W jaki sposób Polska może uniknąć pułapki średniego dochodu i awansować do pierwszej ligi gospodarczej? Kamil Pruchnik & Jerzy Toborowicz

W jaki sposób Polska może uniknąć pułapki średniego dochodu i awansować do pierwszej ligi gospodarczej? Kamil Pruchnik & Jerzy Toborowicz 6-06-2014

Pierwszym impulsem do wzrostu były reformy wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku Rozwój gospodarczy Polski od 1990 r. jest historią prawdziwego cudu gospodarczego. Po 50 latach gospodarczej oraz politycznej niewoli, gospodarka poderwała się do biegu i zaczęła długotrwały proces doganiania krajów zachodu Str. 2

Pierwszym impulsem do wzrostu do wzrostu były reformy były wolnorynkowe reformy na wolnorynkowe początku lat 90. XX na wieku początku lat 90. XX wieku 4 Wzrost gospodarczy (1990=1) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Poland Str. 3

Pierwszym w wyniku reform impulsem reform i ich kontynuacji, i ich do wzrostu kontynuacji, Polska były podwoiła Polska reformy dochód podwoiła wolnorynkowe narodowy w dochód ciągu na 15 lat narodowy początku lat w ciągu 90. XX 15 wieku lat 4 Wzrost gospodarczy (1990=1) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Poland Str. 4

Pierwszym drugim impulsem było włączenie było do wzrostu włączenie Polski do były UE Polski zwanej reformy do UE wolnorynkowe maszyną zwanej konwergencji maszyną na początku konwergencji lat 90. XX wieku 4 Wzrost gospodarczy (1990=1) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Poland Str. 5

Pierwszym napędzana impulsem nowym nowym silnikiem, do silnikiem, w wzrostu ciągu dziesięciu w były ciągu lat, reformy Polska dziesięciu wolnorynkowe podwoiła PKB lat, Polska na początku podwoiła lat 90. PKB XX wieku 4 Wzrost gospodarczy (1990=1) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Poland Str. 6

Pierwszym w efekcie, impulsem Polska Polska dokonała dokonała największego wzrostu największego skoku były reformy skoku wolnorynkowe cywilizacyjnego wśród na początku krajów wśród CEE lat krajów 90. XX CEE wieku 4 Wzrost gospodarczy (1990=1) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1990 1995 2000 2005 2010 Unia Polska Poland Ukraine Ukraina Hungary Węgry Czech Czechy Republic Slovak Słowacja Republic European Union Europejska Str. 7

Pierwszym impulsem do wzrostu były reformy wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku Model gospodarczy, uruchomiony w 1990 r. (z małymi zmianami) działał przez ostatnie 25 lat zapewniając szybkie tempo doganiania zachodu. Najnowsze prognozy instytucji zagranicznych (jak Bank Światowy czy OECD) oraz krajowych (jak NBP czy Ministerstwo Finansów), również są bardzo pozytywne. Polska według różnych szacunków rozwijać się będzie w tempie 3-3,5% rocznie w perspektywie następnych 3-5 lat. Po co więc zmieniać model gospodarczy? Str. 8

Pierwszym Dlatego, jednak że wzrost podobne impulsem gospodarczy zrywy do nie wzrostu jest wzrostu dany były raz na miały zawsze reformy nie ma również trwałego charakteru. Podobne zrywy wzrostu miejsce wolnorynkowe wcześniej na początku w Europie lat Zachodniej 90. XX wieku miały miejsce wcześniej w Europie Zachodniej 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 9

Pierwszym po 15-25 latach impulsem latach dynamicznej dynamicznej do konwergencji, wzrostu konwergencji, były kraje południa reformy kraje wolnorynkowe wpadły południa w dryf rozwojowy na wpadły początku w dryf lat rozwojowy 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 10

Pierwszym po wyczerpaniu impulsem prostych prostych motorów do wzrostu motorów były wpadły wzrostu reformy w pułapkę wpadły wolnorynkowe średniego w dochodu. pułapkę na początku średniego lat dochodu. 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 11

60 Pierwszym 60 lat lat temu, Polska impulsem stratowała stratowała do z wzrostu podobnego z były podobnego poziomu reformy jak poziomu wolnorynkowe Hiszpania, jak Portugalia Hiszpania, na i początku Grecja Portugalia lat 90. XX i Grecja wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 12

Pierwszym jednak w impulsem latach 1960-1970 do wzrostu Polska były nie reformy jednak w latach 1960-1970 Polska nie doganiała zachodu doganiała wolnorynkowe zachodu na początku lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 13

Pierwszym...... w 1970 r. r. uruchomiono impulsem strategię do wzrostu strategię przyspieszonego były rozwoju reformy przyspieszonego wolnorynkowe gospodarczego, na rozwoju początku gospodarczego, lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 14

