. Nawet powolny przyrost zasobów ludzkich w nauce i technologii świadczyć moŝe o inicjacji poŝądanego trendu. Kolejnym kryterium wyboru była relacja wskaźnika PKB per capita regionu w stosunku do PKB per capita osiąganego w całym kraju. Połowę badanych jednostek przestrzennych stanowiły te regiony, w których relacja ta wynosiła mniej od jedności, czyli relatywnie słabsze, problemowych pod tym względem. Chodziło w tym przypadku o moŝliwość przeanalizowania dynamiki produktywności regionalnej w warunkach realizacji strategii innowacji. Do zespołu pięciu słabych regionów dobranych zostało pięć silniejszych, spełniające dwa pierwsze kryteria. Wg tak sprecyzowanych kryteriów zostały wybrane strategie RIS regionów reprezentujących 7 państw, a mianowicie Niemcy, Wielką Brytanię, Grecję, Austrię, Irlandię, Hiszpanię i Francję. Są to następujące regiony: 1. Tirol, 2. Oxfordshire, 3. North Aegean, 4. Murcia, 5. London, 6. Lombardy, 7. Berlin, 8. East Of England, 9. Eastern Macedonia And Thrace, 10. Ireland
RIS zostały opracowane dla regionów administracyjnych objętych nomenklaturą statystyczną na poziomie NUTS 2. Nie zapewniło to jednak dostępu do zupełnych danych zwłaszcza w badaniach dotyczących wydatków dokonywanych w regionach na badania i rozwój. PoniewaŜ Eurostat bazuje w tym przypadku na danych krajowych, dlatego krytycznie naleŝy ocenić systemy sprawozdawczości statystycznej Grecji, Irlandii i Austrii.
DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM STUDIÓW REGIONALNYCH Analiza 40 strategii regionalnych wdroŝonych w UE Analiza 10 regionalnych strategii innowacji (RIS) dla regionów: Tirol, Oxfordshire, North Aegean, Murcia, London, Lombardy, Berlin, East Of England, Eastern Macedonia And Thrace, Ireland Etap II. Analiza wybranych cech, ich kwantyfikacja, analiza kazusów (Dr Katarzyna Miszczak) WROCŁAW, 2006 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budŝetu Państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
W Etapie II. analiza zbioru strategii oznacza poddanie badaniom porównawczym: - sformułowanych w nich celów głównych i szczegółowych (KROK II.1.), - nakreślonych obszarów strategicznych (priorytetów) (KROK II.2.), - przyjętych wskaźników (KROK II.3.), - działań/zadań ogólnych i szczegółowych (KROK II.4.), - zasad monitoringu, kontroli i ewaluacji (KROK II.5.), - sposobu (procedur) wdraŝania strategii (KROK II.6.), - podmiotów współtworzących dany RIS (KROK II.7.), - przyjętej źródeł finansowania (KROK II.8.), - występujących w nich kazusów (KROK II.9.). Na tym etapie został wykorzystany jako narzędzie badawcze arkusz obserwacji. PosłuŜył on do zarejestrowania w toku badań naukowych róŝnych faktów i informacji w postaci niemal wyłącznie stwierdzeń opisowych dotyczących KROKÓW od II.1 do II.9. Natomiast KROK II.9 został przeprowadzony z wykorzystaniem metody opisu wybranych kazusów. Wybrane obszary zostały scharakteryzowane i opisane w następujących przekrojach, w zasadzie zgodnych z przyjętą wcześniej metodologią. Wyjątek stanowi pominięcie streszczenia strategii, gdyŝ w istocie stanowiłoby to powielenie informacji ujętych w kolejnych rubrykach. RównieŜ zrezygnowano z konieczności z podania adresu internetowego, pod którym znajduje się treść strategii (tzw. linku), gdyŝ byłoby to moŝliwe tylko w nielicznych przypadkach. Zaprezentowane poniŝej tabele zawierają jak najpełniejszy opis elementów charakterystycznych dla analizowanych strategii w w/w przekrojach. Ocena rozwiązań stosowanych w poszczególnych strategiach została dokonana w większej mierze w części dotyczącej kazusów. Jak wynika z powyŝszego zestawienia w przewadze są wskaźniki jakościowe, w niektórych przypadkach wybitnie subiektywne. Nie naleŝy jednak sądzić, Ŝe metody ilościowe uwaŝane są przez twórców opracowanych strategii innowacji za mniej przydatne od metod jakościowych z samej swej istoty. Raczej wynika to ze świadomości, iŝ system ewidencji statystycznej, dotyczący m.in. skutków innowacji, pozostawia wiele do Ŝyczenia, poniewaŝ niemal do początku XXI wieku dane statystyczne dotyczące wielu wskaźników były agregowane i prezentowane na poziomie krajów, a nie regionów. Z drugiej strony praktyka takiego doboru wskaźników uzasadnia po części stosowanie metod analizy jakościowej jako równouprawnionych z innymi metodami badawczymi.
