Konsekwencją wygranych w konkursach pracowniczych jest obowiązek z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Konkursy są dość powszechnie stosowaną formą promocji, reklamy, motywacji w zależności od sytuacji oraz grupy odbiorców. Konsekwencją wygranych w konkursach pracowniczych jest obowiązek z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Forma opodatkowania będzie uzależniona od grupy docelowej, do której adresowany jest konkurs, a w dalszej kolejności - od tematyki, której dotyczy. Na początku należy wyjaśnić, jakie działania są postrzegane jako konkurs. Przepisy ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: UPIT) nie definiują tego pojęcia, zatem należy posłużyć się definicją Słownika Języka Polskiego (PWN, Warszawa 2007 ), zgodnie z którym: konkurs jest to współubieganie się o pierwszeństwo w jakimś zakresie oraz impreza mająca na celu wyróżnienie - przez eliminację - najlepszych autorów albo wykładowców. Konkurs jest przyrzeczeniem publicznym nagrody za wykonanie oznaczonej czynności. O przyznaniu nagrody decyduje uzyskanie określonego rezultatu we współzawodnictwie. Konkurs musi mieć odpowiedni poziom trudności. Przy organizacji konkursu mają zastosowanie przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (art. 919-921 KC). Aby przeprowadzić konkurs organizator powinien sporządzić jego regulamin. Warunki wzięcia udziału w konkursie i prawa odbioru nagrody powinna określać treść regulaminu konkursu udostępnionego do wglądu wszystkim zainteresowanym w czasie trwania konkursu, począwszy od dnia jego ogłoszenia. Regulamin zabezpiecza również organizatora przed ewentualnymi reklamacjami. 1 / 7
Nagrody za zwycięstwo w konkursach mogą mieć charakter rzeczowy, pieniężny bądź mieszany: rzeczowo-pieniężny. Każdy z wymienionych rodzajów nagród stanowi przychód dla danej osoby. W przypadku konkursów organizowanych przez pracodawcę, przychody uzyskane zarówno przez pracowników, jak i osoby trzecie niebędące pracownikami danej firmy podlegają opodatkowaniu. Z tytułu nagród rzeczowych i wygranych pieniężnych przychód może podlegać opodatkowaniu w formie zryczałtowanego 10% podatku dochodowego od osób fizycznych bądź na zasadach ogólnych zgodnie z art. 12 ust. 1 UPIT. Możemy wyróżnić dwie hipotetyczne sytuacje organizowania konkursów przez pracodawcę: 1. konkursy skierowane do klientów oraz pracowników firmy, 2. konkursy, których uczestnikami mogą być wyłącznie pracownicy przedsiębiorstwa organizującego konkurs. Nagrody w konkursach skierowanych do klientów firmy oraz pracowników Przesłanką organizacji konkursu może być promowanie określonej działalności operacyjnej, w której uczestnikami mogą być klienci oraz osoby będące pracownikami firmy organizującej konkurs. Nagrody rzeczowe lub pieniężne są przyznawane według kryteriów zawartych w regulaminie konkursu. Udział zarówno w konkursie o charakterze wewnętrznym jak i otwartym, w którym mogą uczestniczyć również inne osoby spoza firmy, nie pozostaje w związku ze stosunkiem pracy pracownika. Zatem przychód z wygranej w takim konkursie podlega opodatkowaniu zryczałtowaną 10% stawką na podstawie art. 30 UPIT. Odmienne traktowanie przychodów uzyskiwanych z tytułu udziału w tym samym konkursie przez pracowników firmy oraz osoby trzecie zakładałoby nieuzasadnione prawnie nierówne traktowanie podatnika pod względem obciążeń podatkowych. 2 / 7