Pierwszym który przez impulsem pierwsze pierwsze pięć do lat spowodował pięć wzrostu lat spowodował szybkie były reformy szybkie wolnorynkowe przyspieszenie przyspieszenie wzrostu na początku wzrostu lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 15

Pierwszym dynamiczne impulsem przyspieszenie do nakręcane wzrostu kredytem nakręcane były zakończyło reformy kredytem wolnorynkowe się w 1975 r. zakończyło na początku się w 1975 lat 90. r. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 35 % USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 16

Pierwszym w efekcie przez impulsem przez następne następne dwie do wzrostu dekady, dwie Polska były dekady, zwiększała reformy Polska wolnorynkowe swój dystans zwiększała do zachodu na początku swój. dystans lat 90. do XX zachodu wieku. 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 35 % USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 17

Pierwszym na początku impulsem lat 90. lat XX 90. wieku do XX zaszły wzrostu wieku zmiany zaszły były polityczno reformy zmiany - polityczno wolnorynkowe gospodarcze - w gospodarcze kraju na początku w kraju lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 35 % USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 18

Pierwszym a w efekcie impulsem reform reform wolnorynkowych do wolnorynkowych wzrostu kraj zaczął były doganiać reformy kraj zaczął wolnorynkowe Europę doganiać Zachodnią na Europę początku Zachodnią lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 35 % USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 19

Pierwszym kolejnym przełomowym impulsem momentem do wzrostu momentem była akcesja były reformy Polski była do akcesja wolnorynkowe UE Polski do na UE początku lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 35 % USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 20

Pierwszym obecnie tempo doganiania impulsem Polska zachodu jest do w znacznie wzrostu dolnym się zwiększyło progu były reformy pułapki w ciągu średniego wolnorynkowe ostatniej dekady dochodu na początku lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 35 % USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 21

Pierwszym obecnie Polska impulsem Polska jest w jest dolnym w progu wzrostu dolnym pułapki progu były średniego reformy pułapki średniego wolnorynkowe dochodu dochodu na początku lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 28 % USA 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 35 % USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy 42% USA Str. 22

Pierwszym tzn. Polska impulsem jest jest mniej mniej więcej do w wzrostu więcej tym samym w były momencie tym reformy samym co momencie wolnorynkowe kraje południa co 40-50 kraje na lat początku temu. południa lat 40-50 90. XX lat temu. wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 2004 2009 2014 2019 2024 2029 2034 2039 2044 2049 2054 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Polska 42% USA Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 23

Pierwszym Prognozy a Polska wzrostu impulsem utnie na najbliższe w pułapce, do 25 wzrostu lat są podobnie dla Polski były korzystne reformy jak (śr. Portugalia, wolnorynkowe rocznie 2,3% per Hiszpania capita) na początku i Grecja. lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 42% USA 0 1960 2004 1965 2009 1970 2014 1975 2019 1980 2024 1985 2029 1990 2034 1995 2039 2000 2044 2005 2049 2054 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 24

Pierwszym a ale Polska w scenariuszu impulsem utnie bez w reform, pułapce, do wzrostu Polska podobnie przestanie były doganiać reformy jak Portugalia, wolnorynkowe USA w 2030 r. Hiszpania na początku i Grecja. lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 42% USA 55% USA 0 1960 2004 1965 2009 1970 2014 1975 2019 1980 2024 1985 2029 1990 2034 1995 2039 2000 2044 2005 2049 2054 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 25

Pierwszym a po Polska wyczerpaniu impulsem utnie prostych w pułapce, motorów do wzrostu, podobnie były śr. wzrost reformy jak Portugalia, wolnorynkowe wyniesie 1,4% Hiszpania w latach na początku 2030-60 i Grecja. lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 42% USA 55% USA 0 1960 2004 1965 2009 1970 2014 1975 2019 1980 2024 1985 2029 1990 2034 1995 2039 2000 2044 2005 2049 2054 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 26

Pierwszym a a Polska utnie impulsem utnie w pułapce, w pułapce, do podobnie wzrostu podobnie jak Portugalia, były reformy jak Hiszpania Portugalia, wolnorynkowe i Grecja. Hiszpania na początku i Grecja. lat 90. XX wieku 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 42% USA 55% USA 51% USA 0 1960 2004 1965 2009 1970 2014 1975 2019 1980 2024 1985 2029 1990 2034 1995 2039 2000 2044 2005 2049 2054 2010 Polska Portugalia Grecja Hiszpania Włochy Str. 27

Pierwszym Przykłady krajów, impulsem które które nie wpadły do nie wzrostu w wpadły pułapkę były to w Austria, pułapkę reformy to wolnorynkowe Finlandia, Austria, Irlandia Finlandia, na oraz początku Korea Irlandia... lat oraz 90. XX Korea wieku... 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Austria Austria Finland Finlandia Ireland Irlandia S. Korea Str. 28