Tabela II.1.a l.p. Region Cel generalny 1. TIROL Regionalny alians dla innowacji wzmacniający potencjał technologiczny i rozwijający nowe perspektywy rozwoju gospodarczego zdominowanego przez innowacje 2. OXFORDSHIRE 1. Przyspieszenie wzrostu gospodarczego przez popieranie inwestycji. 2. Polepszenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej. 3. Pobudzenie środowiska do podniesienia przedsiębiorczości i budowy nowej formacji biznesowej. 4. Promocja the North West jako miejsca do prowadzenia biznesu. 3. NORTH AEGEAN Poprawa standardów Ŝycia przez promowanie innowacji i wzmacnianie bazy ekonomicznej regionu 4. MURCIA Wsparcie działalności gospodarczych tworzących bogactwo regionu i dostarczających pewne zatrudnienie 5. LONDON 1. Udoskonalenie Systemu Innowacji w aspekcie gospodarczym. 2. Udoskonalenie publicznego zarządzania innowacjami. 3. Intensyfikacja interakcji pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym w zakresie rozwoju innowacji. 6. LOMBARDY Stworzenie zintegrowanej strategii rozwoju opartej na innowacji 7. BERLIN Stworzenie Strategii Rozwoju Innowacji uwzględniającej potrzeby regionalnych 8. EAST OF ENGLAND 9. EASTERN MACEDONIA AND THRACE przedsiębiorców Usieciowienie zbytnio rozproszonych i przez to marnotrawionych sił i działalności wykonywanych przez wielu aktorów, z uwzględnieniem międzynarodowej pozycji konkurencyjnej regionu. Ponadto stworzenie synergii pomiędzy wszystkimi aktorami systemu innowacyjnego oraz systematyczne wykorzystywanie zaniedbanych (często opuszczonych) potencjałów. Wspieranie powiększenia orientacji eksportowej i międzynarodowej kooperacji Małych i Średnich Przedsiębiorstw, wzmacniając tym samym pozycję juŝ istniejących podmiotów gospodarczych oraz uruchamiając nowe. Ponadto stwarzanie sprzyjających warunków dla rozwoju potencjału technologicznego i jego transfer do przemysłu. 10 IRELAND Innowacja podstawą wzrostu i rozwoju gospodarczego Tabela II.1.b l.p. Region Cele szczegółowe 1. TIROL 1. Wspieranie współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami, instytucjami badawczonaukowymi oraz uniwersytetami. 2. Budowa zdecentralizowanej wspierającej innowacje infrastruktury. 3. Stworzenie sieci na następujących poziomach: udoskonalenie uŝycia międzynarodowych sieci, integracja Małych i Średnich Przedsiębiorstw działających w Tyrolu z regionalną koncepcją innowacji i technologii. 4. Wzmocnienie kultury innowacyjnej. 2. OXFORDSHIRE 1. Rozpowszechnianie najlepszej praktyki innowacji; 2. Bardziej efektywne wykorzystanie twórczego potencjału nauki i bazy technologicznej; 3. Inwestowanie w rozwój siły roboczej; 4. Odnawianie usług wspierających nowe i rozwijające się działalności (interesy); 5. Budowa (wykształcenie) klastrów przedsiębiorczości i wspieranie rozwoju przestrzennych sieci gospodarczych; 6. Rozwój handlu przez Internet (e-commerce) poprzez ulepszanie infrastruktury komunikacyjnej; 7. Wykorzystanie nowych moŝliwości eksportowych regionu 3. NORTH AEGEAN Pierwszy cel generalny determinuje następujące cele szczegółowe: 1. Rozszerzenie zakresu usług technologicznych dla lokalnych Małych i Średnich
Przedsiębiorstw; 2. Zastosowanie specjalnych usług high-tech wspierających sektor spoŝywczy i sektor nazwany przez Autorów dokumentu wodnym; 3. Badanie Ŝywotności, przydatności, uŝyteczności lokalnego inkubatora; 4. Szkolenia w zakresie przedsiębiorczości i polityki innowacyjnej. Cele szczegółowe przyjęte w ramach drugiego celu nadrzędnego to: 1. Rozwój systemu zarządzania odpadami; 2. Wsparcie specyficznych obszarów regionalnych w oferowaniu innowacyjnych usług turystycznych (zwłaszcza związanych z tzw. zieloną turystyką ); 3. Rozwój nowych modeli przedsiębiorczości. Cele szczegółowe odnoszące się do trzeciego celu generalnego zdefiniowano jako: 1. Utworzenie stałych elektronicznych powiązań pomiędzy wyspami; 2. Promocja e-government (e-rządu), czyli rządzenia z wykorzystaniem internetu; 3. Stymulowanie rozwoju bankowości internetowej. 4. MURCIA 1. Aktywna promocja innowacji w procesach gospodarczych pozwalająca na zwiększenie konkurencyjności i zbudowanie bogactwa w ramach globalnego środowiska współpracy i współzawodnictwa; 2. Wspieranie innowacji w sektorze spoŝywczym regionu Murcia, aby zapewnić jego wzrost w ogólnokrajowym rozwoju zrównowaŝonym; 3. Poprawa umiejętności i kwalifikacji zasobów ludzkich w celu ich efektywniejszej adaptacji do potrzeb regionalnego biznesu i intensywnego rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy; 4. Przekształcenie ofert naukowej poprzez połączenie jej z ofertą technologiczną i innowacyjną oraz zastosowanie bazy naukowo-technologicznej dla potrzeb gospodarczych w Murcia, działania te według Autorów umoŝliwią wykorzystanie istniejącego potencjału regionalnego w sposób tak efektywny jak to tylko moŝliwe; 5. Promocja praktyk i zachowań innowacyjnych w nowych bieŝących i przyszłych działalnościach; 6. Udoskonalenie koordynacji w polityce publicznej opartej na innowacjach poprzez stworzenie zintegrowanej wizji (zintegrowanego podejścia) w róŝnych działaniach i zadaniach przewidzianych w tej polityce. 5. LONDON 1. Stworzenie i systematyczne utrzymywanie konsensusu wsparcia dla realizacji projektu ze strony władz lokalnych, regionalnych i rządu; 2. Rozwój strategicznego planu działań dla regionalnej konkurencyjności, wzrostu gospodarczego i ogólnej modernizacji Londynu skupionej na innowacjach i odpowiadającej potrzebom mieszkańców; 3. Londyn łóŝkiem testowym dla innowacji, transferu technologii i badań oraz procesów innowacyjnych. 6. LOMBARDY Cel generalny wspierany jest przez dwa makro-cele: - internacjonalizację sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw; - kooperację pomiędzy krajami. W dokumencie wyróŝnia się teŝ inne cele szczegółowe, takie jak: - rewizja lokalnych systemów infrastrukturalnych, aby usprawnić transfer innowacji technologicznych; - rozwijanie zdolności innowacyjnych w dystryktach przemysłowych i lokalnych systemach produkcyjnych; - wzmocnienie wszystkich projektów pilotaŝowych promujących i wykorzystujących doświadczenie innych podmiotów; - budowanie trwałych sieci wśród operatorów transferu innowacji. 7. BERLIN Zdefiniowano cztery cele szczegółowe: - intensyfikacja powiązań sieciowych pomiędzy przemysłem a nauką, której rezultatem końcowym ma być utworzenie klastra przedsiębiorczości; - rozwój endogenicznej wymiany technologicznej; - zastosowanie orientacji aplikacyjnej przy realizacji RITTS Berlina; - rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego. 8. EAST OF ENGLAND W projekcie przewidziane jest osiągnięcie następujących celów szczegółowych: 1. przegląd potencjału innowacyjnego regionu; 2. rozpoznanie potrzeb podmiotów gospodarczych w zakresie innowacji i wsparcia technologicznego oraz analiza podaŝy takich usług; 3. określenie celu strategicznego i działań priorytetowych.
