Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

Podobne dokumenty
Zarys budowy układu nerwowego. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy

Anatomia funkcjonalna móżdżku i AUN. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne

Fizjologia człowieka

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103

Fizjologia człowieka

Somatosensoryka. Marcin Koculak

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu

Układ nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Ośrodkowy układ nerwowy i drogi nerwowe

Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński

Na okładce preparat anatomiczny ze zbiorów Muzeum Anatomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum Fot. Jacenty Urbaniak

PODSTAWY NEUROANATOMII

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski

Móżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu.

Spis treści. Głowa i szyja. 1 Przegląd. 3 Systematyka mięśni. 2 Kości, wiązadła i stawy. 4 Systematyka naczyń i nerwów

Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

Komunikacja wewnątrz organizmu

ANATOMIA FUNKCJONALNA

CENTRALNY UKŁAD NERWOWY JĄDRA PODKOROWE

Ćwiczenie VI PODSTAWOWE MECHANIZMY REGULACJI OŚRODKOWEJ - PIEŃ MÓZGU

Wstęp do neuroanatomii. Kacper Łukasiewicz

Układ nerwy- ćwiczenia 1/5

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjologia ogólna i fizjologia wysiłku

Czucie bólu z zębów człowieka. dr n. med. Marcin Lipski dr n. med. Jarosław Zawiliński

Ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego.

Układ nerwowy. Funkcje układu nerwowego

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym

Anna Walawska-Hrycek, Ewa Krzystanek Anatomia funkcjonalna ośrodkowego układu nerwowego, cz.1. Logopedia Silesiana 4,

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII

- mózgowie i rdzeń kręgowy

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII

Bogusław K. Gołąb. A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL

Ćwiczenie II. Rdzeń kręgowy i odruchy rdzeniowe

Mózgowie móżdżek, międzymózgowie

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Neuroanatomia i neurofizjologia. Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS

Anna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym

spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii Cele rozdziałów Słowa kluczowe... 16

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS

Klatka piersiowa. 5. Ściany klatki piersiowej. 8. Płuca i opłucna. 6. Jama klatki piersiowej. 7. Śródpiersie. 9. Anatomia powierzchniowa

SYLABUS. 200, w tym: 50 - wykłady,... - seminaria, 150 ćwiczenia,... fakultety OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Prof. dr hab. n. med. Stanisław Orkisz Lek. Krzysztof Scheller

projekcyjne kojarzeniowe spoidłowe

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Budowa układu nerwowego

Prof. dr hab. Krzysztof Turowski. Morfologia układu nerwowego

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Anatomia prawidłowa, funkcjonalna i rentgenowska


Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Fizjologia z elementami patofizjologii BLOK 1 Wyższe czynności życiowe

Podstawy anatomii, wykłady

ANATOMIA ROK I 1. Jednostka uczelniana odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: 2. Kierownik Zakładu:

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy

Funkcje układu nerwowego

MóŜdŜek dole tylnym namiotem

Topic: Funkcje wybranych części mózgu.

Atlas anatomii. Anne M. Gilroy Brian R. MacPherson Lawrence M. Ross. 7/ l ) \ t f * i ' i k r '»ii w l m l ( Markus Voll Karl Wesker.

Prof. dr hab. Nadzieja Drela Dr Magdalena Markowska ANATOMIA I MORFOLOGIA FUNKCJONALNA CZŁOWIEKA

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla I ROKU STUDIÓW

ANATOMIA CZŁOWIEKA REPETYTORIUM NA PODSTAWIE ANATOMII CZŁOWIEKA A. BOCHENKA M. REICHERA PRZYGOTOWALI UZUPEŁNIAJĄC I REDAGUJĄC

Instytut Ochrony Zdrowia, Zakład Fizjoterapii

Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

Ćwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy

ośrodkowy układ nerwowy

Regulacja nerwowo-hormonalna. 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza.

