NOWE PRODUKTY STRUKTURYZOWANE NA GPW Wstęp I. Produkty strukturyzowane? Co to takiego? 1. Co to jest produkt strukturyzowany? 2. Gwarancja zwrotu kapitału, czyli ochrona kapitału w produktach strukturyzowanych 3. Ustalony czas trwania inwestycji 4. Ustalona formuła wypłaty 5. Instrument pochodny w produkcie strukturyzowanym II. Zasady działania produktów struktyryzowanych 1. Obligacje 2. Opcje 3. Mechanizm funkcjonowania produktów strukturyzowanych 3.1. Współczynnik partycypacji 3.2. Poziom ochrony kapitału 3.3. Zysk emitenta III. Cechy produktów strukturyzowanych 1. Zalety produktów strukturyzowanych 1.1. Dostęp do rynków zagranicznych 1.2. Wielośd i różnorodnośd dostępnych instrumentów 1.3. Ochrona kapitału 1.4. Możliwośd osiągnięcia wysokich zysków 2. Wady produktów ustrukturyzowanych 2.1. Skomplikowane formuły wypłaty 2.2. Brak płynności 2.3. Brak ochrony przed inflacją IV. Rynek produktów strukturyzowanych w Polsce 1. Opakowania produktów strukturyzowanych 1.1. Obligacje strukturyzowane 1.2. Lokata strukturyzowana 1.3. Certyfikat depozytowy 1.4. Polisy strukturyzowane 1.5. Fundusze strukturyzowane i certyfikaty inwestycyjne V. Produkty strukturyzowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie 1. Certyfikaty 2. Obligacje VI. Analiza najnowszych produktów strukturyzowanych na GPW Zakooczenie
Wstęp Czynnikami motywującymi do wyboru i stworzenia referatu na temat produktów strukturyzowanych są dwa elementy. Po pierwsze rynek tych produktów w Polsce jest nowy i od ponad trzech lat funkcjonowania bardzo dynamicznie się rozwija, to zwraca uwagę zarówno obserwatora rynku jak i potencjalnego inwestora. W szybkim tempie przybywa instrumentów, coraz większe grono polskich inwestorów lokuje w tych produktach swoje oszczędności. Drugim czynnikiem motywującym jest chęd zdobycia na ten temat wiedzy, która do tej pory była niewielka. Podejrzewam, że jest wiele takich osób, biorąc pod uwagę również tych, którzy w mniejszym lub większych stopniu interesują się rynkami finansowymi. Stąd chciałbym, aby referat nie przybrał formy przekazywania wiedzy, ale wspólnego poznawania nowych produktów. Z tego powodu zanim przejdę do tematu docelowego tj. nowych produktów strukturyzowanych na GPW w Warszawie, zastanowimy się nad tym, czym są te produkty oraz omówimy zasady funkcjonowania i ich cechy. Poza tym pozwolę sobie na małą dygresję. Otóż dosyd długo zastanawiałem się nad sensem tematu niniejszego referatu. Określenie nowe w odniesieniu do produktów strukturyzowanych na polskim rynki finansowym może przybrad dwojakie znaczenie. Domyślam się, że po pierwsze mamy tutaj na myśli datę emisji obligacji czy certyfikatów. Jednak tak naprawdę, to wszystkie produkty są jeszcze nowe, dla niewielu zupełnie nieznane. Podobnie jak MS Word 2007 (tworzony w 2006 roku) podkreśla słowo strukturyzowane, jako wyraz nieznany w języku polskim i niepoprawny, tak wydaję mi się, że w naszych słownikach również to słowo wydaje się jeszcze obce. Wobec tego spróbujmy dowiedzied się czegoś więcej. Rozdział I. Produkty strukturyzowane? Co to takiego? 1. Co to jest produkt strukturyzowany? Idea produktów strukturyzowanych powstała z chęci połączenia cech różnych instrumentów finansowych tak, aby w większym stopniu spełnid oczekiwania inwestorów. Na rynku istnieje cały wachlarz instrumentów finansowych np. obligacje, akcje, czy szeroko pojęte instrumenty pochodne. Niestety każdy z tych instrumentów posiada wady. Obligacje są bezpieczną inwestycją, jednak nie pozwalają na osiąganie zbyt dużych zysków. Z kolei akcje dają możliwości osiągnięcia wysokich stóp zwrotu, ale ponosimy przy tym duże ryzyko. Wobec tego może zdywersyfikujemy portfel i kupimy akcje spółek zagranicznych? Niestety niewielu inwestorów ma do nich dostęp. W tej sytuacji instytucje finansowe wyszły inwestorom naprzeciw, tworząc produkt, będący kombinacją i połączeniem różnorakich instrumentów finansowych. Portfele, z których budowane są struktury, wykorzystują niezliczone możliwości, jakie oferuje rynek. Dzięki nim przeciętny inwestor może zarabiad na zmianach kursów walut, cen towarów, akcji czy nawet nieruchomości. Według informacji zawartych na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie produkty strukturyzowane są definiowane z punktu widzenia ceny, emitenta i sposobu rozliczenia transakcji. Cena jest uzależniona od wartości określonego wskaźnika rynkowego (np. kursu akcji lub koszyków akcji, wartości indeksów giełdowych, kursów walut). Struktury najprościej jest opisad poprzez podanie ich cech charakterystycznych. Według Barclays Bank, jednego z największych banków inwestycyjnych na świecie, istnieją cztery podstawowe cechy produktów strukturyzowanych. Poniżej omówię je w kilku zdaniach.