9. EASTERN MACEDONIA THRACE AND 1. Budowa regionalnego konsensusu i podnoszenie świadomości innowacyjnej; 2. Identyfikacja wyraŝonych i ukrytych potrzeb firm regionalnych; 3. Analiza i oszacowanie regionalnej podaŝy w obszarach: innowacji, badań i zasobów technologicznych oraz transferu technologii i infrastruktury wspomagającej tej transfer; 4. Polepszenie funkcjonowania regionalnych programów operacyjnych w kontekście Funduszy Strukturalnych; 5. Określenie strategicznych ram działania i wypracowanie definicji działań priorytetowych w celu promocji RITTS; 6. WdraŜanie wybranych zidentyfikowanych działań priorytetowych. 10. IRELAND 1. Identyfikacja kluczowych aktorów i ich roli; 2. Charakterystyka istniejących dysproporcji regionalnych Tabela II.2. l.p. Region Obszary strategiczne (priorytety) 1. TIROL We wrześniu 1999 roku powołano siedem grup roboczych, działających w ramach wyróŝnionych obszarów badawczych, reprezentujących jednocześnie poszczególne klastry w regionie, które stały się przedmiotem dalszych analiz i badań w ramach RITTS Tyrolu. Priorytety zawarte w dokumencie są następujące: 1. Dobro gór (Alp); 2. Technologia konstrukcji; 3. Technologia procesu; 4. Kooperacja w przemyśle drzewnym; 5. Młodzi przedsiębiorcy; 6. śywność; 7. Technologia medyczna. KaŜdą grupą odpowiedzialną za realizację danego priorytetu kieruje ekspert zewnętrzny, posiadający szerokie kompetencje i doświadczenie w ramach określonego obszaru badawczego (klastra). 2. OXFORDSHIRE Obszary badawcze (priorytety) zostały zidentyfikowane po wnikliwej analizie potrzeb Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Badaniom poddanych zostało 2400 firm, w tym ze 150 przedsiębiorstwami przeprowadzono wywiady bezpośrednie a z pozostałymi przez telefon. Uzyskane wyniki pozwoliły na sprecyzowanie następujących strategicznych priorytetów: 1. Rekrutacja, szkolenie i selekcja wykwalifikowanego personelu; 2. Łatwy dostęp do finansów; 3. Rozwój technologii i moŝliwości innowacyjnych; 4. Dostęp do przesłanek handlowych, zbudowanych na marketingu i eksportujących dostępne zasoby 3. NORTH AEGEAN 1. Innowacyjne zarządzanie audytowe dla małych i bardzo małych przedsiębiorstw 2. Internacjonalizacja i wsparcie w zakresie planowania biznesowego 3. Rozwój e handlu w sektorze małych firm 4. Innowacyjne produkty wykorzystujące istniejące, lokalne zasoby 5. Schematy zarządzania innowacyjnymi produktami w szczególności w zakresie opakowań ekologicznych 6. Systemy innowacyjnego zarządzania w oliwnym sektorze produkcyjnym 4. MURCIA 1. Przemysł spoŝywczy 2. Przemysł chemiczny 3. Przemysł metalowy 4. Technologie informacyjne i komunikacyjne (IT) 5. Przemysł transportowy 5. LONDON Priorytety RITTS Londynu zostały podzielone na trzy grupy. Pierwsze określone jako Generalne Strategiczne (General Strategic Issues), drugie Specyficzne Regionalne Priorytety (Specific Regional Issues) oraz Specyficzne Interregionalne MoŜliwości (Specific Interregional Opportunities). Do pierwszej grupy priorytetów zaliczono: 1. Identyfikację subregionu zróŝnicowanie the Wandle Valley 2. Infrastrukturę transport, komunikację, przesłanki biznesowe i zagospodarowanie środowisko naturalne
3. Wymiana doświadczeń i dzielenie się dobrymi praktykami 4. Promocja i zakorzenienie kultury innowacyjnej. Obszary badawcze na poziomie regionalnym objęły: 1. Udoskonalenie funkcjonowania Małych i Średnich Przedsiębiorstw 2. Łatwy dostęp do źródeł rozwoju i Venture Capital 3. Koncepcje i Procesy Innowacyjne 4. Budowa klastrów, sieci i łańcuchów wartości w nowej gospodarce 5. Zniwelowanie luki pomiędzy Regionalnymi Centrami Doskonałości a Małymi i Średnimi Przedsiębiorstwami 6. Rozwiązania z zakresu e-biznesu (zwłaszcza w stosunku do Małych i Średnich Przedsiębiorstw). Interregionalne moŝliwości były rozpatrywane przede wszystkim pod kątem wsparcia i promocji innowacyjności w sekotrze Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz konieczności włączenia się w Sieć Innowacyjnych Regionów i konsekwentnym przewodnictwie w realizacji działalności na tym szczeblu zarządzania. 6. LOMBARDY 1. Technologie 2. Moda 3. Marketing 4. Szkolenia zawodowe 5. Środowisko naturalne 6. Inkubatory przedsiębiorczości 7. BERLIN WyróŜniono osiem obszarów badawczych: 1. Bio-technologia, 2. Information and Communications Technology (ICT), 3. Technologia transportu, 4. Technologia medyczna, 5. Mikro-elektronika, 6. Technologia produkcji, 7. Przemysł spoŝywczy, 8. Przemysł budowlany 8. EAST OF ENGLAND 9. EASTERN MACEDONIA AND THRACE 1. Inno-wacyjne i rosnące w siłę małe przedsiębiorstwa, 2. WyŜszość badań naukowych, 3. Silna komercjalizacja wyników badań naukowych, 4. Rozprzestrzenianie działalności uniwersytetów i duŝych firm na inne obszary aktywności społeczno-gospodarczej, 5. Efektywnie prowadzone procesy usieciowienia w zakresie wysokiej jakości usług innowacyjnych i wspierających technologie WyróŜniono 5 sektorów, które poddano szczegółowej analizie makroekonomicznej: 1. Przemysł meblowy 2. Turystyka 3. Przemysł spoŝywczy 4. Tekstylia 5. Materiały plastikowe i opakowania. 10. IRELAND 1. Ryzykowne fundusze kapitałowe 2. Zarządzanie innowacjami 3. Infra-struktura i mechanizmy rozbudowujące partnerstwo prywatno-publiczne 4. Kultura innowacyjna 5. Podejście konsumenckie 6. Podejście podaŝowe 7. Wykorzystanie technologii 8. Zarządzanie produktem 9. Finansowe/zewnętrzne zasoby 10. Ludzie 11. Efektywność organizacyjna
