STATUT PRZEDSZKOLA Nr 69 we Wrocławiu



Podobne dokumenty
Zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w Gimnazjum nr 39 im. rtm Witolda Pileckiego we Wrocławiu

Uchwała nr 11/10/11. Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Wolbromiu z 29 marca 2011r. w sprawie zmian w Statucie Szkoły

XXI. ORGANIZACJA POMOCY PSYCHOLOGICZNO - PEDAGOGICZNEJ

Rozdział 7 Organy przedszkola i ich kompetencje

ROZDZIAŁ III Sposoby realizacji zadań szkoły

Celem wychowania przedszkolnego jest:

b) organizowanie zajęć wspierających przygotowanie uczniów do konkursów i olimpiad,

STATUT ZESPOŁU PORADNI NR 3 W LUBLINIE- PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ NR 6

Rozdział 3 ORGANY SZKOŁY I ICH KOMPETENCJE

Załącznik do uchwały nr 1/2013/2014/ Strona 1 z 6

ORGANIZACJA ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO PRZY SP 70

Zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Statut Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rybniku

STATUT PRZEDSZKOLA NR 11 w SIEMIANOWICACH ŚL.

REGULAMIN ORGANIZACYJNY

STATUT Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej,,Uniwersytet dla Rodziców

PROCEDURA REGULUJĄCA ZASADY UDZIELANIA I ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. ADAMA MICKIEWICZA W ŻYRZYNIE

2 ustęp 1 pkt.1 2 ustęp 2 2 ustęp 3 10 ustęp 5 Ustęp ustęp 1 22 ustęp 3 Skreśla się ustęp 4. 4 Ocena zachowania w klasach IV VI

Regulamin organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej

W statucie Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 82 im. Jana Pawła II dokonuje się następujących zmian:

PROCEDURA ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO - PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 IM. A. MICKIEWICZA W ŁODZI. z dnia 17 listopada 2010 r.

REGULAMIN POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ W GRYFOWIE ŚLĄSKIM

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia r.

Uchwała Nr. 7/2010/2011. Rady Pedagogicznej Przedszkola Publicznego Nr. 26 w Tarnowie z dnia 2 luty 2011 r.

Uchwała nr II/2018/2019 Rady Pedagogicznej z dnia r. STATUT. Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 6 w Rybniku

REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ

Uchwała Rady Szkoły w sprawie zmian w Statucie Szkoły

ROZDZIAŁ IV Organy szkoły i ich kompetencje

ZMIANY DO STATUTU SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 3 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. ORŁA BIAŁEGO W BIERUNIU

Regulamin. organizacji pomocy. psychologiczno-pedagogicznej. w Szkole Podstawowej nr 1 im. G. Morcinka. w Warszawie

Procedura udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w Zespole Szkolno Przedszkolnym nr 7 wwarszawie

STATUT Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej,,Uniwersytet dla Rodziców

S T A T U T. Miejskiej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Krośnie

PROCEDURA ORGANIZOWANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO -PEDAGOGICZNEJ W PRZEDSZKOLU NR 1 W ŚWIERKLANACH

PROCEDURY ORGANIZACJI ORAZ UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ W ZESPOLE SZKÓŁ USŁUGOWO-GOSPODARCZYCH W PLESZEWIE.

STATUT ZESPOŁU PORADNI NR 3 W LUBLINIE SPECJALISTYCZNEJ PORADNI WCZESNEJ DIAGNOZY I REHABILITACJI

PROCEDURA UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLGICZNO PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W CZĘSTOCHOWIE

ROZDZIAŁ V ORGANY SZKOŁY I ICH KOMPETENCJE

STATUT ZESPOŁU SZKÓŁ NR 16 WE WROCŁAWIU

REGULAMIN DZIAŁALNOŚCI RADY PEDAGOGICZNEJ W ZESPOLE PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W RUDNIKU ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA WSTĘPNE

4. Korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest dobrowolne i nieodpłatne.

REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 215 IM. PIOTRA WYSOCKIEGO W WARSZAWIE

Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej. Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach:

Rozdział 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE

Regulamin Rady Pedagogicznej Przedszkola w Lipcach Reymontowskich.

Uchwała 12/2013/2014 Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej nr 14 w Gliwicach z dnia 25 marca 2014 r.

Procedury udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w XVI Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Stefanii Sempołowskiej

REGULAMIN ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 im. Gustawa Morcinka w Warszawie

Zasady udzielania i organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej

PROCEDURY UDZIELANIA I ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. STEFANA CZARNIECKIEGO W CZARNEJ

Zasady organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej. w Przedszkolu Samorządowym Nr 27. im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. w Białymstoku.

STATUT ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO NR 1 W GDYNI

Celem procedury jest określenie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w Publicznym Przedszkolu w Zdunach.

Procedura organizowania pomocy psychologiczno pedagogicznej w Przedszkolu w Niechlowie

Uchwała Nr 11/2013/2014 Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół Nr 1 w Strykowie z dnia r.

Uchwała Nr 1/2013. Rady Pedagogicznej Miejskiego Przedszkola Nr 25 w Płocku z dnia r.

PROCEDURA ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE

4. Korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole jest dobrowolne i nieodpłatne.

STATUT PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ W PRUSZKOWIE

ZASADY ORGANIZACJI I UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W PUBLICZNYCH PRZEDSZKOLACH, SZKOŁACH I PLACÓWKACH. Krakowska Małgorzata

Procedura udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w Zespole Szkolno Przedszkolnym nr 7 w Warszawie

PROCEDURY UDZIELANIA I ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH im. M. KOPERNIKA W ZATORZE

Zasady organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w Szkole Podstawowej nr 9 im. Dębickich Saperów w Dębicy

Uchwała Nr 10/2013/2014 Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół Nr 1 w Strykowie z dnia r.

Organizowanie i udzielanie pomocy psychologicznopedagogicznej. nowych regulacji prawnych

ZASADY UDZIELANIA I ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ ZESPÓŁ SZKÓŁ W SULECHOWIE

REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA NR 2 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. JANA PAWŁA II W ŚWIEBODZICACH

Uchwała nr 08/2013/2014. Rady Pedagogicznej Tęczowego Przedszkola w Dzierzgoniu. z dnia 14 października 2013 r.

Załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku ( Dz. U. z dnia 15 stycznia 20009r. Nr 4, poz.

SZKOLNY SYSTEM POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ W RADZIĄDZU

Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w gimnazjum nowe regulacje i nowe zadania. Małgorzata Spendel ROME Metis

STATUT ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO NR 1 w Mińsku Mazowieckim

Statut Zespołu Szkolno- Przedszkolnego w Czyżówce

S T A T U T Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Nr 1 w Krośnie

PROCEDURA UDZIELANIA I ORGANIZOWANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. BOLESŁAWA PRUSA W MYSŁOWICACH

Statut Zespołu Szkolno- Przedszkolnego w Czyżówce

Regulamin udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Lubieni

Statut Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rybniku

Procedura organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w Miejskim Przedszkolu Nr 65 w Katowicach

STATUT ZESPOŁU SZKÓŁ W JEŻOWEM CENTRUM

w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

STATUT Uzupełniającego Liceum Ogólnokształcącego nr l dla Dorosłych Bydgoszczy

Podstawa prawna: Zasady organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu

STATUT PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W POLKOWICACH

POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA NR 4 W RADLINIE

PROCEDURY UDZIELANIA I ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W ZESPOLE SZKÓŁ W RZECZYCY DŁUGIEJ

Procedura organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej

PROCEDURY UDZIELANIA I ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W ZESPOLE SZKÓŁ W LUBOWIDZU

REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ PRZEDSZKOLA W ŚLEMIENIU

REGULAMIN POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ w Zespole Szkół Nr 3 w Szczecinie

ZAŁĄCZNIK nr 5 do STATUTU ORGANIZACJA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W PRZEDSZKOLU I SZKOLE ROZDZIAŁ I PODSTAWY PRAWNE 1 ROZPORZĄDZENIE

REGULAMIN Rady Pedagogicznej Publicznego Przedszkola Nr 4 w Kozienicach

Organizacja, cele i zadania Przedszkola w Zespole Szkół w Kołczygłowach

REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ PRZEDSZKOLA NR 39 W RYBNIKU

PROCEDURA ORGANIZOWANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO - PEDAGOGICZNEJ

Statut Zespołu Placówek Edukacyjnych w Olsztynie

PROCEDURA ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ W PUNKCIE PRZEDSZKOLNYM NASZE DZIECI

Zasady i organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w Zespole Szkolno Przedszkolnym w Łukowie

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia r.

PROCEDURA UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE

Transkrypt:

STATUT PRZEDSZKOLA Nr 69 we Wrocławiu ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1.1. Przedszkole Nr 69, zwane dalej przedszkolem, jest placówką publiczną, która: 1) prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego; 2) przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności; 3) zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach, 4) realizuje programy nauczania, które zawierają podstawę programową wychowania przedszkolnego. 2. Siedzibą przedszkola jest budynek przy ulicy Rumiankowej 34 we Wrocławiu. 3. Organem prowadzącym jest Gmina Wrocław. 4. Nadzór pedagogiczny nad przedszkolem sprawuje Dolnośląski Kurator Oświaty. 5. Przedszkole używa nazwy: Przedszkole Nr 69 w Zespole Szkolno Przedszkolnym nr 10. 6. Ustalona nazwa używana jest w pełnym brzmieniu. 7. Przedszkole prowadzi: 1) wychowanie przedszkole dla dzieci w wieku 3 5 lat; 2) obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne. 1

ROZDZIAŁ II Cele i zadania przedszkola 2. Przedszkole pełni funkcję opiekuńczą, wychowawczą i kształcącą. Zapewnia dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych. 3. 1. Celem wychowania przedszkolnego jest: 1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji; 2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe; 3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także łagodnego znoszenia stresów i porażek; 4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi; 5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych; 6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych; 7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych; 8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne; 9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej ( do rodziny, grupy, rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej; 10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej. 4. 1. Cele wychowania przedszkolnego, o którym mowa w 3 ust. 1 przedszkole realizuje w ramach następujących obszarów edukacyjnych: 1) kształtowanie umiejętności społecznych dzieci, a zwłaszcza porozumiewania się z dorosłymi dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych; 2) kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku; 3) wspomaganie rozwoju mowy dzieci; 4) wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia; 2

5) wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci; 6) wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych; 7) wychowanie przez sztukę; 8) wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci przez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych; 9) pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń; 10) wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt; 11) wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną; 12) kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania; 13) wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne. 5. 1. Do zadań Przedszkola Nr 69 należy: 1) zapewnianie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu dzieci w przedszkolu oraz zapewnianie bezpieczeństwa na zajęciach organizowanych przez przedszkole; 2) zorganizowanie systemu opiekuńczo-wychowawczego odpowiednio do istniejących potrzeb; 3) kształtowanie środowiska wychowawczego, umożliwiającego pełny rozwój umysłowy, emocjonalny i fizyczny dzieci w warunkach poszanowania ich godności osobistej oraz wolności światopoglądowej i wyznaniowej; 4) realizacja programów nauczania, które zawierają podstawę programową wychowania przedszkolnego; 5) rozpoznawanie możliwości psychofizycznych oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych wychowanków poprzez obserwację zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, także wykorzystywanie wyników obserwacji w procesie uczenia i nauczania; 6) organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej wychowankom, rodzicom i nauczycielom stosownie do potrzeb i zgodnie z odrębnymi przepisami; 7) organizowanie obowiązkowych i nadobowiązkowych zajęć dydaktycznych z zachowaniem zasad higieny psychicznej; 8) dostosowywanie treści, metod i organizacji nauczania i wychowania do możliwości psychofizycznych dzieci w grupie lub poszczególnego dziecka; 9) wyposażanie przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt umożliwiający realizację zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz zadań statutowych przedszkola; 3

10) organizacja kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w formach i na zasadach określonych w odrębnych przepisach; 11) wspomaganie wychowawczej roli rodziców; 12) umożliwianie wychowankom podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej; 13) zapewnienie, w miarę posiadanych środków, opieki i pomocy materialnej dzieciom pozostających w trudnej sytuacji materialnej i życiowej; 14) rozpoznawanie zainteresowań wychowanków oraz zaplanowanie wsparcia mającego na celu rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień; 15) zapewnienie opieki zdrowotnej przez służbę zdrowia (higienistka). 16) upowszechnianie wśród wychowanków wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych; 17) stworzenie warunków do rozwoju zainteresowań i uzdolnień przez organizowanie zajęć ponad 5-godzinny czas przeznaczony na realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego; 18) rozwijanie u wychowanków dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu; 19) współdziałanie ze środowiskiem zewnętrznym m.in. policją, stowarzyszeniami, parafią, rodzicami w celu kształtowania środowiska wychowawczego w przedszkolu; 20) upowszechnianie wśród dzieci wiedzy ekologicznej oraz kształtowanie właściwych postaw wobec problemów ochrony środowiska; 21) zapobieganie wszelkiej dyskryminacji; 22) prowadzenie edukacji medialnej w celu przygotowania uczniów do właściwego odbioru i wykorzystywania mediów; 23) ochrona wychowanków przed treściami, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, a w szczególności instalowanie programów filtrujących i ograniczających dostęp do zasobów sieciowych w Internecie; 24) egzekwowanie obowiązku szkolnego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji; 25) dokumentowanie procesu dydaktycznego, opiekuńczego i wychowawczego, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach o dokumentacji szkolnej i archiwizacji; 26) kształtowanie postawy obywatelskiej, poszanowania tradycji i kultury narodowej, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. 4

