Spis treści. Głowa i szyja. 1 Przegląd. 3 Systematyka mięśni. 2 Kości, wiązadła i stawy. 4 Systematyka naczyń i nerwów

Transkrypt

1 Spis treści Głowa i szyja 1 Przegląd 1.1 Okolice głowy i szyi oraz wyczuwalne punkty kostne Głowa i szyja jako całość oraz powięzie szyi Anatomia kliniczna Rozwój zarodkowy tw arzy Rozwój zarodkowy szyi Kości, wiązadła i stawy 2.1 Czaszka - widok od strony bocznej Czaszka - widok od przodu Czaszka - widok od tyłu i szwy czaszki Sklepienie czaszki - widok powierzchni zewnętrznej i wewnętrznej Podstawa czaszki - powierzchnia zewnętrzna Podstawa czaszki - powierzchnia wewnętrzna Oczodół: kości i otwory dla naczyń i nerwów Oczodoły i struktury sąsiadujące Nos: szkielet nosa Nos: zatoki przynosowe Kość skroniowa Kość klinowa Kość potyliczna i kość sitowa Podniebienie twarde (kostne) Żuchwa i kość gnykowa Zęby {in situ) Mianownictwo, wzór zębowy i cechy szczególne zębów Ustawienie zębów w zgryzie: orientacja w twarzoczaszce oraz zwarcie zębów Morfologia zębów stałych (dentes permanentes) Przyzębie (periodontium) Zęby mleczne (dentes decidui) Rozwój zęba (odontogeneza) Uzębienie stałe i zdjęcie panoramiczne Znieczulenie miejscowe zębów Staw skroniowo-żuchwowy Biomechanika stawu skroniowo-żuchwowego Kości odcinka szyjnego kręgosłupa Aparat więzadłowy odcinka szyjnego kręgosłupa Stawy głowy górny i dolny Stawy hakowo-kręgowe Systematyka mięśni 3.1 Mięśnie mimiczne (wyrazowe) Mięśnie mimiczne: czynność Mięśnie żucia: wiadomości ogólne i mięśnie powierzchowne Mięśnie żucia: mięśnie głębokie Przyczepy początkowe i końcowe mięśni na czaszce Przegląd mięśni powierzchownych szyi Mięśnie nadgnykowe i podgnykowe Mięśnie przed kręgowe i boczne (głębokie) szyi Systematyka naczyń i nerwów 4.1 Systematyka zaopatrzenia tętniczego głowy i szyi Tętnica szyjna wspólna i systematyka gałęzi tętnicy szyjnej zewnętrznej Gałęzie przednie i tylne oraz gałąź przyśrodkowa tętnicy szyjnej zewnętrznej Gałęzie końcowe tętnicy szyjnej zewnętrznej Gałęzie tętnicy szyjnej wewnętrznej zaopatrujące struktury pozamózgowe głowy Żyły powierzchowne głowy i szyi Żyły głębokie głowy i szyi Żyły w obrębie szyi Układ chłonny Przegląd nerwów czaszkowych Jądra nerwów czaszkowych i zwoje powiązane z nerwami czaszkowymi Nerw węchowy (n. I) i nerw wzrokowy (n. II) Nerwy mięśni gałki ocznej: nerw okoruchowy (n. III), nerw bloczkowy (n. IV) i nerw odwodzący (n. VI) Nerw trójdzielny (n. V): jądra i zaopatrywany obszar Nerw trójdzielny (n. V): przebieg trzech głównych gałęzi Nerw twarzowy (n. VII): jądra, zaopatrywane obszary oraz włókna odśrodkowe trzewne Nerw twarzowy (n. VII): przebieg w części skalistej kości skroniowej: włókna przywspółczulne, trzewne odśrodkowe i dośrodkowe Nerw przedsionkowo-ślimakowy (n. VIII) Nerw językowo-gardłowy (n. IX) Nerw błędny (n. X) Nerw dodatkowy (n. XI) i nerw podjęzykowy (n. X II)