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU

NERWY CZASZKOWE I ICH JĄDRA. KLINICZNE ASPEKTY USZKODZEŃ NERWÓW CZASZKOWYCH.

SPIS TREŚCI ANATOMIA OGÓLNA

Ćwiczenie VIII Wzgórze i układy niespecyficznego pobudzenia

Neurobiologia WYKŁAD 5

w kontekście percepcji p zmysłów

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

w kontekście percepcji zmysłów Przygotowała: Bożena Kostek

V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY

Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.

SEMESTR ZIMOWY roku akademickiego 2017/2018

tel:

Ćwiczenie 5 Cechy czynności odruchowej. Odruchy rdzeniowe.

Neurofizjologia WYKŁAD 5

Rozdział 3. Ograniczenia i połączenia dołów i przestrzeni czaszki Rozdział 4. Mięśnie i powięzie głowy, szyi i karku

Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna

Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania człowieka ćwiczenia I rok pedagogika ogólna

Dr inż. Marta Kamińska

IRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM

Spis treści. 1 Anatomia ogólna 1. 2 Głowa i szyja Czaszka i mięśnie głowy Nerwy czaszkowe 64

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2017/ /22 r.

Transkrypt:

Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu I. Sprawdzian z lab. 7. II. Konwersatorium - sprawdzian bieżących wiadomości: 1/ rdzeń kręgowy (cd) - budowa wewnętrzna: jądra czuciowe i ruchowe, szlaki wstępujące i zstępujące; 2/ pień mózgu - cechy budowy wewnętrznej i zewnętrznej, jądra i główne szlaki nerwowe; 3/ główne połączenia wstępujące i zstępujące pnia mózgu; 4/ twór siatkowaty lokalizacja i zasada budowy. III. Ćwiczenia tablicowe przegląd foliogramów (slajdów). IV. Ćwiczenia praktyczne - przegląd preparatów i modeli anatomicznych identyfikacja struktur.

Mózgowie - najważniejsze części Mózgowie Rdzeń kręgowy Przodomózgowie Śród -mózgowie Tyłomózgowie Rdzeń kręgowy Kresomózgowie Międzymózgowie Wtórne Tyłomózgowie Śród -mózgowie Rdzeniomózgowie Rdzeń kręgowy Półkule mózgu Wzgórzo -mózgowie Śród -mózgowie Most Móżdżek Rdzeń przedłużony Rdzeń kręgowy Mózg Jądra podstawy mózgu Wzgórze oraz Podwzgórze Pień mózgu oraz Móżdżek (w pniu: Pokrywa, Nakrywka, Konary mózgu tu m.in. Twór siatkowaty) Rdzeń kręgowy

Mózgowie - najważniejsze części http://learn.genetics.utah.edu/content/addiction/genetics

UN człowieka XX - karykatura facstaff.gpc.edu/~jaliff/anabrain.htm

Rdzeń kręgowy Netter: Atlas anatomii

Rdzeń kręgowy Netter: Atlas anatomii

Rdzeń kręgowy Bruzdy Szczelina Sznury Rogi i słupy Pola korzonkowe Korzonki Segmenty = neuromery Koński ogon Nic końcowa Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii

Rdzeń kręgowy Netter: Atlas anatomii

Rdzeń kręgowy xxxx

Rdzeń kręgowy xxxx

i co robią nerwy Strefy unerwienia obwodowego: Dermatomy odpowiadające neuromerom i korzonkom Strefy zasięgu nerwów rdzeniowych

Jak się robią nerwy Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny Wspólny pień nerwu Pięć gałązek: grzbietowa brzuszna dooponowa łącząca szara łącząca biała Dwa zwoje międzykręgowy przykręgowy i bardzo logicznie poukładane neurony (somatotopia, bez zapętleń)

Jak się robią nerwy Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny Wspólny pień nerwu Pięć gałązek: grzbietowa brzuszna dooponowa łącząca szara łącząca biała Dwa zwoje międzykręgowy przykręgowy i bardzo logicznie poukładane neurony (somatotopia, bez zapętleń)