Na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 2 UPIT, z tytułu uzyskanych na terytorium Polski przychodów z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68 UPIT, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 10% od wartości wygranej lub nagrody. W sytuacji, gdy laureatem konkursu zostaje pracownik firmy organizującej konkurs, uzyskane świadczenia nie mają związku z pozostawaniem w stosunku pracy i należy zakwalifikować je do odpowiedniego źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 UPIT. Zgodne ze źródłami przychodów wymienionymi w tym przepisie należy uznać nagrodę uzyskaną przez pracownika jako jego przychód z innych źródeł. Artykuł 20 ust. 1 UPIT stanowi, iż przychody z innych źródeł uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 UPIT oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. UPIT nie określa zasad, z których wynikałoby zakwalifikowanie przychodu z każdego źródła wymienionego w art. 10 ustawy, a otrzymanego od pracodawcy, do przychodu wynikającego ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 UPIT). Decydujące znaczenie dla kwalifikacji podatkowej ma podstawa prawna udzielenia świadczenia (np. świadczenie wynikające ze stosunku pracy, działalność osobista, przychody z zysków kapitałowych lub inne źródła). Świadczenie otrzymane przez pracownika od pracodawcy z tytułu udziału w konkursie organizowanym przez pracodawcę nie ma związku z aktywnością zawodową pracownika, co wskazuje na zasadność ujęcia świadczenia jako wynikającego z innego źródła. 3 / 7
Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo NSA: dla ustalenia, czy dane świadczenie jest świadczeniem ze stosunku pracy istotne jest to, czy istnieje związek prawny lub też faktyczny, danego świadczenia z istniejącym zatrudnieniem (wyrok NSA z 23 czerwca 2005 r., sygn. akt. FSK 1970/2004). Zryczałtowany podatek dochodowy pobiera się bez pomniejszenia przychodu o koszty uzyskania przychodu. Przychodów, o których mowa powyżej nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych, tzn. wg skali podatkowej zgodnie z art. 27 UPIT. Płatnikiem podatku jest organizator konkursu. Na podstawie art. 41 ust. 4 UPIT płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych świadczeń (wypłat) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych, z tytułów określonych w art. 30 ust. 1 pkt 2 UPIT. Natomiast jeżeli przedmiotem wygranych (nagród), o których mowa powyżej nie są pieniądze, obowiązkiem podatnika jest wpłacenie płatnikowi należnego zryczałtowanego podatku dochodowego przed udostępnieniem wygranej (nagrody) lub świadczenia. Płatnicy przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku, w terminie do 20. dnia następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, przesyłając równocześnie deklaracje według ustalonego wzoru. Podmiot wręczający nagrodę obowiązany jest na mocy art. 42a UPIT do sporządzenia informacji o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego po roku, w którym podatnik uzyskał przychód z tytułu wygranej w konkursie, przekazać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu. 4 / 7
Nagrody w konkursach skierowanych tylko do pracowników firmy organizującej konkurs Firmy mogą organizować również konkursy tylko dla swoich pracowników, a udział w nich nie pozostaje w żadnym związku z zakresem obowiązków wynikającym ze stosunku pracy. Zazwyczaj celem organizowania takich konkursów jest rozwój pozazawodowej aktywności pracowników oraz ich pełniejsza integracja ze firmą. W myśl art. 12 ust. 1 UPIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Do przychodów tych należy zaliczyć również świadczenia o charakterze motywacyjnym, takie jak premie i nagrody - jak czytamy w interpretacji Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 6 kwietnia 2006 r., nr 1471/DPF/415/06/06/MJ/I. Pracownikiem, w rozumieniu art. 12 ust. 4 UPIT jest osoba pozostająca w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy. Opodatkowaniu na zasadach właściwych dla pracowników podlegają zatem wszelkie dochody, które w sposób bezpośredni są związane z pozostawaniem w stosunku pracy. Przychody, których źródłem jest stosunek pracy, powinny być opodatkowane na zasadach właściwych dla danej kategorii przychodów. Przepis art. 12 ust 1 cyt. ustawy nie zawiera zamkniętego katalogu świadczeń stanowiących przychód ze stosunku pracy, natomiast z unormowań z ust. 4 tego artykułu można wyprowadzić wniosek, że dla uznania czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy decydujące znaczenie ma okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik, czy też inna osoba nie będąca związana (aktualnie lub w przeszłości) z pracodawcą (decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 lipca 2007 r., znak: BM/415-20/07/Z/MCY). Natomiast w świetle art. 11 ust. 1 UPIT przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 UPIT, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w 5 / 7
roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zatem do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które otrzymane zostało przez pracownika, w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z danym pracodawcą. Z uwagi na powyższe w przypadku, gdy konkurs adresowany jest wyłącznie do pracowników firmy, możliwość wzięcia udziału w konkursie będzie wynikać z łączącego firmę z laureatami konkursu stosunku pracy. Tym samym wszystkie świadczenia, które otrzymają osoby fizyczne (pracownicy) od pracodawcy będącego organizatorem konkursu dla pracowników, należy kwalifikować jako przychód ze stosunku pracy. Wartość otrzymanych przez pracowników firmy organizującej konkurs nagród spowoduje uzyskanie przez tych pracowników podlegającego opodatkowaniu przychodu, o jakim jest mowa w art. 12 UPIT, którego wysokość, w sytuacji nagród rzeczowych bądź rzeczowo-pieniężnych, winna być ustalona na podstawie art. 11 UPIT. Należy podkreślić to, iż bez znaczenia jest fakt, że udział w konkursie nie pozostaje w żadnym związku z zakresem obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Istotne jest, że otrzymane świadczenie pozostaje w ścisłym związku przyczynowo-skutkowym z łączącym ich z pracodawcą stosunkiem pracy. W tym przypadku ów stosunek pracy jest warunkiem udziału w konkursie; gdyby dana osoba nie była pracownikiem firmy, nie wzięłaby udziału w konkursie i tym samym nie otrzymałaby przychodu z tytułu wygranej. Należy również wspomnieć, iż przepisy UPIT przewidują zwolnienie od podatku wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych przez środki masowego przekazu tj. prasę, radio i telewizję. Zgodnie z prawem prasowym, prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania informacji, również internet. Zatem także konkursy internetowe objęte byłyby omawianym zwolnieniem podatkowym i takie też stanowisko przeważa w opiniach organów podatkowych. Zwolnienie to jednak dotyczy tylko konkursów zarazem organizowanych przez środki masowego przekazu oraz ogłaszanych przez środki masowego przekazu, oba te warunki powinny być spełnione łącznie. Przepis zwalnia z podatku zwycięzców, jeżeli jednorazowa wartość wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł. W razie przekroczenia limitu opodatkowaniu podlega pełna wartość nagrody. 6 / 7
O zwolnieniu decyduje tematyka konkursu. Wolna od podatku dochodowego jest wartość wygranych w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu. Przepis ten nie ma zastosowania w przypadku konkursów organizowanych przez pracodawcę, którego przedmiotem działalności nie jest działalność medialna. Podsumowując przestawione w artykule sytuacje organizowania konkursu przez pracodawcę należy stwierdzić, iż każdorazowo laureaci nagród obowiązani są odprowadzić podatek z tego tytułu. Okoliczności organizowania konkurs przez pracodawcę, którego działalność nie dotyczy środków masowego przekazu nie podlega limitowi. Uzyskane nagrody rzeczowe bądź pieniężne za udział w konkursach, których uczestnikami mogą być klienci firmy organizującej konkurs - w tym także pracownicy tej firmy - podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 UPIT, natomiast nagrody dla laureatów konkursów, których uczestnikami mogą być wyłącznie pracownicy firmy organizującej konkurs należy zakwalifikować do ich przychodu ze stosunku pracy i opodatkować łącznie z pozostałymi przychodami z tego źródła przychodu. 7 / 7