6. Przedszkole kładzie duży nacisk na współpracę ze środowiskiem, systematycznie diagnozuje oczekiwania wobec placówki, stwarza mechanizmy zapewniające możliwość realizacji tych oczekiwań. 7. Statutowe cele i zadania realizuje dyrektor Przedszkola, nauczyciele i zatrudnieni pracownicy administracyjno- obsługowi we współpracy z rodzicami, poradnią pedagogiczno-psychologiczną, z organizacjami i instytucjami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi, a także w porozumieniu z organem prowadzącym placówkę. ROZDZIAŁ III Sposoby realizacji zadań przedszkola 8. 1. Praca opiekuńczo - wychowawcza i dydaktyczna w przedszkolu prowadzona jest w oparciu o obowiązującą podstawę wychowania przedszkolnego, zgodnie z przyjętymi programami wychowania przedszkolnego dla poszczególnych grup. 2. Program wychowania przedszkolnego stanowi opis sposobu realizacji zadań ustalonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego. 3. Program wychowania przedszkolnego zawiera: 1) szczegółowe cele edukacyjne; 2) tematykę materiału edukacyjnego; 3) wskazówki metodyczne dotyczące realizacji programu. 4. Nauczyciel oddziału może wybrać program wychowania przedszkolnego spośród programów zarejestrowanych i dopuszczonych przez MEN lub: 1) opracować program samodzielnie lub we współpracy z innymi nauczycielami; 2) zaproponować program opracowany przez innego autora ( autorów); 3) zaproponować program opracowany przez innego autora wraz z dokonanymi zmianami. 5. Przed dopuszczeniem programu wychowania przedszkolnego do użytku w przedszkolu, dyrektor przedszkola może zasięgać opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje do pracy w przedszkolu lub zespołu nauczycielskiego i specjalistów, zatrudnionych w przedszkolu. 6. Nauczyciel przedstawia dyrektorowi program wychowania przedszkolnego. 7. Programy wychowania przedszkolnego dopuszcza dyrektor przedszkola. 8. Dopuszczone do użytku w przedszkolu programy wychowania przedszkolnego stanowią zestaw programów wychowania przedszkolnego. 9. Dyrektor przedszkola jest odpowiedzialny za uwzględnienie w zestawie programów wychowania przedszkolnego całości podstawy programowej wychowania przedszkolnego. 5

9. Dyrektor przedszkola powierza każdy oddział przedszkolny opiece dwojga nauczycieli, zwanych dalej wychowawcami grupy. Dyrektor przedszkola zapewnia zachowanie ciągłości pracy wychowawczej przez cały okres funkcjonowania grupy. 10. Przedszkole wydaje rodzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informacje o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informacje wydaje się do końca kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej. Informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej wydaje się na podstawie dokumentacji prowadzonych obserwacji pedagogicznych dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. 11. 1. Przedszkole zapewnia wychowankom pełne bezpieczeństwo w czasie zajęć w przedszkolu oraz w czasie zajęć poza przedszkolem poprzez: 1) realizację przez nauczycieli zadań zapisanych w 83 niniejszego statutu; 2) zagospodarowanie czasu przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym według zasad: a) co najmniej jedną piątą czasu przeznacza się na zabawę: w tym czasie dzieci bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela, b) co najmniej jedną piątą czasu ( w przypadku młodszych dzieci jedną czwartą czas), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku, na wycieczce ( organizowane są gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, porządkowe i ogrodnicze), c) najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego, d) pozostały czas dwie piąte czasu nauczyciel zagospodarowuje dowolnie, w tym są czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne. 3) opracowanie miesięcznych planów pracy przez nauczyciela, który uwzględnia: równomierne rozłożenie zajęć w poszczególnych dniach, różnorodność zajęć w każdym dniu; 4) przestrzeganie liczebności grup; 5) odpowiednie oświetlenie, wentylację i ogrzewanie pomieszczeń; 6) oznakowanie ciągów komunikacyjnych zgodnie z przepisami; 7) prowadzenie zajęć z wychowania komunikacyjnego, współdziałanie z organizacjami zajmującymi się ruchem drogowym; 8) kontroli obiektów budowlanych należących do przedszkola pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych 6

obiektów. Kontroli obiektów dokonuje dyrektor przedszkola, co najmniej raz w roku; 9) umieszczenie w widocznym miejscu planu ewakuacji przedszkola; 10) oznaczenie dróg ewakuacyjnych w sposób wyraźny i trwały; 11) zabezpieczenie szlaków komunikacyjnych wychodzących poza teren przedszkola w sposób uniemożliwiający bezpośrednie wyjście na jezdnię; 12) ogrodzenie terenu przedszkola; 13) zabezpieczenie otworów kanalizacyjnych, studzienek i innych zagłębień; 14) zabezpieczenie przed swobodnym dostępem dzieci do pomieszczeń kuchni i pomieszczeń gospodarczych; 15) wyposażenie schodów w balustrady z poręczami zabezpieczającymi przed ewentualnym zsuwaniem się po nich. 16) wyposażenie pomieszczeń przedszkola, a w szczególności sal dydaktycznych w apteczki zaopatrzone w niezbędne środki do udzielenia pierwszej pomocy i instrukcję o zasadach udzielania tej pomocy; 17) dostosowanie mebli, krzesełek, szafek do warunków antropometrycznych dzieci, 18) zapewnianie odpowiedniej liczby opiekunów nad dziećmi uczestniczącymi imprezach i wycieczkach poza teren przedszkola; 19) przeszkolenie nauczycieli w zakresie udzielania pierwszej pomocy. 12.1. W przedszkolu organizuję się pomoc psychologiczno- pedagogiczną. Pomoc udzielana jest wychowankom, rodzicom i nauczycielom. 2. Pomoc jest udzielana przez nauczycieli i specjalistów. 13. Pomoc psychologiczno pedagogiczna realizowana jest we współpracy z: 1) rodzicami; 2) psychologiem; 3) pedagogiem; 4) poradniami psychologiczno-pedagogicznymi; 5) podmiotami działającymi na rzecz rodziny i dzieci. 14. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana z inicjatywy: 1) rodziców; 2) nauczyciela lub wychowawcy prowadzącego zajęcia z wychowankiem; 3) specjalisty; 4) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej. 15. Celem pomocy psychologiczno-pedagogiczna jest rozpoznawanie możliwości psychofizycznych oraz rozpoznawanie i zaspakajanie potrzeb rozwojowych i edukacyjnych wychowanków, wynikających z : 1) wybitnych uzdolnień; 7

2) niepełnosprawności; 3) niedostosowania społecznego; 4) zagrożenia niedostosowaniem społecznym; 5) specyficznych trudności w uczeniu się ; 6) zaburzeń komunikacji językowej; 7) choroby przewlekłej; 8) zaburzeń psychicznych; 9) sytuacji kryzysowych lub traumatycznych; 10) zaniedbań środowiskowych; 11) trudności adaptacyjnych; 12) odmienności kulturowej. 16. 1. Pomoc psychologiczno pedagogiczna polega na : 1) diagnozowaniu środowiska wychowanka; 2) rozpoznawaniu potencjalnych możliwości psychofizycznych wychowanków oraz indywidualnych potrzeb wychowanków, poprzez obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej ( diagnoza przedszkolna). Obserwację przeprowadza się obowiązkowo w grupach 5-latków; 3) rozpoznawaniu przyczyn trudności w opanowywaniu umiejętności i wiadomości przez dziecko; 4) wspieraniu wychowanków z wybitnymi uzdolnieniami; 5) opracowywaniu i wdrażaniu indywidualnych programów edukacyjnoterapeutycznych odpowiednio o charakterze resocjalizacyjnym lub socjoterapeutycznym dla dzieci niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, a także planów działań wspierających dla wychowanków posiadających opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej; 6) prowadzeniu edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia wśród wychowanków i rodziców; 7) podejmowaniu działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu profilaktyki oraz wspieraniu nauczycieli w tym zakresie; 8) wspieraniu nauczycieli i rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne dzieci; 9) udzielaniu nauczycielom pomocy w dostosowywaniu wymagań edukacyjnych wynikających z realizacji programów nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych dziecka, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom; 10) wspieraniu nauczycieli i rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych; 11) umożliwianiu rozwijania umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli; 12) podejmowaniu działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych. 8

17. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana w formie: 1) działań mających na celu rozpoznanie zainteresowań uczniów, w tym uczniów wybitnie zdolnych oraz zaplanowanie wsparcia mającego na celu rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień; 2) działań pedagogicznych mających na celu rozpoznanie indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych wychowanków oraz planowanie sposobów ich zaspokojenia; 3) zindywidualizowanej pracy z dzieckiem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych; 4) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych ( za zgodą organu prowadzącego; 5) porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli; 6) działań na rzecz zorganizowania pomocy materialnej wychowankom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. 18. 1. Zainteresowania wychowanków oraz ich uzdolnienia rozpoznawane są w formie wywiadów z rodzicami, dzieckiem, prowadzenia obserwacji pedagogicznych oraz z opinii i orzeczeń poradni psychologiczno-pedagogicznych. 2. W przypadku stwierdzenia szczególnych uzdolnień, wychowawca grupy składa wniosek do dyrektora szkoły o objęcie ucznia opieką Zespołu, o którym mowa w 36 statutu przedszkola. 3. Organizowane w przedszkolu konkursy, turnieje stanowią formę rozwoju uzdolnień i ich prezentacji. Wychowankowie awansujący do kolejnych etapów objęci są specjalna opieką nauczyciela. 19. Indywidualizacja pracy z wychowankiem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach polega na: 1) dostosowywaniu tempa pracy do możliwości percepcyjnych dziecka; 2) dostosowaniu poziomu wymagań edukacyjnych do możliwości percepcyjnych, intelektualnych i fizycznych dziecka; 3) przyjęciu adekwatnych metod nauczania i sprawdzania umiejętności dziecka; 4) umożliwianiu wychowankowi z niepełnosprawnością korzystania ze specjalistycznego wyposażenia i środków dydaktycznych; 5) różnicowaniu stopnia trudności i form prac podczas zajęć. 20. 1. W przedszkolu, w czasie przekraczającym 5 godzin dziennie przeznaczonych na realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego, realizowane są świadczenia obejmujące zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze. 2. Zajęcia logopedyczne, prowadzone są za zgodą organu prowadzącego. Czas trwania zajęć wynosi 15 minut dla dzieci w wieku 3-4 lata, a dla dzieci w wieku 5 lat do 30 min. Zajęcia logopedyczne, prowadzą specjaliści posiadający odpowiednie kwalifikacje. 9

21. Za zgodą organu prowadzącego, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, zajęcia specjalistyczne mogą być prowadzone indywidualnie. 22. O objęciu dziecka zajęciami specjalistycznymi decyduje dyrektor zespołu. 23. W przedszkolu zatrudniony jest logopeda, a miarę potrzeb specjaliści, posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju prowadzonych zajęć. 24. W celu współorganizowania kształcenia integracyjnego w przedszkolu, za zgodą organu prowadzącego, zatrudnia się nauczyciela posiadającego kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej oraz pomoc nauczyciela. 25. Porad dla rodziców i nauczycieli udzielają, w zależności od potrzeb nauczyciele, logopeda oraz inni nauczyciele posiadający przygotowanie do prowadzenia zajęć specjalistycznych, w terminach podawanych na tablicy ogłoszeń dla rodziców. 26. W przedszkolu mogą być prowadzone warsztaty dla rodziców w celu doskonalenia umiejętności z zakresu komunikacji społecznej oraz umiejętności wychowawczych. Informacja o warsztatach umieszczana jest na dwa tygodnie przed datą ich realizacji na tablicy ogłoszeń dla rodziców. 27. 1. W celu objęcia dziecka całościową pomocą psychologiczno-pedagogiczną oraz zintegrowania oddziaływań pomocowych w przedszkolu funkcjonuję Zespół ds. Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Zespół powołuje dyrektor przedszkola. 2. Do zadań Zespołu należy w szczególności: 1) rozpoznawanie możliwości psychofizycznych oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych wychowanków, w tym: a) rozpoznawanie u 5- latków ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, b) rozpoznawanie i rozwijanie predyspozycji i uzdolnień. 2) określenie form i sposobów udzielania uczniom pomocy psychologicznopedagogicznej, odpowiednio do dokonanego rozpoznania; 3) dokonywanie okresowej oceny efektywności pomocy udzielanej wychowankom, w tym efektywności prowadzonych dodatkowych świadczeń dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz przedstawianie wniosków i zaleceń do dalszej pracy z uczniem; 4) opracowywanie i wdrażanie indywidualnych programów edukacyjnych; 5) opracowywanie i wdrażanie planów działań wspierających dla wychowanka posiadającego opinię poradni pedagogiczno-psychologicznej oraz wychowanków, u których dokonano rozpoznania w 11 statutu przedszkola; 6) podejmowanie działań wychowawczych i opiekuńczych, w tym rozwiązywanie problemów wychowawczych; 7) organizowanie, koordynowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla wychowanków, ich rodziców i nauczycieli; 10

8) podejmowanie działań mediacyjnych i interwencyjnych wobec rodziców i nauczycieli; 9) wspieranie rodziców w innych działaniach wyrównujących szanse edukacyjne dziecka; 10) współpraca z instytucjami wspierającymi planowanie i realizację zadań z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 3. W skład każdego Zespołu wchodzą; dyrektor jako przewodniczący, wychowawcy poszczególnych grup, nauczyciele religii i specjaliści zatrudnieni w przedszkolu. 4. Rodzice dziecka mogą uczestniczyć w pracach Zespołu, w części dotyczącej ich dziecka. O terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach zawiadamia rodziców, na piśmie, dyrektor przedszkola. 5. W przypadku nieobecności rodziców na posiedzeniu Zespołu, dyrektor przedszkola informuje na piśmie rodziców o przyjętych przez Zespół ustaleniach. 6. Na wniosek dyrektora przedszkola w pracach Zespołu może uczestniczyć także przedstawiciel organu prowadzącego i przedstawiciel poradni psychologicznopedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, w rejonie, której znajduje się przedszkole. 28. Zespół zajmuje się diagnozowaniem wychowanków, planowaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizacją jej i badaniem efektywności działań w przypadkach: 1) z urzędu, gdy dziecko posiada opinię poradni pedagogiczno-psychologicznej; 2) na wniosek nauczyciela, gdy stosowane przez niego formy pomocy nie przyniosły oczekiwanej poprawy; 3) na wniosek rodziców ( prawnych opiekunów), 4) na wniosek zatrudnionego specjalisty. 29. 1. W przypadkach, o których mowa w 11 oraz dla dzieci posiadających opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, Zespół zakłada i prowadzi Kartę Indywidualnych Potrzeb Wychowanka zwaną dalej Kartą. 2. Karta zawiera: 1) imię ( imiona) i nazwisko wychowanka; 2) nazwę przedszkola oraz oznaczenie grupy, do której dziecko uczęszcza; 3) podstawę założenia Karty (opinia PPP, wniosek rodzica, nauczyciela), a w tym: a) diagnozę wynikającą z opinii wydanej przez poradnię psychologicznopedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, b) informacje o stanie zdrowia dziecka lub c) rozpoznanie dokonane przez Zespół; 4) obszary, w których dziecko potrzebuje pomocy psychologiczno-pedagogicznej, z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne tego wychowanka; 5) zalecane formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, sposoby ich udzielania oraz czas trwania i wymiar godzin, w którym powinny być realizowane; 6) podpisy osób uczestniczących w posiedzeniu Zespołu; 7) podpis dyrektora przedszkola. 11

3. Po upływie okresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wskazanej przez Zespół i przydzielonej, za zgodą organu prowadzącego, przez dyrektora przedszkola, Zespół, o którym mowa 36 statutu przedszkola, dokonuje okresowej oceny efektywności udzielanej pomocy oraz propozycje form i sposobów udzielania pomocy na kolejny okres, z określeniem czasu trwania i wymiaru godzin, w którym powinny być realizowane. Okresowa ocena ma być odnotowana w Karcie. 4. Karta jest dokumentem szkolnym i podlega przepisom w sprawie prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczani, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. 5. W przypadku przejścia wychowanka do innego przedszkola lub do i klasy szkoły podstawowej, Kartę przekazuje się do tej placówki za zgodą rodziców. 6. Po ukończeniu przez dziecko wychowania przedszkolnego, oryginał Karty otrzymują rodzice. 30. Na podstawie prowadzonych w przedszkolu Kart, dyrektor przedszkola dokonuje bilansu potrzeb na dany rok szkolny, w szczególności określa formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej i liczbę godzin potrzebną na ich realizację. Z wnioskiem o przydział potrzebnej liczby godzin i etatów występuje do organu prowadzącego. 31. Wsparcie merytoryczne dla nauczycieli, i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno-pedagogicznej udziela Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna Nr we Wrocławiu na zasadach określonych w zawartym porozumieniu pomiędzy stronami. 32. Do zadań logopedy należy: 1) przeprowadzenie wstępnych badań dzieci z grupy zerowej w celu ustalenia stanu mowy, w tym mowy głośnej i pisma wytypowanie dzieci do pomocy logopedycznej; 2) diagnozowanie logopedyczne oraz odpowiednio do jego wyników organizowanie pomocy logopedycznej; 3) prowadzenie systematycznych ćwiczeń logopedycznych indywidualnych lub w grupach; 4) utrzymywanie stałego kontaktu z rodzicami dzieci wymagających intensywnych ćwiczeń udzielanie instruktażu dla rodziców; 5) udzielanie instruktażu nauczycielom, dotyczących prowadzenia prostych ćwiczeń logopedycznych, usprawniających narządy artykulacyjne, aparat oddechowy i fonacyjny u dzieci wymagających pomocy logopedycznej; 6) prowadzenie terapii logopedycznej poprzez prowadzenie raz w miesiącu ćwiczeń logopedycznych we wszystkich grupach zerowych; 7) prowadzenie pomocy psychologiczno pedagogicznej; 8) udział w pracach Zespołu ds. Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej; 9) organizowanie i prowadzenie pogadanek dla nauczycieli i rodziców dotyczących rozwoju mowy; 10) podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej, w tym współpraca z najbliższym środowiskiem dziecka; 11) organizacja i opieka nad gabinetem logopedycznym; 12) prowadzenie odpowiedniej dokumentacji pracy, zgodnie z odrębnymi przepisami. 33. Przedszkole zapewnia uczniom z orzeczoną niepełnosprawnością lub niedostosowanych społecznie: 12

1) realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego; 2) odpowiednie warunki do pobytu w przedszkolu, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne; 3) realizację programów nauczania dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych dziecka; 4) zajęcia rewalidacyjne, stosownie do potrzeb; 5) integrację ze środowiskiem rówieśniczym. 34. 1. Dzieci podlegające obowiązkowemu rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu, którym stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola obejmuje się indywidualnym obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolny. 2. Obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne organizuje dyrektor szkoły na wniosek rodziców ( prawnych opiekunów) i na podstawie orzeczenia wydanego przez zespół orzekający w publicznej poradni psychologiczno pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej. Dyrektor organizuje indywidualne nauczanie w sposób zapewniający wykonanie określonych w orzeczeniu zaleceń dotyczących warunków realizacji potrzeb edukacyjnych dziecka oraz form pomocy psychologiczno pedagogicznej. 3. Zajęcia indywidualnego przygotowania przedszkolnego są prowadzone z dzieckiem przez jednego nauczyciela, któremu dyrektor powierzył prowadzenie tych zajęć. 4. W uzasadnionych przypadkach dyrektor może powierzyć prowadzenie zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego nauczycielowi zatrudnionemu w innej placówce. 5. Zajęcia indywidualnego przygotowania przedszkolnego prowadzi się w miejscu pobytu dziecka, w domu rodzinnym. 6. Zajęcia indywidualnego przygotowania przedszkolnego mogą być organizowane odpowiednio: 1) z oddziałem przedszkolnym, albo 2) indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu przedszkola w zakresie określonym w orzeczeniu w odniesieniu do dziecka, którego stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola. 7. W indywidualnym nauczaniu realizuje się treści wynikające z podstawy kształcenia przedszkolnego kształcenia ogólnego, dostosowane do potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka. 8. Na wniosek nauczyciela prowadzącego zajęcia indywidualne przygotowanie przedszkolne dyrektor może zezwolić na odstąpienie od realizacji niektórych treści wynikających z podstawy programowej wychowania przedszkolnego, stosownie do możliwości psychofizycznych wychowanka oraz warunków, w których zajęcia są realizowane. 9. Na podstawie orzeczenia, dyrektor przedszkola ustala zakres, miejsce i czas prowadzenia zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego oraz formy i zakres pomocy psychologiczno pedagogicznej. 10. Tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego realizowanych bezpośrednio z uczniem wynosi od 4 do 6 godzin, odbywanych w ciągu co najmniej 2 dni. 13

12. Wychowankom objętym indywidualnym przygotowaniem przedszkolnym, których stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola, w celu ich integracji ze środowiskiem i zapewnienia im pełnego osobowego rozwoju, dyrektor przedszkola w miarę posiadanych możliwości, uwzględniając zalecenia zawarte w orzeczeniu oraz aktualny stan zdrowia, organizuje różne formy uczestniczenia w życiu przedszkola. 35. Przedszkole sprawuje opiekę nad dziećmi znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej z powodu warunków rodzinnych i losowych poprzez: 1) udzielanie pomocy materialnej w formach określonych w Regulaminie udzielania pomocy materialnej, 2) występowania o pomoc do Rady Rodziców, sponsorów i organizacji. 36. 1. Każdy rodzic ( prawny opiekun) ma prawo skorzystać z dobrowolnego grupowego ubezpieczenia swojego dziecka od następstw nieszczęśliwych wypadków. 2. W uzasadnionych przypadkach, na wniosek rodzica lub wychowawcy grupy, Dyrektor przedszkola może podjąć decyzję o sfinansowaniu kosztów ubezpieczenia ze środków finansowych przedszkola. 37. Obowiązkiem wszystkich rodziców jest posiadanie ubezpieczenia od kosztów leczenia podczas wyjazdów krajowych i zagranicznych. Wymóg ten dotyczy także nauczycieli. 38. Organami przedszkola są: 1) Dyrektor Przedszkola; 2) Rada Pedagogiczna; 3) Rada Rodziców. ROZDZIAŁ IV Organy przedszkola 39. Każdy z wymienionych organów działa zgodnie z ustawą o systemie oświaty. Organy kolegialne funkcjonują według regulaminów, uchwalonych przez te organy. Regulaminy te nie mogą być sprzeczne ze Statutem przedszkola. 40. Dyrektor przedszkola: 1) kieruje przedszkolem jako jednostką samorządu terytorialnego; 2) jest osobą działającą w imieniu pracodawcy; 3) jest organem nadzoru pedagogicznego; 4) jest przewodniczącym Rady Pedagogicznej; 5) wykonuje zadania administracji publicznej w zakresie określonym ustawą. 14