2. Gwarancja zwrotu kapitału, czyli ochrona kapitału w produktach strukturyzowanych Inwestycje w akcje czy fundusze inwestycyjne niosą ze sobą ryzyko utraty kapitału. Inaczej jest w przypadku produktów strukturyzowanych. Większośd w nich w większym lub mniejszym stopniu gwarantuje ochronę kapitału. GPW wyróżnia dwa podstawowe rodzaje struktur (ze względu na to kryterium): - produkty gwarantujące ochronę kapitału, występuje tutaj ochrona 100-procentowa. Oznacza to, że inwestor lokując 100zł ma pewnośd, że na koniec inwestycji otrzyma co najmniej 100zł. Oczywiście nawet całkowita ochrona nie gwarantuje ochrony przed inflacją. Załóżmy, że indeks, na podstawie którego była wyliczana wypłata zysku, nie zachował się po myśli inwestora. Otrzymuje on jedynie kwotę równą wysokości zainwestowanego kapitału. Jednak ze względu na inflację, realnie dostaje mniej środków. Gdy inflacja jest wysoka, inwestor może stracid nawet kilka procent rocznie. - produkty nie gwarantujące pełnej ochrony kapitału (ochrona częściowa) np. 90- procentowa. W tym przypadku inwestor może byd pewien, że w dniu zapadalności instrumentu na każde ulokowane 100zł zostanie mu zwrócone nie mniej niż 90 zł. Oczywiście takiej instrumenty są bardziej ryzykowne, jednak większy udział inwestora w stratach rekompensuje większy udział w potencjalnych zyskach z wbudowanego instrumentu (inwestor ma tutaj szansę na większy zarobek). - dodatkowo istnieją produkty, które gwarantują minimalną stopę zwrotu, na przykład na poziomie 10%. Ten typ inwestycji jest teoretycznie najbezpieczniejszy. Jednak w świecie nic nie ma za darmo i produkty, które gwarantują większą ochronę kapitału, będą jednocześnie dawały mniejszą szansę na osiągnięcie dużych zysków i na odwrót, mała ochrona daje większe szanse na duży zysk. Jak widzimy, żelazna zasada rządząca rynkiem pozostała zachowana. Nie ma zysku bez ryzyka! 3. Ustalony czas trwania inwestycji Wszystkie produkty strukturyzowane, bez względu na to, czy są to obligacje strukturyzowane, lokaty strukturyzowane, czy jednostki lub certyfikaty strukturyzowanych funduszy, posiadają określony zamknięty czas życia. Jego długośd może byd różna, w przypadku obligacji jest to zwykle nie więcej niż 5 lat. GPW dzieli struktury jedynie wg standardowego podziału, na krótko-, średnio- i długoterminowe. 4. Ustalona formuła wypłaty Inwestor przed zakupem produktu strukturyzowanego dobrze zdaje sobie sprawę, w jakiej sytuacji poniesie stratę, a w jakiej zarobi. Przy zakupie z góry wiadomo, od jakich czynników będzie zależał zysk. Dodatkowo dzięki formule wypłaty jest jasno określone przełożenie zmian wartości indeksu podstawowego na sytuację inwestora. Formuła ta zwykle przyjmuje formę dośd skomplikowanego wzoru matematycznego, obwarowanego dodatkowo wieloma warunkami. Zrozumienie faktu, jak liczona jest stopa zwrotu z naszej inwestycji jest kluczowe przy podejmowaniu decyzji o zakupie.
