Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Ko taja w Krakowie BIULETYN informacyjny O atmosferze przemian roku 1989, bilansie akcesji Polski do Unii Europejskiej oraz miejscu polskiej nauki w nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020 rozmawiamy z Jerzym Millerem wojewodą małopolskim s. 51 06.2014 nr 3(89) ISSN 1899-7775
Prof. dr hab. Bogdan Klepacki doktorem honoris causa Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kođđætaja w Krakowie Promocje habilitacyjne i doktorskie w Uniwersytecie Rolniczym
Redakcja Szymon Sikorski redaktor naczelny Izabella Majewska Monika Marszalik Paulina Czuryłowska Adres Redakcji Biuro Informacji i Promocji Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie al. Mickiewicza 21 31-120 Kraków tel. (+48) 12 662 41 95 tel. (+48) 12 662 43 96 e-mail: s.sikorski@ur.krakow.pl promocja@ur.krakow.pl Wydawca Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wydano za zgodą Rektora UR Fotografie: Gabriel Wojcieszek, Adam Mróz, Andrzej Owsiński Pro jekt okładki opracowanie graficzne: Paulina Czuryłowska zdjęcie: Magdalena Bobek Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów i zmian redakcyjnych w nadesłanych tekstach ISSN: 1899-7775 Nakład: 1200 egz. Biuletyn Informacyjny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie dostępny jest w wersji elektronicznej na stronie internetowej uczelni www.ur.krakow.pl Skład, łamanie, druk: EKODRUK, Kraków z życia Uczelni Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa prof. dr. hab. Bogdanowi Klepackiemu, Prorektorowi SGGW w Warszawie...4 Uroczyste promocje habilitacyjne i doktorskie w Uniwersytecie Rolniczym oraz wręczenie Medali Sześćdziesięciolecia UR... 11 Uroczystość nadania sali wykładowej 334 w Budynku Jubileuszowym imienia prof. Juliusza Jakóbca... 14 Wspomnienie o śp. prof. dr. hab. Eugeniuszu Otolińskim... 16 Informacje z prac Senatu... 17 nasze sukcesy Dr inż. Grzegorz Wcisło multimedalista światowych wystaw wynalazków... 20 Wyróżnienie z Uniwersytetu Gödöllő dla dr. hab. inż. Józefa Kani, prof. UR... 23 Zespół Sygnalistów Myśliwskich Hagard laureatem Gand Prix oraz zdobywcą Rogu Wojskiego i tytułu mistrza Polski... 25 nauka i współpraca międzynarodowa XIV Festiwal Nauki w Krakowie... 26 International student meeting... 28 Relacja z pobytu amerykańskiej grupy prof. Davida Hansena... 29 współpraca z gospodarką 10 lat polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej... 30 XVII Małopolska Giełda Agroturystyczna i III Targi Ogrodnicze... 32 Projekt Środowisko bez Barszczu Sosnowskiego (Heracleum Sosnowskyi Manden)... 34 Spotkanie z praktyką na Wydziale Inżynierii Produkcji i Energetyki... 36 IV posiedzenie Konwentu Uniwersytetu Rolniczego... 37 konferencje XVII Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Zastosowania technologii informacyjnych w rolnictwie POLSITA 2014... 39 VII Ogólnopolska Konferencja Stu dentów Leśnictwa Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość leśnictwa w Polsce... 41 38. Eliminacje Centralne Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych... 42 Międzynarodowa konferencja Naukowe i praktyczne aspekty hodowli koni w Europie połączona z Jubileuszem 45-lecia pracy naukowej prof. dr. hab. lek. wet. Kazimierza Kosiniaka-Kamysza, dr. h.c.... 43 Międzynarodowa Konferencja Naukowa Badania molekularne w naukach o zwierzętach... 45 Międzynarodowa konferencja naukowa Rola użytkowania lasu i ergonomii we współczesnym leśnictwie... 47 nie tylko nauka Jubileuszowy Zjazd Absolwentów Wydziału Zootechnicznego WSR AR w Krakowie w 40. rocznicę ukończenia studiów...48 Minęło 58 lat Zjazd Absolwentów rocznika 1952-1956... 50 wywiad numeru O atmosferze przemian roku 1989, bilansie akcesji Polski do Unii Europejskiej oraz miejscu polskiej nauki w nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020 rozmawiamy z Jerzym Millerem wojewodą małopolskim... 51 studenci Festiwal Kultury Studenckiej Juwenalia UR 2014... 54 Posiedzenie sprawozdawczo-wyborcze Uczelnianej Rady Samorządu Studentów... 55 Sport w Uniwersytecie Rolniczym w roku akademickim 2013/2014... 56 kultura Koncert Jubileuszowy tropami legendy... 59 nowości wydawnicze Nowości Wydawnictwa Uniwersytetu Rolniczego... 61 w numerze 3
Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa prof. dr. hab. Bogdanowi Klepackiemu, Prorektorowi SGGW w Warszawie Kraków, 2 czerwca 2014 r. Rada Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego, w dniu 29 stycznia 2014 roku podjęła uchwałę w sprawie zwrócenia się do Senatu Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie o nadanie prof. dr. hab. Bogdanowi Klepackiemu tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Senat Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie na posiedzeniu w dniu 28 lutego 2014 r. przychylił się do stanowiska Rady Wydziału. Witając licznie zgormadzonych gości, w tym: JM Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie prof. dr. hab. Alojzego Szymańskiego, prof. RNDr. Zdrenkę Gáloą, CSc. prorektora ds. Edukacji Uniwersytetu rolniczego w Nitrze, posłów do Parlamentu Europejskiego, przedstawicieli wielu ośrodków akademickich oraz władz Krakowa i innych jednostki samorządu terytorialnego, JM Rektor Uniwersytetu Rolniczego prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sady, podkreślił, że uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa, to powód do wielkiej radości nie tylko dla nominata, jego rodziny i bliskich, ale także dla Społeczności dwóch uczelni Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Po wygłoszonej laudacji prof. dr hab. inż. Andrzej Lepiarczyk dziekan Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego odczytał treść dyplomu potwierdzającego akt nadania. Zgodnie z tradycją dyplom ten spisany był w języku łacińskim. W niniejszym materiale prezentujemy treść laudacji oraz wykład doktorski nominata. Laudacja wygłoszona w czasie uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa Magnificencje, Wysoki Senacie, Szanowna Rado Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego, Szanowni Państwo, prof. dr hab. Bogdan Klepacki urodzony w 1953 r. w Klepaczach (Podlasie) całe swoje życie zawodowe związał ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego osiągając tam wszystkie stopnie i tytuły naukowe. Posiada tytuł profesora nauk ekonomicznych, zatrudniony jest na stanowisku profesora zwyczajnego. W latach 1996-1999 oraz 2005-2007 pełnił funkcję dziekana Wydziału Ekonomiczno-Rolniczego, a w latach 2008-2012 dziekana Wydziału Nauk Ekonomicznych. Od 2012 r. jest prorektorem ds. dydaktyki SGGW. Jest członkiem i przewodniczącym licznych organizacji i towarzystw naukowych. Specjalizacją naukową profesora Bogdana Klepackiego jest ekonomia, a w szczególności ekonomika i organizacja gospodarstw i produkcji rolniczej oraz zarządzania. Jest wybitnym, uznanym specjalistą w tym zakresie. Najważniejsze osiągnięcia naukowe i obszary zainteresowań badawczych profesora to: ocena wpływu powiększania obszaru na organizację i ekonomikę gospodarstw indywidualnych, wpływ prowadzenia rachunkowości rolnej na wyniki i efektywność gospodarstw, ocena technologii produkcji i efektywności ich zmian oraz organizacyjnych i ekonomicznych uwarunkowań postępu technologicznego, rachunek ekonomiczny w produkcji rolniczej, racjonalizacja produkcji pasz na glebach lekkich, przystosowania przedsiębiorstw agrobiznesu do zmiennych warunków gospodarowania oraz agrologistyka jako szansa rozwoju przedsiębiorstw agrobiznesu. W ramach prowadzonych prac badawczych opublikował jako autor lub współautor około 500 publikacji, w tym m.in. książki: Organizacyjne i ekonomiczne uwarunkowania 4
postępu technologicznego w gospodarstwach indywidualnych (na przykładzie produkcji roślinnej); Ekonomika i organizacja rolnictwa; Produkcyjne i ekonomiczne przystosowania gospodarstw prywatnych do zmian warunków gospodarowania; Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie oraz Podstawy organizacji i zarządzania. Jest autorem ponad 250 oryginalnych prac twórczych, 35 podręczników i skryptów oraz ponad 200 innych publikacji. Był wykonawcą ok. 100 ekspertyz, biznesplanów, założeń do programów komputerowych technologii produkcji roślinnej, analizy kosztów oraz współautorem założeń do poradnika zarządzania. Dotychczas był promotorem w 26. zakończonych przewodach doktorskich, promotorem w ponad 500. pracach magisterskich, i około 200. licencjackich. Był recenzentem: licznych prac doktorskich, rozpraw habilitacyjnych, wniosków o tytuł profesora. Odbył kilkanaście staży zagranicznych; w spółpracuje z uczelniami zagranicznymi szczególną uwagę zwracając na współpracę z Europą Wschodnią. Wyróżniony licznymi nagrodami i odznaczeniami państwowymi np. Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski czy Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Profesor Bogdan Klepacki współpracuje ściśle z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie od 1992 roku. Jako dziekan trzech kadencji oraz prorektor SGGW przyczynił się w sposób bardzo wyraźny, do rozwoju współpracy między naszymi Uczelniami poprzez: wspólnie organizowane konferencje naukowe, międzynarodowe badania i projekty edukacyjne, wspólne prowadzenie przewodów doktorskich i habilitacyjnych oraz organizowanie staży naukowych dla pracowników naszego Wydziału. W okresie tym podjęto współpracę z SGGW w badaniach naukowych oraz w zakresie kształcenia studentów kierunków ekonomia i zarządzanie. Z inicjatywy profesora podpisano pomiędzy Wydziałem Rolniczo-Ekonomicznym Uniwersytetu Rolniczego, a Wydziałem Nauk Ekonomicznych SGGW, umowę o kształceniu na Studiach Prof. dr hab. inż. Janusz Żmija dr h.c. podczas wygłaszania laudacji Doktoranckich w SGGW. Jego zaangażowanie i otwartość umożliwiła pracownikom Stanisława Urbana dr h.c. z Uniwersytetu i organizacyjnego powołano prof. dr. hab. Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie otwarcie w SGGW przewodów doktorskich dr. hab. Walentego Pocztę z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz prof. i habilitacyjnych oraz prowadzenie procedur Przyrodniczego w Poznaniu. Obaj powołani o nadanie tytułu profesora w zakresie ekonomii. Dzięki poparciu nominata na Wydziale Rady Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego. Recenzenci jednomyślnie poparli wniosek Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie Pan prof. dr hab. Stanisław Urban dr h.c. przeprowadzone zostały postępowania habilitacyjne dla 7 osób, podjęto z sukcesem przeminata i zwrócił uwagę na Jego zaangażowa- bardzo wysoko ocenił dorobek naukowy nowody o nadanie tytułu profesora dla 3 osób nie, konsekwentność i życzliwość w zakresie oraz przeprowadzono przewody doktorskie kształcenia młodej kadry naukowej oraz wybitny wkład wnoszony w działalność z zakre- i nadano stopień doktora dla 5 osób. Bez współpracy z Wydziałem Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie nie byłby możliwy spodarką. Pan prof. dr hab. Walenty Poczta su organizacji nauki, a także współpracę z go- tak szybki rozwój naukowy naszych pracowników i studentów. jest osobą w pełni zasługującą na wyróżnie- stwierdza m.in., że prof. Bogdan Klepacki Zasługi Profesora Bogdana Klepackiego nie, jakim pragnie go obdarzyć Uniwersytet dla Uniwersytetu Rolniczego są więc bardzo Rolniczy uzasadniając, że w dotychczasowej duże i dotyczą w szczególny sposób rozwoju pracy wykazał się wybitnymi osiągnięciami nauk ekonomiczno-rolniczych i kształcenia naukowo-badawczymi, dydaktycznymi i organizacyjnymi oraz nieocenionymi zasługami kadry naukowej. Uwzględniając to, Rada Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego wszczęła postępowanie recenzenci podkreślili wieloletnią owocną w zakresie kształcenia kadr naukowych. Obaj o nadanie prof. dr. hab. Bogdanowi Klepackiemu tytułu Doktora Honoris Causa go z Uniwersytetem Rolniczym im. Hugona współpracę Profesora Bogdana Klepackie- Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Na recenzentów cało- Uwzględniając opinie recenzentów oraz Kołłątaja w Krakowie. kształtu dorobku naukowego, dydaktycznego członków Rady Wydziału w dniu 29 stycznia z życia Uczelni 5
2014 roku Rada Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego podjęła uchwałę w sprawie zwrócenia się do Senatu Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie o nadanie prof. dr. hab. Bogdanowi Klepackiemu tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Nadanie Panu prof. dr. hab. Bogdanowi Klepackiemu tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie stanowi wyraz uznania Jego pozycji, jako uczonego, a także uhonorowania wieloletniej owocnej współpracy z Uczelnią. Audytorium Centrum Kongresowego wypełnili bliscy i przyjaciele profesora Bogdana Klepackiego prof. dr hab. inż. Janusz Żmija dr h.c. kierownik Katedry Zarządzania i Marketingu w Agrobiznesie Wykład prof. dr. hab. Bogdana Klepackiego doktora honoris causa Ludzie tęsknią za całkowitą odmianą, a jednocześnie pragną, by wszystko pozostało takie jak dawniej. Paolo Coelho Demon i panna Prym Zmiany ich nieuchronność oraz konsekwencje społeczno-gospodarcze Wstęp Na co dzień nie musimy sobie uświadamiać, że warunkiem powstania i rozwoju wszechświata, w tym naszego globu, a także naszego codziennego funkcjonowania jest zmienność. Już samo powstanie życia na Ziemi jest skutkiem ewolucji materii nieorganicznej w organiczną i dalej, w organizmy żywe, coraz bardziej zaawansowane i skomplikowane, aż po stan znany nam współcześnie. Trochę historii Sam fakt pojawienia się ludzkości jako dominującego gatunku na Ziemi być może zawdzięczamy katastrofie, która spowodowała wyniszczenie gatunków wielkich zwierząt wcześniej władających naszym globem i powstanie niszy dla rodzaju ludzkiego. Nie wnikając w prehistorię, a ograniczając spojrzenie do znanego okresu istnienia gatunku ludzkiego, czyli na jakieś kilkanaście tysięcy lat, można stwierdzić, że warunkiem osiągania każdego kolejnego etapu rozwoju były zmiany, bądź to gwałtowne, bądź też powolne, ewolucyjne. W historii możemy wyodrębnić wiele cywilizacji ludzkich. Ich powstanie oraz rozwój wywoływane były przez różne impulsy, zaś ich wyrazem zewnętrznym były zmiany czasami określane jako rewolucje technologiczne. Etapy rozwoju ludzkości pod względem sposobu zdobywania pożywienia można podzielić na: zbieractwo, rybołówstwo i polowania (2 mln 8 tys. lat p.n.e., paleolit, mezolit), produkcja w wyniku uprawy roślin i chowu zwierząt (od neolitycznej rewolucji rolniczej 8 tys. lat p.n.e., czyli od młodszej epoki kamiennej); uprawa pszenicy, jęczmienia, grochu i soczewicy, chów bydła, kóz, owiec i świń. Główne miejsca tej rewolucji to Bliski Wschód, następnie Europa, Dolina Nilu, Indus i Dolina Huang-ho (Chiny). Jej przyczyny, jak podaje literatura, to przede wszystkim: 6
rosnący popyt na żywność (zwiększająca się liczba ludności) i malejąca wydolność systemu zbieracko-łowieckiego, zmiany klimatyczne, zwłaszcza ocieplenie klimatu, co spowodowało wyginięcie niektórych dużych zwierząt, przesunięcie się innych na północ (renifery), i powstanie deficytu białka zwierzęcego, obserwacja dziko rosnących roślin i rozpoznanie gatunków przydatnych do spożycia. Ważniejsze skutki tej rewolucji to: przyrost liczby ludności, głównie w dolinach rzek, zamiana z wędrownego na osiadły tryb życia ludzi, powstawanie osad o charakterze wyspowym, podział pracy, początkowo na rolników i hodowców-pasterzy, następnie wyodrębnianie innych zawodów, wzrost znaczenia mężczyzn w działalności gospodarczej, pojawienie się nierówności majątkowych, rozpad wspólnot pierwotnych, rozwój handlu między osadami ludzkimi, rozwój kulturalny, w tym religijny, często powiązany z przyrodą i pracami rolnymi. Trochę teorii Trudno znaleźć jedną definicję zmiany. Ogólnie jest to przekształcenie istniejącego układu społecznego, ekonomicznego, kulturowego, technicznego i innych w nowy, choć w jednym elemencie odbiegającym od stanu wyjściowego. Inna definicja, często stosowana w ujęciu ekonomicznym, to uznanie, że zmiana, to wypełnianie luki między stanem obecnym a pożądanym stanem przyszłym. Z punktu widzenia społeczno-ekonomicznego mogą mieć miejsce zmiany makrosystemowe, jak też na poziomie mikro. Mogą one wynikać z przyczyn wewnętrznych i zewnętrznych, mieć charakter zmian dostosowawczych (reaktywnych) i wyprzedzających (planowanych), jak też przybierać charakter radykalny lub ewolucyjny (inkrementalny). Przyczynami zmian posiadających źródła wewnątrz organizacji mogą być np.: wyniki dotychczas osiągane (sukcesy, porażki, dostrzeżone odchylenia od sytuacji pożądanych itp.), JM Rektor UR prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sady dokonuje aktu promocji rozbieżności między poglądami, stanowiskami, bądź wyobrażeniami członków różnie zachowania wobec zmian, a mianowicie: Ludzie i organizacje mogą wykazywać bardzo organizacji i stanem rzeczywistym (racjonalność rzeczowa i metodyczna), zachowania takie w przypadku wielkich bierność, a więc brak reakcji i dostosowań; nowe pomysły członków zespołu, szczególnie kierownictwa, o charakterze innowacji, upadku organizacji lub porażki poszcze- zmian zewnętrznych mogą być źródłem dotyczące funkcjonowania organizacji. gólnych osób, w przypadku jednak zmian Obecnie większą rolę w kreowaniu zmian wywołują czynniki zewnętrzne, takie jak na przykład: nie takie może być racjonalne, nieznacznych lub braku wiedzy zachowa- zmiany w instytucjonalno-prawnym otoczeniu organizacji, wych sytuacji, wyzwań, bez większej próby adaptacja, czyli dostosowanie się do no- nacisk otoczenia konkurencyjnego (konkurencja, substytuty itp.), oddziaływanie na otoczenie, podejmo- oddziaływania na otoczenie, zmiany demograficzne, zwłaszcza liczebności i w strukturze populacji, w sensie pozytywnym (np. walka Solidarwanie próby jego kształtowania, zarówno zmiany w postrzeganiu np. mody, ności o zmianę ustroju), jak też negatywnym (przejecie Krymu przez Rosję), postęp naukowo-techniczny i jego szybki przepływ do praktyki gospodarczej. zmiana pola działania, polegająca na rozszerzeniu zakresu dotychczasowych dzia- Coraz silniejszym piętnem odciska się na turbulentności świata globalizacja i gwałtowny rozwój komunikacji. Konsekwencje zmian a nawet porzucenie dotychczasowych działań na obszary pokrewne, bądź odległe, na różnych poziomach dotyczą m.in.: łań i podjęcie zupełnie nowych. makroekonomiczne: świata, organizacji światowych i regionalnych, państw i ich grup; Nieuchronność zmian skutki dla organizacji i ich grup, związków, zrzeszeń itp., współczesnego społeczeństwa pojedynczych ludzi i ich grup, np. rodzin, Obserwując sytuację społeczno-gospodarczą zawodów, grup społecznych, można stwierdzić, iż zmiany są nieuchronne, nauczania na różnych poziomach, szkoły, a nawet oczekiwać można ich przyśpieszenia. gimnazja, szkoły średnie, uczelnie. Wynika to z: z życia Uczelni 7
państwami, ich ugrupowaniami, aż do konkurencji globalnej (w przyszłości kosmicznej). Dla jednostek, ale także całych grup społecznych ważne są psychologiczne aspekty zmian, których skrajnym objawem (przy zmianach gwałtownych) może być trauma kulturowa, której przykład widzieliśmy tuż po transformacji gospodarczej, zaś jej skutki trwają dotychczas. Prof. dr hab. Bogdan Klepacki dr. h.c. podczas wykładu JM Rektor SGGW w Warszawie prof. dr hab. Alojzy Szymański podczas okolicznościowego wystąpienia rozwoju nauki, zwłaszcza techniki i biologii, ale także socjologii, psychologii itp., życia preferowanego w krajach najsilniejszych ekonomicznie i narzucających swoje gwałtownie rosnącej mobilność ludzi, wzorce kultury, demokracji, relacji międzyludzkich, przemieszania ras, religii, kultur, profesji, w tym i rodzinnych. stylów życia itd., skrócenia dystansu między ludźmi w ujęciu globalnym, a także promieniowania wzorców kulturowych dotyczących poziomu Należy oczekiwać rosnącej konkurencji na poziomie przedsiębiorstw i organizacji na poziomie lokalnym, ale także między regionami, Objawy traumy kulturowej mogą być jak wskazuje literatura następujące: brak zaufania ludzi do instytucji i innych osób, poczucie bezsilności, apatia, orientacja na dzień dzisiejszy, nostalgia za przeszłością, niepokoje i lęki o bezpieczeństwo, masowe dyskusje, spory, ruchy społeczne. Jako sposoby na przyspieszenie przełamania traumy społecznej uznaje się: działania instytucjonalne (ekonomiczne i prawne), przyśpieszenie rotacji pokoleń. Uznając nieuchronność zmiany otoczenia i uwarunkowań wewnętrznych można przedstawić kilka wniosków płynących dla rolnictwa i agrobiznesu. Wydaje się mianowicie, że jako niezbędne w przyszłości będzie między innymi: obserwacja i analiza przez rolników otoczenia, a zwłaszcza ujmując syntetycznie prognostyczne czytanie rynku, warunkiem sukcesu w gospodarowaniu staje się jak największe wykorzystanie osiągnięć nauki, a także systematyczne korzystanie z dysponującego wysokim poziomem zawodowym doradztwa rolniczego; na znaczeniu nabiera edukacja, wiedza, kształcenie, gospodarstwa rolnicze w większości są zbyt małe w sensie ekonomicznym (obszarowo, kapitałowo, organizacyjnie), stąd ich szansą na przetrwanie i rozwój są przedsięwzięcia wspólne, w tym działalność stowarzyszeń, grup producenckich itp., w zakresie produkcji decydujące staje się utrzymanie reżimu technologicznego, czyli umiejętne spełnienie wszystkich warunków procesu technologicznego, precyzja w decyzji i wykonaniu założeń optymalnie określonej 8
technologii, a także w coraz większym stop- poszukiwanie odpowiedzi o stopień rozległo- wyrobienie, już w okresie edukacji, umie- niu wdrażanie rolnictwa precyzyjnego. Także rozwój nauki w warunkach przyśpieszających zmian, stawia nowe zagadnienia, takie jak: ciągle pojawiają się nowe wyzwania, co z jednej strony stanowi zagrożenie, np. ści nauczania, a mianowicie czy preferować nauczanie specjalizacyjne czy też wielostronne, który sposób jest bardziej efektywny i przydatny: kształcenie indywidualne czy zestandaryzowane, na ile powinno się stosować podające i aktywizujące formy nauczania, w zależności jętności organizacji pracy zespołowej, minimalizację elementów motywowania negatywnego pracowników na rzecz oddziaływania pozytywnego (szczególnie ważne w warunkach rosnącego poziomi wykształcenia podwładnych), inicjowanie kreatywności i przedsiębior- z życia Uczelni szybkiej dezaktualizacji tematów i wyni- od poziomu kształcenia, czości wszystkich członków poszczegól- ków badań, jednak z drugiej strony ozna- jak kształtować proporcje między naucza- nych społeczności, bez względu na aktual- cza rozszerzanie i ciągłość potrzeby badań niem dla rozwoju indywidualizmu ludzi nie zajmowaną pozycję (osoby na niskich i stanowi szansę dla nauki (pracowników a na ile starać się wyrobić w uczniach umie- stanowiskach mogą dysponować olbrzy- naukowych, zwłaszcza młodszych), jętność działań zespołowych, mim potencjałem intelektualnym), rośnie znaczenie posiadania umiejętności co i jak należy zrobić, aby model uczenia się konieczność, bardziej niż dotychczas, ela- odczytywania problemów przyszłości, przez całe życie nie był hasłem, lecz stał się stycznego rachunku ekonomicznego we określenia tematów, które będą znaczące rzeczywistością w skali społecznej, wspieraniu decyzji (myślenie ekonomiczne nie w chwili zgłoszenia projektu lub otrzy- w jaki sposób przekształcić programy i tre- przed księgowym), mania środków na jego zrealizowanie, lecz ści kształcenia młodzieży, aby miało miej- coraz mocniejsze powiązanie zarządzania w momencie prezentacji wyników badań, sce nauczanie nie dla zawodowości a dla z psychologią, socjologią, informatyką itp., umiejętność poszukiwania źródeł finanso- zatrudnialności, kształcenie umiejętności zarządzania zmia- wania badań, zarówno w formie zasilania jak na poziomie studiów akademickich nami. budżetowego, jak i pozostałego, tj. środ- ukształtować miejsce wiedzy określanej we- ków prywatnych, stowarzyszeń, Unii Euro- dług narzuconych standardów w ramach Zmiany w otoczeniu mają i coraz mocniej pejskiej itp., szeroko pojętych efektów kształcenia, będą miały wpływ na nasz rozwój osobisty. wielkim zagrożeniem dla rozwoju nauki czy możliwe jest przełamanie w dydaktyce Zagadnienie to jest wielowątkowe, wspomnę jest coraz bardziej sformalizowany sy- wielu szkół i poziomów zerwanie z kształ- tylko niektóre problemy, a mianowicie: stem ocen pracowników naukowych oraz ceniem encyklopedycznym na rzecz kształ- rosnąca jest rola samokształcenia ludzi ich awansów; współcześnie zagadnienie towania umysłów uczniów i studentów, w miejsce dotychczasowego zorganizowa- miejsca publikowania i liczby uzyskanych czy z punktu widzenia społecznego jest nego i przymuszonego kształcenia; dotyczy punktów stało się ważniejsze od uzyskiwa- korzystne dalsze preferowanie kształcenia to szczególnie doskonalenia ludzi dorosłych, nych, rzeczywistych osiągnięć naukowych, masowego, a jeśli nie, w jaki sposób znaleźć coraz więcej dylematów pojawi się w or- organizacja społeczeństwa jest coraz bar- równowagę miedzy takim kształceniem ganizacji życia osobistego, a szczególnie dziej skomplikowana, dlatego jego rozu- a edukacją elitarną, wyboru: życie rodzinne czy praca nad suk- mienie przez pryzmat widzenia pojedyn- jakie są w różnych grupach nauk op- cesem, a także umiejętność wygospodaro- czych nauk staje się trudne; tymczasem tymalne proporcje miedzy dominującym wania czasu dla rodziny, mamy do czynienia z rozejściem się nauk obecnie kształceniem kontaktowym coraz wyraźniejsza jest zmiana modelu społecznych, zwłaszcza humanistycznych a uznawanym przez wielu dydaktyków za relacji międzyludzkich, wyrażająca się i ścisłych; przyszłościowe, nauczaniem na odległość. w świadomym wyborze: rodzina czy sa- niebezpiecznym zjawiskiem, dominującym motne życie ( singiel ), w systemie awansów naukowych, jest obec- Także w zakresie zarządzania pojawia się kreatywność, wiążąca się często z wielkim nie rozdrobnienie dziedzin i dyscyplin wiele dylematów i koniecznych przewartoś- wysiłkiem intelektualnym, staje się warun- naukowych w teorii popierane są badania ciowań. Jako jedne z ważniejszych można kiem awansu zawodowego, interdyscyplinarne, w praktyce najczęściej wymienić: dostrzegamy znaczne wydłużenie młodości jest odwrotnie, bowiem wymaga się coraz konieczność przejścia w gospodarowaniu biologicznej organizmów ludzkich, podob- węższego zakresu rozpraw naukowych i to kadrami od modelu sita do modelu ka- nie jest z młodością kalendarzową (widać ograniczonego do ścisłych dyscyplin. pitału ludzkiego, to w statystykach), nabiera więc na zna- Kolejnym polem wielkich wyzwań i dyle- upowszechnienie wśród kadry kierowni- czeniu problematyka wykorzystania tego matów jest edukacja. Jako najważniejsze py- czej umiejętności delegowania uprawnień dodatkowego czasu sprawności, ale i kon- tania i wyzwania można wymienić takie jak: podwładnym różnego szczebla, kurencyjności poszczególnych pokoleń, 9
aktualnie jesteśmy nieustannie atakowani olbrzymią ilością informacji, mamy do czynienia z pewnym rodzajem medialnego prania mózgów, kolejne generacje, dla zachowania zdrowia psychicznego, będą więc musiały uzyskać odporność na wpływ mediów, mód, zbawczych nowinek; niewykluczone, że pojawią się nowe nauki, których twórcy będą uczyli jak lekceważyć lub neutralizować działania marketingowe, dla wszystkich ludzi, ale szczególnie pełniących funkcje kierownicze, decydująca o sukcesie będzie umiejętność zarządzania stresem. Przez tysiąclecia dziejów ludzkich wielkim szacunkiem otaczani byli w większości społeczeństw ludzie starsi, dojrzali, doświadczeni. Obecnie jednak zasadne jest być może przewrotne pytanie czy cywilizacja mądrych starców jeszcze ma szansę. Istnieje wiele wskazówek, że nastąpiło odwrócenie ról: dzieci rodzice, nauczający nauczani. Mamy tu do czynienia z kilkoma modelami kultury, a mianowicie: kultura postfiguratywna wzory kulturowe dzieciom i młodzieży przekazują ludzie starsi; jest to typowa sytuacja w społeczeństwach tradycyjnych, kultura kofiguratywna wzory kulturowe są przekazywane przez pokolenie średnie, pokolenie starszych jest marginalizowane; mamy do czynienia z taką sytuacją w okresie przejściowym, kultura prefiguratywna pokolenia starsze nie nadążają za nowymi rozwiązaniami, modelem życia, zmianami, dawne wzorce kulturowe się nie sprawdzają, zaczynają dominować młodzi. Wiele wskazuje, że obecnie taka sytuacja jest coraz częstsza. Zamiast podsumowania chcę, do refleksji, przedstawić kilka złotych myśli dotyczących zmian: zmiana jako taka nie niesie w sobie żadnej informacji wartościującej, skutki zmian mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne, zmiana jest nieunikniona, jest procesem a nie zdarzeniem, tylko taka zmiana jest pożądana lub konieczna, która jest właściwa co do rodzaju, kierunku i rozległości, bezpieczniejsze i korzystniejsze są zmiany planowane aniżeli reaktywne, w sytuacjach wymuszenia częste są zmiany pozorne zamiast rzeczywistych, łatwiejsze do wdrożenia i trwalsze są zmiany akceptowane niż wymuszone, przymus wewnętrzny jest łatwiejszy do zaakceptowania niż zewnętrzny, w makroekonomicznym ujęciu edukacja jest najlepszą metodą zmniejszania oporów przed zmianami, na poziomie organizacji najskuteczniejsze jest włączanie i wyjaśnianie, współczesne organizacje, które chcą istnieć i rozwijać się są skazane na zmiany, wszyscy musimy nauczyć się zarządzania brakiem ciągłości. Na zakończenie chcę przytoczyć motto, w postaci słów George`a Bernarda Shaw (Maxims for Revolutionists 1903), które brzmi: Rozsądny człowiek dostosowuje się do świata, a człowiek nierozsądny uparcie stara się przystosować świat do siebie. Zatem cały postęp zależy od człowieka nierozsądnego. Moje przesłanie więc brzmi: Naukowcy, w imię postępu Nie bójmy się być choć trochę nierozsądni Prof. dr hab. Bogdan Klepacki dr h.c. wraz z najbliższą rodziną 10
Uroczyste promocje habilitacyjne i doktorskie w Uniwersytecie Rolniczym oraz wręczenie Medali Sześćdziesięciolecia Uniwersytetu Rolniczego Kraków, 16 maja 2014 r. z życia Uczelni Tegoroczne promocje habilitacyjne i doktorskie poprzedzone zostały uroczystym wręczeniem Medalu Sześćdziesięciolecia Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie trzem osobom zasłużonym dla Uniwersytetu Rolniczego. Godności tej dostąpili: profesor John Russell z Neural Control Systems Centre for Integrative Physiology in Edinburgh, Henryk Dankowiakowski dyrektor Małopolskiej Izby Rolniczej, Andrzej Krupiński prezes przedsiębiorstwa U Jędrusia. Wręczenia dokonał JM Rektor UR prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sady. Uroczystość promocji habilitacyjnych i doktorskich ma szczególny charakter dla Uczelni Akademickiej, jest bowiem końcowym, najmilszym akcentem wieloletniego trudu doktorów habilitowanych i doktorów, niewymiernej opieki naukowej promotorów i życzliwej troski wielu ogniw instytucjonalnych naszej Uczelni. JM Rektor UR profesor Włodzimierz Sady wręcza Medal Sześćdziesięciolecia Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie na ręce profesora John`a Russel`a Promocje habilitacyjne Każdego roku grono naszych nauczycieli akademickich powiększa się o kilkudziesięciu doktorów habilitowanych i doktorów. Stopień naukowy doktora habilitowanego w ciągu minionego roku uzyskało 36 osób i tym samym nasza Uczelnia osiągnęła liczbę 493 doktorów habilitowanych wypromowanych w naszej Uczelni. Promocje habilitacyjne otrzymali: Wydział Rolniczo-Ekonomiczny dr hab. inż. Tomasz Zaleski dr hab. inż. Robert Witkowicz dr hab. inż. Edyta Skrzypek dr hab. inż. Renata Bączek-Kwinta dr hab. inż. Renata Tobiasz-Salach dr hab. inż. Krzysztof Frączek dr hab. inż. Jerzy Wieczorek dr hab. inż. Joanna Puła Wydział Leśny dr hab. inż. Robert Jankowiak dr hab. inż. Kinga Skrzyszewska Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt dr hab. inż. Jarosław Łuszczyński Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji dr hab. inż. Piotr Herbut dr hab. Tomasz Bergel dr hab. inż. Piotr Bugajski dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski dr hab. inż. Andrzej Strużyński Wydział Ogrodniczy dr hab. inż. Agnieszka Lis-Krzyścin dr hab. inż. Bożena Pawłowska 11
Promocje habilitacyjne i doktorskie to bardzo podniosła uroczystość Habilitanci przed aktem promocji dr hab. inż. Zofia Włodarczyk dr hab. inż. Beata Jankowska dr hab. inż. Monika Bieniasz dr hab. inż. Anna Bieniek dr hab. inż. Anna Francke dr hab. inż. Katarzyna Malinowska dr hab. inż. Małgorzata Mikiciuk dr hab. inż. Ewa Trzaskowska dr hab. inż. Maria Pobożniak Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki dr hab. inż. Florian Adamczyk dr hab. inż. Jarosław Knaga dr hab. inż. Anna Szeląg-Sikora dr hab. inż. Urszula Malaga-Toboła dr hab. inż. Piotr Sołowiej Wydział Technologii Żywności dr hab. inż. Magdalena Mika dr hab. inż. Wiesława Krysiak dr hab. inż. Aneta Kopeć dr hab. inż. Sławomir Pietrzyk 12
Promocje doktorskie W minionym roku stopień naukowy doktora uzyskało 29 osób (w tym 25 doktorantów Studium Doktoranckiego UR oraz 4 pracowników innych instytucji) i tym samym dorobek naszej Uczelni od początku swego istnienia, jako Uczelni Akademickiej osiągnął liczbę 1562 wypromowanych doktorów. z życia Uczelni Promocje doktorskie otrzymali: Wydział Rolniczo-Ekonomiczny dr inż. Małgorzata Koncewicz-Baran, promotor dr hab. Krzysztof Gondek dr inż. Katarzyna Wolny-Koładka, promotor prof. dr hab. Wiesław Barabasz dr inż. Magdalena Klimek-Chodacka, promotor dr hab. Rafał Barański, prof. UR dr inż. Monika Sasal, promotor prof. dr hab. Janusz Kościelniak dr inż. Andrzej Banek, promotor prof. dr hab. Wiesław Barabasz Wydział Leśny dr inż. Katarzyna Staszyńska, promotor prof. dr hab. Jerzy Szwagrzyk dr inż. Janusz Tomasiewicz, promotor prof. dr hab. Elżbieta Pancer-Koteja dr inż. Piotr Tompalski, promotor prof. dr hab. Wojciech Krzaklewski dr inż. Andrzej Marzęda, promotor dr hab. Józef Kania, prof. UR dr inż. Zygmunt Paruch, promotor dr hab. Waldemar Gil, prof. UR Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt dr inż. Łukasz Migdał, promotor dr hab. inż. Monika Bugno-Poniewierska dr inż. Dominika Kułaj, promotor prof. dr hab. Marian Ormian dr inż. Anna Stygar, promotor dr hab. Joanna Makulska, prof. UR dr Małgorzata Błachuta, promotor dr hab. Danuta Wrońska dr inż. Dominika Cywicka, promotor prof. dr hab. Paweł Brzuski Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji dr inż. Karol Plesiński, promotor prof. dr hab. Artur Radecki-Pawlik Wydział Ogrodniczy dr inż. Zofia Nizioł-Łukaszewska, promotor dr hab. Maria Gawęda JM Rektor UR prof. dr hab inż. Włodzimierz Sady dokonuje promocji habilitacyjnej Złożenie ślubowania doktorskiego dr inż. Małgorzata Żołna, promotor prof. dr inż. Joanna Tkaczewska, promotor prof. dr hab. Maria Kowalik dr hab. Władysław Migdał dr inż. Anna Nowicka, promotor prof. dr dr inż. Katarzyna Dereń, promotor dr hab. hab. Dariusz Grzebelus Agnieszka Filipiak-Florkiewicz dr inż. Magdalena Pypeć, promotor dr hab. dr inż. Krzysztof Kucharczyk, promotor Piotr Muras prof. dr hab. Tadeusz Tuszyński dr inż. Barbara Kierpiec-Baran, promotor dr inż. Krystyna Pogoń, promotor prof. dr prof. dr hab. Maria Kowalik hab. Grażyna Jaworska Wydział Inżynierii Produkcji dr inż. Piotr Kulawik, promotor prof. dr i Energetyki hab. Władysław Migdał dr inż. Tomasz Reguła, promotor prof. dr dr inż. Magdalena Rzepka, promotor prof. hab. Jarosław Frączek dr hab. Krzysztof Surówka dr inż. Maciej Strzelczyk, promotor prof. dr hab. Tadeusz Juliszewski Opracowanie: Biuro Rozwoju Wydział Technologii Żywności Kadr Naukowych i Współpracy z Gospodarką 13
Uroczystość nadania sali wykładowej 334 w Budynku Jubileuszowym imienia prof. Juliusza Jakóbca pierwszego Dziekana Wydziału Zootechnicznego i odsłonięcie pamiątkowej tablicy Kraków, 9 czerwca 2014 r. Jednym z ważniejszych punktów międzynarodowej konferencji naukowej Badania molekularne w naukach o zwierzętach, odbywającej się na Wydziale Hodowli i Biologii Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie była uroczystość nadania sali wykładowej 334 imienia prof. Juliusza Jakóbca pierwszego Dziekana Wydziału Zootechnicznego. Uroczystość otworzył JM Rektor UR prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sady Uroczystość uświetnili swoją obecnością JM Rektor UR prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sady, prof. dr hab. inż. Florian Gambuś Prorektor ds. Organizacji Uczelni i Współpracy z Gospodarką oraz dr hab. inż. Stanisław Małek prof. UR Prorektor ds. Nauki i Współpracy Międzynarodowej. Odsłonięcia pamiątkowej tablicy dokonali: JM Rektor prof. dr hab. inż. Włodzimierz Sady oraz prof. dr hab. inż. Czesław Klocek dziekan Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt. Sylwetkę prof. Juliusza Jakóbca przedstawił prof. dr hab. inż. Jan Szarek senior Wydziału. Moment odsłonięcia tablicy pamiątkowej Opracowanie: prof. dr hab. inż. Czesław Klocek dziekan Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt 14
Juliusz Jakóbiec (1905-1968) Profesor, doktor habilitowany nauk rolniczych, doktor w zakresie hodowli bydła urodził się w Krakowie w rodzinie Jana i Klary z domu Szvec (Czeszka). Jego ojciec pochodził z rodziny chłopskiej. Był profesorem gimnazjalnym, a następnie kuratorem. Profesor Juliusz Jakóbiec ożenił się panią Kosmalową. Jedyny ich syn Andrzej został kapitanem Żeglugi Wielkiej i uprawia zawód marynarza mieszkając w Szczecinie. Profesor maturę uzyskał w 1923 r. w IV gimnazjum w Krakowie. Studiował na Wydziale Rolniczym UJ pod kierunkiem prof. Romana Prawocheńskiego w okresie od 1923 do 1929 r., tam też wykonał rozprawę doktorską na temat Studia nad wrzosówką wileńską, dzięki czemu w 1932 r. uzyskał stopień doktora. Stopień doktora habilitowanego otrzymał za rozprawę naukową Dziedziczenie mnożności u owiec. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1954 r., a zwyczajnego w 1966 r. Podczas studiów (1927-1929) był asystentem wolontariuszem w Zakładzie Hodowli Ogólnej, Chowu Drobnego Inwentarza i Mleczarstwa UJ, gdzie pracował pod kierownictwem wybitnego uczonego, prof. Teodora Marchlewskiego. Po studiach w latach 1929-1934 był starszym asystentem i równocześnie zastępcą kierownika Zootechnicznej Stacji Doświadczalnej, aby od 1933 r. zostać kierownikiem Zakładów Naukowo-Badawczych Fundacji im. Z. i W. Surzyckich w Boguchwale. W 1934 r. powrócił na asystenturę, następnie awansował na adiunkta (1936-1939) w Zakładzie Hodowli Ogólnej i Mleczarstwa Wydziału Rolniczego UJ. W listopadzie 1939 r. został aresztowany w ramach akcji Sonderaktion Krakau. Niemcy wywieźli Go do obozu w Sachsenhausen, a później do Dachau, gdzie był więziony do grudnia 1940 r. Prof. Prawocheński relacjonował pobyt w tych arcytrudnych warunkach obozowych, pisząc że Profesor Jakóbiec nie tylko dzielnie je znosił, ale dał dowód człowieczeństwa pomagając Prof. Jan Szarek przedstawia sylwetkę prof. Juliusza Jakóbca słabszym i starszym kolegom profesorom, m.in. prof. Teodorowi Marchlewskiemu. Z obozu powrócił do Krakowa i podjął pracę w charakterze inspektora hodowli bydła. Równolegle prowadził zajęcia w tajnym nauczaniu na UJ, wykładając hodowlę zwierząt. Po zakończeniu wojny odbudował Wydział Rolniczy UJ. Wspólnie z prof. Teodorem Marchlewskim współorganizował Instytut Genetyki Zwierząt i Biologii Hodowlanej, późniejszy Instytut Zootechniki, w którym mianowano Go vice dyrektorem ds. naukowych (1952-1966), równocześnie objął kierownictwo Oddziału Hodowli Bydła (1950-1952). Instytut Zootechniki pod kierownictwem prof. Marchlewskiego był azylem dla ziemian i tzw. wrogów PRL. Profesor Jakóbiec habilitował się w 1946 r. na podstawie rozprawy Dziedziczenie mnożności u owiec. W 1952 r. objął funkcję kierownika Zakładu Hodowli Szczegółowej Zwierząt. Od powstania Wyższej Szkoły Rolniczej (1953) objął kierownictwo Zakładu Hodowli Bydła i równocześnie Katedry Hodowli Szczegółowej Zwierząt. Organizował On Wydział Zootechniczny w WSR w Krakowie i został jego pierwszym Dziekanem. Pełnił liczne funkcje z wyboru i mianowania m.in. pracował w wielu komisjach i radach naukowych. Jako ekspert Ministerstwa Rolnictwa zapoznawał się z hodowlą bydła w Danii i Holandii w 1953r., w 1961r. ponownie w Danii, a w 1962r. w Austrii. Profesor opracował m.in.: rejonizację bydła dla kraju, studium oceniające możliwości hodowli bydła ncb na tle uwarunkowań środowiskowych i ekonomicznych, oceniał wyniki krzyżowania uszlachetniającego bydła pc z bydłem dc. i wyniki krzyżowania bydła pc z rasami mięsnymi, podjął badania nad poprawą jakościową młodej wołowiny. Jest zasługą Profesora, że równocześnie w IZ w Balicach i WSR w Krakowie rozpoczęły się badania w zakresie immunogenetyki i genetyki populacji, oraz wykształcił profesorów m.in.: Jana Rapacza, Henryka Duńca, Zbigniewa Stalińskiego, Janinę Sawicką i Jana Szarka. Promował ponad 30 magistrantów, 4 doktorów i 2 habilitantów. Na tej podstawie można mówić o szkole naukowej Profesora Juliusza Jakóbca. Jego zasługi wyróżniono odznaczeniami państwowymi, a najważniejsze z nich to Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Był On człowiekiem nad wyraz skromnym i życzliwym dla współpracowników. Jego prace naukowe wniosły znaczący wkład do polskiej hodowli zwierząt. Jako Jego doktorant mogę stwierdzić, że w naszej pamięci pozostaje szlachetnym człowiekiem, godnym naśladowania jako patriota i uczony. Opracowanie: prof. dr hab. Jan Szarek z życia Uczelni 15
Wspmnienie o zmarłym śp. prof. dr hab. Eugeniuszu Otolińskim 1 lipca 1932 5 maja 2014 Prof. dr hab. Eugeniusz Otoliński Żegnając wielce zasłużonego dla nauk ekonomiczno-rolniczych oraz dla Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie naukowca i nauczyciela akademickiego, który przez 45 lat nauczał tysiące studentów z których, bardzo wielu żyje i pracuje nadal w rolnictwie i agrobiznesie Małopolski i w różnych częściach kraju wspominamy jego pracę i życie. Profesor Józef Kubica, przed laty rektor WSR w Krakowie często wspominał jak w 1956 r. pojechał służbowo do Bułgarii, do Sofii i spotkał tam, co było dla niego miłym zaskoczeniem młodego, bardzo przystojnego i uczynnego studenta studiującego w Wyższym Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Sofii. Tym studentem był właśnie Eugeniusz Otoliński. Na kilkudniowym objeździe po gospodarstwach rolnych w Bułgarii przypadli sobie wzajemnie do gustu, czego efektem było złożenie propozycji pracy już absolwentowi Eugeniuszowi w WSR w Krakowie, w Katedrze Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa. Odnosząc się chociażby do kilku wątków aktywnego życia naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego Świętej Pamięci profesora Eugeniusza Otolińskiego staję przed dużym dylematem, czy potrafię zrobić to właściwie i chociażby w części oddać jego osobowość, zasługi, wskazać na jego osiągnięcia, a także niepowtarzalnie duże zaangażowanie w pracy. Jakże bowiem zawsze nie do pokonania był Jego styl wystąpień, wypowiedzi, opisu faktów, oceny ludzi. Język bardzo kwiecisty, wysublimowany dobór słów, barwność określeń, precyzja wypowiedzi, obfitość komplementów. Mało kto potrafił tak jak Profesor występować na konferencjach, co czynił w sposób ekspresyjny, wysoce fachowy, skupiający zainteresowanie słuchaczy. Profesor Eugeniusz Otoliński był wysoce profesjonalnym i wytrawnym badaczem skupionym na problematyce ekonomiczno-rolniczej. Badania swe ogniskował na problematyce gospodarstw rolnych dużych, PGR-ów i małych, dobrych, przodujących, stwarzających pozytywne wzorce, ale także poszukiwał sposobów poprawy i naprawy organizacji czy zarządzania gospodarstwami słabymi. Do celów badawczych zbierał materiały w terenie, jeździł do gospodarstw i firm, pilnie wypytywał, rozmawiał z ludźmi. Należał zapewne wówczas do wąskiego grona naukowców, którzy znali rzeczywistość produkcyjno-ekonomiczną rolnictwa, stąd chętnie był wysłuchiwany i ceniony, także na salonach w Warszawie, Pradze, czy Berlinie. Wyniki swych badań, przemyśleń, rozważań łatwo przemieniał na tekst naukowy. Publikował dużo, dbał o styl, formę i jakość swych prac. Jednocześnie mocno sprzeciwiał się rodzącym się w nauce tendencjom do formalizacji i niewłaściwych ocen pracowników opartych nie o rzeczywiste zasługi dla nauki, lecz wymyśloną przez kogoś punktację. Profesor chętnie uczestniczył w konferencjach krajowych i zagranicznych. Traktował je jako niepowtarzalne forum spotkań wymiany myśli i wyników badań. Także sam od lat 80-tych organizował wiele międzynarodowych konferencji naukowych dbając o dobór referentów i panelistów, przyczyniając się tym do tworzenia krakowskiej szkoły ekonomiki rolnictwa. Profesor Eugeniusz Otoliński miał bardzo dobre przygotowanie badawcze, ukształtowane przez wieloletnie studia i staże, także zagraniczne, a z racji wyjątkowych uzdolnień, był w stanie pisać twórcze, poważne opracowania naukowe i eseje na bardzo wysokim poziomie, starając się rozwijać teorie zarządzania i ekonomiki rolnictwa. Było to w kraju powszechnie znane i uznane, co zaowocowało zaliczeniem Profesora do grona wybitnych ekonomistów rolnictwa i co przynosiło chlubę zarówno Jemu jak i nam, Jego współpracownikom, ale także i katedrze, którą kierował i naszej Uczelni. Pracę naukową Profesor traktował z wielką powagą, jako powołanie, jako misję, jako wielki obowiązek względem rolnictwa i kraju. Pracy tej poświęcił niemal całe swoje życie często zaniedbując sprawy osobiste i rodzinne. Dużo i długo pracował, nie tylko w dni robocze, ale także zwykle w soboty, ucząc w tym dniu niestacjonarnych studentów. Przychodził do pracy również w niedziele, bo wtedy było cicho, bez zgiełku, można było spokojnie pomyśleć, poczytać i efektywnie pisać. Profesor opublikował 16
wiele książek i skryptów, oryginalnych prac twórczych i opracowań popularnonaukowych w ogólnej liczbie ok. 320, z których 75 w obcych językach. Był promotorem kilkuset prac magisterskich, inżynierskich, licencjackich, a także 8 prac doktorskich. Dwóch jego doktorantów jest obecnie profesorami nauk ekonomicznych. Pracę dydaktyczną traktował jako bardzo ważny i zaszczytny obowiązek. Chętnie i ciekawie wykładał używając pięknego, aczkolwiek złożonego języka fachowego. Był wymagającym wykładowcą zarówno dla studentów jak i dla licznego grona dość często zmieniających się w rozwijającej się katedrze pracowników. Profesor chętnie, choć zwykle wymagało to wyrzeczeń i poświęcenia, wyjeżdżał do różnych ośrodków naukowych wschodu i zachodu Europy. Otworzył kraje Zachodu dla licznego grona pracowników, których nie tylko zachęcał do wyjazdów zagranicznych, ale wyjazdy te im nawet nakazywał. W wielu krajach europejskich był znanym i uznanym naukowcem, bardzo chętnie przyjmowanym, zapraszanym do wygłaszania referatów, uczestniczenia w seminariach, publikowania. Za swą ciężką, ale efektywną pracę naukową był wielokrotnie nagradzany, wyróżniany i odznaczany. Pozwolę sobie tu tylko przywołać nadany mu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i pięć odznaczeń zagranicznych. Był także cenionym i bardzo wysoko ocenianym za swoje osiągnięcia naukowe i dydaktyczne na macierzystej Uczelni i w środowisku ekonomistów polskich. Długo i bardzo dobrze służył macierzystej Alma Mater. Był człowiekiem niezmiernie pracowitym, oddanym nauce, upartym i wytrwałym w dążeniu do celu i w nauce spełnionym. Do końca życia zachował trzeźwość umysłu, dużo czytał, często niepostrzeżenie przychodził do katedry by pisać, jak sam nadmieniał pewnie już ostatni artykuł. Jednak liczne dolegliwości, cierpienia i konieczność hospitalizacji sprawiły, że artykuł ten nie został niestety dokończony. Informacja z przebiegu obrad Senatu UR w dniu 30 maja 2014 r. Rektor poinformował, że zmarli: Anna Ludew emerytowany pracownik Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego, prof. dr hab. Eugeniusz Otoliński emerytowany pracownik Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego, mgr inż. Jan Czechowicz wieloletni pracownik Wydziału Leśnego, prof. dr hab. Jerzy Maria Achrem-Achremowicz emerytowany pracownik Wydziału Ogrodniczego. Rektor wręczył list gratulacyjny dr. inż. Grzegorzowi Wcisło z Wydziału Inżynierii Produkcji i Energetyki z okazji zdobycia na 113. Międzynarodowych Targach Wynalazczości CONCO- URS LÉPINE 2014 w Paryżu Złotego Medalu za opracowanie innowacyjnej technologii produkcji biopaliw etanolowych II generacji z surowców rolniczych zawierających celulozę i lignocelulozę oraz wyróżnienia otrzymanego podczas I Forum Przedsiębiorców w Krakowie w kategorii Lider Innowacyjności dla osoby, która zaznaczyła się szczególnie w obszarach uznawanych za przyszłościowe lub wizjonerskie. Rektor poinformował, że: 4 czerwca br. o godz. 11:15 odbędzie się przemarsz z Collegium Novum na Rynek Główny przedstawicieli Uczelni z okazji 25. rocznicy wyborów czerwcowych 1989; student kierunku Biotechnologia Tomasz Ociepa został laureatem Stypendium Marszałka Województwa Lubelskiego za wybitne wyniki w nauce; ukazał się ranking szkół wyższych miesięcznika Perspektywy, w którym Uniwersytet Rolniczy znalazł się na 36 miejscu wśród polskich uczelni, na 4 miejscu, jako uczelnia rolnicza oraz na 3 miejscu wśród krakowskich Uczelni; Uniwersytet Rolniczy zajął 36. miejsce w rankingu Polityki ze względu na indeks Hirscha, a wśród uczelni rolniczych jest na 3 miejscu. Prof. dr hab. inż. Andrzej Lepiarczyk dziekan Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego poinformował, że 2 czerwca br. o godz. 11 odbędzie się uroczyste nadanie tytułu doktora honoris causa profesorowi Bogdanowi Klepackiemu. Prof. dr hab. inż. Stanisław Orzeł dziekan Wydziału Leśnego poinformował, że 26 kwietnia br. odbył się doroczny konkurs Sygnalistyki Myśliwskiej O Róg Zbramira, gdzie Zespół Sygnalistów Uniwersytetu Rolniczego Hagard zajął pierwsze miejsce. Agnieszka Głowacka przedstawicielka Studentów WIŚiG poinformowała, że studenci WIŚiG w maju br. wzięli udział w dwóch międzynarodowych konferencjach naukowych, gdzie prace studentów z Sekcji Fotogrametrii Koła Naukowego Geodetów pod opieką naukową dr. inż. Bartosza Mitki oraz dr. inż. Zbigniewa Siejki zostały wysoko ocenione. z życia Uczelni Jego uczeń prof. dr hab. Wiesław Musiał Dr hab. inż. Stanisław Małek, prof. UR Prorektor ds. Nauki i Współpracy Międzynarodowej złożył podziękowania wszystkim osobom zaangażowanym w organizację oraz 17
uczestniczącym w XIV Festiwalu Nauki w Krakowie, którego po raz czwarty Uczelnia była głównym koordynatorem. Poinformował, także że kadra zarządzająca Uniwersytetu Rolniczego zajęła I miejsce wśród krakowskich uczelni wyższych w Biegu po wiedzę. Senat pozytywnie zaopiniował: ponowne zatrudnienie dr. hab. Eugeniusza Wojciechowskiego, prof. UR na stanowisku profesora nadzwyczajnego UR w Zakładzie Filozofii Przyrody Instytutu Bioróżnorodności Leśnej; przedłużenie zatrudnienia dr. hab. inż. Stefana Satory, prof. UR na podstawie umowy o pracę na stanowisku profesora nadzwyczajnego UR w Katedrze Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej; przekształcenie Katedry Inżynierii Leśnej w Zakład Inżynierii Leśnej oraz usytuowanie go w strukturze Instytutu Ochrony Ekosystemów Leśnych; przekształcenie Katedry Rekultywacji Gleb i Ochrony Torfowisk oraz Katedry Melioracji i Kształtowania Środowiska w Katedrę Melioracji i Kształtowania Środowiska; podjęcie przez Wydział Ogrodniczy oraz Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji działań zmierzających do zniesienia studiów wspólnych na kierunku Architektura Krajobrazu i powołania kierunku studiów Architektura Krajobrazu prowadzonych na Wydziale Inżynierii Środowiska i Geodezji; podjęcie przez Wydział Rolniczo-Ekonomiczny, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Wydział Ogrodniczy oraz Wydział Technologii Żywności działań zmierzających do zniesienia studiów wspólnych na kierunku Biotechnologia i powołania kierunku studiów Biotechnologia prowadzonego na Wydziale Ogrodniczym. Senat ustalił warunki i tryb rekrutacji na studia I, II stopnia i jednolite magisterskie oraz III stopnia (studia doktoranckie) w roku akademickim 2015/2016. Senat określił: liczbę studentów studiów stacjonarnych w roku akademickim 2014/2015; limity przyjęć na studia stacjonarne i niestacjonarne w roku akademickim 2014/2015. Senat uchwalił plan rzeczowo-finansowy na 2014 r. Senat przyjął do akceptującej wiadomości sprawozdanie Kanclerza z powierzonych mu zadań za okres od dnia 20 maja 2013 r. do dnia 30 maja 2014 r. Oryginał protokołu wraz z załącznikami znajduje się w Biurze Rektora Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie Informacja z przebiegu obrad Senatu UR w dniu 27 czerwca 2014 r. Rektor poinformował, że zmarł: Jan Bik wieloletni pracownik administracji UR. Rektor wręczył list gratulacyjny dr hab. inż. Barbarze Ścigalskiej, prof. UR z okazji ponownego wyboru na Prezesa ZNP. Rektor poinformował, że: laureatem Grand Prix i zdobywcą Rogu Wojskiego podczas XIX Ogólnopolskiego Konkursu Sygnalistów Myśliwskich O Róg Wojskiego został Zespół Sygnalistów Myśliwskich Hagard UR w Krakowie, a kierownik zespołu, studentka Wydziału Leśnego Julia Królik, zajęła II miejsce w Polsce w kategorii indywidualnej; nową przewodniczącą URSS została Karolina Adamska z Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego; 18
30 czerwca br. odbędzie się wyjazdowe posiedzenie Konwentu UR poświęcone możliwościom współpracy Uniwersytetu Rolniczego z Województwem Śląskim; 30 czerwca br. odbędzie się podpisane listu intencyjnego o współpracy pomiędzy UR, AGH i PK. Rektor podziękował pani Paulinie Szymczyk z Cukierni Kaczmarczyk za wykonanie czekoladowego popiersia Hugona Kołłątaja, które było prezentowane podczas Dni Owada i zostało przekazane władzom Uczelni. Prof. dr hab. inż. Krzysztof Ostrowski dziekan Wydziału Inżynierii Środowiska i Geodezji poinformował, że studenci V roku studiów stacjonarnych kierunku Geodezja i Kartografia w ramach przedmiotu Projektowane Terenów Osiedlowych prowadzonego przez prof. dr hab. inż. Urszulę Litwin, na prośbę zainteresowanych gmin, przygotowali projekty zagospodarowania przestrzennego zabytkowego zespołu pałacowo- -parkowego w Radłowie oraz ścieżki rekreacyjnej w Horyńcu Zdroju. Zostały one z dużym zadowoleniem przyjęte przez władze samorządowe i będą wykorzystane przy ubieganiu się o dofinansowanie na zagospodarowanie omawianych obiektów z funduszy unijnych i państwowych. z życia Uczelni Senat pozytywnie zaopiniował: przedłużenie zatrudnienia dr hab. inż. Barbary Ścigalskiej, prof. UR na stanowisku profesora nadzwyczajnego UR w Katedrze Agrotechniki i Ekologii Rolniczej do 30 września 2015 r.; przedłużenie zatrudnienia dr hab. inż. Moniki Wszołek, prof. UR na stanowisku profesora nadzwyczajnego UR w Katedrze Przetwórstwa Produktów Zwierzęcych do 30 września 2016 r.; przekształcenie Katedry Chemii i Fizyki w Instytut Chemii i Fizyki na Wydziale Rolniczo-Ekonomicznym; utworzenie w Instytucie Chemii i Fizyki na Wydziale Rolniczo-Ekonomicznym: Zakładu Chemii Biopolimerów, Zakładu Chemii i Syntezy Organicznej oraz Zakładu Fizyki. Senat określił zasady ustalania zakresu obowiązków nauczycieli akademickich Uniwersytetu Rolniczego, rodzajów zajęć dydaktycznych objętych zakresem tych obowiązków, w tym wymiar zadań dydaktycznych dla poszczególnych stanowisk, oraz zasady obliczania godzin dydaktycznych. Senat pozytywnie zaopiniował przekształcenie, z dniem 1 lipca 2014 r., Wydziału Ogrodniczego w Wydział Biotechnologii i Ogrodnictwa. Senat określił kierunek studiów I i II stopnia Biotechnologia prowadzony na Wydziale Ogrodniczym (po przekształceniu: Wydziale Biotechnologii i Ogrodnictwa) od roku akademickiego 2014/2015. Senat zobowiązał wydziały: Wydział Ogrodniczy (po przekształceniu: Wydział Biotechnologii i Ogrodnictwa), Wydział Rolniczo-Ekonomicznego, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt oraz Wydział Technologii Żywności do zakończenia całego cyklu kształcenia w ramach studiów na kierunku Biotechnologia według dotychczasowych zasad, z uwzględnieniem Wydziału Ogrodniczego (po przekształceniu: Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa) jako jednostki prowadzącej obsługę administracyjno organizacyjną kierunku. Senat pozytywnie zaopiniował zniesienie z dniem 30 czerwca 2014 r. jednostki międzywydziałowej pn. Biotechnologia. Senat określił kierunek studiów I i II stopnia Archit e ktura Krajobrazu prowadzony na Wydziale Inżynierii Środowiska i Geodezji łącznie z Wydziałem Ogrodniczym (po przekształceniu: Biotechnologii i Ogrodnictwa) od roku akademickiego 2014/2015 oraz pozytywnie zaopiniował zniesienie z dniem 30 czerwca 2014 r. jednostki międzywydziałowej pn. Architektura Krajobrazu. Senat zmienił uchwałę Senatu nr 100/2013 z dn. 13 grudnia 2013 r. dot. zatwierdzenia wzoru dyplomu Uczelni. Senat uchwalił Regulamin kierowania pracowników, doktorantów oraz studentów Uczelni za granicę w celach naukowych, dydaktycznych i szkoleniowych. Senat przyjął sprawozdanie z działalności Biblioteki Głównej Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie za 2013 r. Oryginał protokołu wraz z załącznikami znajduje się w Biurze Rektora Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie 19
Dr inż. Grzegorz Wcisło multimedalista światowych wystaw wynalazków Zgłoszeniem prezentowanym na wystawach wynalazków przez dr. inż. Grzegorza Wcisłę była innowacyjna technologia produkcji biopaliw etanolowych II generacji z surowców rolniczych. Jest ona innowacyjnym rozwiązaniem pozwalającym na produkcję biopaliw etanolowych z surowców rolniczych zawierających celulozę. Takimi surowcami są: słoma zbóż, słoma rzepakowa, łęty ziemniaczane odpady z przemysłu drzewnego, itp. Do tej pory produkuje się bioetanol również z surowców rolniczych, ale zawierających cukry i skrobię. Produkcja etanolu odbywała się w procesie fermentacji. Proponowana nowa technologia daje możliwości produkcji bioetanolu z surowców zawierających celulozę i stanowi odpowiedź na najnowszą politykę Unii Europejskiej dotyczącą poszukiwania biopaliw nowej generacji, uzyskiwanych z surowców nieżywnościowych. Proces otrzymywania nowej generacji biopaliw etanolowych jest bardzo skomplikowany i wymaga szeregu czynności oraz zastosowania specjalnych enzymów. W pierwszym etapie należy rozdrobnić i upłynnić biomasę, można tego dokonać stosując nisko stężone kwasy oraz parę wodną. Następnie przeprowadza się proces hydrolizy celulozy i hemicelulozy do cukrów C6 (glukoza) i C5 (ksyloza) przy użyciu enzymów. Jest to jednocześnie najtrudniejszy proces całej technologii powstawania biopaliwa etanolowych II generacji. Następnie prowadzony jest proces fermentacji cukrów C5 i C6 do etanolu przy użyciu drożdży. Kolejnym jest destylacja mająca na celu zwiększenie mocy etanolu do 96,5 proc. Jednak, aby bioetanol mógł być użyty do zasilania silników samochodów jako 100 proc. paliwo lub jako biokomponent benzyn musi być pozbawiony wody. W ramach prowadzonych prac badawczych wspólnie z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu dokonano optymalizacji warunków enzymatycznej hydrolizy surowców lignino-celulozowych w kierunku zwiększenia wydajności uzyskiwanej glukozy. Dobrano warunki procesu fermentacji etanolowej surowców. Dokonano oceny wpływu jakości surowca oraz szczepu drożdży na przebieg i efekty końcowe fermentacji etanolowej. Oceniono wpływ stężenia surowca o obniżonej wartości technologicznej na przebieg i efekty końcowe fermentacji etanolowej. Gratulujemy: Redakcja Prezentujemy wykaz wybranych osiągnięć, jakie w swojej kolekcji posiada dr inż. Grzegorz Wcisło Exhibition of inventions BRUSSELS INNOVA 2013, 15-16 November 2013. Brussels, BELGIUM Dr inż. Grzegorz Wcisło tuż po odebraniu dyplomu i srebrnego medalu Srebrny medal 20