Bezp³atny magazyn Klientów Koncernu Energetycznego ENERGA SA marzec-kwiecieñ 2007 nr 2 ( 9) z ENERG ³atwiej 2-3 Poznaj taryfê C Jak przepisaæ licznik na inn¹ osobê? Wolny wybór dostawcy energii ENERGA radzi 4-5 Jak postêpowaæ w przypadku pora enia pr¹dem? B¹dŸ na fali! Aby budowa sz³a z pr¹dem z ENERG pewniej 6 Elektryczny samochód zabawka czy wizja przysz³oœci? Kieszonkowa elektrownia ENERGA pyta 7 O bezpiecznym stylu ycia rozmawiamy z Krzysztofem Ho³owczycem w wolnej chwili 8 Konkurs: Jaki to zwierz?
2 z ENERG ³atwiej Tytu³em wstêpu Szanowni Pañstwo, Wiosna to najpiêkniejsza pora roku, wszyscy oczekujemy jej z niecierpliwoœci¹. Wiosenne s³oñce, pierwsza zieleñ i ciep³o, którego jesteœmy tak bardzo spragnieni po zimie. W ramach wiosennego porz¹dkowania, planowania i realizacji marzeñ podpowiadamy Pañstwu, jak zorganizowaæ pr¹d na budowê nowego domu, jak przepisaæ licznik, gdy kupiliœmy mieszkanie na rynku wtórnym i czym kierowaæ siê przy zakupie kuchenki mikrofalowej. Wiosna to tak e czas, kiedy budz¹ca siê do ycia przyroda i s³oñce wyzwalaj¹ w nas pok³ady dobroci i serdecznoœci. Przybli amy Pañstwu przyjazne dla œrodowiska samochody hybrydowe (elektryczne). Rozmawiamy z najbardziej znanym polskim rajdowcem Krzysztofem Ho³owczycem o bezpiecznym stylu ycia, równie na drodze. Wiosenne miesi¹ce sprzyjaj¹ spêdzaniu czasu na wolnym powietrzu, zw³aszcza przez dzieci. To dla nich okres obfituj¹cy w wymyœlanie rozmaitych zabaw, których skutków nie s¹ w stanie przewidzieæ. Dlatego prezentujemy artyku³ poœwiêcony pora eniu pr¹dem, wierz¹c, e uczulimy na ten problem doros³ych. Sprawmy, by nasze dzieci by³y ostro niejsze i rozwa niejsze podczas wiosennych zabaw na œwie ym powietrzu. To wreszcie czas Wielkanocy. Z tej okazji yczymy Pañstwu œwi¹t wype³nionych radoœci¹ i mi³oœci¹, kolorowymi pisankami i pêkami rozkwitaj¹cych krokusów i onkili. Mi³ej lektury! Gra yna Ruciñska Redaktor naczelna Wprzypadku zmiany w³aœciciela lokalu powinniœmy zwróciæ siê do dostawcy energii elektrycznej i formalnie dokonaæ zawarcia nowej umowy z nowym w³aœcicielem lub u ytkownikiem lokalu. Aby dokonaæ przepisania, nale y zg³osiæ siê do ENERGI lub, w przypadku, gdy nie jest to mo liwe, upowa niæ osobê, która bêdzie nas reprezentowa³a u dostawcy energii elektrycznej. Osoba rezygnuj¹ca z us³ug jest zobowi¹zana do formalnego odst¹pienia od umowy sprzeda- y energii elektrycznej. Mo e siê to odbyæ osobiœcie, lub korespondencyjnie. Po ¹dane jest posiadanie podpisanego przez obie strony protoko³u zdawczo odbiorczego. W protokole nale y wpisaæ numer urz¹dzenia pomiarowego oraz wskazanie liczyd³a, do którego rozliczany bêdzie poprzedni w³aœciciel. Poznaj taryfê C Taryfa C jest przeznaczona dla Klientów, którzy prowadz¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, nawet jeœli zu ycia energii s¹ minimalne. Klient pobieraj¹cy energiê elektryczn¹ na niskim napiêciu (czyli nieprzekraczaj¹cym 1 kv) na potrzeby niewielkich rozmiarów dzia³alnoœci gospodarczej, dla której moc przy³¹czeniowa jest nie wiêksza ni 40 kw, rozliczaæ powinien siê w jednej z grup taryfowych C1. Jaki wariant dla kogo? Ze wzglêdu na zró nicowane potrzeby odbiorców grupy taryfowej C1 dokonaliœmy jej podzia³u na ró ne warianty. Grupa C11 wskazana jest dla w³aœcicieli ma³ych i œrednich firm, których zu ycie energii elektrycznej jest równomierne przez ca³¹ dobê, np. sklepy spo- ywcze, w których przez ca³¹ dobê pracuj¹ urz¹dzenia ch³odnicze. Grupa C12a to rozwi¹zanie dla osób, które prowadz¹ firmy w godzinach miêdzy 11.00 a 17.00. Przyk³adem mog¹ byæ sklepy odzie owe, zak³ady krawieckie. Grupa C12b przeznaczona jest dla Klientów, u ytkuj¹cych energiê elektryczn¹ g³ównie w godzinach nocnych, np. piekarnie, drukarnie. Jak przepisaæ licznik na inn¹ osobê? Przepisanie licznika poboru energii elektrycznej w przypadku, gdy nast¹pi³a zmiana u ytkownika, wymaga spe³nienia kilku formalnoœci. Poniewa