5. Instrument pochodny w produkcie strukturyzowanym Najprostsze produkty strukturyzowane posiadają wbudowany jeden nieskomplikowany instrument pochodny, jednak nierzadko jest to cały koszyk zróżnicowanych instrumentów. Na przykład, obligacja strukturyzowana, której funkcja wypłaty zależy od cen nieruchomości, zachowao rynków towarowych oraz indeksów akcji, może składad się z obligacji zero kuponowej oraz kilku wbudowanych opcji. Najczęściej spotykane w produktach strukturyzowanych instrumenty pochodne to zwyczajne opcje kupna lub sprzedaży. Rozdział II. Zasady działania produktów struktyryzowanych 1. Obligacje Typowy produkt strukturyzowany składa się z dwóch elementów: obligacji, która gwarantuje ochronę kapitału, oraz opcji, która daje szansę na osiąganie dużych zysków. Obligacje jak wiadomo dzielimy na zerokuponowe, o stałym oprocentowaniu i zmiennym oprocentowaniu. Do konstrukcji produktów strukturyzowanych wykorzystuje się głównie obligacje zerokuponowe. Wyróżniłbym dwie przyczyny. Dla zapewnienia ochrony kapitału przepływy generowane przez ten muszą byd znane, w przypadku np. obligacji o zmiennym oprocentowaniu nie mamy pewności, jakiej wysokości kupony otrzymamy. Obligacja zerokuponowa jest jak wiadomo sprzedawana z dyskontem, stąd przepływ w terminie wykupu jest znany i równy wartości nominalnej obligacji. Po drugie obligacje wypłacające kupony generują wiele przepływów (zależnie od długości okresu do terminu wykupu). Przy produktach strukturyzowanych oprócz momentu emisji występuje tylko jeden przepływ terminie rozliczenia. Stąd wybór obligacji zerokuponowych dla lepszego dopasowania okresów. 2. Opcje Jak już wspomniałem, opcje wbudowane w produkty strukturyzowane dają szansę na osiąganie dużych zysków, są więc kluczowym składnikiem tych produktów z punktu widzenia inwestora. W większości przypadków wykorzystywane są zwykłe opcje kupna (call) i sprzedaży (put). Instrumentami podstawowymi dla opcji wykorzystywanych do budowania produktów strukturyzowanych mogą byd kursy akcji, walut, wartości indeksów, ceny towarów i surowców, wysokośd stóp procentowych. Obecnie w Polsce najwięcej produktów strukturyzowanych ma wbudowane opcje na indeksy. 3. Mechanizm funkcjonowania produktów strukturyzowanych Wiemy, jakie instrumenty wchodzą w skład produktu strukturyzowanego i jak działają. Spróbujmy zbudowad taki produkt według prostych założeo, czysto hipotetycznych. Przewidywany jest długoterminowy trend wzrostowy indeksu WIG20. Badania rynku wskazują, że mimo przewidywao na rynku jest wielu inwestorów, którzy po ostatnim krachu boją się spadków, oczekują ochrony kapitału. Wobec tego tworzymy produkt, który zagwarantuje 100-procentową ochronę kapitału i umożliwi zarabianie na wzroście indeksu WIG20, specjaliści od marketingu gwarantują dobrą sprzedaż. Załóżmy, że tworzymy lokatę strukturyzowaną, która kosztuje 1000zł. Pieniądze inwestora mogą zostad ulokowane w następujący sposób: 800zł w obligacje zerokuponowe (pomijamy tutaj fakt, po jakiej stopie dyskontowane są obligacje i jaki jest ich okres zapadalności, ważne jest, aby był równy terminowi rozliczenia lokaty strukturyzowanej i obligacje zostały wykupione w terminie wykupu za 1000zł, co gwarantuje nam założoną 100-procentową ochronę
