BEZPIECZNE SOCZEWKI www.elboxedu.com.pl elbox@elboxedu.com.pl
Środek dydaktyczny zalecany przez Ministra Edukacji i Nauki do użytku w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz szkołach specjalnych. Numer na liście zalecanych środków dydaktycznych 1845. Copyright by ELBOX Warsaw - Poland 2006
SPIS TREŚCI I. Wstęp...5 II. Budowa i skład pakietu...6 III. Sposób korzystania z pakietu...6 IV. Przykładowy scenariusz zajęć dydaktycznych...7 3
I. Wstęp Pakiet Bezpieczne soczewki pomaga zapoznać uczniów z funkcją i cechami szkła powiększającego. W bardzo atrakcyjny sposób dzieci poznają pojęcie powiększania obrazu. Korzystając z soczewek, mają możliwość obserwowania różnego rodzaju przedmiotów, preparatów i struktur powierzchni. Za pomocą soczewek dzieci z łatwością wyszukują istotne szczegóły większej całości. Zalety pakietu: umożliwia zapoznanie ze zjawiskiem powiększania obrazu, uczy stosowania soczewki w ćwiczeniach wymagających powiększenia obserwowanego obrazu rzeczywistego, uczy posługiwania się lupą, umożliwia obserwacje różnego rodzaju preparatów, struktur powierzchni, małych przedmiotów, umożliwia samodzielną pracę ucznia i sprawdzanie poprawności wykonanego zadania, rozwija koncentrację uwagi, ułatwia dostrzeganie subtelnych różnic między przedmiotami. Trwałość i wysoka jakość wykonania poszczególnych elementów zestawu umożliwia korzystanie z niego przez długi czas. Szczególnym walorem zestawu jest łatwość przechowywania i korzystania z soczewek ze względu na ich płaski kształt. 5
II. Budowa i skład pakietu W skład pakietu wchodzi: 20 elastycznych prostokątnych soczewek Fresnela w formacie A5 oraz 20 mniejszych soczewek Fresnela, pudełko do przechowywania soczewek, plansza do znajdowania szczegółów. III.Sposób korzystania z pakietu Soczewki są wykonane z elastycznego tworzywa, tak że korzystanie z nich jest w pełni bezpieczne. Należy chronić ich powierzchnie przez zarysowaniem, ponieważ duża liczba zarysowań może pogorszyć jakość uzyskiwanego obrazu. Przy używaniu soczewki ważne jest zwrócenie uwagi na właściwe jej usytuowanie względem oczu i oglądanego przedmiotu, które to ustawienie uczeń powinien dobrać eksperymentalnie. Dołączone do zestawu plansze umożliwiają urozmaicenie zajęć o gry z wykorzystaniem soczewek. 6
IV.Przykładowy scenariusz zajęć dydaktycznych Temat zajęć: Co można zobaczyć przez szkło powiększające? Cele ogólne: poznanie zastosowania szkła powiększającego, dostrzeganie różnic między rozmiarami poszczególnych obiektów. Cele operacyjne: 1) Uczeń zna: sposób posługiwania się szkłem powiększającym, zastosowanie szkła powiększającego. 2) Uczeń potrafi: porównać rozmiary obiektów, zapamiętać szczegóły ilustracji, zachować uwagę podczas robienia zakupów, rozróżnić wartość monet. 3) Uczeń rozumie: potrzebę posługiwania się szkłem powiększającym w różnych sytuacjach, czytany tekst. Metody pracy: 1) Oglądowe: prezentacja pomocy dydaktycznej Bezpieczne soczewki, 7
prezentacja plansz i poszczególnych elementów z pakietu Dynamiczne zbiory. 2) Praktycznego działania: wyszukiwanie szczegółów ilustracji za pomocą Bezpiecznych soczewek, zabawa ruchowa, wykonanie działań matematycznych, wykonanie pracy plastycznej. 3) Werbalne: wypowiedzi uczniów. Formy organizacyjne: kształcenie zintegrowane, praca w grupach, praca w zespole, praca indywidualna - pod kierunkiem nauczyciela. Środki dydaktyczne: pakiet Bezpieczne soczewki, pakiet Dynamiczne zbiory : duże plansze Owoce i Warzywa, okrągłe płytki z ilustracjami owoców i warzyw, 15 monet jednogroszowych, 15 monet dwugroszowych. 8
A. ZAJĘCIA WSTĘPNE 1. Powitanie uczniów. 2. Sprawdzenie obecności (zaznaczenie stanu faktycznego na Klasowej liście obecności ). 3. Ustalenie nazwy dnia tygodnia, miesiąca, roku (zaznaczenie daty na Kalendarzach kołowych ). 4. Ocena stanu pogody (zaznaczenie stanu faktycznego na Kalendarzu pogody ). 5. Zapoznanie z tematem lekcji zabawa wprowadzająca. Nauczyciel czyta dzieciom wiersz J. Tuwima pt. Okulary. Biega, krzyczy pan Hilary: "Gdzie są moje okulary?" Szuka w spodniach i w surducie, W prawym bucie, w lewym bucie. Wszystko w szafach poprzewracał, Maca szlafrok, palto maca. "Skandal! - krzyczy - nie do wiary! Ktoś mi ukradł okulary!" Pod kanapą, na kanapie, Wszędzie szuka, parska, sapie! Szuka w piecu i w kominie, W mysiej dziurze i w pianinie. Już podłogę chce odrywać, Już policję zaczął wzywać. 9
Nagle zerknął do lusterka... Nie chce wierzyć... Znowu zerka. Znalazł! Są! Okazało się, Że je ma na własnym nosie. Nauczyciel powtórnie czyta fragmenty wiersza, a dzieci naśladują zachowanie pana Hilarego, czyli np. po fragmencie szuka w spodniach i w surducie dzieci zaglądają do kieszeni swoich spodni, bluzek, swetrów, po fragmencie w prawym bucie, w lewym bucie dzieci sprawdzają swoje buty, po fragmencie wszystko w szafach poprzewracał dzieci udają, że przewracają jakieś rzeczy, machając rękami, gdy w wierszu jest mowa o meblach, których w klasie nie ma (pianino, kanapa, piec, komin), dzieci udają, że szukają właśnie w tych miejscach. Nauczyciel zadaje pytania: Dlaczego pan Hilary nie mógł znaleźć okularów? Do czego były mu one potrzebne? Dzieci spontanicznie odpowiadają. Nauczyciel prezentuje dzieciom bezpieczne soczewki, dzieci oglądają je, sprawdzają ich właściwości. Przyglądają się przez soczewkę własnym dłoniom i podręcznym przedmiotom. 10
Nauczyciel pyta: Do czego służą szkła powiększające? Jakie przedmioty zawierają szkła powiększające? (okulary, lunety, mikroskopy itp. spontaniczne wypowiedzi uczniów). Jaką wspólną cechę mają okulary i szkła powiększające? B. ZAJĘCIA WŁAŚCIWE Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy i każdej z nich przydziela planszę z pakietu Dynamiczne zbiory. Pierwsza grupa otrzymuje planszę Owoce, natomiast druga grupa planszę Warzywa. Dzieci przyglądają się planszom przez bezpieczne soczewki, starając się dostrzec i zapamiętać jak najwięcej szczegółów. Dzieci siadają w kręgu, nauczyciel zapowiada zabawę w sklep i rozsypuje na podłodze okrągłe płytki z pakietu Dynamiczne zbiory, z kategorii Owoce i Warzywa. Dzieci dokonują zakupów, wybierając kolejno po dwie płytki, przedstawiające elementy z oglądanej przez nich planszy, np. jeśli dziecko oglądało przez bezpieczną soczewkę planszę Owoce, może wybrać płytki z rysunkami gruszki i banana itp., jeśli dziecko oglądało przez bezpieczną soczewkę planszę Warzywa, może wybrać płytki z rysunkami cebuli i rzodkiewki. Nauczyciel informuje, że kupiony towar należy dokładnie obejrzeć, aby uniknąć pomyłki. Dzieci korzystają z bezpiecznych soczewek. 11
Następnie nauczyciel informuje, że za zakupy trzeba zapłacić. Za warzywa płacimy 1 grosz, natomiast za owoce 2 grosze. Dzieci wybierają z pudełka po 2 monety jednogroszowe lub dwugroszowe, podchodzą kolejno do kasjera dziecka zaopatrzonego w bezpieczną soczewkę i płacą za zakupiony towar. Wręczając monetę, dzieci informują, jakich dokonały zakupów, np. Płacę za rzodkiewkę. Kupiłem groszek. Płacę za porzeczki. Zarówno kupujący, jak i kasjer sprawdzają wartość monet przez bezpieczną soczewkę. Zadanie matematyczne Nauczyciel tworzy dwa zbiory: zbiór monet jednogroszowych i zbiór monet dwugroszowych. Dzieci kolejno wybierają z kasy monetę i umieszczają ją we właściwym zbiorze. Korzystają przy tym z bezpiecznych soczewek. Dzieci liczą monety jednogroszowe i zapisują wyniki działania. Następnie liczą monety dwugroszowe i wykonują działanie, dodając wartość monet: 2+2+2...=... Nauczyciel pyta: Ile pieniędzy wydaliśmy na zakupy? Dzieci sumują obliczone wartości. 12
Zabawa ruchowa Nauczyciel informuje, że zginął 1 grosz. Prosi detektywów o odnalezienie go. W tym celu ustawia dzieci rzędem; każde z nich otrzymuje bezpieczną soczewkę. Dzieci maszerują rzędem po klasie (najlepiej przy muzyce). Na dany przez nauczyciela sygnał (może to być polecenie Detektywi, do pracy!) zatrzymują się i przeszukują przez bezpieczne soczewki teren wokół siebie, w zasięgu własnych rąk. Po chwili dzieci znów maszerują i na polecenie nauczyciela przeszukują teren, przybliżając soczewki do najbliżej położonych obiektów. Zabawa plastyczna Dzieci wybierają dowolny element z kategorii Owoce lub Warzywa i rysują go w powiększeniu, na kartkach A5, tak by rysunek zajął całą powierzchnię kartki. Dokładnie malują kredkami powierzchnię oraz tło ilustracji. C. ZAJĘCIA KOŃCOWE: 1. Podsumowanie zajęć. 2. Prezentacja prac plastycznych. 3. Wspólne naniesienie na Klasową listę obecności oceny całodziennej pracy każdego ucznia. 13
16