Tabela II.3. l.p. Region Wskaźniki 1. TIROL Brak informacji o jakichkolwiek miarach, zarówno o charakterze ilościowym (mierzalnym) jak i jakościowym, wykorzystywanych w trakcie przeprowadzanych badań 2. OXFORDSHIRE Przy diagnozie zastosowano wskaźniki mierzalne i niemierzalne (z przewagą tych drugich), ale przy realizacji celów szczegółowych brak jest juŝ mierników ilościowych dominują jakościowe. 3. NORTH AEGEAN W strategii przedstawiono wskaźniki ilościowe (mierzalne), które mają być zastosowane w systemie ewaluacji. Zaliczono do nich: - wzrost firm współpracujących, - ilość nowych firm, - ilość stworzonych nowych miejsc pracy -zawodów, - poziom (wielkość) dochodu ze sprzedaŝy nowych produktów. 4. MURCIA Na etapie diagnozy prospektywnej, opisującej sytuację społeczno-ekonomiczną regionu zostały uwzględnione liczne wskaźniki ilościowe, jak równieŝ jakościowe. JednakŜe przy realizacji celów szczegółowych brak jest juŝ mierników ilościowych, dominują jakościowe. 5. LONDON Szczegółowo określono zaleŝności pomiędzy celami operacyjnymi a zadaniami strategicznymi wykorzystując do tego celu mierniki ilościowe i jakościowe. W porównaniu do innych Strategii ten obszar badawczy w tym dokumencie rzetelnie i precyzyjnie zidentyfikowany aczkolwiek nie idealnie. 6. LOMBARDY Brak informacji o zastosowanych miernikach ilościowych. Miary jakościowe występują, ale w niewystarczającym zakresie. 7. BERLIN Mierniki ilościowe nie występują. Natomiast w stosunku do poszczególnych sektorów, stanowiących obszar zainteresowań zastosowano szereg róŝnorodnych miar o charakterze jakościowym. W drugiej części opracowania dotyczącego analizy kazusów zawartych w tym dokumencie będą one szczegółowo opisane. 8. EAST OF ENGLAND 9. EASTERN MACEDONIA AND THRACE Brak informacji o zastosowanych miernikach ilościowych. Wskaźniki jakościowe, a zwłaszcza efektywnościowe są w umiarkowanym zakresie stosowane przede wszystkim przy realizacji zasad wdraŝania RITTS East of England. Przy określeniu celów szczegółowych zidentyfikowano zarówno mierzalne (np. instrumenty polityki fiskalnej) jak i niemierzalne wskaźniki ich realizacji. Następnie przy systemie monitoringu i ewaluacji RITTS Eastern Macedonia i Thrace zaproponowano obszerny zbiór wskaźników efektywności. Proces wdraŝania został takŝe oparty na parametrycznej analizie efektywności, wykorzystującej wiele mierników ilościowych. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe w dokumencie tym (w porównaniu do innych analizowanych) występuje obszerny i róŝnorodny układ miar o charakterze jakościowym, wykorzystywanych zwłaszcza przy opisie poszczególnych kazusów. Interesujące jest równieŝ stosowanie przez Autorów metod prognostycznych na etapie Action Plan. 10. IRELAND W strategii przedstawiono szereg zarówno wskaźników ilościowych jak i jakościowych Tabela II. 4. l.p. Region Działania/Zadania 1. TIROL 1. Wzmocnienie konkurencyjności Małych i Średnich Przedsiębiorstw w gospodarce Tyrolu, 2. Wypracowanie bodźców (stymulant) dla rozwoju a następnie wdraŝania nowych technologii i ogólnego wsparcia działalności innowacyjnych Małych i Średnich Przedsiębiorstw; 3. Opracowanie ofert usługowych odpowiadających popytowi rynkowemu, który wspiera innowacje; 4. Rozszerzenie świadomości wśród Małych i Średnich Przedsiębiorstw o konieczności intensyfikacji współpracy oraz polepszenie regionalnego klimatu innowacyjności; 5. Wzmocnienie transferu technologii poprzez dostęp do znaczących potencjałów zlokalizowanych w uniwersytetach i instytucjach naukowo-badawczych;
6. Polepszenie warunków ekonomicznych takŝe na obszarach słabo rozwiniętych, zwłaszcza poprzez zbudowanie odpowiedniej infrastruktury, która przyciągałaby innowatorów. 2. OXFORDSHIRE W celu podniesienia świadomości odnośnie rozwoju róŝnorodnych usług i ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej przez lokalne firmy stworzono bazę danych dotyczącą moŝliwości zatrudnienia w regionie zwłaszcza wykwalifikowanego personelu. Zintensyfikowano rozwój map drogowych jako czynnika polepszającego między innymi infrastrukturę turystyczną. Wprowadzono równieŝ nowe mechanizmy finansowania działalności Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Ponadto stworzono według Autorów dokumentu warunki sprzyjające rozwojowi usług wyspecjalizowanych, świadczonych przede wszystkim w klastrach technologicznych. Kolejnym zadaniem zaplanowanych w ramach strategii było wzmocnienie roli sektora uniwersyteckiego i bazy naukowej przy wspieraniu funkcjonowania przedsiębiorstw. Uczyniono to poprzez promocję transferu technologicznego oraz rozwój róŝnego rodzaju kursów i usług wychodzących na przeciw potrzebom lokalnych firm innowacyjnych. W ramach realizacji pierwszego celu szczegółowego postanowiono zintensyfikować rozwój przestrzennych sieci gospodarczych i akademickich, a sprzyjać temu miały dwa przedsięwzięcia: Venturefest (coroczna konferencja poświęcona problemom zarządzania regionem Oxfordshire jako lokalnym systemem innowacyjnym) i KREO (unijny projekt, dotyczący czterech regionów: Karlsruhe, Germany; Rhones-Alpes, France; Emilia-Romagna, Italy and Oxfordshire, którego przedmiotem badań są działalności innowacyjne podejmowane w tych regionach). W tworzeniu klimatu zdominowanego procesami usieciownienia, a przez to innowacyjnemu miały pomagać według Autorów równieŝ takie instytucje jak: Izba Gospodarcza Oxfordshire (Oxfordshire Chamber of Commerce) i Federacja Małego Biznesu (Federation of Small Businesses). Organizacje te oferują szereg moŝliwości tworzenia powiązań horyzontalnych na poziomie nie tylko lokalnym czy regionalnym, ale takŝe krajowym czy nawet międzynarodowym. 