kapitału) oraz 200zł w opcję kupna na WIG20. I co teraz? Ile zarobi inwestor? Obligacja zapewni ochronę zainwestowanego kapitału (1000zł), ale nie wiadomo, ile wyniesie zysk na opcji. Zysk z instrumentu pochodnego zależy od zachowania indeksu WIG20. Im więcej wzrośnie indeks WIG20, tym większy będzie zysk (była to opcja kupna). Wobec tego inwestor w terminie rozliczenia otrzyma 1000zł plus tyle, ile zyskałby, gdyby w uproszczeniu kupił indeks WIG20 po notowaniach w wysokości z dnia uruchomienia lokaty strukturyzowanej i sprzedał po cenie z dnia zakooczenia inwestycji. Oczywiście jest to tylko przykład, w rzeczywistości mamy do czynienia często z bardzo skomplikowanymi formułami wypłaty. 3.1. Współczynnik partycypacji Bardzo ważnym pojęciem w budowie instrumentu pochodnego jest współczynnik partycypacji (oznaczenie procentowego udziału w zyskach z wbudowanych instrumentów pochodnych). Jego wysokośd może byd bardzo różna. Jeżeli wbudowana opcja jest bardzo skomplikowana i zawiera wiele przywilejów dla inwestora, współczynnik partycypacji może wynosid np. jedynie 30%. Odnosząc się do naszego przykładu oznacza to, że jeżeli WIG20 zyska na wartości 20%, to nabywca lokaty strukturyzowanej zarobi 30% z 20%, czyli 6%. W zależności od charakteru produktu, zyski inwestora mogą byd nielimitowane lub mogą zostad ograniczone od góry do ustalonej przez emitenta wysokości. 3.2. Poziom ochrony kapitału Jak już wspomniałem w początkowej części referatu ochrona kapitału może byd pełna, częściowa oraz pełna powiększona o gwarantowany zysk. Wracając do przykładu, od rodzaju ochrony zależy wielkośd kapitału zainwestowanego w obligacje i opcje. Przy niższej ochronie kapitału np. 90%, w obligacje zainwestujemy mniej niż 800 zł, a resztę w opcje, co zwiększy możliwy do uzyskania potencjalny zysk. 3.3. Zysk emitenta Podczas emisji np. lokaty strukturyzowanej emitent (tutaj bank) nie pobiera od klientów żadnych prowizji ani dodatkowych opłat (inaczej jest np. przy obligacjach notowanych na GPW, tutaj regułą jest pobieranie prowizji). Oczywiście nie oznacza to, że jest instytucją charytatywną, w rzeczywistości marża jest ukryta w konstrukcji produktu. Aby zapewnid ochronę kapitału, emitent nie może zmienid kwoty zainwestowanej w obligacje, wobec tego po prostu pobiera częśd środków, które normalnie byłyby zainwestowane w opcje. W przypadku naszej lokaty strukturyzowanej, w opcję byłaby zainwestowana kwota równa 200zł minus zarezerwowana marża emitenta (np. 30zł). Powyższe zależności przedstawiłem na schemacie.
Opcja???zł Marża 30zł Opcja 170zł Obligacja zerokuponowa 800zł Obligacja zerokuponowa 1000zł Rys. 1. Budowa lokaty strukturyzowanej Rozdział III. Cechy produktów strukturyzowanych 1. Zalety produktów strukturyzowanych 1.1. Dostęp do rynków zagranicznych Produkty strukturyzowane zapewniają inwestorom dostęp do najbardziej egzotycznych rynków, możemy inwestowad np. w Chinach czy Ameryce Południowej. W normalnych warunkach wiązałoby się to z ponoszeniem dużych kosztów, wymogiem dysponowania dużą gotówką oraz posiadana dużej wiedzy o rynkach zagranicznych. 1.2. Wielośd i różnorodnośd dostępnych instrumentów Przeciętny inwestor indywidualny kupuje akcje lub obligacje, jeżeli posiada trochę większą wiedzę wykorzystuje instrumenty pochodne, jednak w ograniczonym stopniu. Instrumenty pochodne wbudowane w produkty strukturyzowane są niekiedy tak skomplikowane i różnorodne, że przeciętny Kowalski nie miałby do niech dostępu lub też z braku specjalistycznej wiedzy nie wykorzystywałby ich w swojej działalności inwestycyjnej. 1.3. Ochrona kapitału Ta cecha była już kilkukrotnie wskazana podczas tego referatu. Pełna ochrona daje inwestorowi gwarancję zwrotu kapitału. Przy częściowej istnieje ryzyko poniesienia ograniczonej straty, jednak jej możliwa wysokośd jest z góry znana. Jest to niewątpliwa zaleta inwestowania w produkty strukturyzowane. 1.4. Możliwośd osiągnięcia wysokich zysków Możliwośd osiągnięcia wysokich zysków wiąże się oczywiście z wbudowanymi instrumentami pochodnymi. Teoretycznie można na nich zarobid niekiedy kilkadziesiąt lub nawet kilkaset procent, co w połączeniu z ochroną kapitału wynikającą z obligacji tworzy niezwykle atrakcyjną alternatywę dla standardowych form inwestowania.
2. Wady produktów ustrukturyzowanych 2.1. Skomplikowane formuły wypłaty Przeciętny produkt strukturyzowany jest dużo bardziej skomplikowany w zrozumieniu niż notowana na giełdzie akcja lub obligacja. Bywa czasem tak, że dzięki łatwości inwestowania w te produkty, inwestorzy je kupują, nie rozumiejąc do kooca zawiłych formuł wypłaty lub nawet samego rynku (którego dotyczy opcja), o czym marketingowcy od sprzedaży dobrze wiedzą. Efekt jest taki, że przeciętny klient może mied mgliste pojęcie o tym, ile na prawdę może zarobid. 2.2. Brak płynności Inwestor chcąc zakooczyd inwestycję w akcje czy obligacje może je zbyd w każdym momencie. W przypadku produktów strukturyzowanych takie posunięcie nie zawsze jest możliwe. O ile obligacje czy certyfikaty można zbyd na rynku (chociaż ich płynnośd jest już stosunkowo mniejsza), to wycofanie pieniędzy z lokaty strukturyzowanej będzie się z reguły wiązad z utratą wypracowanych odsetek. 2.3. Brak ochrony przed inflacją Produkty strukturyzowane gwarantują ochronę kapitału, jednak nie chronią jego wartości realnej. Wydaje się to oczywiste, jednak należy wziąd to pod uwagę. W warunkach wysokiej inflacji zwrot nawet całości zainwestowanej kwoty może oznaczad realną stratę wysokości kilku procent rocznie. Rozdział IV. Rynek produktów strukturyzowanych w Polsce 1. Opakowania produktów strukturyzowanych 1.1. Obligacje strukturyzowane Są to opakowania produktów strukturyzowanych regulowane Ustawą o obligacjach. Większośd obligacji strukturyzowanych zbudowanych jest na podstawie najbardziej typowego dla struktur schematu, tj. obligacja plus opcja o takim samym terminie zapadalności. Inwestor staję się właścicielem tego instrumentu, który zostanie od niego wykupiony po ustalonym z góry okresie. Obligacje strukturyzowane są (ale nie muszą byd) notowane na GPW w Warszawie. 1.2. Lokata strukturyzowana Lokata strukturyzowana to depozyt bankowy z wbudowanym instrumentem pochodnym. Bank wypuszcza na rynek lokatę strukturyzowaną, a jednocześnie sam zakupuje na rynku instrument pochodny. Na przykładzie lokaty strukturyzowanej omawialiśmy wcześniej zysk emitenta. Charakterystyczną cechą jest zazwyczaj prostsza w porównaniu z obligacjami formuła obliczania zysku. Oczywiście lokata strukturyzowana jak każda lokata nie może byd przedmiotem obrotu giełdowego. 1.3. Certyfikat depozytowy Certyfikat depozytowy jest instrumentem dłużnym emitowanym przez bank. Zasadnicza różnica miedzy certyfikatem depozytowym a zwyczajnym depozytem bankowym polega na tym, że certyfikatem depozytowym można obracad na rynku publicznym. Co więcej, można go również
odsprzedad bankowi, od którego został kupiony. Instrumenty te są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. 1.4. Polisy strukturyzowane Polisa strukturyzowana wbrew pozorom nie ma wiele wspólnego z ubezpieczeniem. Stanowi ona po prostu dośd sprytny zabieg prawny ze strony oferującego produkt strukturyzowany. Dzięki ubezpieczeniu wypracowany zysk nie podlega obciążeniu podatkiem Belki. 1.5. Fundusze strukturyzowane i certyfikaty inwestycyjne Fundusze inwestycyjne, w których inwestorzy mogą lokowad swoje oszczędności, dzielą się na fundusze otwarte i zamknięte. W otwartych inwestor nabywa jednostki uczestnictwa, w przypadku zamkniętych emitowane są certyfikaty inwestycyjne (będące następnie przedmiotem obrotu na giełdzie). Certyfikaty inwestycyjne dzięki swoim cechom mogą byd dobrym opakowaniem produktu strukturyzowanego, jednak w Polsce ta forma się nie przyjęła. Niektórzy do rynku struktur zaliczają również fundusze inwestycyjne z ochroną kapitału. Najczęściej są to otwarte fundusze, które stosują różnego rodzaju strategie zabezpieczające przed nominalnymi stratami. Rozdział V. Produkty strukturyzowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie Produkty strukturyzowane pojawiły się w obrocie na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w 2006 roku. Jako pierwsze debiutowały obligacje strukturyzowane Deutsche Bank z Londynu. Nowych instrumentów przybywa w bardzo szybkim tempie, chociaż w 2009 tempo trochę osłabło. Wyniki uzyskane na strukturach zapadających w pierwszej połowie nie były zadowalające (z powodu kryzysu w wielu przypadkach opcje przyniosły znikomy zysk), co sprawiło, że te produkty na chwilę trochę zniechęciły inwestorów. Inaczej było już w drugiej połowie 2009 roku, gdzie najlepsze struktury dały zarobid prawie 20 procent rocznie. Obecnie na GPW w Warszawie notowanych jest 17 obligacji strukturyzowanych i kilkadziesiąt certyfikatów strukturyzowanych (stan na dzieo 18.12.2009). 3. Certyfikaty Emitenci certyfikatów notowanych na GPW: - BNP Paribas Arbitrage Issuance B.V. - Deutsche Bank AG London - ERSTE Bank - Raiffeisen Centrobank AG - UniCredit 4. Obligacje Emitenci obligacji notowanych na GPW: - Deutsche Bank AG London
- Barclays Bank PLC - SecurAsset S.A. Rozdział VI. Analiza najnowszych produktów strukturyzowanych na GPW Najnowsze produkty strukturyzowane, które w ostatnim czasie pojawiły się na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie to seria obligacji WIG20 Profit emitenta SecurAsset S.A. (Obligacja WIG20 Profit, Obligacja WIG20 Profit 2 oraz Obligacja WIG20 Profit 3) oraz certyfikaty Deutsche Bank AG London pod nazwą db HSCE Express (db HSCE Express i db HSCE Express II). Chciałbym przeprowadzid krótką analizę przykładowej obligacji i certyfikatu. Obligacja WIG20 Profit 3: Cechy obligacji*: - wartośd nominalna - 100 PLN, - cena emisyjna - 100% Wartości Nominalnej, - termin wykupu - 30 listopada 2011 r., - gwarancja zwrotu 100% kapitału zainwestowanego w okresie subskrypcji, z zastrzeżeniem ryzyka inwestycyjnego i kredytowego, - notowanie na rynku równoległym w systemie kursu jednolitego (2 fixingi), - notowanie w % wartości nominalnej. Instrumentem bazowym jest WIG20. Kwotę wykupu dla inwestora w dniu rozliczenia stanowi zwrot 100% zainwestowanego kapitału wraz z kuponem w wysokości 21%, którego wypłata uzależniona jest od spełnienia jednego z dwóch warunków: - jeśli indeks WIG20 wzrośnie na koniec pierwszego roku trwania inwestycji o przynajmniej 10% w stosunku do poziomu z początku inwestycji i wzrośnie przynajmniej o kolejne 10% na koniec drugiego roku inwestycji (w stosunku do poziomu z kooca pierwszego roku) lub - jeśli indeks WIG20 wzrośnie na koniec drugiego roku inwestycji o przynajmniej 50% w stosunku do poziomu z początku inwestycji. Zgodnie z Warunkami Emisji, Ostateczna Kwota Wykupu w odniesieniu do każdego Określonego Nominału będzie stanowiła kwotę równą: N + Premia przy czym: - "N" oznacza Kwotę Obliczenia (100 zł); - "Premia" oznacza: N x WU x Max{PierwszaSzansa;DrugaSzansa} gdzie: - "WU" to Współczynnik Uczestnictwa (100%)
