AKCJA MALOLAT Wiekszosc spoleczenstwa (84%) jest przekonana, ze nalezy przepisami prawnymi ograniczyc mlodziezy niepelnoletniej mozliwosc przebywania poza domem w póznych godzinach wieczornych i nocnych. Wsród róznych uzasadnien opinii o celowosci wprowadzenia zakazu przebywania mlodziezy nocami poza domem najczesciej pojawialy sie dwa motywy: jeden to lek przed mlodzieza, a drugi to troska o nia, chec zapewnienia jej bezpieczenstwa. Przeciwnicy wprowadzenia ograniczen w poruszaniu sie mlodziezy noca po ulicach uzasadniaja swoja opinie albo obrona wartosci demokratycznych albo tez wskazujac na bezsensownosc wprowadzania takiego zakazu. Wiekszosc spoleczenstwa (76%) wykazuje zainteresowanie akcja Malolat, w tym jedna szósta (15%) bardzo uwaznie sledzi wszystkie wiadomosci na ten temat. Dzialania podjete w ramach akcji Malolat popiera 88% osób. Warszawa, czerwiec 1998 rok OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa, tel. (0-22) 644 99 73, 648 20 44-46, fax 644 99 47, obop@obop.com.pl, www.obop.com.pl
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. Akcja Malolat, polegajaca na ograniczeniu mozliwosci swobodnego poruszania sie nieletnich w godzinach nocnych, zyskala w grudniu 1997 roku powszechne spoleczne poparcie. Zapoczatkowana w Radomiu szybko wzbudzila zainteresowanie wladz innych miast. W krótkim czasie podobne dzialania podjete zostaly m.in. i w stolicy. Czy nadal Polacy popieraja dzialania podjete w ramach akcji Malolat, jak uzasadniaja swoje stanowisko w tej kwestii - na to i podobne pytania staralismy sie znalezc odpowiedz w majowym sondazu OBOP 1. Wiekszosc spoleczenstwa (84%) jest przekonana, ze nalezy przepisami prawnymi ograniczyc mlodziezy niepelnoletniej mozliwosc przebywania poza domem w póznych godzinach wieczornych i nocnych. Przeciwnego zdania jest co siódmy Polak (14%). Nie ma opinii w tej kwestii tylko 2% badanych. Trzeba zwrócic uwage, ze za wprowadzeniem ograniczen opowiada sie w sposób zdecydowany polowa badanych. W ciagu niecalego pól roku zmniejszyla sie (o 10 pkt. proc.) grupa osób zdecydowanie przekonanych, ze nalezy ograniczyc mlodziezy mozliwosc przebywania poza domem po godz. 23 00 ; przybylo natomiast osób majacych pewne watpliwosci, czy na pewno zakaz ten jest sluszny. Jak Pan(i) sadzi, czy nalezy przepisami prawnymi ograniczyc mozliwosc przebywania poza domem mlodziezy niepelnoletniej bez opieki doroslych w póznych godzinach wieczornych, np. po 23 00, lub nocnych? XII 97 V 98 zdecydowanie tak 61% 51% raczej tak 26% 33% raczej nie 8% 10% zdecydowanie nie 3% 4% trudno powiedziec 2% 2% 1 Sondaz zrealizowano miedzy 9 a 14 maja 1998 roku na reprezentatywnej losowej próbie mieszkanców Polski powyzej 15 roku zycia. Uzyskano 1047 wywiadów. Maksymalny blad statystyczny dla tej wielkosci próby nie przekracza +/-3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2
Im starsi sa respondenci, tym czesciej wyrazaja akceptacje dla zakazu przebywania mlodziezy w godzinach nocnych poza domem. Argumenty zwolenników wprowadzenia ograniczen w poruszaniu sie mlodziezy pózna pora* - wprowadzenie ograniczen w poruszaniu sie mlodziezy noca przyczyni sie do spadku przestepczosci 28% - nalezy stworzyc mlodziezy odpowiednie warunki wychowania: zapewnic mozliwosc higienicznego trybu zycia, wychowywac ja zgodnie z tradycyjnymi wzorami 27% - mlodziez zagraza innym ludziom z powodu swoich chuliganskich zachowan, z powodu kradziezy, picia alkoholu, zazywania narkotyków 21% - ogólne wypowiedzi wyrazajace poczucie zagrozenia, niebezpieczenstwa ( strach chodzic po ulicach ) 14% -nalezy uchronic mlodziez przed niebezpieczenstwami zagrazajacymi jej noca na ulicach ( aby nie spotkala jej krzywda ) 14% - przepisy ograniczajace poruszanie sie mlodziezy noca po ulicach pomoga rodzicom w pelnieniu funkcji