3. NORTH AEGEAN W ramach RITTS North Aegean zostało powołanych pięć grup roboczych i dokonano klasyfikacji zadań w podziale na dwa ujęcia: sektorowe i geograficzne. Podejście branŝowe (sektorowe), dotyczące zarówno sektora publicznego jak i prywatnego, zaadresowane zostało do dwóch głównych podmiotów: Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Administracji Publicznej a zadania sformułowano następująco: Usługi Sieciowe dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Innowacje w Administracji Publicznej. Grupa robocza sterująca pierwszym zadaniem została utworzona z reprezentantów trzech lokalnych izb handlowych, agencji rozwoju i wybranych przedsiębiorstw. Współpracując z Ministerstwem Rozwoju grupa ta zainicjowała stworzenie elastycznego schematu działań dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw pośredniczącego we wspieraniu i znajdowaniu odpowiednich przedsięwzięć w ramach regionu. Druga grupa robocza skoncentrowała się na monitoringu programu e-government (e-rząd) i równieŝ blisko współpracując z władzami centralnymi propagowała, reklamowała i rozwijała integrację w obszarze ITC w administracji publicznej. Rezultaty tej kooperacji zostały przedstawione (w formie case study Hellenic best practice) podczas corocznego spotkania Europejskiej Grupy Administracji Publicznej (EGPA), które odbyło się w Vaasa w Finlandii w dniach 5-8 września 2001 roku. Zadania zidentyfikowane w podejściu geograficznym odnosiły się do specyficznej, regionalnej geomorfologii i róŝnych społeczno-ekonomicznych aspektów wysp regionu North Aegean. Grupa robocza realizująca te zadania nadzorowała między innymi rozwój zintegrowanego projektu na wyspach Lesvos i Sámos dotyczącego właściwych (tj. realizujących zasady ekorozwoju) metod produkcji oliwy. Warto podkreślić, iŝ lokalni producenci oliwy z entuzjazmem i zaangaŝowaniem przyjęli tą inicjatywę. Ponadto otworzyli rachunek bankowy w celu współfinansowania wyposaŝenia niezbędnego w przyszłości do wykorzystania specyficznych metod czystej produkcji. Inna grupa robocza została powołana do realizacji przedsięwzięcia, związanego z projektem bankowym wykazującym cechy usieciowienia i skierowanym do mieszkańców wysp Lésvos i Lemnos. Głównym celem tego projektu było polepszenie funkcjonowania regionalnej infrastruktury bankowej, zasługującej do tej pory na miano
nieefektywnej. Kolejna grupa robocza została utworzona, aby rozpowszechnić i wprowadzić do praktyki gospodarczej pewne narzędzia zarządzania innowacyjnego w regionie, między innymi takie jakie: certyfikaty ISO (International Organisation for Standardisation), certyfikaty EMAS (Eco Management and Audit Scheme), program Natura 2000 czy europejska nagroda Blue Flag. W ramach zadań przewidzianych dla tej grupy sformułowano równieŝ dwa dodatkowe przedsięwzięcia: turystyka alternatywna i zaawansowane procesy produkcji. Równocześnie z działaniami podejmowanymi przez poszczególne grupy robocze odbyły się dwa główne warsztaty tematyczne. Pierwszy poświęcony był dyskusji na temat stworzenia inkubatora albo parku naukowo-technologicznego w regionie North Aegean. Drugie zajęcia warsztatowe dotyczyły zarządzania innowacyjnego w sektorze turystyki i wypoczynku. 4. MURCIA Wzmocnienie współpracy uniwersytetów/centrów badawczych z centrami technologicznymi w regionie poprzez wdraŝanie wspólnych projektów opartych na wymogach sektora gospodarczego. Kolejnym działaniem było powiązanie strategii innowacyjnej z nową aktywną polityką edukacji i szkolenia, aby poprawić konkurencyjność biznesową poprzez dostarczenie wykwalifikowanej siły roboczej dla regionalnego systemu produkcyjnego. Postawiono równieŝ na promocję kultury innowacyjnej w sektorze gospodarczym Murcii poprzez realizację wielu programów i podjęcie inicjatyw związanych z pomocą przedsiębiorstwom w odnalezieniu się i co więcej zajęciu wysokiej pozycji konkurencyjnej w usieciowionej gospodarce opartej na wiedzy. Jednocześnie, aby gospodarka regionu Murcia zasługiwała na takie miano powinna zostać przeprowadzona reorganizacja modelu funkcjonowania Centrów Technologii. Pierwszym krokiem w tym kierunku według autorów dokumentu jest przygotowanie strategicznych planów i projektów dla tych podmiotów. Do listy działań przewidzianych w ramach RITTS Murcia zaliczono równieŝ wsparcie rozwoju Juan de la Cierva Technology Park for Business Innovation, które przyczynić by się miało do stworzenia klastra w przemyśle metalowym, wykorzystującym bazę naukową Polytechnic University of Cartagena. Kolejnym zadaniem było przeprowadzenie szeregu szkoleń przez wybitnych ekspertów dla przedsiębiorców na następujące tematy: zarządzanie innowacjami, finansowanie innowacji, zarządzanie zmianami, zarządzanie wiedzą. Odnosząc się do sektora spoŝywczego zaproponowano zbudowanie modelu rozwoju ukierunkowanego na specjalizację i zróŝnicowanie, poprawę