Przykłady Pierwszym udało im krajów, się impulsem utrzymać które szybsze do nie wzrostu tempo wpadły wzrostu były w przez pułapkę reformy dłuższy to wolnorynkowe czas Austria, i uciec Finlandia, z pułapki. na początku Irlandia lat oraz 90. XX Korea wieku... 0,9 PKB per capita (USA=1) 0,8 0,7 0,6 Pułapka Średniego Dochodu 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Austria Austria Finland Finlandia Ireland Irlandia S. Korea Str. 29

Pierwszym impulsem do wzrostu były reformy wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku Wśród badaczy, nie ma obecnie zgody co do krytycznych poziomów rozwoju, po których kraje wpadają w pułapkę. W literaturze istnieje konsensus, że kraje, którym udało się uniknąć pułapki mają jedną wspólną cechę - zachowały wzrost efektywności (innowacji), który umożliwił utrzymanie im wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. Powstaje pytanie czy Polska jest innowacyjnym kraje a wzrost gospodarczy był nakręcany wzrostem produktywności czy może innymi źródłami? Str. 30

Pierwszym Zaraz ostatnie po urynkowieniu kilka impulsem lat, gospodarki, wzrost do wzrostu był napędzany Polski były był reformy nakręcany wolnorynkowe głównie innowacjami dzięki na inwestycjom. początku lat 90. XX wieku Źródła wzrostu gospodarczego 1997-2012 30% 25% 20% Zmiana kapitału (inwestycje) Zmiana liczby pracujących Zmiana produktywności Łączna zmiana PKB 15% 10% 5% 0% -5% 1997-2000 2001-2004 2005-2008 2009-2012 Str. 31

Pierwszym ostatnie z biegiem kilka impulsem czasu ten lat, silnik do wzrostu wzrostu był zaczynał napędzany były tracić reformy w głównie wolnorynkowe udziale dzięki wzrostu na gospodarczego inwestycjom. początku lat 90. XX wieku Źródła wzrostu gospodarczego 1997-2012 30% 25% 20% Zmiana kapitału (inwestycje) Zmiana liczby pracujących Zmiana produktywności Łączna zmiana PKB 15% 10% 5% 0% -5% 1997-2000 2001-2004 2005-2008 2009-2012 Str. 32

Pierwszym ostatnie po emigracji kilka impulsem ludności lat, na wzrost znaczeniu do wzrostu był na krótki napędzany były czas reformy zyskała głównie wolnorynkowe siła robocza dzięki na inwestycjom. początku lat 90. XX wieku Źródła wzrostu gospodarczego 1997-2012 30% 25% 20% Zmiana kapitału (inwestycje) Zmiana liczby pracujących Zmiana produktywności Łączna zmiana PKB 15% 10% 5% 0% -5% 1997-2000 2001-2004 2005-2008 2009-2012 Str. 33

Pierwszym ostatnie kilka kilka impulsem lat, wzrost lat, wzrost był do napędzany wzrostu był napędzany głównie były dzięki reformy głównie wolnorynkowe inwestycjom. dzięki na inwestycjom. początku lat 90. XX wieku Źródła wzrostu gospodarczego 1997-2012 30% 25% 20% Zmiana kapitału (inwestycje) Zmiana liczby pracujących Zmiana produktywności Łączna zmiana PKB 15% 10% 5% 0% -5% 1997-2000 2001-2004 2005-2008 2009-2012 Str. 34

W Pierwszym W Polsce udział impulsem wydatków wydatków na do innowacje wzrostu na B+R jest jednym były jest reformy z jednym z wolnorynkowe najniższych w Europie w na Europie początku lat 90. XX wieku Łączne wydatki na innowacje % PKB* 3,5 3 2,5 Czechy Estonia Niemcy 2 Węgry 1,5 Polska 1 Portugalia 0,5 0 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 Hiszpania UE Str. 35

W Pierwszym Polsce co ma bezpośrednie udział impulsem wydatków przełożenie do wzrostu na niski B+R poziom były jest reformy jednym z wolnorynkowe najniższych innowacyjności kraju w na Europie według początku światowych lat 90. rankingów XX wieku 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Modest Innovators Moderate Innovators Innovation Followers Innovation Leaders Str. 36

Pierwszym dlatego intuicyjną impulsem zmianą zmianą do byłoby wzrostu zwiększenie byłoby były wydatków reformy zwiększenie wolnorynkowe publicznych wydatków na początku publicznych lat 90. XX wieku Finansowanie Publiczne Str. 37

w wybrane przez rząd sektory/ firmy, uznane za istotne strategicznie i gospodarczo Finansowanie Publiczne Innowacje Str. 38