podpisuj¹c protokó³ przejmujemy na siebie odpowiedzialnoœæ za licznik, nale y zwróciæ uwagê na stan plomb znajduj¹cych siê na liczniku oraz na zabezpieczeniu przedlicznikowym. W przypadku w¹tpliwoœci co do ich oryginalnoœci podpisania protoko³u nale y dokonaæ w obecnoœci przedstawiciela ENERGI. Gdy ka da ze stron podpisze protokó³ zdawczo odbiorczy, powinien on zostaæ dostarczony do Biura Obs³ugi Klienta. Za jeden podpis Przepisanie licznika wymaga z jednej strony rozwi¹zania umowy z dotychczasowym u ytkownikiem lokalu, z drugiej zaœ zawarcia jej z nowym odbiorc¹. W celu podpisania umowy osoba, która bêdzie nowym Klientem ENERGI musi przyjœæ do Biura Obs³ugi Klienta. Ostatni wariant grupy taryfowej C12w mo e byæ doskona³ym rozwi¹zaniem dla restauracji, gospodarstw agroturystycznych, których dzia³alnoœæ uaktywnia siê szczególnie w weekendy. S³uszny wybór Aby dokonaæ s³usznego wyboru grupy taryfowej, nale y przede wszystkim przeanalizowaæ iloœæ zu- ywanej przez nasz¹ firmê energii elektrycznej, a tak e czas, w którym najwiêcej z niej korzystamy. Je eli z energii elektrycznej korzystamy g³ównie w jednej z tañszych stref, mo emy zaoszczêdziæ, wybieraj¹c jedn¹ z dostêpnych taryf dwustrefowych. Je eli natomiast zu ycie energii w prowadzonej przez nas dzia³alnoœci Dziêki poprawnem prowadzenie dzia³ Przepisanie licznika wymaga spe³nienia jedynie kilku formalnoœci Do podpisania umowy sprzeda y energii elektrycznej przez osobê przejmuj¹c¹ licznik potrzebne s¹: dowód osobisty lub inny dokument stwierdzaj¹cy to samoœæ, numer PESEL oraz dokument potwierdzaj¹cy Przyjazna Energia bezp³atny magazyn Klientów Koncernu Energetycznego ENERGA SA
z ENERG ³atwiej 3 jest jednostajne, powinniœmy zdecydowaæ siê na grupê taryfow¹ C11, której cena jest jednakowa o ka dej porze doby. Wolny wybór dostawcy energii Zbli aj¹ce siê pe³ne otwarcie rynku energii oraz liczne pytania Klientów z nim zwi¹zane sk³oni³y redakcjê Przyjaznej Energii do szerszego zajêcia siê tym tematem. W kolejnych numerach przybli ymy Pañstwu zagadnienia zwi¹zane z mo liwoœci¹ swobodnego wyboru sprzedawcy oraz wyjaœnimy, co w praktyce oznacza tajemnicze pojêcie TPA. u doborowi taryfy z grupy taryfowej C alnoœci gospodarczej kosztuje mniej We w³aœciwym doborze najkorzystniejszej grupy taryfowej pomog¹ Pañstwu z pewnoœci¹ kalkulatory taryfowe dostêpne w serwisie www.energa.pl. Ma³gorzata Szewczyk tytu³ prawny do lokalu (mo- e to byæ akt w³asnoœci, wypis z ksiêgi wieczystej, umowa najmu lub dzier awy itp.). Maj¹c powy sze dokumenty, podpisujemy umowê z zak³adem œwiadcz¹cym us³ugê dostawy energii elektrycznej do naszego lokalu mieszkalnego. W przypadku prowadzenia w lokalu dzia³alnoœci gospodarczej do przepisania licznika potrzebne bêd¹ dodatkowo dokumenty, stwierdzaj¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹: zaœwiadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON, decyzja w sprawie nadania NIP, wypis z KRS lub wpis do ewidencji dzia³alnoœci gospodarczej. Od momentu podpisania umowy wszystkie rachunki za energiê p³aci nowy u ytkownik lokalu. Karolina Dulnik Pierwsze próby dzia³añ zmierzaj¹cych do uwolnienia rynku energii podjête zosta³y przez pañstwa skandynawskie oraz kraje Unii Europejskiej na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych ubieg³ego wieku. Sama koncepcja TPA jest jednak znacznie starsza, a jej historia siêga lat siedemdziesi¹tych XX wieku i sformu³owana zosta³a z myœl¹ o potrzebie wprowadzenia konkurencji do dzia³alnoœci tradycyjnych, uznawanych za monopolowe, takich jak kolej i komunikacja. D¹ enia Unii Europejskiej do wprowadzenia rynkowych zasad handlu energi¹ elektryczn¹ wynika³y przede wszystkim z chêci ograniczenia wzrostu cen energii kupowanej przez odbiorców. W roku 2003 wesz³a w ycie Dyrektywa 54, zwana popularnie Dyrektyw¹ energetyczn¹, która ustali³a ogólne zasady swobodnego obrotu energi¹ elektryczn¹ w krajach