- "PierwszaSzansa" = 21%, jeśli: w przeciwnym razie "PierwszaSzansa"= 0%, lub - "DrugaSzansa" = 21%, jeśli: w przeciwnym razie "DrugaSzansa" = 0%. 1. "Indekst=0" oznacza wartośd zamknięcia indeksu WIG20 w dniu 17.11.2009 r., 2. "Indekst=1" oznacza wartośd zamknięcia indeksu WIG20 w dniu 17.11.2010 r., 3. "Indekst=2" oznacza wartośd zamknięcia indeksu WIG20 w dniu 17.11.2011 r. Krótka analiza: Pierwsza informacja jest dla nas bardzo pozytywna, kupując jedną obligację możemy zainwestowad już od 100zł!!! Budowa struktury: Jest to obligacja plus opcja na indeks podstawowy WIG20. Formuła wypłaty: Formuła wypłaty jest dosyd prosta i czytelna. Wypłatę premii otrzymamy w dwóch przypadkach: 1. Gdy wartośd indeksu WIG20 przez 2 lata będzie rosła co najmniej 10% rok do roku (2010/2009 oraz 2011/2010, kursy zamknięcia każdego roku z dnia 17 listopada) 2. Gdy wartośd indeksu WIG20 wzrośnie o co najmniej 50% w 2011 roku w stosunku do roku 2009 (notowania WIG20 również z 17 listopada odpowiedniego roku) Jeśli którykolwiek z warunków jest spełniony, otrzymujemy wypłatę premii. Wynosi ona: 100złx100%x21%=21zł Wobec tego scenariusze naszej łącznej wypłaty są 2: 1. 121zł, gdy będzie spełniony przynajmniej jeden z warunków i otrzymamy premię (wtedy nasz roczny zysk z inwestycji wyniesie efektywnie (121/100)^(1/2)-1=10%) 2. 100zł, gdy nie otrzymamy premii, a jedynie 100% zwrot zainwestowanego kapitału.
Pozostaje jedynie wątpliwości Na ile możliwe są takie wzrosty indeksu WIG20? Który przypadek realizacji premii jest bardziej prawdopodobny? Certyfikat db HSCE Express II: 2. seria 3-letnich certyfikatów strukturyzowanych (ekspresowych) związanych z indeksem HSCE (Hang Seng China Enterprises) wyemitowanych przez Deutsche Bank AG, Oddział w Londynie. Główne cechy certyfikatu*: - cena emisyjna - 100 PLN, - notowanie na rynku równoległym w systemie notowao ciągłych, - notowanie w PLN. Konstrukcja certyfikatu strukturyzowanego Emitent może dokonad wcześniejszego wykupu certyfikatów. Warunkiem wcześniejszego wykupu jest tzw. wydarzenie Knock-Out. Ma ono miejsce wtedy, gdy wartośd zamknięcia indeksu HSCE w tzw. dniu obserwacji nie będzie mniejsza niż wartośd zamknięcia indeksu w dniu 07.09.2009. Knock- Out może nastąpid jedynie w dniach obserwacji, nazywanych Datami Określenia Progu, przypadających na: 08.03.2010, 07.09.2010, 07.03.2011, 07.09.2011, 07.03.2012, 07.09.2012. Data rozliczenia certyfikatów następuje 5 dni roboczych po wydarzeniu Knock-Out lub jeśli takowe nie wystąpi 5 dni roboczych po dacie wykonania (07.09.2012). Wcześniejszy wykup odbywa się po cenie 100 zł plus liniowo wzrastający kupon: - 0,5 * 16,5% jeśli "Knock-Out" w dniu 08.03.2010, - 16,5% jeśli "Knock-Out" w dniu 07.09.2010, - 1,5 * 16,5% jeśli "Knock-Out" w dniu 07.03.2011, - 2 * 16,5% jeśli "Knock-Out" w dniu 07.09.2011, - 2,5 * 16,5% jeśli "Knock-Out" w dniu 07.03.2012, - 3 * 16,5% jeśli "Knock-Out" w dniu 07.09.2012. Jeżeli nie nastąpi wydarzenie Knock-Out" a dodatkowo: tzw. bariera określona na poziomie 70% wartości zamknięcia indeksu HSCE w dniu 07.09.2009 (tzw. wartośd początkowa) nie zostanie nigdy przekroczona (tzn. wartośd indeksu HSCE nie spadnie poniżej 70% wartości początkowej), w terminie rozliczenia inwestorowi wypłacana jest kwota wyznaczana wg wzoru: 100 zł x 100%. w czasie życia certyfikatu, wartośd indeksu HSCE spadnie poniżej poziomu progowego wypłata w terminie rozliczenia określona jest wzorem: 100 zł x Wynik, gdzie Wynik oznacza: "HSCE koocowy/hsce początkowy"
Krótka analiza: Podobnie jak w przypadku obligacji, możemy zainwestowad już od 100zł!!! Budowa struktury: Jest to obligacja plus opcja na indeks podstawowy Hang Seng China Enterprises. Formuła wypłaty: W tym przypadku formuła wypłaty jest zdecydowanie bardziej rozbudowana, jednak nie powinna sprawiad większych trudności. Możliwe są różne wysokości premii zależnie od wydarzenia Knock- Out. Rysują się nam jednak 3 główne scenariusze wypłat: 1. Wydarzenie Knock-Out, gdzie wypłata w przypadku realizacji to zwrot zainwestowanego kapitału 100zł plus premia zależnie od okresu wydarzenia. Maksymalnie może to byd nawet 49,5% w przypadku realizacji Knock-Out dokładnie po trzech latach od emisji, w dniu wykonania certyfikatu. Zysk w tym przypadku wyniósłby efektywnie (149,5/100)^(1/3)- 1=14,34% rocznie. Należy dodatkowo zauważyd jedną rzecz. Może się wydawad, że najkorzystniejszy jest Knock-Out w ostatnim możliwym terminie. Jednak rozważmy taki przypadek, Knock-Out ma miejsce po pół roku od emisji, w pierwszym możliwym terminie. Otrzymamy kupon wysokości 0,5*16,5%=8,25%, czyli nasza wypłata w sumie wyniesie 108,25zł. Jednak zakładając reinwestycję otrzymanej wypłaty po takiej samej stopie, otrzymamy (108,25/100)^2-1=17,18% zysku rocznie (efektywnie), co stanowi więcej niż w pierwszym przypadku 2. Jeżeli nie wystąpi Knock-Out, a wartośd indeksu HSCE przez trzy lata nie spadnie poniżej 70% wartości tego indeksu z dnia emisji, to otrzymujemy 100-procentowy zwrot zainwestowanego kapitału, czyli 100%x100zł=100zł 3. Jeżeli nie wystapi Knock-Out, a wartośd indeksu HSCE przez trzy lata spadnie poniżej 70% wartości tego indeksu z dnia emisji, to otrzymujemy wypłatę określoną stosunkiem wartości indeksu po trzech latach do wartości indeksu w okresie zerowym razy 100zł. Przy założeniu, że np. wartośd indeksu po trzech latach będzie wynosiła 50% wartości indeksu w okresie zerowym, otrzymamy wypłatę: 0,5X100zł=50zł. Jak widzimy możliwości wypłaty jest wiele, jednak podstawowa różnica między analizowanymi produktami strukturyzowanymi polega na tym, że przy zakupie certyfikatu nie mamy całkowitej ochrony zainwestowanego kapitału. W skrajnie niepomyślnym scenariuszu (trzyletnim ciągłym załamaniu indeksu) możemy otrzymad jedynie niewielką częśd zainwestowanych środków. Oczywiście są to tylko przykłady i rozważania, indeks w rzeczywistości może się zachowad bardzo różnie i od tego uzależniona jest nasza wypłata zysku. * cechy i formuły obliczania wypłaty pobrane z www.gpw.pl
Zakooczenie Duży wybór rynków i instrumentów oraz zabezpieczenie kapitału to tylko niektóre spośród niewątpliwych zalet produktów strukturyzowanych. Jednak jak w przypadku wszystkich inwestycji należy zachowad chłodne spojrzenie. Powinny się liczyd tylko dwie kwestie: oczekiwany zysk oraz ryzyko. Produkty strukturyzowane dają nam często możliwości bardzo wysokich zysków, jednak na ile są one prawdopodobne? Wielu inwestorów inwestuje na giełdzie, ale ilu z nich jest milionerami? Stąd w przypadku produktów strukturyzowanych również istnieje potrzeba racjonalnej analizy opłacalności, należy odróżnid realne możliwości zysku od marketingowych sztuczek sprzedawców tych produktów. Pomimo tej dygresji mam wrażenie, że produkty strukturyzowane otwierają nowe możliwości inwestowania i cieszę się, że tyle się o nich dowiedziałem. Można ulec wrażeniu, że rynek finansowy jeszcze nigdy nie oferował tak szerokich możliwości, przeciętny inwestor z niewielkimi oszczędnościami może zmierzyd się ze światowymi rynkami. Jestem pewien, że właśnie z tego powodu w dalszym ciągu rynek produktów strukturyzowanych w Polsce będzie się rozwijał co najmniej w dotychczas obserwowanym tempie, a odsetek oszczędności Polaków lokowanych w tych instrumentach będzie się zbliżał do krajów zachodniej Europy.