Pierwszym co co w efekcie impulsem powinno powinno spowodować spowodować wzrostu były innowacyjności wzrost reformy w innowacyjności wolnorynkowe całej gospodarce. na w początku całej gospodarce. lat 90. XX wieku Finansowanie Publiczne Innowacje Innowacyjna Gospodarka Str. 39

Pierwszym Tymczasem udział impulsem udział wydatków wydatków do publicznych wzrostu publicznych w były całkowite reformy wydatki w B+R wolnorynkowe w innowacje w Polsce w Polsce jest na jest początku największy lat w UE. w 90. UE. XX wieku Wydatki publiczne na innowacje jako część wszystkich wydatków (%)* 75 Czechy 70 Estonia 65 60 Niemcy 55 Węgry 50 45 40 Polska Portugalia 35 Hiszpania 30 25 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 UE Str. 40

Pierwszym Problemem jest impulsem jest brak brak wydatków wydatków do prywatnych wzrostu prywatnych na były innowacje, reformy na błędny mechanizm wydawania środków publicznych i nie B+R wolnorynkowe i błędne mechanizmy na początku wydawania lat 90. XX wieku środków. sprzyjając otoczenie w postaci niskiego kapitału społecznego. Finansowanie Publiczne Innowacje Innowacyjna Gospodarka Bank Światowy (2013): Nie wystarcza nawet nie połowa recepty na sukces Str. 41

Pierwszym Innowacje to to impulsem pomysły polegające do polegające wzrostu na tworzeniu były na nowych tworzeniu reformy nowych wolnorynkowe produktów produktów lub ulepszaniu na początku lub operacji ulepszaniu lat 90. XX operacji wieku Pomysły Str. 42

zaczynają one mieć dopiero znaczenie gdy mogą być wdrożone do zastosowania przez firmy Pomysły Komercjalizacja Str. 43

Pierwszym prawdziwy impulsem efekt efekt innowacji innowacji do polega wzrostu jednak polega na były jednak reformy na wolnorynkowe rozlaniu ich ich na inne na początku firmy inne firmy lat 90. XX wieku Pomysły Komercjalizacja Efekty Spill Over Str. 44

Pierwszym co co powoduje impulsem wzrost wzrost łącznej do łącznej innowacyjności wzrostu innowacyjności były reformy wolnorynkowe całej gospodarki i wzrost na i początku wzrost produktywności. produktywności. lat 90. XX wieku Pomysły Komercjalizacja Efekty Spill Over Innowacyjna Gospodarka Str. 45

Aby w kraju pojawiały się pomysły na innowacje, potrzebny jest wysoki kapitał ludzki Pomysły Komercjalizacja Efekty Spill Over Innowacyjna Gospodarka Kapitał Ludzki Str. 46

Pierwszym aby te pomysły impulsem mogły mogły zostać do wykorzystane wzrostu zostać wykorzystane były reformy wolnorynkowe przez biznes potrzebne na początku są odpowiednie są odpowiednie lat instytucje 90. XX wieku instytucje Pomysły Komercjalizacja Efekty Spill Over Innowacyjna Gospodarka Kapitał Ludzki Instytucje Str. 47

Pierwszym aby te innowacje impulsem mogły mogły się do rozlać wzrostu się po rozlać całej były gospodarce reformy całej gospodarce wolnorynkowe potrzebna jest potrzebna infrastruktura. początku jest infrastruktura. lat 90. XX wieku Pomysły Komercjalizacja Efekty Spill Over Innowacyjna Gospodarka Kapitał Ludzki Instytucje Infrastruktura Str. 48

Kluczowe Pierwszym aby te innowacje dla impulsem innowacji mogły się do rozlać są wzrostu więc: po całej kapitał były gospodarce reformy ludzki, wolnorynkowe potrzebna instytucje jest infrastruktura. na początku oraz infrastruktura lat 90. XX wieku Kapitał Ludzki Instytucje Infrastruktura Str. 49

Pierwszym te te trzy elementy impulsem łącznie łącznie tworzą do wzrostu zsieciowany tworzą były zsieciowany kapitał reformy ludzki kapitał wolnorynkowe lub Kapitał ludzki Społeczny na lub początku Kapitał lat Społeczny 90. XX wieku Kapitał Ludzki Instytucje Infrastruktura Kapitał Społeczny Kapitał Społeczny Str. 50

Pierwszym Kapitał Społeczny impulsem jest środowiskiem, jest środowiskiem, wzrostu w ramach były którego reformy wolnorynkowe ramach powstają innowacje którego na początku powstają lat innowacje 90. XX wieku Kapitał Społeczny Kapitał Społeczny Innowacje Str. 51