unijnych. Od momentu wst¹pienia Polski do Unii, 1 maja 2004 roku, ustalenia tej dyrektywy obowi¹zuj¹ równie w naszym kraju i zobowi¹zuj¹ do przystosowania prawa do zapewnienia mo liwoœci skorzystania z zasady TPA wszystkim odbiorcom energii elektrycznej. Tajemnicze TPA Ten zagadkowy i ostatnio czêsto stosowany skrót pochodzi od angielskiego terminu Third Party Access, oznaczaj¹cego w dos³ownym t³umaczeniu dostêp strony trzeciej. W przypadku energii elektrycznej chodzi o dostêp do sieci przesy³owej lub dystrybucyjnej. W praktyce oznacza to mo liwoœæ zakupu przez ka dego klienta energii elektrycznej u innego sprzedawcy ni lokalny zak³ad energetyczny. Aktualnie prawo do wyboru dostawcy energii maj¹ odbiorcy instytucjonalni, czyli wszystkie firmy. Od 1 lipca tego roku, zgodnie ze wspomnian¹ Dyrektyw¹ 54, prawo takie przys³ugiwaæ bêdzie równie gospodarstwom domowym. Sk¹d ta energia? Skorzystanie z zasady TPA nie oznacza, e energia zacznie p³yn¹æ do naszego domu w jakiœ nowy, tajemniczy sposób. Linie oraz instalacje elektryczne pozostan¹ niezmienione i dok³adnie tak, jak obecnie, doprowadzaæ bêd¹ one pr¹d do zasilenia pralki lub kuchenki elektrycznej. Jedyn¹ ró nic¹ jest mo liwoœæ wybrania sprzedawcy, od którego kupowaæ bêdziemy energiê elektryczn¹. Klient z Wroc³awia lub Zakopanego bêdzie móg³ niebawem zaopatrywaæ siê w energiê np. u sprzedawcy z Gdañska lub w innej spó³ce handluj¹cej energi¹ elektryczn¹. Energia zakupiona u nowego sprzedawcy zostanie przes³ana do nas przez sieæ lokalnej spó³ki dystrybucyjnej, za co otrzyma ona stosown¹ op³atê wynikaj¹c¹ z taryfy. Ju teraz w taryfie oraz na fakturach op³aty za us³ugi dystrybucyjne s¹ oddzielone od op³at za energiê elektryczn¹. Za sam¹ energiê zap³acimy ju nowemu sprzedawcy. Dotychczas przeszkod¹ w praktycznej zmianie sprzedawcy by³y skomplikowane procedury oraz nadmierne wymagania w stosunku do uk³adów pomiarowych. Od pocz¹tku tego roku wiêkszoœæ tych przeszkód przesta³a ju istnieæ, a proces zwi¹zany ze zmian¹ sprzedawcy nie powinien trwaæ d³u ej ni 60 dni. Procedurê zmiany sprzedawcy przedstawimy Pañstwu w kolejnych artyku³ach, przybli aj¹c zasadê TPA czytelnikom Przyjaznej Energii. Marek Laskowski Fot. ThetaXStock (1), Lisa Young/123RF (2), Jarcem/Stockxpert (3) nr 2 (9) marzec-kwiecieñ 2007
4 ENERGA radzi Jak postêpowaæ w przypadku pora enia pr¹dem? Pora enie pr¹dem elektrycznym jest bardzo niebezpieczne. Zazwyczaj dochodzi do niego na skutek nieostro noœci u ytkowników. Jak powinniœmy siê wtedy zachowaæ, by uratowaæ ycie poszkodowanemu? Pora enie pr¹dem to bezpoœrednie dzia³anie energii elektrycznej na organizm cz³owieka. Efektem pora enia pr¹dem mog¹ byæ: oparzenie skóry, utrata przytomnoœci, zatrzymanie akcji serca, a w sytuacjach krytycznych nawet œmieræ. Jeœli znajdziemy siê w sytuacji, gdy bêdziemy zmuszeni udzieliæ poszkodowanemu pomocy, powinniœmy postêpowaæ wed³ug sprawdzonego schematu. Ocena stanu poszkodowanego Pierwszym krokiem jest uwolnienie osoby poszkodowanej od szkodliwego dzia³ania pr¹du. Powinniœmy od³¹czyæ napiêcie za poœrednictwem dostêpnych zabezpieczeñ. W domu bêd¹ to bezpieczniki lub wy³¹czniki znajduj¹ce siê zwykle przy liczniku. Gdy to zrobimy, powinniœmy skontrolowaæ podstawowe czynnoœci yciowe poszkodowanego. SprawdŸmy, czy jest przytomny. Najlepiej g³oœno siê do niego odezwaæ np. Czy wie pan, co siê sta³o?, Otwórz Ekipa budowlana nie ruszy, jeœli nie bêdzie mo na na miejscu pod³¹czyæ betoniarki, mieszarki, elektronarzêdzi. Co wiêc zrobiæ, aby nasza budowa mog³a w koñcu ruszyæ z kopyta? Potrzebne dokumenty Sprawa jest w istocie niezwykle prosta. Po pierwsze, musimy posiadaæ dokument potwierdzaj¹cy tytu³ prawny do nieruchomoœci. Dla dostawy energii takim dokumentem mo e byæ: umowa dzier awy lub najmu, aktualny odpis z ksiêgi wieczystej, akt notarialny, umowa kupna-sprzeda y, umowa u yczenia. oczy!. Jeœli osoba poszkodowana jest