41. Dyrektor przedszkola kieruje bieżącą działalnością przedszkola, reprezentuje je na zewnątrz. Jest bezpośrednim przełożonym wszystkich pracowników zatrudnionych w przedszkolu. Jest przewodniczącym Rady Pedagogicznej. 42. Ogólny zakres kompetencji, zadań i obowiązków dyrektora przedszkola określa ustawa o systemie oświaty i inne przepisy szczegółowe. 43. Dyrektor przedszkola: 1. Kieruje działalnością opiekuńczo - wychowawczą i dydaktyczną, a szczególności: 1) kształtuje twórczą atmosferę pracy, stwarza warunki sprzyjające podnoszeniu jej jakości; 2) przewodniczy Radzie Pedagogicznej, przygotowuje i prowadzi posiedzenia rady oraz jest odpowiedzialny za zawiadomienie wszystkich jej członków o terminie i porządku zebrania zgodnie z Regulaminem Rady Pedagogicznej; 3) realizuje uchwały Rady Pedagogicznej podjęte w ramach jej kompetencji stanowiących; 4) powołuje komisję rekrutacyjno-kwalifikacyjną, gdy zachodzi taka potrzeba; 5) udziela nauczycielom pomocy w opracowywaniu miesięcznych planów pracy; 6) sprawuje nadzór pedagogiczny zgodnie z odrębnymi przepisami; 7) przedkłada Radzie Pedagogicznej nie rzadziej niż dwa razy w ciągu roku ogólne wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności przedszkola; 8) przedstawia do 31 sierpnia każdego roku szkolnego wyniki i wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego; 9) dba o autorytet członków Rady Pedagogicznej, ochronę praw i godności nauczyciela; 10) współpracuje z Radą Pedagogiczną, Radą Rodziców 11) stwarza warunki do działania w przedszkolu wolontariuszy, stowarzyszeń i organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza i opiekuńcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności wychowawczoopiekuńczej w przedszkolu; 12) organizuje pomoc psychologiczno - pedagogiczną w formach i na zasadach określonych w rozdziale V statutu przedszkola; 13) zawiadamia rodziców ( prawnych opiekunów) o terminie posiedzenia Zespołu zajmującego się planowaniem i sprawowaniem pomocy psychologicznopedagogicznej. W przypadku nieobecności rodziców na posiedzeniu Zespołu dyrektor informuje na piśmie rodziców o przyjętych przez Zespół ustaleniach; 14) dokonuje bilansu potrzeb, a w szczególności określa formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej i liczbę godzin potrzebną na ich realizację oraz występuje do organu prowadzącego o ich przydział; 15

15) w porozumieniu z organem prowadzącym organizuje wychowankom nauczanie indywidualne na zasadach określonych w 31 statutu przedszkola; 16) udziela na wniosek rodziców ( prawnych opiekunów), po spełnieniu ustawowych wymogów zezwoleń na spełnianie obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem lub w formie indywidualnego nauczania; 17) dopuszcza do użytku szkolnego programy nauczania, po zaopiniowaniu ich przez Radę Pedagogiczną; 18) wstrzymuje wykonanie uchwał Rady Pedagogicznej niezgodnych z prawem i zawiadamia o tym organ prowadzący i nadzorujący; 19) powołuje spośród nauczycieli i specjalistów zatrudnionych w przedszkolu zespoły przedmiotowe, problemowo-zadaniowe i zespoły ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, o których mowa w statucie przedszkola; 20) inspiruje nauczycieli do innowacji pedagogicznych, wychowawczych i organizacyjnych; 21) stwarza warunki umożliwiające podtrzymywanie tożsamości narodowej, etnicznej i językowej wychowankom, w przypadku, gdy zachodzi taka potrzeba; 22) opracowuje plan doskonalenia nauczycieli, w tym tematykę szkoleń i narad; 23) skreśla z listy przyjętych do przedszkola, z zachowaniem zasad zapisanych w statucie; 24) w porozumieniu z organem prowadzącym organizuje dla dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością lub niedostosowaniem społecznym zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze; 25) zawiadamia w terminie do 30 września każdego roku szkolnego dyrektora szkoły podstawowej w obwodzie której mieszka dziecko o realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci przyjęte do przedszkola, które temu obowiązkowi podlegają; 26) współdziała ze szkołami wyższymi oraz zakładami kształcenia nauczycieli w sprawie organizacji praktyk studenckich. 2. Organizuje działalność przedszkola, a w szczególności: 1) opracowuje do 30 kwietnia arkusz organizacyjny na kolejny rok szkolny; 2) przydziela nauczycielom stałe prace i zajęcia w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowo płatnych zajęć dydaktyczno- wychowawczych lub opiekuńczych; 3) określa i ustala sposoby dokumentowania pracy dydaktyczno-wychowawczej; 4) ustala wykaz materiałów niezbędnych nauczycielowi do wykonywania czynności wchodzących w zakres obowiązków nauczycieli, stosownie do specyfiki przedszkola; 5) zapewnia odpowiednie warunki do jak najpełniejszej realizacji zadań przedszkola, a w szczególności należytego stanu higieniczno sanitarnego, 16

bezpiecznych warunków pobytu wychowanków w budynku przedszkolnym i placu zabaw; 6) dba o właściwe wyposażenie przedszkola w sprzęt i pomoce dydaktyczne; 7) egzekwuje przestrzeganie przez pracowników przedszkola ustalonego porządku oraz dbałości o estetykę i czystość; 8) sprawuje nadzór nad działalnością administracyjną i gospodarczą przedszkola; 9) opracowuje projekt planu finansowego przedszkola i przedstawia go celem zaopiniowania Radzie Pedagogicznej i Radzie Rodziców; 10) dysponuje środkami finansowymi określonymi w planie finansowym przedszkola i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie; 11) dokonuje co najmniej raz w ciągu roku przeglądu technicznego budynku i stanu technicznego urządzeń na placu zabaw, 12) za zgodą organu prowadzącego i w uzasadnionych potrzebach organizacyjnych szkoły tworzy stanowisko wicedyrektora lub inne stanowiska kierownicze; 13) organizuje prace konserwacyjno remontowe oraz powołuje komisje przetargowe; 14) powołuje komisję w celu dokonania inwentaryzacji majątku placówki; 15) odpowiada za prowadzenie, przechowywanie i archiwizację dokumentacji placówki zgodnie z odrębnymi przepisami; 16) organizuje i sprawuje kontrolę zarządczą zgodnie z ustawą o finansach publicznych. 3. Prowadzi sprawy kadrowe i socjalne pracowników, a w szczególności: 1. nawiązuje i rozwiązuje stosunek pracy z nauczycielami i innymi pracownikami przedszkola; 2. powierza pełnienie funkcji wicedyrektorowi i innym pracownikom na stanowiskach kierowniczych; 3. dokonuje oceny pracy nauczycieli 4. dokonuje oceny dorobku zawodowego za okres stażu na stopień awansu zawodowego; 5. przyznaje nagrody dyrektora oraz wymierza kary porządkowe nauczycielom i pracownikom administracji i obsługi przedszkola 6. występuje z wnioskami o odznaczenia, nagrody i inne wyróżnienia dla nauczycieli i pracowników; 7. udziela urlopów zgodnie z KN i Kpa; 8. załatwia sprawy osobowe nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami; 9. wydaje świadectwa pracy i opinie wymagane prawem; 10. wydaje decyzje o nadaniu stopnia nauczyciela kontraktowego 11. przyznaje dodatek motywacyjny nauczycielom zgodnie z zasadami opracowanymi przez organ prowadzący; 12. dysponuje środkami Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych; 13. określa zakresy obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności na stanowiskach pracy; 14. odbiera ślubowania od pracowników, zgodnie z Ustawą o samorządzie terytorialnym 15. współdziała ze związkami zawodowymi w zakresie uprawnień związków do opiniowania i zatwierdzania; 16. wykonuje inne zadania wynikające z przepisów prawa. 44. Rada Pedagogiczna jest kolegialnym organem przedszkola. 17