Pierwszym które mogą impulsem się się rozprzestrzeniać do wzrostu w gospodarce, były w w gospodar- reformy wyniku ce, wolnorynkowe czego w wyniku wzrasta produktywność czego na początku wzrasta lat produktywność 90. XX wieku Kapitał Społeczny Kapitał Społeczny Wzrost Produktywności Innowacje Str. 52

która staje się motorem wzrostu gospodarczego i umożliwia dalsze doganianie Zachodu Kapitał Społeczny Kapitał Społeczny Wzrost Produktywności Innowacje Utrzymanie/ Przyspieszenie Tempa Wzrostu Str. 53

... Pierwszym... w wyniku czego impulsem czego możliwe możliwe do jest uniknięcie wzrostu jest uniknięcie wpadnięcia były reformy w wpadnięcia wolnorynkowe pułapkę średniego w pułapkę na dochodu. początku średniego lat 90. dochodu. XX wieku Uniknięcie Pułapki Średniego Dochodu Kapitał Społeczny Kapitał Społeczny Wzrost Produktywności Innowacje Utrzymanie/ Przyspieszenie Tempa Wzrostu Str. 54

Pierwszym Kluczowe jest impulsem również to, jak do efektywny wzrostu jest publiczny były reformy system wsparcia innowacji. Wracając do trzy etapowego modelu wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku tworzenia innowacji Str. 55

Pierwszym można stwierdzić, impulsem że pierwszym do wzrostu etap są badania były i reformy rozwój (czyli B+R), drugim jest wspomniana komercjalizacja a trzecim wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku wdrażanie rozwiązań technologicznych Str. 56

Pierwszym Pierwsze dwa impulsem etapy szczególnie do wzrostu etap pierwszy były są reformy bardzo ryzykowne i wymagają nie tylko dużych nakładów finansowych wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku ale również dłuższego horyzontu inwestycyjnego Str. 57

Pierwszym dlatego skutecznym impulsem inwestorem do wzrostu na tym etapie były może reformy być państwo biorąc na siebie większe ryzyko i akceptując dłuższy wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku horyzont czasowy Str. 58

Pierwszym etap drugi impulsem oraz trzeci wymaga do wzrostu już zaangażowania były reformy kapitału prywatnego. To prywatni przedsiębiorcy, mogą wycenić, czy wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku efekt pierwszego etapu można zamienić w biznes i wdrożyć. Str. 59

Tymczasem, w Polsce, środki publiczne bardzo stronią od ryzyka. W efekcie, skupiają się one na fazie komercjalizacji oraz wdrażania przez co B+R jest nie doinwestowane Wydatki na innowacje w Polsce, 2012 Str. 60

Pierwszym w efekcie w impulsem Polsce liczba do patentów wzrostu na liczbę były mieszkańca reformy jest niska nie tylko w porównaniu do UE ale do krajów regionu. wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku Tzn. że w Polsce jest mała baza innowacyjnych pomysłów Liczba patentów na milion mieszkańców na przykładzie wybranych krajów UE 40 35 Czechy 30 25 Estonia 20 15 Wegry 10 5 Polska 0 1990 1996 1999 2002 2005 2008 2011 Str. 61

Pierwszym system wsparcia impulsem innowacji do odbiega wzrostu więc znacząco były reformy od modelowego (czyli takiego jak w USA, Izraelu czy Korei wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku Południowej) Str. 62

Pierwszym nie dlatego, impulsem że Polska mało do wydaje wzrostu na innowacje były reformy z środków publicznych ale dlatego, że wydaje je nie w tym miejscu w wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku etapie rozwoju innowacji Str. 63

Pierwszym w efekcie czego impulsem ogranicza do ilość wzrostu prototypów były czy patentów. reformy Dalej finanse publiczne rywalizują z publicznymi wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku komercjalizację lub wdrażanie technologii. Polski system wsparcia innowacyjności zamiast wspierać ogranicza ją Str. 64

... Pierwszym Aby w wyniku innowacje impulsem mogły czego się możliwe dobrze rozwijać wzrostu jest (i uniknięcie aby były mógł reformy w nie inwestować kapitał prywatny) potrzebne jest również wpadnięcia wolnorynkowe w pułapkę na początku średniego lat 90. dochodu. XX wieku odpowiednie środowisko czyli Kapitał Społęczny. Uniknięcie Pułapki Średniego Dochodu Kapitał Społeczny Kapitał Społeczny Wzrost Produktywności Innowacje Utrzymanie/ Przyspieszenie Tempa Wzrostu Str. 65

W Pierwszym W celu zbudowania impulsem strategii strategii do gosp. wzrostu dokonaliśmy gosp. były dokonaliśmy podzielenia reformy podzielenia wolnorynkowe Kapitału Społecznego Kapitału na na początku części Społecznego lat 90. XX na części wieku Str. 66

analizę zaczęliśmy od oceny Kapitału Ludzkiego i przygotowania potrzebnych reform Str. 67