przytomna, nawi¹zujemy rozmowê celem ustalenia, czy nale y wezwaæ pomoc. Jeœli poszkodowany jest nieprzytomny, sprawdÿmy jego oddech. Nienaturalne sinienie skóry, nies³yszalny strumieñ wydychanego powietrza i brak ruchów klatki piersiowej to sygna³y, e poszkodowany nie oddycha. Wówczas nale y jak najszybciej wezwaæ pomoc medyczn¹ i przyst¹piæ do resuscytacji (podstawowego podtrzymywania ycia). Sztuka reanimacji Zanim przyst¹pimy do ucisków klatki piersiowej i oddechów zastêpczych, nale y udro niæ drogi oddechowe poszkodowanego. U osoby nieprzytomnej jêzyk czêsto opada i blokuje dro noœæ górnych dróg oddechowych. Udro nienie dróg oddechowych uzyskujemy poprzez odgiêcie do ty³u g³owy osoby poszkodowanej. Osoba udzielaj¹ca pomocy powinna jedn¹ rêkê po³o yæ Aby budowa sz³a z pr¹dem Gdy ju zdecydujemy siê na budowê w³asnego domu, wybierzemy projekt, kupimy dzia³kê, przebrniemy przez pl¹taninê decyzji i pozwoleñ, mo emy wreszcie pe³n¹ par¹ ruszyæ z budow¹. Pamiêtajmy jednak, e nasza budowa potrzebuje w³asnego zasilania. Do tego nale y do³¹czyæ kopiê mapy terenu do celów pogl¹dowych wraz z numerem dzia³ki. Warto jest zorientowaæ siê, jaka moc bêdzie potrzebna do zasilania urz¹dzeñ budowlanych. B¹dŸ œwiadomy! Sprawne udzielenie pomocy w pierwszej minucie daje w 98 proc. szansê uratowania ycia poszkodowanemu. Udzielnie pomocy po oœmiu minutach to ju tylko 5 proc. szans na ratunek. na uchwie poszkodowanego, drug¹ na jego czole i delikatnie odgi¹æ g³owê poszkodowanego ku ty³owi, jednoczeœnie unosz¹c jego uchwê ku górze. Gdy drogi oddechowe s¹ dro ne, mo emy przyst¹piæ do dalszych dzia³añ. Rozpoczynamy od ucisków klatki piersiowej. Dzia³ania te po- ³¹czone s¹ z prowadzeniem oddechu zastêpczego na zmianê z uciskami klatki piersiowej w liczbie 30 ucisków na 2 wdechy. Uciski klatki piersiowej polegaj¹ na miarowym uciskaniu w œrodkowej czêœci klatki piersiowej osoby poszkodowanej. Czêstotliwoœæ wyko- Je eli chcemy, aby pr¹d pod³¹czony zosta³ nie tylko na budowê, lecz tak e do przysz³ego domu, we wniosku zaznaczmy, e ubiegamy siê o zasilanie zarówno placu budowy, jak i domu Przyjazna procedura Z takim kompletem za³¹czników udajemy siê no najbli szego Biura Obs³ugi Klienta ENERGI, gdzie wype³niamy i sk³adamy wniosek o okreœlenie warunków przy³¹czenia wraz z przygotowanymi wczeœniej dokumentami. Po rozpatrzeniu takiego wniosku oddzia³ ENERGI przeœle wnioskodawcy warunki przy³¹czenia wraz z projektem umowy o przy³¹czenie. Po podpisaniu umowy o przy³¹czenie i wniesieniu op³aty za przy- ³¹czenie w terminie okreœlonym w umowie zostanie wykonane przy³¹cze. Wszystkie Fot. Zdjêcia dziêki uprzejmoœci Polskiego Czerwonego Krzy a lidera w dziedzinie szkoleñ z zakresu Pierwszej Pomocy (1, 2), Vladimir Kondrachov/123RF (3), BE&W (4) Przyjazna Energia bezp³atny magazyn Klientów Koncernu Energetycznego ENERGA SA
ENERGA radzi 5 nywania ucisków wynosi oko³o 100 razy na minutê. Uciski wykonujemy w cyklach po 30 razy. Najbardziej znan¹ metod¹ wykonywania oddechów zastêpczych jest metoda usta-usta. G³owa poszkodowanego powinna byæ odgiêta, d³oñ osoby udzielaj¹cej pomocy oparta na czole chorego, jego kciuk i palec wskazuj¹cy szczelnie zaciskaæ nos chorego. Usta ratowanego powinny byæ rozchylone. Ratuj¹cy powinien przycisn¹æ swoje szeroko rozwarte usta do ust poszkodowanego i wdmuchn¹æ powietrze wydech ratownika powinien trwaæ ok. 1,5 2 sekundy. Po wdmuchniêciu powietrza nale y obserwowaæ klatkê piersiow¹ ratowanego, po jej ruchach mo na oceniæ skutecznoœæ oddechów zastêpczych. Pozycja boczna ustalona Jest to pozycja pozwalaj¹ca na swobodny przep³yw powietrza i zapobiegaj¹ca zakrztuszeniu w przypadku, gdy poszkodowany jest nieprzytomny i wymiotuje. Poszkodowany le y na jednym z boków. G³owa i szyja u³o one s¹ w jednej linii, natomiast zgiête koñczyny podpieraj¹ cia³o i utrzymuj¹ je w stabilnej pozycji. Nie nale y uk³adaæ poszkodowanego w tej pozycji w momencie, gdy