jakości, innowacyjne produkty, produkty ekologiczne czy dietetyczne. W dziedzinie ochrony środowiska wyznaczono trzy płaszczyzny badań, a w ramach nich konkretne działania: - nisko konsumpcyjne techniki nawadniania, - przyjazne środowisku uŝyźniacze, - innowacyjne technologie zarządzania odpadami. Kolejne działania zawarte w RITTS Murcia były następujące: - wsparcie wprowadzania systemów jakości ISO w zakresie procesów, produktów i strukturze zarządzania w przedsiębiorstwie; - promocja tzw. ducha biznesu w trzech grupach posiadających największy potencjał, kreujący innowacyjność, tj. wśród badaczy naukowych, załogi centrów technologicznych i biznesmenów; 5. LONDON Działania podobnie jak priorytety zostały podzielone na trzy grupy. Pierwsza grupa działań, nazwanych strategicznymi regionalnymi, skupiona jest na regionalnej infrastrukturze ekonomicznej i kreowaniu kultury innowacyjnej w środowisku biznesowym. Obejmuje ona cztery przedsięwzięcia: - promocję ogólnospołecznej świadomości o geograficznej, demograficznej i ekonomicznej toŝsamości i waŝności Wandle Valley jako wyselekcjowanego funkcjonalnie subregionu Londynu; - prowadzenie efektywnej polityki polepszającej transport, komunikację, infrastrukturę biznesową całego Londynu, a przez to równieŝ maksymalizującą korzyści Wandle Halley; - odpowiednia metodologia aby zachęcić i ułatwić wymianę doświadczeń i dobrych praktyk pomiędzy władzami lokalnymi a regionalnymi podmiotami w
Londynie; - dyfuzja kultury innowacyjnej wśród społeczności biznesowych regionu. Druga najliczniejsza grupa działań (7), to zadania które bezpośrednio oddziaływać mają na konkurencyjność gospodarczą, kluczowe obszary innowacji i potrzeby finansowe. Zaliczono do nich: - wzmocnienie pozycji Małych i Średnich Przedsiębiorstw zwłaszcza poprzez polepszenie dostępu do dodatkowych źródeł finansowania, venture capital, - wpływanie na jakość i szybkość wsparcia ze strony władz lokalnych, - koncepcje i procesy innowacyjne, - tworzenie przestrzennych sieci gospodarczych wśród lokalnych przedsiębiorców, - podnoszenie umiejętności społeczności lokalnych poprzez ustawiczne, profesjonalne szkolenia, - intensyfikacja współpracy Małych i Średnich Przedsiębiorstw z jednostki naukowo-badawczymi, - umiejętność stosowania rozwiązań e-biznesowych. Trzecia grupa działań zorientowana jest na wzmocnienie regionalnego, międzynarodowego profilu Londynu i oŝywienie współpracy z innymi regionami w ramach sieci RITTS/RIS w Europie. Przedsięwzięciami sprzyjającymi temu działaniu były następujące zdania: - realizacja projektu BRIS Bohemian Regional Innovation Strategies Projekt, - kreacja sieci tematycznych, - marketing interkulturalny, - wiedz e-biznesu dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw, - realizacja programu innowacyjnego Partnership opportunities In ERDF, Framework 6, IST Partnership and Other Relevant Innovation and Networking Programmes 6. LOMBARDY Realizację zamierzonych celów podzielono na trzy kroki. Pierwszy obejmował następujące zadania i trwał 4 miesiące: a) powołanie grupy zarządzającej projektem; b) identyfikacja dostępnych źródeł; c) szkic programu operacyjnego i ostatecznego systemu monitoringu; d) rozwój sieci technologicznych; e) zorganizowanie wstępnych warsztatów. Drugi krok trwał trzy miesiące dłuŝej i objął: a) analizę mechanizmów transferu innowacji; b) definicję wszystkich potrzeb systemu przemysłowego; c) przygotowanie raportów, zawierających analizę danych i procesów; d) aktualizację lokalnych systemów innowacyjnych oraz połączeń infrastrukturalnych; e) przygotowanie raportu dotyczącego procedur dyfuzji innowacji; f) przeprowadzenie warsztatów. Ostatni etap (siedmiomiesięczny) zadań to: a) definicja najlepszej funkcjonalności interaktywnych połączeń w poszczególnych sektorach; b) wdraŝanie zaplanowanych inicjatyw na kaŝdym poziomie działań z wykorzystaniem sieci telekomunikacyjnych (np. Politekne); c) monitoring i kontrola ostatecznych rezultatów; d) raport końcowy projektu. 7. BERLIN Trzy główne działania zaplanowane przy realizacji celów są następujące: 1. identyfikacja potrzeb sektora przemysłowego w celu poprawy jego zdolności innowacyjnych; 2. lepsze wykorzystanie wiedzy w procesach innowacji; 3. określenie strukturalnych i instytucjonalnych zmian, sprzyjających udoskonaleniu moŝliwości innowacyjnych Berlina. Oprócz działań podstawowych przewidziano następujące zadania: 1. Stworzenie funduszu pienięŝnego (Zukunftsfond) przeznaczonego na stymulację nowych działalności innowacyjnych i regularna ich ewaluację; 2. Powołanie grup roboczych, składających się z przedstawicieli wszystkich środowisk lokalnych tworzących strategię, w kaŝdym obszarze badawczym; 3. Stosowanie benchmarkingu z wykorzystaniem zagranicznych konsultantów;