Okazuje Pierwszym okazuje się, impulsem że młodzież polska w do młodzież Polsce wzrostu jest dobrze jest były przygotowana dobrze reformy przygotowana wolnorynkowe do rozwiązywania do na testów rozwiązywania początku lat 90. testów XX wieku Wyniki PISA - rozwiązywanie testów Czytanie Matematyka Nauka 525 515 505 495 485 475 465 455 445 435 2000 2012 2000 2012 2000 2012 Polska OECD USA Str. 68

Pierwszym ale ma trudności impulsem z rozwiązywaniem z rozwiązywaniem do wzrostu problemów były życia reformy wolnorynkowe problemów codziennego życia na początku codziennego lat 90. XX wieku 570 Wyniki PISA - rozwiązywanie problemów 550 530 510 490 470 450 Str. 69

Pierwszym Proponowane impulsem zmiany zmiany to zwiększenie: do to zwiększenie: wzrostu nauczania były w grupach, nauczania reformy wolnorynkowe grupach, większa praktyczność większa na nauki początku praktyczność i badań. lat 90. nauki XX wieku i badań. Promowania nauki w grupach od najmłodszych lat, Zwiększenie praktyczności nauki, Zwiększenie nakładów na B+R w uczelniach (1 etap tworzenia innowacji). Str. 70

Druga Pierwszym Drugą analizowaną impulsem częścią częścią Kapitału do wzrostu Kapitału Społecznego, były były reformy Społecznego, wolnorynkowe Instytucje były na początku instytucje. lat 90. XX wieku Str. 71

Pozycja w rankingu Pierwszym i znacząco warunki prowadzenia impulsem odbiegają biznesu do od wzrostu w Polsce tych są z były średniej krajów reformy jakości w skali globalnej oraz niskiej w porównaniu do krajów najbardziej najbardziej wolnorynkowe rozwiniętych na początku lat 90. XX wieku rozwiniętych Wyniki Doing Business (2014) T E F L 160 140 120 100 80 60 40 20 0 116 111 88 12 137 3 54 Polska (45) Niemcy (21) 113 98 81 52 28 3 89 49 14 55 5 37 13 T etap tworzenia firmy, E etap ekspansji firmy, F etap funkcjonowa nia firmy, L etap likwidacji firmy. Str. 72

ponadto, Polska jest jedną z najbardziej przeregulowanych gospodarek w krajach OECD. 4,00 Wskaźniki poziomu regulacji (2008) R P HI K 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 R- wskaźnik przeregulowania gospodarki, P bariery dla przedsiębiorczości, HI bariery dla handlu i inwestycji, K kontrola państwa. Polska OECD Str. 73

Pierwszym Proponowane impulsem reformy to kontynuacja do wzrostu deregulacji były oraz reformy wolnorynkowe prywatyzacji i poprawa na początku warunków dla lat biznesu. 90. XX wieku Kontynuacja deregulacji, Przyspieszenie prywatyzacji, Poprawa warunków prowadzenia biznesu (przede wszystkim bariery wejścia/wyjścia). Str. 74

Pierwszym Ostatnim elementem impulsem Kapitału Kapitału do Społecznego wzrostu Społecznego jest były reformy jest Infrastruktura. wolnorynkowe Infrastruktura na początku lat 90. XX wieku Str. 75

Pierwszym w porównaniu impulsem do krajów Europy do wzrostu Zachodniej były reformy polska infrastruktura jest niedoinwestowana a dziura wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku inwestycyjna wynosi ok 800 mld PLN Dziura inwestycyjna w infrastrukturze 29 68 347 821 69 16 152 140 Finansowanie w formule PPP Finansowanie czysto prywatne Str. 76

Pierwszym według naszych impulsem szacunków, do większość wzrostu tej były dziury reformy może wolnorynkowe zostać sfinansowanej na przez początku kapitał prywatny lat 90. XX wieku Dziura inwestycyjna w infrastrukturze 29 68 821 69 460 16 347 361 152 140 Finansowanie w formule PPP Finansowanie czysto prywatne Str. 77

Pierwszym największe impulsem braki są w energetyce do wzrostu oraz transporcie były reformy kolejowym wolnorynkowe i samochodowym na początku lat 90. XX wieku Dziura inwestycyjna w infrastrukturze 29 68 347 821 69 16 152 140 Finansowanie w formule PPP Finansowanie czysto prywatne Str. 78

Pierwszym w nowej perspektywie impulsem unijnej, do wzrostu Polska otrzyma były reformy wolnorynkowe jedną trzecią potrzebnej na początku kwoty na inwestycje lat 90. XX wieku Dziura inwestycyjna w infrastrukturze 29 68 347 821 69 16 344 140 152 Środki na infrastrukturę Środki na innowacje Środki dla budżetu Finansowanie Środki dla regionów w formule PPP Finansowanie czysto prywatne Str. 79