45. W skład Rady Pedagogicznej wchodzą wszyscy nauczyciele zatrudnieni w przedszkolu. 46. W zebraniach Rady Pedagogicznej mogą brać udział z głosem doradczym osoby zapraszane przez jej przewodniczącego, za zgodą lub na wniosek Rady Pedagogicznej, w tym przedstawiciele stowarzyszeń i innych organizacji, których celem statutowym jest działalność opiekuńczo wychowawcza. 47. Rada Pedagogiczna w ramach kompetencji stanowiących: 1) uchwala regulamin swojej działalności; 2) zatwierdza plan pracy przedszkola na każdy rok szkolny; 3) podejmuje uchwały w sprawie innowacji i eksperymentu pedagogicznego; 4) podejmuje uchwały w sprawie skreślenia z listy zapisane dziecko; 5) ustala organizację doskonalenia zawodowego nauczycieli i zatwierdza plan WDN; 6) uchwala statut przedszkola i wprowadzane zmiany do statutu. 48. 1. Rada Pedagogiczna w ramach kompetencji opiniujących: 1) opiniuje przedszkolny zestaw programów wychowania przedszkolnego przed dopuszczeniem ich do użytku przez dyrektora; 2) opiniuje propozycje dyrektora przedszkola w sprawach przydziału nauczycielom stałych prac w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz w ramach godzin ponadwymiarowych; 3) opiniuje wnioski dyrektora o przyznanie nauczycielom odznaczeń, nagród i innych wyróżnień; 4) opiniuje projekt finansowy przedszkola; 5) opiniuje wniosek o nagrodę kuratora oświaty dla dyrektora przedszkola; 6) opiniuje podjęcie działalności stowarzyszeń, wolontariuszy oraz innych organizacji, których celem statutowym jest działalność dydaktyczna, wychowawcza i opiekuńcza; 7) wydaje opinie na okoliczność przedłużenia powierzenia stanowiska dyrektora; 8) opiniuje pracę dyrektora przy ustalaniu jego oceny pracy; 9) opiniuje ramowy rozkład dnia w przedszkolu; 10) opiniuje organizację przedszkola, w tym tygodniowy rozkład dnia; 11) opiniuje kandydatów na stanowisko wicedyrektora lub inne pedagogiczne stanowiska kierownicze. 49. Rada Pedagogiczna ponadto: 18

1) przygotowuje projekt zmian (nowelizacji) do statutu i upoważnia dyrektora do obwieszczania tekstu jednolitego statutu; 2) może występować z wnioskiem o odwołanie nauczyciela z funkcji dyrektora przedszkola lub z innych funkcji kierowniczych w przedszkolu; 3) uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych przedszkola; 4) głosuje nad wotum nieufności dla dyrektora przedszkola; 5) ocenia, z własnej inicjatywy sytuację oraz stan przedszkola i występuje z wnioskami do organu prowadzącego; 6) może wybierać delegatów do Rady Przedszkola, jeśli taka będzie powstawała; 7) wybiera swoich przedstawicieli do udziału w konkursie na stanowisko dyrektora przedszkola; 8) wybiera przedstawiciela do zespołu rozpatrującego odwołanie nauczyciela od oceny pracy; 9) zgłasza i opiniuje kandydatów na członków komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli. 50. Zebrania plenarne Rady Pedagogicznej są organizowane przed rozpoczęciem roku szkolnego, po zakończeniu pierwszego okresu, po zakończeniu rocznych zajęć lub w miarę potrzeb. Zebrania mogą być organizowane na wniosek organu prowadzącego, organu nadzorującego, Rady Rodziców lub, co najmniej 1/3 jej członków. 51. Rada Pedagogiczna podejmuje swoje decyzje w formie uchwał. Uchwały są podejmowane zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej połowy jej członków. 52. Dyrektor przedszkola wstrzymuje wykonanie uchwał niezgodnych z przepisami prawa. O wstrzymaniu wykonania uchwały Dyrektor niezwłocznie zawiadamia organ prowadzący przedszkole oraz organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny uchyla uchwałę w razie stwierdzenia jej niezgodności z przepisami prawa po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego. Rozstrzygnięcie organu sprawującego nadzór pedagogiczny jest ostateczne. 53. Zebrania Rady Pedagogicznej są protokołowane. Nauczyciele są zobowiązani do nieujawniania spraw poruszanych na posiedzeniach Rady Pedagogicznej, które modą naruszać dobro osobiste wychowanków lub ich rodziców, a także nauczycieli i innych pracowników przedszkola. 54. Protokóły posiedzeń Rady Pedagogicznej sporządzane są sporządzane w formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii informatycznej, zabezpieczającej selektywny dostęp do protokółów oraz rejestrator historii zmian i ich autorów, a także umożliwiający sporządzenie protokółów w formie papierowej. W terminie 10 dni od zakończenia roku szkolnego dokonuje się wydruku papierowego ze wszystkich protokółów. Ostemplowane i przesznurowane dokumenty przechowuje się w archiwum przedszkola, zgodnie Instrukcją Archiwizacyjną. 55. 1. W przedszkolu działa Rada Rodziców. 2. Rada Rodziców jest kolegialnym organem przedszkola. 19

3. Rada Rodziców reprezentuje ogół rodziców przed innymi organami przedszkola. 4. W skład Rady Rodziców wchodzi jeden przedstawiciel każdego oddziału przedszkolnego. 5. Wybory reprezentantów rodziców każdego oddziału, przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym w tajnych wyborach. 6. W wyborach, o których mowa w ust. 5 jedno dziecko reprezentuje jeden rodzic ( prawny opiekun). 7. Rada Rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa szczegółowo: 1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy Rady; 2) szczegółowy tryb wyborów do Rady Rodziców; 3) zasady wydatkowania funduszy Rady Rodziców. 8. Regulamin Rady Rodziców nie może być sprzeczny z zapisami niniejszego statutu. 9. Rada Rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy określa Regulamin Rady Rodziców. 56. 1. Rada Rodziców w ramach kompetencji stanowiących: 1) uchwala regulamin swojej działalności; 2) uchwala w porozumieniu z Radą Pedagogiczną Program Wychowawczy, o ile taki jest wprowadzany; 3) uchwala w porozumieniu z Radą Pedagogiczna Program Profilaktyki, o ile taki jest wprowadzany. 2. Programy, o których mowa w 53 ust. 1 pkt 2 i 3 Rada Rodziców uchwala w terminie 30 dni od rozpoczęcia roku szkolnego, po wcześniejszym uzyskaniu porozumienia z Radą Pedagogiczną. 3. W przypadku, gdy w terminie 30 dni od rozpoczęcia roku szkolnego Rada Rodziców nie uzyska porozumienia z Radą Pedagogiczną w sprawie programów Wychowawczego i Profilaktyki, programy te ustala Dyrektor przedszkola w uzgodnieniu z organami sprawującym nadzór pedagogiczny. Program ustalony przez Dyrektora przedszkola obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez Radę Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną. 57. 1. Rada Rodziców w zakresie kompetencji opiniujących: 1) opiniuje projekt planu finansowego przedszkola składanego przez dyrektora; 2) opiniuje podjęcie działalności organizacji i stowarzyszeń; 3) opiniuje pracę nauczyciela do ustalenia oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. Rada Rodziców przedstawia swoją opinię na 20