8. EAST OF ENGLAND 4. Stworzenie sieci współpracy o charakterze węzłowym skupiającym trzy pola innowacyjne : biotechnologię, przemysł narzędziowy i technologię medyczną; 5. Rozwój systemu monitoringu dla działalności innowacyjnych; 6. Zbudowanie modelu zarządzania klastrem przedsiębiorczości i wspomagającego wdraŝanie rozwiązań w nim przyjętych; 7. Zdefiniowanie pojęcia Centrum Kompetencji, co w konsekwencji ma słuŝyć określeniu struktury sieciowej Berlina. Plan działań został podzielony na trzy części i co stanowi pewne nowatorskie rozwiązanie opatrzony został czterema kluczowymi zasadami, które powinny być przestrzegane przy jego realizacji. Oto one: 1. Wszelkie wysiłki będą skupione na zaspokojenie potrzeb świata biznesu; w szczególności niezbędne jest umoŝliwienie łatwego dostępu tym podmiotom do informacji, doradztwa i wsparcia o róŝnym charakterze. 2. RITTS powinien dostarczać korzyści moŝliwie najszerszej publiczności, uwzględniając fakt, Ŝe strategiczne wybory będą dokonywane na bazie określonych priorytetów i zasobów. 3. Projekty RITTS muszą mieć jasno zdefiniowane, bezpośrednie korzyści, a ludzie dostarczający wsparcia środowisku gospodarczemu muszą być wiarygodni. 4. Interesy uczą poznawać lepiej przestrzeń gospodarczą bazując na praktykach innych dlatego teŝ wykorzystanie powiązań horyzontalnych (sieciowych) pomoŝe wspólnocie handlowej dzielić się wspólnym doświadczeniem i rozwiązaniami, które ona juŝ zastosowała do przezwycięŝania kwestii problemowych. Przechodząc do planu działań, warto podkreślić, iŝ pierwsza jego część nazwana krótkoterminowymi projektami pilotaŝowymi obejmuje: - rozwój łańcucha dostaw opartego na praktykach i technikach innowacyjnych; - rozwój programu nowe szkoły innowacji, który zwiększy świadomość, podniesie kulturę i poprawi wizerunek innowacyjności Wschodniej Anglii; - rozpowszechnienie uŝytkowania informacyjnych zasobów internetowych, polepszających przejrzystość i dostęp do schematów postępowania innowacyjnego; - stworzenie regularnych powiązań sieciowych i profesjonalnego rozwoju podmiotów doradczych w East of England; - lepsze wykorzystanie uniwersytetów East of England i koledŝów Dalszej Edukacji (Further Education colleges) w celu wspierania prywatnego sektora gospodarczego regionu. Do średniookresowych projektów zaliczono: - wykorzystanie publicznych i prywatnych agencji, dostarczających usługi dla przedsięwzięć o wysokim standardzie technologicznym oraz organizujących proces rolowania roll-out najlepszych rozwiązań praktycznych w celu specjalizacji wybranych umiejętności i profesjonalnego, wiarygodnego doradztwa; - stworzenie, wspomagając i promując tym samym wspólnotę handlową w East of England, zakredytowanej sieci specjalistycznych, innowacyjnych i technologicznych usług doradczych. W planie działań przedstawiono równieŝ strategiczne procesy, których powodzenie realizacji zaleŝne jest w znacznej mierze od sukcesu wdraŝania wyŝej określonych zadań w ramach projektów pilotaŝowych. 9. EASTERN MACEDONIA AND THRACE W RITTS Eastern Macedonia i Thrace zidentyfikowano osiem głównych działań: 1. Przyczynienie się do kreacji klastrów w sektorach takich jak elektronika i telekomunikacja, które reprezentują wyŝszą wartość dodaną i większy potencjał rozwojowy niŝ tradycyjny przemysł; 2. Przeprowadzenie technologicznej modernizacji istniejących działalności w takich obszarach jak IT czy certyfikaty jakości; 3. Przygotowanie, stworzenie a następnie zastosowanie nowoczesnych produktów branŝowych; 4. Wykorzystanie zagranicznych kwalifikacji np. w zarządzaniu finansami czy reklamie przez regionalne przedsiębiorstwa i firm świadczące usługi specjalistyczne; 5. Wzmocnienie mechanizmów transferu technologii, aby ułatwić regionalnym
podmiotom gospodarczym dostęp do zagranicznych zasobów; 6. Dodatkowo regionalna podaŝ technologii powinna zostać wspierana, w szczególności w celu dopasowania wyników działalności instytutów naukowobadawczych do technologicznych potrzeb regionalnego przemysłu; 7. Rozszerzenie zakresu finansowania działalności innowacyjnych na poziomie regionalnym; 8. System monitoringu powinien być systematycznie rozwijany i aktualizowany aby zapewnić właściwą ocenę strategii innowacyjnej. 10. IRELAND Plan działań uwzględnia trzy podstawowe elementy: 1. Przekształcenie podaŝy usług wspierających innowacje z ogólnego, rodzajowego podejścia opartego na schematach na podejście konsumenckie ukierunkowane na optymalne sprostanie realnym potrzebom firm; 2. Rozwój sektora prywatnego w proaktywny sposób poprzez wsparcie innowacyjne i technologiczne oraz tworzenie przestrzennych sieci gospodarczych; 3. Stworzenie priorytetów dla infrastruktury wspierającej rozwój innowacji i technologii. Ponadto Autorzy dokonują porównanie systemów innowacyjnych Austrii, Włoch, Danii i Irlandii. Tabela II.5. l.p. Region Monitoring Kontrola Ewaluacja 1. TIROL Autorzy dokumentu nie przedstawiają Ŝadnych szczegółów (tzn. metod, narzędzi, czasu realizacji i osób odpowiedzialnych) w zakresie monitoringu i ewaluacji. 2. OXFORDSHIRE System monitoringu, ewaluacji i kontroli nie został w tym dokumencie przedstawiony. 3. NORTH AEGEAN W dokumencie brak jest precyzyjnego, bezpośredniego opisu systemu monitoringu, kontroli i ewaluacji. Jedynie w ramach pilotaŝowych działań wspomagających mówi się o wewnętrznej i zewnętrznej ewaluacji. Ocena ma być dokonywana na dwóch poziomach: osobno dla kaŝdego działania i holistycznie dla całego Programu. Ewaluacja całościowa zaleŝna będzie od czynników zewnętrznych, tzn. niezaleŝni eksperci będą badać, kontrolować i oceniać rezultaty ewaluacji wewnętrznej. Co więcej będą oni na podstawie poczynionych obserwacji i przeprowadzonych działań budować dodatkową, własną analizę danych, związanych z przedsięwzięciami zaplanowanymi w ramach Strategii. 