Pierwszym ale tylko 100 impulsem mld PLN ze wszystkich do wzrostu środków były z UE reformy możemy wolnorynkowe przeznaczyć na infrastrukturę na początku lat 90. XX wieku Dziura inwestycyjna w infrastrukturze 29 68 347 821 16 344 140 152 170 69 174 70 104 Środki na infrastrukturę Środki na innowacje Środki dla budżetu Finansowanie Środki dla regionów w formule PPP Finansowanie czysto prywatne Str. 80

Pierwszym oznacza to, impulsem że środki z UE do pokryją wzrostu mniej niż były reformy wolnorynkowe trzynaście procent na łącznych początku potrzeb inwestycyjnych lat 90. XX wieku Dziura inwestycyjna w infrastrukturze 29 68 347 821 69 16 152 140 104 Str. 81

Pierwszym impulsem do wzrostu były reformy... wolnorynkowe pozostawiając niemal na 700 początku mld PLN dziury lat 90. inwestycyjnej, XX wieku Dziura inwestycyjna w infrastrukturze 29 68 347 821 717 69 16 152 140 104 Str. 82

Pierwszym lub dlatego ok. zalecamy 10 impulsem % kosztów przypadku do wybudowania koniecznych wzrostu inwestycji były reformy elektropublicznych zalecamy racjonalizację i skupienie na transporcie i wni wolnorynkowe atomowej w na Polsce. początku lat 90. XX wieku energetyce Opera i Filharmonia Podlaska (220 mln PLN) Stadion piłkarski w Lublinie (140 mln PLN) Termy w Lidzbarku Warmińskim (96 mln PLN) Aquapark w Działdowie (33 mln PLN) Około 20 innych projektów (3 890 mln PLN) Str. 83

Pierwszym lub w latach ok. 10 2007-2013 impulsem % kosztów nietrafione do wybudowania wzrostu inwestycje były w reformy elektrowni wolnorynkowe Infrastrukturę atomowej wyniosły w na Polsce. początku prawie 5 mld lat PLN 90. XX wieku Opera i Filharmonia Podlaska (220 mln PLN) Stadion piłkarski w Lublinie (140 mln PLN) Termy w Lidzbarku Warmińskim (96 mln PLN) Aquapark w Działdowie (33 mln PLN) Około 20 innych projektów (3 890 mln PLN) 4 800 mln PLN (2007-2013) Str. 84

Pierwszym lub jest ok. to tyle 10 impulsem co % wybudowanie kosztów do 120 wybudowania wzrostu km drogi były reformy elektrowni wolnorynkowe ekspresowej atomowej w na Polsce. początku lat 90. XX wieku Opera i Filharmonia Podlaska (220 mln PLN) Stadion piłkarski w Lublinie (140 mln PLN) Termy w Lidzbarku Warmińskim (96 mln PLN) Aquapark w Działdowie (33 mln PLN) Około 20 innych projektów (3 890 mln PLN) 4 800 mln PLN (2007-2013) 120 KM Str. 85

Pierwszym lub ok. 10 impulsem % kosztów do wybudowania wzrostu były reformy elektro- lub modernizacja niemal 300 km linii kolejowych wni wolnorynkowe atomowej w na Polsce. początku lat 90. XX wieku Opera i Filharmonia Podlaska (220 mln PLN) Stadion piłkarski w Lublinie (140 mln PLN) Termy w Lidzbarku Warmińskim (96 mln PLN) Aquapark w Działdowie (33 mln PLN) Około 20 innych projektów (3 890 mln PLN) 4 800 mln PLN (2007-2013) 120 KM 300 KM Str. 86

Pierwszym lub ok. 10 10 % impulsem % kosztów kosztów wybudowania wybudowania wzrostu elektrowni były reformy elektrowni wolnorynkowe atomowej w Polsce. w na Polsce. początku lat 90. XX wieku Opera i Filharmonia Podlaska (220 mln PLN) Stadion piłkarski w Lublinie (140 mln PLN) Termy w Lidzbarku Warmińskim (96 mln PLN) Aquapark w Działdowie (33 mln PLN) Około 20 innych projektów (3 890 mln PLN) 4 800 mln PLN (2007-2013) 120 KM 300 KM 1/10 Str. 87

Pierwszym Dlatego sugerujemy impulsem racjonalizacje racjonalizacje do wzrostu wydatków były publicznych wydatków reformy i publicznych wolnorynkowe skupienie na transporcie i skupienie na początku i energetyce. na transporcie lat 90. XX wieku i energetyce. Racjonalizacja wydatków publicznych na infrastrukturę, Ułatwienie warunków prowadzenia projektów formule PPP, Przyspieszenie regulacyjne (OZE, gaz łupkowy). Str. 88