piśmie w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego. Nieprzedstawienie opinii nie wstrzymuje postępowania; 4) opiniuje program i harmonogram poprawy efektywności wychowania i kształcenia, w przypadku, gdy nadzór pedagogiczny poleca taki opracować; 5) opiniuje wprowadzenie dodatkowych zajęć. 58. Rada Rodziców może: 1) wnioskować do dyrektora przedszkola o dokonanie oceny nauczyciela, z wyjątkiem nauczyciela stażysty; 2) występować do dyrektora przedszkola, innych organów przedszkola, organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub organu prowadzącego w wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach przedszkola; 3) delegować swojego przedstawiciela do komisji konkursowej wyłaniającej kandydata na stanowisko dyrektora przedszkola; 4) delegować swojego przedstawiciela do Zespołu Oceniającego, powołanego przez organ nadzorujący do rozpatrzenia odwołania nauczyciela od oceny pracy. 59. Zasady współpracy organów przedszkola 1. Wszystkie organa przedszkola współpracują w duchu porozumienia i wzajemnego szacunku, umożliwiając swobodne działanie i podejmowanie decyzji przez każdy organ w granicach swoich kompetencji. 2. Każdy organ przedszkola planuje swoją działalność na rok szkolny. Plany działań powinny być uchwalone (sporządzone) do końca września. Kopie dokumentów przekazywane są dyrektorowi przedszkola w celu ich powielenia i przekazania kompletu każdemu organowi przedszkola. 3. Każdy organ po analizie planów działania pozostałych organów, może włączyć się do realizacji konkretnych zadań, proponując swoją opinię lub stanowisko w danej sprawie, nie naruszając kompetencji organu uprawnionego. 4. Organa przedszkola mogą zapraszać na swoje planowane lub doraźne zebrania przedstawicieli innych organów w celu wymiany poglądów i informacji. 5. Uchwały organów przedszkola prawomocnie podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących oprócz uchwał personalnych podaje się do ogólnej wiadomości w formie pisemnych tekstów uchwał umieszczanych na tablicy ogłoszeń. 6. Rodzice przedstawiają swoje wnioski i opinie dyrektorowi przedszkola poprzez swoją reprezentację, tj. Radę Rodziców w formie pisemnej lub Radzie Pedagogicznej w formie ustnej na jej posiedzeniu. 7. Wnioski i opinie rozpatrywane są zgodnie z procedurą rozpatrywania skarg i wniosków. 21

8. Rodzice i nauczyciele współdziałają ze sobą w sprawach wychowania, opieki i kształcenia dzieci według zasad ujętych w przedszkola. 9. Wszelkie sprawy sporne rozwiązywane są wewnątrz przedszkola, z zachowaniem drogi służbowej i zasad ujętych w 56 niniejszego statutu. 60. Rozstrzyganie sporów pomiędzy organami przedszkola. 1. W przypadku sporu pomiędzy Radą Pedagogiczną, a Radą Rodziców: 1) prowadzenie mediacji w sprawie spornej i podejmowanie ostatecznych decyzji należy do dyrektora przedszkola; 2) przed rozstrzygnięciem sporu dyrektor jest zobowiązany zapoznać się ze stanowiskiem każdej ze stron, zachowując bezstronność w ocenie tych stanowisk; 3) dyrektor przedszkola podejmuje działanie na pisemny wniosek któregoś z organów strony sporu; 4) o swoim rozstrzygnięciu wraz z uzasadnieniem dyrektor informuje na piśmie zainteresowanych w ciągu 14 dni od złożenia informacji o sporze. 2. W przypadku sporu między organami przedszkola, w którym stroną jest dyrektor, powoływany jest Zespól Mediacyjny. W skład Zespołu Mediacyjnego wchodzi po jednym przedstawicielu organów przedszkola, z tym, że dyrektor przedszkola wyznacza swojego przedstawiciela do pracy w zespole. 3. Zespól Mediacyjny w pierwszej kolejności powinien prowadzić postępowanie mediacyjne, a w przypadku niemożności rozwiązania sporu, podejmuje decyzję w drodze głosowania. 4. Strony sporu są zobowiązane przyjąć rozstrzygnięcie Zespołu Mediacyjnego jako rozwiązanie ostateczne. 5. Każdej ze stron przysługuje wniesienie zażalenia do organu prowadzącego. ROZDZIAŁ V Organizacja przedszkola 61. Podstawową jednostką organizacyjną przedszkola jest oddział obejmujący dzieci w zbliżonym wieku, z uwzględnieniem ich potrzeb, zainteresowań, uzdolnień, rodzaju i stopnia niepełnosprawności. 62. Przedszkole jest 4 oddziałowe. 63. Czas pracy przedszkola i bezpłatnego pobytu dzieci 1. Dzienny czas pracy przedszkola ustala się na 10,5 godzin dziennie. 2. Przedszkole pracuje od godziny 6.30. do 17.00. 3. Bezpłatny czas pobytu dzieci w przedszkolu: 22

a) Dla dzieci 3 i 4 letnich wynosi 5 godzin od godziny 8.00 do godziny 13.00 b) Dla dzieci 5 letnich wynosi 8 godzin od godziny 8.00 do godziny 16.00 64. Podstawa programowa jest realizowana w godzinach 8.oo - 13.oo. 65. Przedszkole funkcjonuje przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalanych przez organ prowadzący, na wniosek dyrektora przedszkola. 66. Liczba dzieci w oddziale nie powinna przekraczać 25. 67. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego przedszkole, liczba dzieci w oddziale może być wyższa. 68. Odbieranie dzieci z przedszkola trwa do godziny 17.oo. 69. W Wigilię Bożego Narodzenia oraz w Sylwester przedszkole czynne jest do godziny 15.00. 70. 1. Do realizacji zadań statutowych przedszkole posiada: 1) 4 sale do zajęć dla poszczególnych grup; 2) salę rekreacyjną do gimnastyki korekcyjnej; 3) kuchnię; 4) szatnię dla dzieci; 5) pomieszczenia administracyjne i gospodarcze; 6) pokój zajęć logopedycznych; 7) plac zabaw wyposażony w urządzenia do zabaw i ćwiczeń rekreacyjnych. 71. Praca opiekuńczo wychowawcza i dydaktyczna jest prowadzona na podstawie programów wychowania przedszkolnego, dopuszczonego do użytku w przedszkolu przez dyrektora. W przedszkolu jest realizowany Program Profilaktyki logopedycznej,,pięknie mówię. 72. Godzina zajęć w przedszkolu trwa 60 minut. 73. 1. Na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) w przedszkolu mogą być prowadzone zajęcia dodatkowe: zajęcia umuzykalniające, nauka języka angielskiego, rytmika, karate, ceramika, basen, itp. 2. Czas trwania zajęć dodatkowych jest dostosowany do możliwości rozwojowych dzieci i wynosi: 1) z dziećmi w wieku 3-4 lat - około 15 minut; 2) z dziećmi w wieku 5 lat około 30 minut. 74. 1. Przedszkole, na życzenie rodziców ( prawnych opiekunów) organizuje naukę religii dla grupy nie mniejszej niż 7 osób z oddziału. 23