wychowawczej, zmusza ich do wywiazywania sie z zadan rodzicielskich 12% - mlodziez jest malo odpowiedzialna, rozpieszczona, rozwydrzona, zle pojmuje termin swobody obywatelskie 6% - nalezy przeszkodzic w demoralizowaniu mlodziezy ( mlodzi ludzie ulegaja starszym, bo na ulicy moze spotkac sie z tym, co nie powinna ) 5% - mlodziez jest sprawca powaznych przestepstw (morderstw, zabójstw) 4% - odpowiedzi ogólnikowe, nie wyjasniajace, dlaczego respondent jest za ograniczeniem poruszania sie noca mlodziezy po ulicach 2% - inne za wprowadzeniem ograniczen 4% Odpowiedzi nie sumuja sie do 100, bo respondenci mogli udzielic wiecej niz jednej odpowiedzi. Wsród róznych uzasadnien najczesciej pojawiaja sie dwa argumenty: Zwolennicy pierwszego - wskazanego przez prawie trzy dziesiate osób - obarczaja mlodziez wina za niebezpieczna sytuacje na ulicach (28%), zas zwolennicy drugiego - równie czesto wskazywanego argumentu - chcieliby zapewnic mlodziezy odpowiednie warunki wychowania - zgodnie z tradycyjnie przyjetymi wzorami wychowania (27%). Jedna piata respondentów (21%) obawia sie mlodziezy z powodu jej chuliganskich zachowan. 3
Na podstawie analizy wypowiedzi respondentów, zbudowalismy typologie motywów, jakimi kierowali sie zwolennicy 2 wprowadzenia ograniczen poruszania sie noca mlodziezy bez opieki doroslych. 55% badanych uzylo do uzasadnien swojej wypowiedzi przynajmniej jednego argumentu, który pozwala sadzic, ze badani odczuwaja lek przed mlodzieza; 49% respondentów uzylo przynajmniej jednego argumentu swiadczacego o kierowaniu sie troska o mlodziez; 19% (dziewietnastu procentom) badanych nie udalo sie przypisac zadnego motywu wprowadzenia ograniczen, gdyz podawali oni bardzo róznorodne, acz ogólnikowe argumenty. Jak uzasadnialy swoje wypowiedzi osoby odczuwajace lek przed mlodzieza Najczesciej uzywany przez badanych argument wskazuje, ze odczuwanie leku przed mlodzieza powoduje obarczanie jej wina za niebezpieczna sytuacje na ulicach (28%). Ta grupa badanych nie potrafila sprecyzowac, dlaczego ich zdaniem mlodziez stanowi zagrozenie. Jednakze wiekszosc respondentów wykazujacych lek, potrafila okreslic, z czego sie biora ich obawy. Najwiecej osób (21%) stwierdzilo, ze czuja sie zagrozeni z powodu chuliganskich zachowan nieletnich. Obawy wynikajace z postrzegania mlodziezy jako malo odpowiedzialnej, rozwydrzonej odczuwa tylko co 17 badany (6%). Natomiast tylko co 25 badany (4%) uwaza, ze mlodziez jest sprawca powaznych przestepstw, np. morderstw, zabójstw, czy gwaltów. W czym przejawia sie troska respondentów o mlodziez Poczucie odpowiedzialnosci za mlodziez respondenci przejawiaja na rózne sposoby. Najwiecej osób wyraza opinie, iz nalezy jej zapewnic odpowiednie warunki rozwoju psychofizycznego. Co siódmy respondent (14%) sadzi, iz ograniczenie mozliwosci przebywania noca poza domem uchroni nieletnich przed róznymi zagrozeniami, wynikajacymi z nocnych wedrówek po miescie. Co ósmy badany sadzi, ze ograniczenia te pomoga rodzicom wywiazywac sie z obowiazków rodzicielskich. 2 Procenty nie sumuje sie do 100, gdyz jednemu badanemu mozna przypisac pare motywów. 4
Tylko zas co dwudziesty (5%) twierdzi, ze dzieki tym ograniczeniom mlodziez uniknie demoralizacji. Przeciwnikami wprowadzenia ograniczen w poruszaniu sie niepelnoletnich noca sa przede wszystkimi ludzie ponizej 19 roku zycia, czyli w wiekszosci osoby, których te ograniczenia dotyczylyby. Im respondenci sa bardziej wyksztalceni, tym czesciej wystepuja przeciw ograniczeniom. argumentów: Osoby przeciwne wprowadzaniu ograniczen najczesciej uzywaly jednego z trzech Argumenty osób przeciwnych wprowadzeniu ograniczen w poruszaniu sie mlodziezy pózna pora - jest to nieuprawnione ograniczenie praw dziecka, praw czlowieka 32% - dzialania te w sposób nieuprawniony ograniczaja prawa rodzicielskie ( za dziecko powinni byc odpowiedzialni rodzice ) 30% - przepisami prawnymi nie rozwiaze sie problemów wychowawczych mlodziezy 21% Przeciwnicy wprowadzenia ograniczen uzasadniaja swoja opinie albo obrona wartosci demokratycznych, albo tez wskazujac na nieskutecznosc wprowadzenia takiego zakazu. Prawie jedna trzecia (32%) badanych odwolywala sie do praw przyslugujacych kazdemu z racji tego, ze jest czlowiekiem, niezaleznie ile mialby lat i czy jest dzieckiem, czy doroslym. Prawie tyle samo osób (30%) uznalo, ze przepis ten ogranicza funkcje rodzicielskie, czyli prawo (i obowiazek) rodziców do odpowiedzialnosci za swoje dzieci. Zdaniem zas jednej piatej (21%) badanych zadne prawne ograniczenia nie pomoga rozwiazac problemów wychowawczych mlodziezy. Zapytalismy respondentów, czy slyszeli o prowadzonej w niektórych miastach akcji Malolat. Trzy czwarte spoleczenstwa (76%) zadeklarowalo zainteresowanie ta akcja, w tym jedna szósta (15%) sledzila uwaznie wszelkie wiadomosci na ten temat. Niewielkie zainteresowanie wzbudza ona u jednej piatej ankietowanych (21%). Tylko 3% nic na ten temat nie slyszalo. 5
Obecnie akcja Malolat nie budzi juz tak duzego zainteresowania, jak w grudniu 1997 roku, lecz nadal uwazana jest za istotny problem. Zmniejszyla sie wprawdzie grupa osób specjalnie sledzacych wiadomosci poruszajace ten problem, jednakze coraz wiecej osób twierdzi, ze raczej sie tym tematem interesuje. Czy slyszal(a) Pan(i) o prowadzonej w niektórych miastach akcji Malolat, polegajacej na zatrzymywaniu badz legitymowaniu mlodziezy przebywajacej po godz. 23 00 na ulicach miasta? XII 97 V 98 tak, bardzo, specjalnie sledze wiadomosci na ten temat 25% 15% tak, raczej sie tym interesuje 52% 61% malo sie tym interesuje 16% 21% nic o tym nie slyszalem 7% 3% trudno powiedziec - - Najwiecej osób twierdzi, ze wprawdzie nie szuka specjalnie wiadomosci o akcji Malolat, ale ten temat uwaza za raczej interesujacy. Sadza tak przede wszystkim osoby ze srednim i pomaturalnym wyksztalceniem. Im w wiekszej miejscowosci mieszkaja respondenci, tym czesciej twierdza, ze interesuja sie ta kwestia. W im mniejszej miejscowosci mieszkaja respondenci i im nizsze maja wyksztalcenie, tym czesciej wykazuja male zainteresowanie akcja Malolat. Specjalnie sledza wiadomosci na ten temat glównie osoby powyzej piecdziesiatego roku zycia. Osoby z wyksztalceniem wyzszym czesciej niz respondenci mniej wyksztalceni poswiecaja uwage temu problemowi. A jaki jest stosunek spoleczenstwa do dzialan policji przejawiajacych sie w zatrzymywaniu badz legitymowaniu mlodziezy przebywajacej na ulicach po godzinie 23 00? Dzialania te popiera 88% badanych, czyli prawie taki sam odsetek osób, jaki wyrazil poparcie dla pogladu, ze nalezy przepisami prawnymi ograniczyc mozliwosc przebywania poza domem noca mlodziezy niepelnoletniej (85%). Za niesluszne uznaje je 9%, natomiast nie ma na ten temat zdania 3% badanych. Warto podkreslic, ze ponad 6
polowa spoleczenstwa twierdzi, ze dzialania podjete w ramach akcji Malolat sa zdecydowanie sluszne. Jednakze obecnie osób zdecydowanie przekonanych o slusznosci akcji Malolat jest mniej (o 6 pkt. proc), niz niecale pól roku temu. Przybylo natomiast osób wyrazajacych watpliwosci czy podjeto wlasciwe dzialania. Czy uwaza Pan(i) dzialania podjete w ramach akcji Malolat XII 97 V 98 za sluszne czy za niesluszne? zdecydowanie sluszne 60% 54% raczej sluszne 29% 34% raczej niesluszne 5% 7% zdecydowanie niesluszne 2% 2% trudno powiedziec 4% 3% Podsumowujac mozna stwierdzic, ze zdecydowana wiekszosc spoleczenstwa popiera wszelkie dzialania ograniczajace przebywanie mlodziezy niepelnoletniej noca poza domem, i tym samym - niezaleznie od opinii lansowanych przez srodki masowego przekazu - popiera dzialania zainicjowane w ramach akcji Malolat przez radomska policje. 7