Podsumowując, projekt projekt Młodzi Młodzi Reformują Reformują Polskę wyróżnia się od się innych od innych na kilka sposób na kilka sposób Identyfikacja zagrożenia pułapki średniego dochodu, Raport tworzony przez niezależnych młodych Polaków, Nowoczesna strategia wsparcia innowacyjności ( nie na siłę ), Konkretna lista 35 wyzwań i 35 rozwiązań. Str. 89

ale największą różnicą jest że w raporcie ana- lizowaliśmy najważniejsze przeszkody dla reform. Identyfikacja zagrożenia pułapki średniego dochodu, Raport tworzony przez niezależnych młodych Polaków, Nowoczesna strategia wsparcia innowacyjności ( nie na siłę ), Konkretna lista 35 wyzwań i 35 rozwiązań. Krok wstecz co zrobić aby w Polsce reformy mogły wejść w życie? Skąd opór przed zmianami i niechęć do reform? Jak to zmienić? Str. 90

Pierwszym impulsem do wzrostu były reformy Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie wolnorynkowe na początku lat 90. XX wieku Badanie różnicy opinii między ekspertami ekonomicznymi a ludźmi nie znającymi się na ekonomii Str. 91

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 Badanie opinii między ekspertami ekonomicznymi a ludźmi nie znającymi się na ekonomii: Przyczyny i cel powstania badania Metodologia, założenia i próby badawcze Hipoteza badania Str. 92

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 Badanie opinii między ekspertami ekonomicznymi a ludźmi nie znającymi się na ekonomii: Wyniki badania - Największe różnice w poglądach - Poglądy na temat najważniejszych reform Wnioski dla polityki społecznej Str. 96

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 80% Największe różnice w poglądach: Czy należy nadal podnosić wiek emerytalny? 70% 70% 60% 50% 40% 30% 24% 32% 32% 20% 18% 10% 0% 2% 1 zdecydowanie nie 11% 5% 4% 4% 2 nie zgadzam się 3 ani tak, ani nie 4 zgadzam się 5 zdecydowanie tak 0% 0% Nie wiem, nie mam zdania Ekonomiści Ludzie nie znający się na ekonomi Str. 99

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 60% 54% Największe różnice w poglądach: Czy państwo powinno posiadać wiele firm w różnych sektorach gospodarki? 50% 40% 30% 27% 29% 25% 20% 18% 14% 12% 14% 10% 0% 1 zdecydowanie nie 2 nie zgadzam się 3 ani tak, ani nie 4 zgadzam się 5 zdecydowanie tak Nie wiem, nie mam zdania Ekonomiści 2% Ludzie nie znający się na ekonomi 3% 0% 3% Str. 100

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 70% Największe różnice w poglądach: Czy podniesienie płacy minimalnej byłoby dobre dla gospodarki? 60% 58% 50% 43% 40% 37% 30% 24% 20% 10% 0% 6% 5% 10% 7% 5% 5% 1 zdecydowanie nie 2 nie zgadzam się 3 ani tak, ani nie 4 zgadzam się 5 zdecydowanie tak Nie wiem, nie mam zdania Ekonomiści Ludzie nie znający się na ekonomi 0% 1% Str. 101

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 60% 56% Największe różnice w poglądach: Czy związki zawodowe działają na korzyść bezrobotnych? 50% 40% 30% 20% 10% 0% 15% 22% 22% 11% 25% 1 zdecydowanie nie 2 nie zgadzam się 3 ani tak, ani nie 4 zgadzam się 5 zdecydowanie tak Nie wiem, nie mam zdania Ekonomiści 10% 22% Ludzie nie znający się na ekonomi 2% 11% 0% 5% Str. 102

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 80% 70% Największe różnice w poglądach: Co jest największą korzyścią z przystąpienia Polski do UE? 71% 60% 50% 53% 40% 30% 20% 10% 0% 17% Fundusze unijne w formie dofinansowań, dotacji Wspólny rynek 20% 19% Ekonomiści 12% Wolny przepływ ludzi i pracowników Ludzie nie znający się na ekonomi 2% 0% 0% Inne 6% Nie ma korzyści Str. 103

Badanie Prezentacja Eksperci Raportu ekonomiczni a zwykli ludzie Prezentacja na Europejski Kongres Gospodarczy, 2014 Wnioski dla polityki społecznej: Należy edukować ludzi, szczególnie w zakresie: - Systemu emerytalnego - Płacy minimalnej - Efektów działań związków zawodowych - Efektów akcesu Polski do Unii Europejskiej - Posiadania państwowych firm w różnych sektorach gospodarki Str. 106

Panel dyskusyjny Młodzi Reformują Polskę 2014-06-10