przypuszczamy, e mog³o dojœæ do urazu krêgos³upa. Udzielanie pierwszej pomocy nie nale y do ³atwych czynnoœci. Niesie za sob¹ strach i odpowiedzialnoœæ za inn¹ osobê. Pamietajmy, e znaj¹c zasady pierwszej pomocy, mo emy uratowaæ komuœ ycie. Ma³gorzata Szewczyk (tekst autoryzowany przez specjalistê ds. pierwszej pomocy w Zarz¹dzie G³ównym Polskiego Czerwonego Krzy a) SprawdŸ, w jaki sposób ENERGA podnosi spo³eczn¹ œwiadomoœæ w zakresie bezpiecznego korzystania z urz¹dzeñ elektrycznych: www.energa.pl niezbêdne druki i informacje znajd¹ Pañstwo na naszej stronie: www.energa.pl. Umowa kompleksowa Po wykonaniu przy³¹cza konieczne jest podpisanie umowy okreœlaj¹cej warunki sprzeda- y oraz dystrybucji energii elektrycznej, zwanej umow¹ kompleksow¹. Nak³ada ona na dostawcê energii elektrycznej obowi¹zek dostarczania do obiektu energii o mocach okreœlonych w umowie. Szczegó³owe zasady sprzeda y energii elektrycznej i œwiadczenia us³ug dystrybucji oraz prawa i obowi¹zki obydwu stron opisane s¹ w umowie. Rozliczenia z tytu³u przesy³u i sprzeda y energii elektrycznej prowadzone s¹ w oparciu o aktualnie obowi¹zuj¹c¹ na terenie oddzia³u grupê taryfow¹. Po dope³nieniu wszystkich formalnoœci nasza budowa mo e bez przeszkód ruszyæ z kopyta. Na tym etapie nale y pomyœleæ o wyborze systemu ogrzewania elektrycznego, bior¹c pod uwagê elektryczne systemy grzewcze. Arkadiusz Kaliszczuk B¹dŸ na fali! Kuchenka mikrofalowa to wygoda, szybkoœæ przyrz¹dzania posi³ków, a tym samym oszczêdnoœæ naszego czasu. Co potrafi¹ dzisiejsze kuchenki? Kuchenka mikrofalowa bardzo szybko zaskarbi³a sobie nasz¹ sympatiê. Mo na w niej przygotowaæ niemal ka d¹ potrawê w bardzo krótkim czasie. Dowiedzmy siê, na co zwróciæ uwagê przy jej zakupie. Lepszy model Kuchenki mikrofalowe dziel¹ siê na dwa rodzaje: wolno stoj¹ce, które mog¹ staæ w ka - dym miejscu naszej kuchni i do zabudowy mo na wbudowaæ je w kuchenny segment. Najtañsze kuchenki wolno stoj¹ce kosztuj¹ oko³o 200 z³, najdro sze nawet 4000 z³. W przypadku kuchenek do zabudowy rozpiêtoœæ cenowa jest mniejsza, natomiast sama cena jest wy sza. Najtañsza kuchenka mikrofalowa tego typu kosztuje oko³o tysi¹ca z³otych, najdro - sza 3000 z³. Aby byæ zadowolonym z zakupu, powinniœmy dobraæ mikrofalówkê pod wzglêdem wielkoœci, koloru i stylu do wygl¹du naszej kuchni. Funkcjonalnoœæ wa na rzecz Rozmra anie i podgrzewanie posi³ków przy u yciu kuchenki mikrofalowej jest proste i krótkotrwa³e. Te funkcje maj¹ wszystkie dostêpne na rynku modele. Funkcja grilla nie W kuchence mikrofalowej nie wolno: Gotowaæ jaj w skorupce i podgrzewaæ tych ugotowanych na twardo, poniewa mog¹ eksplodowaæ. Uruchamiaæ kuchenki z pustym naczyniem w œrodku, bo skupia ono mikrofale. Gotowaæ produktów w szczelnych lub zamkniêtych opakowaniach i pude³kach, gdy mog¹ wybuchn¹æ. U ywaæ naczyñ z w¹skimi szyjkami, poniewa powstaje w nich du e ciœnienie, gdy w¹ska szyjka zakorkuje siê potraw¹. U ywaæ naczyñ ze sztucznego tworzywa i metalu. Suszyæ papieru lub ubrañ. Dzisiejsze kuchenki mikrofalowe pozwalaj¹ przygotowaæ lub podgrzaæ potrawy w bardzo krótkim czasie tylko przyspiesza podgrzewanie i rozmra anie posi³ków, ale tak e opieka potrawy. Podwójny grill wspomaga pieczenie potraw. Natomiast grill kwarcowy dziêki wbudowanym kwarcowym lampom smakowicie zrumieni potrawê. W wyposa eniu wa ny jest tak e termoobieg, który pomaga równomiernie rozprowadzaæ gor¹ce powietrze w komorze roboczej kuchenki, co umo liwia równomierne podgrzewanie potraw. Pojemnoœæ i moc Je eli zale y nam na szybkim podgrzewaniu potraw wystarczy, gdy nasza kuchenka ma niewielk¹ moc ok. 700 W. Jeœli jednak chcemy w niej du o gotowaæ, podgrzewaæ, a czasem tak e grillowaæ, powinniœmy wybraæ model o wiêkszej mocy 1000 W. Wa ne jest te, dla ilu domowników bêdziemy przygotowywaæ posi³ki. Kilkuosobowym rodzinom przyda siê kuchenka o du ej pojemnoœci, oko³o 30 litrów. Decyzjê o zakupie kuchenki mikrofalowej podejmujemy, aby zaoszczêdziæ czas swój i rodziny, i uproœciæ przyrz¹dzanie posi³ków. Wybieraj¹c mikrofalówkê, zwróæmy uwagê na jej moc, pojemnoœæ i zakres dostêpnych funkcji. Mi³ego mikrofalowania! Ma³gorzata Szewczyk Jak powsta³a mikrofalówka? Czytaj na: www.energa.pl nr 2 (9) marzec-kwiecieñ 2007
6 z ENERG pewniej Kieszonkowa elektrownia Z ka dej strony otaczaj¹ nas przenoœne sprzêty elektroniczne: piloty do telewizorów, aparaty fotograficzne, odtwarzacze CD i mp3. Zasilenie ich to nie lada wydatek. Chyba e korzystamy z akumulatorków i domowych ³adowarek. Najszybszy rozwój rynku baterii przypada na lata dziewiêædziesi¹te ubieg³ego stulecia i wi¹ e siê z dynamicznym rozwojem telefonii komórkowej, fotografii cyfrowej, przenoœnych odtwarzaczy muzycznych i komputerów. Potrzebujemy coraz wydajniejszych i l ejszych Ÿróde³ zasilania. Baterie kiedyœ siê roz³aduj¹ i wtedy musimy kupiæ nowe. Czy nie lepiej zast¹piæ j¹ akumulatorkami, które w odró - nieniu od tradycyjnych baterii mo- emy ponownie na³adowaæ? Jakie wybraæ? Przede wszystkim powinniœmy ustaliæ, jakiego typu akumulatorków bêdziemy potrzebowaæ. W gospodarstwach domowych najczêœciej wykorzystuje siê ogniwa typu AA i AAA, popularnie zwane paluszkami. Zasilaj¹ one zegary, radiobudziki, piloty do sprzêtu RTV, przenoœne odtwarzacze CD, mp3, aparaty fotograficzne itp. W telefonach komórkowych, kamerach czy notebookach baterie maj¹ ró ny kszta³t, wielkoœæ i pojemnoœæ o tych parametrach decyduj¹ ich producenci. Czym powinniœmy kierowaæ siê przy zakupie akumulatorków? Cen¹ nie warto kupowaæ najtañszego dostêpnego na rynku produktu, gdy za jakiœ czas ponownie bêdziemy zmuszeni do zakupu nowego zestawu akumulatorków. Tañsze bêd¹ akumulatorki niklowo-kadmowe, jednak warto zap³aciæ trochê wiêcej za lepsze i bezpieczniejsze dla œrodowiska akumulatorki niklowo-wodorkowe. Pojemnoœci¹ podawana jest w miliamperogodzinach (akumulatorki paluszki maj¹ pojemnoœæ 600 3000 mah, akumulatorki u ywane w telefonach komórkowych i aparatach cyfrowych 700 1800 mah, w laptopach i kamerach 2100 5000 mah). Im wiêksza pojemnoœæ, tym urz¹dzenie bêdzie dzia³aæ d³u ej. Mark¹ markowy produkt jest zwykle dro szy. Uwa ajmy wiêc na okazje mo e okazaæ siê, e zap³aciliœmy wiêcej za niskiej jakoœci podróbkê, która w efekcie nieodwracalnie uszkodzi nasz sprzêt. U ytecznoœci¹ czêsto producenci w promocyjnej cenie oferuj¹ akumulatorki z dedykowan¹ do nich ³adowark¹. Korzyœæ dla portfela i œrodowiska Decyduj¹c siê na zakup akumulatorków, oszczêdzamy pieni¹dze, gdy nie musimy kupowaæ nowych baterii. Oszczêdzamy równie czas akumulatorki s¹ wydajniejsze, pozwalaj¹ d³u ej korzystaæ z przenoœnych urz¹dzeñ elektronicznych. Co wiêcej, dbamy o œrodowisko naturalne akumulatorki zawieraj¹ mniej szkodliwych dla otoczenia metali ciê kich. Arkadiusz Kaliszczuk Jak bezpiecznie korzystaæ z ³adowarki do akumulatorków? Zajrzyj na: www.energa.pl Elektryczny samochód zabawka czy wizja przysz³oœci? Nadchodzi era samochodów napêdzanych energi¹ elektryczn¹. Historia napêdu spalinowo- -elektrycznego rozpoczê³a siê w 1899 roku, kiedy Ferdynand Porsche zaprezentowa³ koncepcjê samochodu z silnikiem spalinowym, zasilaj¹cym generator. Ten zaœ by³ Ÿród³em energii dla elektrycznych silników napêdowych umieszczonych w bêbnach kó³. Hybryda jest trendy Dziœ wiêkszoœæ renomowanych producentów (Toyota, Nissan, Honda, Lexus, Suzuki, Mazda, Ford) ma w swojej ofercie samochody hybrydowe. Najbardziej dynamiczny wzrost sprzeda y samochodów z napêdem spalinowo-elektrycznym mo - na zaobserwowaæ w USA. W 2005 r. sprzedano 9350 aut hybrydowych, do po³owy ubieg³ego roku a 116 000 sztuk. Jak to dzia³a? Napêd hybrydowy jest po³¹czeniem silnika spalinowego i elektrycznego. W zale noœci od potrzeb i rodzaju napêdu hybrydowego silniki te mog¹ pracowaæ na przemian lub jednoczeœnie. Mo liwe jest równie korzystanie z nich w zale noœci