4. MURCIA Monitoring procesu wdraŝania strategii prowadzą wszystkie podmioty współtworzące jednak nie występuje szczegółowy opis zakres kompetencji poszczególnych aktorów w ramach kontroli i ewaluacji. 5. LONDON Przystępując do opracowania strategii załoŝono, Ŝe będzie ona dokumentem podlegającym ciągłej ewaluacji, aktualizacji i monitoringowi. W zaleŝności od rodzaju zadania monitoring prowadzić będzie właściwy, określony w strategii podmiot. Na kaŝdym etapie prac jest uwzględniona kontrola bieŝąca, a następnie kontrola ex post. Ocena kaŝdego zadania wykazuje korzyści gospodarcze i społeczne stosowne do zainwestowanych środków. Przewiduję się opracowanie krótkiego raportu dotyczącego ewaluacji planu działań 12 miesięcy po publikacji RITTS London Final Raport. 6. LOMBARDY Informacje dotyczące systemu monitoringu, kontroli i ewaluacji zawarte są jedynie w harmonogramie działań. Brak odrębnych zapisów w dokumencie odnośnie struktury podmiotowej, metodologii, finansowania i listy zadań przewidzianych dla tego systemu. 7. BERLIN Wiele inicjatyw (jak twierdzą Autorzy dokumentu) zostało podjętych przez podmioty koordynujące i przez indywidualnych aktorów w celu systematycznego zbierania pomysłów, ewaluacji juŝ istniejących koncepcji oraz identyfikacji obszarów technologii i innowacji. Ponadto w ramach zadań mówi się o rozwoju systemu monitoring, który umoŝliwi na bieŝąco monitorowanie i dokumentowanie działań podejmowanych zgodnie z planem realizacji RITTS Berlina. Jest to jedyna informacja odnośnie tego systemu, w dalszej części dokumentu nie znajdujemy Ŝadnych szczegółów, które umoŝliwiłyby właściwą, rzetelną i optymalną ocenę działań skoncentrowanych na kontroli i ocenie procesu wdraŝania rozwiązań zaproponowanych przez Autorów strategii.
8. EAST OF ENGLAND 9. EASTERN MACEDONIA AND THRACE W RITTS East of England pojawia się jedynie informacja, Ŝe monitoring procesu wdraŝania strategii prowadzą wszystkie podmioty współtworzące jednak nie występuje szczegółowy opis zakresu kompetencji poszczególnych aktorów w ramach kontroli i ewaluacji. Pada stwierdzenie, Ŝe efektywny system monitoringu i ewaluacji pozwoli na zmierzenie efektywności programów i dostarczy tym samym sprzęŝeń zwrotnych niezbędnych dla ciągłego polepszania/udoskonalania usług. 1. Warsztaty, w trakcie których podmioty współtworzące strategię i zainteresowani przedsiębiorcy szczegółowo i wnikliwie omawiają, weryfikują i aktualizują wszelkie zagadnienia odnoszące się do przygotowywanego projektu. W wyniku tych spotkań powstają schematy zarządzania w klastrach stanowiących obszary zainteresowań tej strategii. 2. Spotkania z władzami innych regionów mające na celu wymianę doświadczeń, a następnie wykorzystanie zdobytych informacji dla rozwoju owej strategii. 3. Program działań jest systematycznie poddawany ewaluacji. Wyniki badań i rezultaty podjętych czynności są porównywane w skali europejskiej i najlepsze rozwiązania wprowadzane w Ŝycie, tak aby były one optymalnymi dla rozwoju innowacji i technologii. 10. IRELAND System monitoringu tego projektu oparty został w znacznej mierze na załoŝeniach wykorzystanych w Europejskim Systemie Monitoringu Innowacji (EIMS) i zakłada ciągły monitoring poszczególnych zadań. W pierwszej fazie prowadzony jest on przez podmioty realizujące dane zadanie (self-monitoring), a następnie dokonywana jest kompleksowa kontrola, aktualizacja i ewentualna modyfikacja przyjętych załoŝeń (jeŝeli tego wymagają nowe uwarunkowania realizacji strategii). Autorzy podkreślają konieczność przeprowadzania na bieŝąco takŝe ewaluacji zaplanowanych działań i w tym celu stworzony został kompletny system monitoringu, kontroli i ewaluacji, uwzględniający podmioty, czas, metody i procedury obowiązujące przy tych przedsięwzięciach. Warto zauwaŝyć, iŝ stosowany jest równieŝ benchmarking międzynarodowy na szeroka skalę, oparty na konkretnych dokumentach poddanych juŝ implementacji w innych regionach Europy. Tabela II.6. l.p. Region Sposób wdraŝania 1. TIROL W RITTS Tyrolu nie znajdujemy informacji o sposobie wdraŝania omawianego projektu. 2. OXFORDSHIRE Pojawia się jedynie stwierdzenie, iŝ dla kaŝdego zadania zostały zidentyfikowane metody jego wdraŝania i kluczowe organizacje partnerskie odpowiedzialne za ich realizację. Całość sposobu wdraŝania RITTS Oxfordshire koordynuje Oxfordshire Economic Partnership. 3. NORTH AEGEAN WdroŜenie projektu opierać się ma zwłaszcza na drodze elektronicznej. Brak jednak identyfikacji szczegółowych funkcji i w ramach nich działań czy teŝ osób odpowiedzialnych za kolejne etapy wdraŝania Strategii. 4. MURCIA Najpierw opracowany zostaje program prac. Następnie wykorzystując róŝne uzupełniające się metody, takie jak: wywiady, warsztaty, analiza silnych i słabych stron, dyskusje z aktorami, analizy i syntezy dokonane na podstawie badań terenowych; zostaje osiągnięty konsensus, co skutkuje zdefiniowaniem i wprowadzeniem w Ŝycie działań pilotaŝowych. Ostatni etap prac to opracowanie Regionalnej Strategii Innowacji Murcii. Warto podkreślić, iŝ dla kaŝdego działania pilotaŝowego została utworzona grupa robocza, składająca się z członków Komitetu Sterującego i innych aktorów. RównieŜ poszczególne podmioty brały intensywny udział w planowaniu i uruchamianiu wielu działań pilotaŝowych. Za koordynację tych czynności odpowiedzialny był Departament Rozwoju Gospodarczego regionu Murcia.