Jak się robią nerwy Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny Wspólny pień nerwu Pięć gałązek: grzbietowa brzuszna dooponowa łącząca szara łącząca biała Dwa zwoje międzykręgowy przykręgowy i bardzo logicznie poukładane neurony (somatotopia, bez zapętleń)

a wg Rexeda nawet blaszki rogi tylne: w. gąbczasta = s. brzeżna (I), i. galaretowata (II-III), j. własne (IV-V), j. Clarka (VI) rogi boczne: j.j. pośrednie (VII) boczne - symp. przyśr. - parasymp rogi przednie: j. pośredniczące (VIII), j. ruchowe (IX) spoidło szare (X) X VIII VII IV V VI I III II IX 2 o n. sensoryczny interneuron bramki

Rogi rdzenia i sznury Obowiązują proste i logiczne reguły A J. Sympatyczne (pośr. boczne) J. Parasympatyczne (pośr. przysrodk.) B C D F E Nogi Ramiona S, L, Th, C 1 2 3 5 C, Th, L, S 6 Zginacz Dystalnie 4 7 Osiowo 10 Prostownik 8 9 Epikrytyczne Proprioceptywne Protopatyczne Ból Temperatura Dotyk

rdzeń drogi

Rdzeń i jego drogi Systemy dróg rdzenia kręgowego: organizacja topograficzna - somatotopia Grzbietowo-przyśrodkowy system dróg wstepujących aferentnych) = DMPS Brzuszno-boczny system dróg wstepujących (aferentnych) = ALPS Grzbietowo-boczny system dróg zstępujących (eferentnych) = DLPS Brzuszno-przyśrodkowy system dróg zstępujących (eferentnych) = VMPS System piramidowy i pozapiramidowy a drogi rdzenia Drogi pozasystemowe rdzenia kręgowego okołowyściółkowa droga zstępująca (eferentna) - reakcje autonomiczne wielosynaptyczny system aferentny (wstępujący) - czucie bólu, aferenty autonom.

Rdzeń drogi wstępujące Grzbietowo-przyśrodkowy system dróg wstepujących (aferentnych) = DMPS pęczek smukły (Golla) i klinowaty (Burdacha) - somatyczne czucie epikrytyczne Brzuszno-boczny system dróg wstepujących (aferentnych) = ALPS droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna - ból, termiczne czucie protopatyczne droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia - somatyczne czucie protopatyczne droga rdzeniowo-móżdżkowa przednia (Gowersa) - neocerebellarna - propriocepcja droga rdzeniowo-móżdżkowa tylna (Flechsiga) - paleocerebellarna - propriocepcja

Jak to leci Pierwszy neuron, drugi trzeci I już kora mózgu

Rdzeń drogi zstępujące Grzbietowo-boczny system dróg zstępujących (eferentnych) = DLPS droga piramidowa boczna droga czerwienno-rdzeniowa (Monakowa) - precyzyjne ruchy operacyjne, dowolne i automatyczne w dystalnej części kończyn Brzuszno-przyśrodkowy system dróg zstępujących (eferentnych) = VMPS drogi siatkowo-rdzeniowa boczna (+) i przyśrodkowa (-) oliwkowo-rdzeniowa przedsionkowo-rdzeniowa pokrywowo-rdzeniowa piramidowa przednia (Turcke) - napięcie podstawowe, postawa ciała statyczna i dynamiczna, odruchy orientacyjne System piramidowy i pozapiramidowy a drogi rdzenia

Jak to leci Wariant: Piramidowy Pozapiramidowy Autonomiczny

Rdzeń drogi inne i własne Drogi własne rdzenia kręgowego Drogi pozasystemowe rdzenia kręgowego okołowyściółkowa droga zstępująca eferentna - reakcje autonomiczne wielosynaptyczny system aferentny (wstępujący) - czucie bólu, aferenty autonomiczne

Rdzeń kto tam mieszka Ośrodki Bramka bólowa wg Walla-Melzacka Pętla gamma Droga rdzeniowowzgórzowa Drogi zstępujące Drogi sznurów tylnych A β Korzonek grzbietowy A δ; C Ciałko buławkowate Golgiego Wrzeciono mięśniowe A a = I b A a = I a A b = II II neuron + + - - SP ; SOM A g A a Interneuron hamulcowy +

Pień mózgu

Pień mózgu http://www.neuroanatomy.wisc.edu/coursebook/brain%20stem%20lab.jpg

Wstęga przyśrodkowa Wstęga boczna Wstęga n. V Pasmo samotne Piramidy Pień mózgu Śródmózgowie Pokrywa, Nakrywka Konary mózgu Jądra n. czaszkowych np. j. dwuznaczne, j. n. tródzielnego, j. przedsionkowe j.slimakowe Jądro czerwienne, Jądra szwu Miejsce sinawe. Most Varola Wzgórki czworaczne Istota czarna Jadra oliwki Ciało czworoboczne Twór siatkowaty Rdzeń przedłużony Piramidy Oliwki

Pień mózgu Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii

Pień mózgu Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii

Pień mózgu Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii

Pień mózgu Drogi pnia Wstęga przyśrodkowa Wstęga boczna Wstęga n. V Pasmo samotne Piramidy Wzgórki czworaczne Istota czarna Jadra oliwki Ciało czworoboczne Twór siatkowaty Jądra pnia Jądra n. czaszkowych np. j. dwuznaczne, j. n. tródzielnego, j. przedsionkowe j.slimakowe Jądro czerwienne, Jądra szwu Miejsce sinawe. Okolice A1 A12 B1 B10

Miedzy układem siatkowatym a limbicznym Systemy jednolitej transmisji synaptycznej NA DA ACh 5-HT niedużo a ważne

Układ nagrody Układ limbiczny Kora nadoczodołowa Opuszka węchowa Przegroda przeźroczysta Hipokamp Ciało migdałowate Jądro półleżące (n.accumbens) Wzgórze przednie Podwzgórze Nakrywka brzuszna i grzbietowa Pęczek podłużny przyśrodkowy przodomózgowia Szlaki jednolitej transmisji synaptycznej DA-ergiczny układ nagrody również u Cenorhabditis elegans 4-8 neuronow DA-erg, (wśród ok. 300 neuronów na 960 komórek ogółem) ich uszkodzenie powoduje brak reakcji na bodziec pokarmowy (skupisko bakterii)

Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii Nerwy czaszkowe I Nerw węchowy = opuszka mózgu = paleocortex II Nerw wzrokowy = odsznurowanie międzymózgowia III Nerw okoruchowy IV Nerw bloczkowy V Nerw trójdzielny VI Nerw odwodzący VII Nerw twarzowy VIII Nerw ślimakowo-przedsionkowy IX Nerw językowo-gardłowy X Nerw błędny XI Nerw dodatkowy XII Nerw podjęzykowy

Nerwy czaszkowe CZUCIOWE RUCHOWE PRZYWSPÓLCZULNE I N. węchowy = opuszka mózgu = paleocortex II N. wzrokowy = odsznurowanie międzymózgowia V N. trójdzielny dotyk VIII N. ślimakowoprzedsionkowy słuch, równowaga VII N. twarzowy IX N. językowo-gardłowy X N. błędny smak i czucie trzewne III N. okoruchowy IV N. bloczkowy VI N. odwodzący ruchy gałki ocznej V N. trójdzielny VII N. twarzowy XII N. podjęzykowy mimika i mowa żucie XI N. dodatkowy postawa VII N. twarzowy IX N. językowo-gardłowy X N. błędny pot, śluzy, soki trawienne, krążenie, oddychanie, perystaltyka III N. okoruchowy tęczówka i soczewka Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii