Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli Janusz Szklarczyk Rzecznik Dyscyplinarny dla Nauczycieli przy Wojewodzie Małopolskim
Podstawy prawne Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późniejszymi zmianami) Rozdział 10 Odpowiedzialność dyscyplinarna Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli i trybu postępowania dyscyplinarnego (Dz. U. Nr 15, poz. 64) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późniejszymi zmianami)
Przedmiot odpowiedzialności dyscyplinarnej Popełnienie czynu stanowiącego uchybienie: godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 Karty Nauczyciela [art. 75 ust. 1 Karty Nauczyciela; 1 Rozporządzenia MEN z dnia 22 stycznia 1998r. w sprawie komisji dyscyplinarnych ] przeciwko porządkowi pracy, w rozumieniu art. 108 Kodeksu pracy [art. 75 ust. 2 Karty Nauczyciela]
Uchybienia przeciwko porządkowi pracy Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik jest zobowiązany do przestrzegania: ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, nie opuszczania pracy bez usprawiedliwienia, stawiania się do pracy w stanie trzeźwości oraz zakazu spożywania alkoholu w czasie pracy.
Przedmiot odpowiedzialności dyscyplinarnej Ustalony porządek pracy może być określony przez: regulamin pracy, regulaminy wewnętrzne, statut, rozporządzenia, zarządzenia kierownika jednostki.
Kary za uchybienia przeciwko porządkowi pracy Za uchybienie przeciwko porządkowi pracy kierownik zakładu pracy (dyrektor szkoły lub placówki) stosuje kary porządkowe przewidziane w art. 108 Kodeksu pracy, tj. kara upomnienia lub kara nagany oraz karę pieniężną. Kary stosuje się za konkretne naruszenie przez pracownika ustalonego porządku pracy, po wysłuchaniu pracownika.
Uchybienia przeciwko obowiązkom nauczyciela oraz godności zawodu Nauczyciel obowiązany jest: Art. 6 1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawcza i opiekuńczą w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
Formułowanie zarzutu Treść art. 6 Karty Nauczyciela ma charakter ogólny, a zarzut dotyczący uchybienia obowiązkom należy skonkretyzować określając sam zarzut, miejsce zdarzenia, naruszenie przepisu prawnego, okoliczności zdarzenia. Konkretyzacja znajduje swoje podstawy w zadaniach i obowiązkach nauczyciela określonych w przepisach np. Konwencji o Prawach Dziecka, ustawach, rozporządzeniach, statucie szkoły lub placówki.
Formułowanie zarzutu Szczególną przesłanką jest art. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Art. 4 Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia
Formułowanie zarzutu Przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego ma na celu uwiarygodnienie zarzutu czy też zarzutów bądź stwierdzenie, iż zarzut nie został potwierdzony. Rzetelność przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego jest podstawą do zgromadzenia dowodów, które pozwolą na podjęcie działań dyscyplinujących, w wyniku których: nauczyciel może być ukarany karą porządkową lub może zostać skierowany wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego albo odstąpienie od stosowania kar lub składania wniosku o postępowanie dyscyplinarne.
Dowody z postępowania wyjaśniającego Dowodami mogą być: wypisy z dokumentacji szkolnej (protokoły z zebrań rady, notatki służbowe, pisma, świadectwa, dzienniki lekcyjne, skargi,...), ankiety i wywiady, w tym z uczniami, protokoły przesłuchań świadków, pisma urzędowe, nagrania z monitoringu, zdjęcia, filmy, nagrania, szkice z miejsc zdarzenia, oświadczenia,
Dowody z postępowania wyjaśniającego Dowody szczególne: wyroki sądowe, zawiadomienia prokuratorskie, wyciągi bankowe, pierwsze zeznania świadków, wyjaśnienia obwinionego nauczyciela.
Świadkowie zdarzenia Świadkami w sprawie mogą być osoby, które uczestniczyły w zdarzeniu, widziały zdarzenie, są osobami poszkodowanymi. Szczególnymi świadkami są uczniowie. Z uczniami niepełnoletnimi prowadzone są rozmowy w obecności rodziców lub pedagoga szkolnego albo wychowawcy. Z rozmowy z uczniem sporządzana jest notatka. Uczeń może także składać wyjaśnienia na piśmie. Świadkami nie powinny być osoby, które znają sprawę z opowiadania, które nie były przy zdarzeniu.
Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego może być złożony przez: dyrektora szkoły lub placówki w stosunku do nauczyciela, organ prowadzący w stosunku do dyrektora szkoły lub placówki albo wynikać np. z: przekazanego wyroku sądowego, informacji o postępowaniu prokuratorskim, ustaleń z badania skargi.
Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego Pisemny wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego powinien zawierać konkretny zarzut, a także dowody uzasadniające zarzut uchybienia obowiązkom nauczyciela lub godności zawodu nauczyciela. Do wniosku powinny być dołączone dokumenty potwierdzające zarzut (dowody). Dokumenty te powstały w wyniku czynności wyjaśniających podjętych przez dyrektora lub organ prowadzący. Dowodami są zwłaszcza wyroki sądowe za przestępstwa karne, w tym przestępstwa popełniane umyślnie oraz pisma o wszczętych lub prowadzonych postępowaniach wyjaśniających przez prokuraturę albo Policję.
Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego Z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dyrektor szkoły lub placówki występuje do Małopolskiego Kuratora Oświaty. Kurator podejmuje decyzję o: wszczęciu postępowania wyjaśniającego lub odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Nauczyciel może być zawieszony w pełnieniu obowiązków nauczyciela, przeciwko któremu wszczęto postępowanie karne lub złożony został wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Decyzję o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków przekazuje się do Komisji Dyscyplinarnej. Od decyzji o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków przysługuje odwołanie do Komisji Dyscyplinarnej.
Kary za uchybienia obowiązkom nauczyciela oraz godności zawodu Zastosowanie wobec nauczyciela kary porządkowej przewidzianej Kodeksem pracy wyklucza możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego. [Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia z dnia 22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli i trybu postępowania dyscyplinarnego (Dz. U. Nr 15, poz. 64) 4. 1. Nie wszczyna się postępowania dyscyplinarnego, a wszczęte umarza, gdy: 1).; 2).; 3) za popełnione przewinienie nauczyciel został ukarany karą porządkową zgodnie z art. 108 Kodeksu pracy, 4).;]
Kary za uchybienia obowiązkom nauczyciela oraz godności zawodu W przypadku spraw sądowych lub postępowań prokuratorskich postępowanie dyscyplinarne może być prowadzone równolegle lub może być zawieszone do czasu ich zakończenia. Niezależnie od wyroku sądowego, z wyjątkiem uniewinnienia, nauczyciel może ponieść także konsekwencje dyscyplinarne. Za przestępstwo popełnione umyślne (wyrok sądowy z Kodeksu karnego) z nauczycielem wygasa z mocy prawa stosunek pracy [art. 26 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela].