MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA BIOINDYKACJI TROFII WÓD ZA POMOCĄ ZAGROŻONEGO GATUNKU RAMIENICY Lychnothamnus barbatus Michał Brzozowski, Mariusz Pełechaty Zakład Hydrobiologii, Wydział Biologii UAM 1
Bioindykacja stenotopowy wyraźnie reagujący Dobry bioindykator szeroko rozpowszechniony łatwo rozpoznawalny 2
Typy bioindykatorów jakościowe ilościowe mieszane 3
Bioindykacja trofii wód Jezioro oligotroficzne Lobelia dortmanna Bioindykator jakościowy Jezioro mezotroficzne Myriophyllum verticillatum Bioindykator ilościowy Jezioro eutroficzne Ceratophyllum demersum Bioindykator mieszany 4
Cel pracy Problem wykorzystania zagrożonego gatunku ramienicy Lychnothamnus barbatus w ocenie trofii wód Na podstawie przeglądu literatury oraz dostępnych danych niepublikowanych 59,2 mln 5
Tytuł slajdu 6
Tytuł slajdu 7
Tytuł slajdu 8
Ramienice Polski Rodzina Characeae 34 Podrodzina Nitelloideae 13 Charoideae 21 Rodzaj Nitella 9 Tolypella 4 Nitellopsis 1 Chara 19 Lychnothamnus 1 Nitella gracilis Tolypella glomerata Nitellopsis obtusa Chara hispida Lychnothamnus barbatus 9
Lychnothamnus barbatus: historia i obecne rozprzestrzenienie Dystrybucja szczątków kopalnych rodzaju Lychnothamnus (za Casanova i in. 2003) Historyczne i współczesne (dane od 1843 do 2007 roku) stanowiska Lychnothamnus barbatus na świecie (za Sugier i in. 2010) 10
Lychnothamnus barbatus: liczba aktualnych stanowisk Liczba aktualnych stanowisk L. barbatus z podziałem na państwa (za Sugier i in. 2010 zaktualizowane) 11
Lychnothamnus barbatus: środowiska występowania w świetle danych literaturowych Jeziora (24) Jeziora górskie, oligotroficzne (1) Jeziora mezotroficzne (9) Jeziora eutroficzne (11) Jeziora silnie eutroficzne (3) Na podstawie analizy danych publikowanych w dostępnej międzynarodowej literaturze (17 publikacji) 12
Lychnothamnus barbatus: środowiska występowania w świetle danych literaturowych Wody płynące i mokradła (7) Potoki górskie (2) Drobne zbiorniki (1) Bagna i doły potorfowe (2) Starorzecza (1) Pola ryżowe (1) Na podstawie analizy danych publikowanych w dostępnej międzynarodowej literaturze (17 publikacji) 13
Lychnothamnus barbatus: stanowiska w Polsce Rozmieszczenie historycznych i współczesnych stanowisk L. barbatus w Polsce (za Pełechaty i in. 2009, zaktualizowane) Stanowiska stwierdzone w przeszłości, obecnie nieistniejące Stanowiska stwierdzone w latach 1900-1950, nie potwierdzone współcześnie Stanowiska stwierdzone w przeszłości, potwierdzone w latach 2004-2007 Stanowiska stwierdzone w latach 2004-2007 14
Lychnothamnus barbatus: stanowiska w Polsce Trofia jezior, w których L. barbatus występuje aktualnie w Polsce (za Pełechaty i in. 2009, zaktualizowane) 15
Konkluzje Lychnothamnus barbatus nie wpisuje się w klasyczne ujęcie bioindykatora Wykorzystywanie omawianego gatunku jako wskaźnika stanu trofii, szczególnie oligo mezotrofii, wymaga weryfikacji, jednakże W świetle Ramowej Dyrektywy Wodnej Lychnothamnus barbatus jest dobrym wskaźnikiem stanu ekologicznego - efektu zależności funkcjonalnych w ekosystemie 16
Literatura 1. Azzella M. 2014. Italian Volcanic lakes: a diversity hotspot and refuge for European charophytes. J. Limnol: 73(3): 502-510. 2. Balevičius A. 2001. Distribution of Lychnothamnus barbatus community in Lithuania Biologija, 2: 70 73. 3. Blaženčić J., Blaženčić Ž. 1983. Lychnothamnus (Rupr.) v. Leonh. (Characeae) a new genus to flora of Yugoslavia Acta Bot. Croat. 42: 95 101. 4. Casanova M. T., Garcia A., Feist M. 2003. The ecology and conservation of Lychnothamnus barbatus. Acta Micropalentol. Sin. 20: 118-128. 5. Dąmbska, I., 1964. Charophyta ramienice [Charophyta stoneworts]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 126 pp. 6. Gąbka M. 2009. Charophytes of the Wielkopolska region (NW Poland): distribution, taxonomy and autecology. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 110 pp. 7. Gąbka M., Owsianny P. M. & Burchardt L. 2010. The influence of co-occuring vegetation and habitat variables on distribution of rare charophyte species Lychnothamnus barbatus (Meyen) in lakes of western Poland. Pol. J. Ecol. 58(1): 13-25. 8. Golub V.B., Losev G.A., Mirkin B.M. 1991. Aquatic and hygrophytic vegetation of the Lower Volga valley Phytocoenologia, 20: 1 63. 9. Gołdyn R. 1984. Zbiorowiska roślinności zanurzonej jeziora Dominickiego i jeziora Kuźnickiego na Pojezierzu Wielkopolskim. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, seria B Botanika 34: 165-192. 10. Iakushenko D., Borysova O. 2012. Plant communities of the class Chareteae Fukarek ex Krausch 1964 in Ukraine: an overview. Biodiv. Res. Conserv. 25: 75-82, 2012. 11. Karczmarz K. 1967. Variabilité et distribution géographique de Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonh. Acta Soc. Bot. Pol. 36: 431 439. 12. Karczmarz K., Krause W. 1979. A new locality of Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonh. in Poland Acta Hydrobiol. 21: 213 217. 17
Literatura 13. Kolada A. 2009. Is the Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonhardi 1963 a good indicator of water quality? A new location of the species in Gorskie Lake near Gostynin (Central Poland). Oceanological and Hydro-biological Studies 38(2): 39-43. 14. McCourt R.M., Karol K.G., Casanova M.R., Feist M. 1999. Monophyly of genera and species of Characeae based on rbcl sequences, with special reference to Australian and European Lychnothamnus barbatus (Characeae: Charophyceae) Austral. J. Bot. 47: 361 369. 15. Pełechaty, M., Gąbka, M., Sugier, P., Pukacz, A., Chmiel, S., Ciecierska, H., Kolada, A. & Owsianny, P.M., 2009. Lychnothamnus barbatus in Poland: habitats and associations. Charophytes 2, 13-18. 16. Pełechaty M., Pukacz A., Tokarski M. 2014. A new record of Lychnothamnus barbatus in Lake Jeleńskie, western Poland. 19th Meeting of the Group of European Charophytologists (GEC 19 th). 17. Pełechaty M., Pukacz A. 2005 Stanowisko Lychnothamnus barbatus (Charophyceae) w Jeziorze Łagowskim. Fragm. Flor. Geobot. Pol. 12: 119 122. 18. Raabe U., Pukacz A., Peschel T., Müller R. 2012. Die Bart Glantzleuchteralge Lychnothamnus barbatus (MEYEN) LEONH., in Deutschland wieder aufgefunden. Verh. Bot. Ver. Berlin Brandenburg 145:235-248 19. Sinkevičienė Z. 2009. Morphological variation in Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonh. in Lake Balsys (Lithuania). Charophytes 2: 25-30. 20. Sinkevičienė Z., Urbaitė-Maževič N. 2012. Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonh. rediscovered in shalow Lake Šventininkai (Lithuania) after 50 years. Biodiv. Res. Conserv. 25: 91-96. 21.Sugier P. 2009. Charophytes of the excavated peatlands of mid eastern Poland. Oceanological and Hydrobiological Studies 37(supl. 2) 87-97. 22. Sugier P., Pełechaty M., Gąbka M., Owsianny P. M., Pukacz A., Ciecierska H., Kolada A. 2009. Lychnothamnus barbatus: global history and distribution in Poland. Charophytes 2(1): 19-24. 18
Dziękuję za uwagę 19