od potrzeb, na przyk³ad w mieœcie z napêdu elektrycznego, poza miastem ze spalinowego. W modelu Prius najchêtniej kupowanej hybrydzie Toyota zaproponowa³a uk³ad napêdowy wyposa ony w dwa Ÿród³a mocy silniki elektryczny i spalinowy napêdzaj¹ pojazd niezale nie. Podczas ruszania z miejsca wykorzystywany jest wy³¹cznie silnik elektryczny. W czasie jazdy pracuj¹ oba silniki spalinowy i elektryczny. Podczas dynamicznego przyspieszania zu ywana Bezszelestna Toyota Prius Najpopularniejsze samochody hybrydowe 1. Toyota Prius 2. Toyota Highlander 3. Honda Civic 4. Lexus RX 400h 5. Ford Escape 6. Toyota Camry 7. Honda Accord 8. Merkury Mariner Hybrid 9. Lexus GS 450h 10. Honda Insight Źród³o: Instytut Badania Rynku Motoryzacyjnego SAMAR jest energia zmagazynowana w akumulatorze, który jest dodatkowo ³adowany podczas hamowania i zwalniania pojazdu. Proekologiczna postawa Samochód spalinowo-elektryczny pokazuje innym u ytkownikom drogi, e w³aœciciel pojazdu dba o œrodowisko naturalne. Postawa proekologiczna jest ostatnio w modzie. Nic wiêc dziwnego, e wiele gwiazd Hollywood na co dzieñ porusza siê bezszelestnymi samochodami. W wielu krajach Unii Europejskiej zakup samochodu hybrydowego jest czêœciowo refundowany z funduszy ochrony œrodowiska. Niektóre pañstwa id¹ jeszcze dalej. W Londynie osoba maj¹ca samochód z napêdem hybrydowym mo e bezp³atnie wje d aæ do centrum. Mimo i na razie hybrydowe samochody nale ¹ w Polsce do rzadkoœci, mo emy siê spodziewaæ, e coraz czêœciej bêd¹ nas mijaæ bezg³oœne, ekologiczne pojazdy. Daniel Sidorczuk Fot. Iwan Beijes/SXC (1), Toyota Motor Corporation (2), Holek.pl (3) Przyjazna Energia bezp³atny magazyn Klientów Koncernu Energetycznego ENERGA SA
ENERGA pyta 7 Lubiê bezpieczny styl ycia Jest konsekwentny, bo wie, e taka postawa gwarantuje sukces. Jedyny wyj¹tek od tej regu³y stosuje wobec w³asnych córek. Ma nadziejê, e ich ycie bêdzie równie pouk³adane jak jego. O tym, e najwa niejsza jest rodzina, rozmawiamy z kierowc¹ rajdowym Krzysztofem Ho³owczycem. Ma Pan w swoim dorobku wielokrotne tytu³y Mistrza Polski, Mistrza Europy oraz udane eliminacje do Mistrzostw Œwiata. Pamiêta Pan swoje wszystkie rajdowe zwyciêstwa? Krzysztof Ho³owczyc: Oczywiœcie, e tak. Tych chwil siê nie zapomina. Emocje, jakie towarzysz¹ cz³owiekowi, który jako zwyciêzca staje na podium, s¹ tak wielkie, e do koñca ycia bêdê pamiêta³ wszystkie, nawet te najmniejsze wygrane. Jakie osi¹gniêcia zawodowe chcia³by Pan jeszcze wpisaæ do swojego yciorysu? Krzysztof Ho³owczyc: Teraz moim najwiêkszym marzeniem jest wygrana w Rajdzie Dakar. Wiem, e jest to bardzo trudne zadanie i miejsce w pierwszej pi¹tce równie by mnie satysfakcjonowa³o, ale nie ukrywam œni mi siê wygrana. W jaki sposób przygotowuje siê Pan do udzia³u w rajdzie? Krzysztof Ho³owczyc: Do takiej imprezy, jak¹ jest Rajd Dakar, przygotowujê siê ca³y rok. Trenujê na si³owni, biegam, æwiczê kondycjê i organizujê treningi samochodowe. Aby przygotowaæ organizm do ponaddwutygodniowej walki z pustyni¹, na jakiœ czas wylatujê do miejsca, które klimatem i krajobrazem przypomina trasy Dakaru. Tam testujê samochód, a przede wszystkim samego siebie. W tegorocznym Dakarze zabrak³o szczêœcia. Wykaza³ Pan jednak ogromn¹ wolê walki i determinacjê w d¹ eniu do celu. Czy w yciu prywatnym równie jest Pan tak konsekwentny? Krzysztof Ho³owczyc: Ten rajd to niekoñcz¹ca siê walka z losem i jego przeciwnoœciami. Niestety, pech wygra³ i nie dojechaliœmy do mety. Staram siê byæ konsekwentny, bo wiem, e taka postawa gwarantuje sukces, ale w niektórych okolicznoœciach jest to trudne. Czasem nie potrafiê byæ konsekwentny wobec córek. Wiedz¹, e s¹ moim oczkiem w g³owie i to wykorzystuj¹. Jakie wartoœci przekazuje Pan swoim córkom? Krzysztof Ho³owczyc: Mam nadziejê, e uda³o siê nam wspólnie z on¹ przekazaæ córkom, e w yciu zawsze trzeba byæ szczerym i uczciwym. Od najm³odszych lat uczyliœmy je szacunku do drugiej osoby i wyrozumia³oœci. Staram siê pokazaæ moim córkom, e w yciu najwa niejsza jest rodzina. Chcia³bym, by ich ycie by³o równie szczêœliwe i pouk³adane jak moje. Uprawianie sportów ekstremalnych wi¹- e siê z ryzykiem. Jak Pana udzia³y w rajdach znosi najbli sza rodzina? Krzysztof Ho³owczyc: Nie mogê powiedzieæ, e moja rodzina ju siê przyzwyczai³a do ci¹g³ego ryzyka, które podejmujê, ale ona i córki rozumiej¹, e do ycia potrzebna jest mi adrenalina. Nie potrafi³bym yæ bez sportu i rywalizacji. Staram siê jeÿdziæ bezpiecznie, ale niektórych groÿnych sytuacji nie da siê unikn¹æ. Podziwiam moj¹ rodzinê za wyrozumia³oœæ. Krzysztof Ho³owczyc Urodzi³ siê 4 czerwca 1962 roku w Olsztynie. Jest najwybitniejszym polskim kierowc¹ rajdowym, wielokrotnym Mistrzem Polski (1995, 1996, 1999) oraz Mistrzem Europy (1997). Cieszy siê ogromn¹ s³aw¹ wœród kibiców. Jest znany z zaanga owania w sprawy spo³eczne m.in. dotycz¹ce promowania bezpieczeñstwa na drodze. Wolny czas lubi spêdzaæ z rodzin¹ ( on¹ Danut¹ i córkami: Karolin¹ i Alicj¹). Krzysztof Ho³owczyc Czy z racji mieszkania w tak urokliwym miejscu jak Warmia znajduje Pan czas na uprawianie sportów wodnych? Krzysztof Ho³owczyc: Zwiedzi³em wiele zak¹tków œwiata, ale najlepiej czujê siê w Olsztynie. Mimo e moja praca wymaga czêstych wizyt w Warszawie, nie myœlê o przeprowadzce do stolicy. Nie potrafi³bym yæ z dala od lasów i przepiêknych jezior. Z ca³¹ moj¹ rodzin¹ p³ywamy na motorówce i skuterach, jeÿdzimy na nartach wodnych, taka zabawa na œwie ym powietrzu to idealny relaks. Zdarza siê Panu przekraczaæ dozwolon¹ prêdkoœæ, jechaæ pod pr¹d lub w inny sposób ³amaæ przepisy drogowe? Krzysztof Ho³owczyc: Regu³y ruchu i znaki drogowe nie s¹ po to, aby nam przeszkadzaæ, lecz by zapewniæ bezpieczeñstwo na drogach. Staram siê stosowaæ do wszystkich przepisów. Za kierownic¹ zawsze zachowujê odpowiedzialn¹ postawê, chcê promowaæ bezpieczny i przyjemny styl jazdy. Dziêkujê za rozmowê. Rozmawia³a Agnieszka Kalitowicz Poznaj dzia³alnoœæ spo³eczn¹ Krzysztofa Ho³owczyca. Zajrzyj na: www.energa.pl nr 2 (9) marzec-kwiecieñ 2007
8 w wolnej chwili Jaki to zwierz? K O N K U R S 1. 2. 3. D L A D Z 4. 5. 6. I E C I Wydawca: Koncern Energetyczny ENERGA SA 1. 2. 3. 7. 8. Drogie dzieci! Zbli a siê Wielkanoc, jest to czas malowania pisanek. W tym roku zwierzêta postanowi³y Was zaskoczyæ i przygotowa³y dla Was zagadkê. Za ka d¹ pisank¹ kryje siê zwierzak, którego poznacie po charakterystycznym ubarwieniu. 5. 6. 7. Waszym zadaniem jest odgadn¹æ, jakie zwierzêta ukryliœmy w pisankach. Na odpowiedzi (w postaci listów lub kartek pocztowych z przyklejonym kuponem konkursowym) czekamy do 10 maja 2007 r. pod adresem Redakcji (z dopiskiem Jaki to zwierz? ). yczymy udanej zabawy. Nagrody czekaj¹! ROZWI ZANIA KONKURSÓW I AMIG ÓWEK Oto osoby, które nagradzamy za nades³anie pokolorowanych serc w konkursie Serce na Walentynki z numeru 6 (7)/2006: Kinga Olejniczak z Sadlna, Maciek Mroczyñski ze Skêpego, Barbara Stachelek z K³odawy, Justyna Iwaszko z Olsztyna, Brajan Redzimski z Bobolic. Redakcja: Koncern Energetyczny ENERGA SA Oddzia³ w Toruniu Wydzia³ Marketingu ul. Gen. Bema 128, 87-100 Toruñ www.energa.pl Redaktor naczelna: Gra yna Ruciñska tel.: (056) 659 51 80 faks: (056) 659 59 91 e-mail: redakcja@torun.energa.pl Zespó³ redakcyjny: Agnieszka Zalejska-Piotrowska, Jerzy Giszczak, Janusz Wijtiwiak, Mariusz Wolf Przygotowanie redakcyjne i poligraficzne: Agape. Agencja doradcza i wydawnicza ul. Rêkodzielnicza 11, 02-267 Warszawa www.agape.com.pl Wszystkie teksty zamieszczone w Przyjaznej Energii znajd¹ Pañstwo na naszych stronach internetowych. Zapraszamy do lektury rozbudowanych artyku³ów: www.energa.pl Zdjêcie na ok³adce: 123RF 4. 8. Gratulujemy zwyciêzcom i zapraszamy do udzia³u w kolejnych konkursach! Czekamy na Pañstwa opinie i propozycje tematów. Zapraszamy do wspó³tworzenia Przyjaznej Energii.