Po co emitować obligacje? Sławomir Horbaczewski, Prezes Zarządu Wikana S.A.

Po co emitować obligacje? Sławomir Horbaczewski, Prezes Zarządu Wikana S.A.

Plan prezentacji Sytuacja na rynku długu korporacyjnego Catalyst a popularność obligacji Kapitał własny a kapitał obcy Obligacje a finansowanie bankowe Obligacje a struktura finansowania Błędy emitentów 2

Jeśli chcesz poznać wartość pieniędzy, spróbuj ich trochę od kogoś pożyczyć. Benjamin Franklin 3

Hossa na rynku długu korporacyjnego Od połowy minionej dekady rynek długu korporacyjnego w Polsce przeżywa rozkwit. Jak szacuje Fitch Polska na koniec III kwartału 2013 r. wartość długoterminowego długu, zaciągniętego przez banki i przedsiębiorstwa, sięgnęła blisko 80 mld zł, a łącznie z długiem krótkoterminowym wartość ta przekroczyła 100 mld zł. Źródło: Fitch Polska * Tenor dłuższy niż 365 dni 4

Catalyst katalizatorem wzrostu Powstanie i rozwój rynku Catalyst stały się motorem napędowym rozwoju rynku długu korporacyjnego. Wpływ na rosnącą popularność obligacji miały słabsza koniunktura na pierwotnym rynku akcyjnym oraz ograniczona dostępność finansowania bankowego. Źródło: GPW 5

MiŚ polubiły obligacje Catalyst przyczynił się do popularyzacji obligacji jako narzędzia dla finansowania rozwoju przedsiębiorstw. Obligacje, do niedawna jak źródło finansowania zarezerwowane głównie dla dużych, dojrzałych przedsiębiorstw, stały się narzędziem wykorzystywanym również przez mniejsze firmy. Niemal co drugi z emitentów notowanych na Catalyst to tzw. małe i średnie przedsiębiorstwo. Źródło: GPW 6

Kapitał własny a dług Kapitał własny oraz kapitał obcy (dług) składają się na kapitał finansujący działalność przedsiębiorstw. W zależności od potrzeb przedsiębiorstwa dług może stanowić alternatywę albo uzupełnienie kapitału własnego. Cechy Kapitał własny Kapitał obcy Okres zwrotu Zarząd Cash flow Podatki Ryzyko Powierzany firmie przez akcjonariuszy bezterminowo Akcjonariusze, jako współwłaściciele firmy, mogą wywierać wpływ na jej bieżące funkcjonowanie Wypłaty dla akcjonariuszy uzależnione są od wypracowania zysku oraz woli samych akcjonariuszy Dywidenda nie stanowi dla przedsiębiorstwa kosztu uzyskania przychodu Brak płatności dla akcjonariuszy nie stanowi przesłanek dla likwidacji przedsiębiorstwa Powierzany firmie przez wierzycieli na czas określony umową Wierzyciele mogą wpływać na bieżącą sytuację w firmie w ograniczonym stopniu, w zakresie przewidzianym umową (kowenanty) Obsługa zadłużenia ma charakter bezwarunkowy, zgodny z zapisami umownymi Odsetki od długu stanowią dla przedsiębiorstwa koszt prowadzenia działalności gospodarczej Niespłacenie długu (zarówno w części kapitałowej i odsetkowej) może stać się podstawą dla ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa 7

Obligacje a kredyty (pożyczki) porównanie 1/2 obligacje obligacje obejmowane są z reguły przez więcej niż jeden podmiot, szerokie grono potencjalnych adresatów oferty, planowane przeznaczenie środków z emisji nie musi być ujawnianie w trakcie procedury pozyskania kapitału, cele emisji nie mają charakteru wiążącego, emitent przedstawia adresatom oferty obligacji propozycję dot. tenoru, wysokości i rodzaju oprocentowania, ewentualnego zabezpieczenia etc., możliwość obniżenia kosztu kapitału poprzez udzielenie obligatariuszom opcji stania się współwłaścicielem spółki (obligacje zamienne), inwestorzy preferują obligacje krótko i średnioterminowe (do 4 lat), kredyty (pożyczki) kredytodawcą z reguły jest jeden podmiot, w nielicznych przypadkach konsorcjum banków, ograniczona liczba potencjalnych kredytodawców, spora części kredytów, np. inwestycyjnych ma charakter celowy, jest udzielana dla sfinansowania konkretnego przedsięwzięcia, wysokość oprocentowania, czas i harmonogram spłaty kredytu są proponowane kredytobiorcy przez bank, banki dopuszczają zabezpieczenie zobowiązań na istniejących akcjach (udziałach), nie tylko w kredytowanym przedsiębiorstwie, kredyty inwestycyjne z reguły mają charakter długoterminowy, 8

Obligacje a kredyty (pożyczki) porównanie 2/2 obligacje w trakcie trwania obligacji emitent spłaca tylko raty odsetkowe, kapitał spłacając w chwili wykupu, istnieje możliwość przeniesienia całości płatności na dzień wykupu obligacji (np. obligacje zerokuponowe) ograniczona możliwość dopasowywania warunków finansowania do aktualnych potrzeb przedsiębiorcy w trakcie trwania obligacji (zmiana harmonogramu obsługi, wcześniejsza spłata, wydłużenie trwania obligacji), emisja obligacji planowana do dopuszczenia do obrotu na rynku giełdowym nakłada na emitenta obowiązek m.in. okresowego prezentowania wyników finansowych, w przypadku obligacji publicznych promocja emitenta vs większa wrażliwość na straty wizerunkowe w przypadku nieterminowej obsługi długu kredyty (pożyczki) obsługa kredytu z reguły zakłada równoległą spłatę części kapitałowej i odsetkowej, istnieje możliwość spłaty większości zobowiązania w końcowym okresie obowiązywania zobowiązania (rata balonowa), większa elastyczność wykorzystania udzielonego finansowania w zależności od aktualnych potrzeb i możliwości przedsiębiorcy (wcześniejsza spłata, dostosowanie wysokości zadłużenia do aktualnego zapotrzebowania (linia kredytowa)), kredytodawca może oczekiwać od przedsiębiorstwa przekazywania informacji nt. sytuacji bieżącej, informacje te nie zostają przekazywane do wiadomości publicznej, tajemnica bankowa ogranicza przepływ informacji nt. relacji między bankiem a kredytobiorcą 9

Obligacje a struktura finansowania 1/2 Teoria Złota reguła bilansowa aktywa trwałe firmy powinny być finansowane kapitałem własnym Aktywa stałe (aktywa trwałe + należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy) Aktywa bieżące (aktywa obrotowe należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy) Kapitał obrotowy netto Kapitał stały (kapitał własny oraz zobowiązania długoterminowe) Zobowiązania bieżące 10

Obligacje a struktura finansowania 2/2 Praktyka Doświadczenia ostatnich lat na rynku długu pokazują, że przedsiębiorcy, szczególnie z sektora MŚP, powinni unikać finansowania aktywów stałych przy wykorzystaniu obligacji. Grzechy główne emitentów: Traktowanie finansowania dłużnego jako ekwiwalentu finansowania kapitałowego, Niedostosowanie wysokości zadłużenia do realnych potrzeb finansowych, Niedostosowanie wysokości oferowanego kuponu do przewidywanych przepływów pieniężnych, rentowności przedsięwzięcia finansowanego ze środków pozyskanych z emisji, Niezachowanie zgodności terminów między okresem inwestowania kapitału obcego i jego planowanym zwrotem a okresem wykorzystania majątku finansowanego tym kapitałem, 11

GOSPODARKA Kosztowne błędy HAMUJE, podstawowe PECHOWCY WPADAJĄ W POŚLIZG Zaangażowanie środków z obligacji w nisko rotujące, słabo zbywalne zapasy; inwestycja w środki trwałe z przekonaniem uzyskania refinansowania, zaciągnięcie długu o koszcie przekraczającym rentowność finansowanego przedsięwzięcia te i inne błędy stały za upadłościami emitentów w ostatnich 2 latach. 12

Debiutanci CATALYST MA płacą SIĘ frycowe DOBRZE, INCYDENTALNE WPADKI MALUCHÓW W 4,5-letniej historii rynku Catalyst 7,5 proc. notowanych na rynku serii obligacji zaliczyło default złamanie jednego z podstawowych warunków emisji, jakim są terminowa wypłata kuponu oraz zwrot pożyczonego kapitału. 28 emitentów notowanych na Catalyst obligacji na przestrzeni ostatnich 3 lat naruszyło warunki umowne, 13 firm nie wykupiło swoich obligacji w terminie Obligatariusze 8 firm notowanych na Catalyst zmuszeni są dochodzić swoich praw w ramach postępowania upadłościowego Problemy z obsługą długu dotyczyły głównie mniejszych, mających krótką historię na rynku publicznym emitentów Udział emisji z problemami w ogólnej wartości emisji notowanych na Catalyst to tylko 1 proc. 13

Mądre, grzeczne, rozumne, chwalone, kochane, Szlachetne i zabawne, piękne, wzięte, znane 14

Są pieniądze Adam Naruszewicz 15