2 4.22 Przegląd struktur komunikacyjnych podstawy czaszki Topografia układu nerwowego szyi oraz rozmieszczenie gałęzi nerwów rdzeniowych Nerwy czaszkowe i autonomiczny układ nerwowy szyi Narządy oraz ich unaczynienie 5.1 Ucho (auris): przegląd i unaczynienie ucha zewnętrznego (auris externa) Ucho zewnętrzne: małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny i błona bębenkowa Ucho środkowe: jama bębenkowa i trąbka słuchowa Ucho środkowe: kosteczki słuchowe i jama bębenkowa Ucho wewnętrzne: wprowadzenie Ucho wewnętrzne: narząd słuchu Ucho wewnętrzne: narząd przedsionkowy (równowagi) Unaczynienie części skalistej kości skroniowej Okolica oczodołowa, powieki i spojówka Narząd łzo wy Gałka oczna (bulbus oculi) Oko: soczewka i rogówka Tęczówka i kąt tęczówkowo-rogówkowy Siatkówka Unaczynienie gałki ocznej Zewnętrzne mięśnie gałki ocznej Oczodół: podział oraz naczynia i nerwy Topografia oczodołu Nos - wiadomości ogólne Naczynia i nerwy zaopatrujące jamę nosową Zatoki przynosowe: budowa histologiczna i anatomia kliniczna Jama ustna (cavitas oris): przegląd; podniebienie twarde i miękkie Język: mięśnie i błona śluzowa Język: struktury naczyniowo-nerwowe i odpływ chłonki Dno (przepona) jamy ustnej Pierścień chłonny gardła Gardło (pharynx): mięśnie Gardło: anatomia błony śluzowej oraz jej połączenia z czaszką Gardło: anatomia topograficzna i unerwienie Gardło: przestrzeń okołogardłowa i jej znaczenie kliniczne Gardło: struktury nerwowo-naczyniowe w przestrzeni przygardłowej (warstwa powierzchowna) Gardło: struktury nerwowo-naczyniowe w przestrzeni przygardłowej (warstwa głęboka) Gruczoły ślinowe głowy (ślinianki) Krtań (larynx): położenie, kształt oraz chrząstki krtani Krtań: budowa wewnętrzna i struktury nerwowo-naczyniowe Krtań: mięśnie Krtań: anatomia topograficzna i kliniczna Intubacja dotchawicza Gruczoł tarczowy i przy tarczyce Topografia i badania obrazowe tarczycy Topografia 6.1 Twarz: naczynia i nerwy Trójkąt przedni szyi (trigonum colli anterius): struktury powierzchowne Przednia okolica szyi: struktury głębokie Warstwa powierzchowna głowy - widok od strony bocznej Warstwa pośrednia i głęboka głowy - widok od strony bocznej Dół podskroniowy (fossa infratemporalis) Dół skrzydłowo-podniebienny {fossa pterygopalatina) Trójkąt tylny szyi (trigonum cervicale posterius) - okolica szyi boczna Okolica boczna głęboka szyi {regio cervicalis lateralis profundo), trójkąt tętnicy szyjnej (trigonum caroticum) i otwór górny klatki piersiowej (apertura thoracis superior) Okolica tylna szyi (regio cervicalis posterior) i okolica potyliczna {regio occipitalis) Przekroje 7.1 Przekroje czołowe: na wysokości przedniego brzegu oczodołu i przestrzeni zagałkowej Przekroje czołowe: na wysokości szczytu oczodołu i przysadki Przekroje poprzeczne: na wysokości piętra górnego i środkowego oczodołu Przekroje poprzeczne: na wysokości zatoki klinowej i małżowiny nosowej środkowej Przekroje poprzeczne: na wysokości części nosowej gardła i stawu szczytowo-obrotowego pośrodkowego Przekroje poziome: na wysokości trzonów kręgów C5/C Przekroje poziome: na wysokości granicy Th 2/Th 1 do C6/C Przekroje strzałkowe: przekrój pośrodkowy przez przegrodę nosa oraz ścianę przyśrodkową oczodołu Przekroje strzałkowe przez jedną trzecią przyśrodkową i środkową oczodołu

3 Neuroanatomia 1 Wprowadzenie do neuroanatomii 1.1 Podział i podstawowe funkcje układu nerwowego Komórki, przekazywanie sygnału i morfologiczna budowa układu nerwowego Układ nerwowy jako całość - informacje ogólne: morfologia i orientacja przestrzenna Rozwój zarodkowy układu nerwowego Układ nerwowy in situ Zarys budowy mózgowia: kresomózgowie i międzymózgowie Zarys budowy mózgowia: pień mózgu i m óżdżek Rdzeń kręgowy - informacje ogólne Unaczynienie mózgu i rdzenia kręgowego Czucie somatyczne Układ somatomotoryczny Narządy zmysłów Podstawy badania neurologicznego Histologia komórek nerwowych i komórek gleju 2.1 Neuron i jego połączenia Neuroglej i m ielina Autonomiczny układ nerwowy 3.1 Organizacja układu autonomicznego współczulnego i przywspółczulnego Czynności układu nerwowego autonomicznego, wpływ na poszczególne narządy i główne ośrodkowe połączenia układu nerwowego współczulnego Układ nerwowy przywspółczulny: wiadomości ogólne i połączenia Ból trzewny Unerwienie autonomiczne narządów wewnętrznych Opony mózgowo-rdzeniowe 4.1 Opony mózgowo-rdzeniowe in situ Opony mózgowia i przegrody opony tw ardej Opony mózgowia i rdzenia kręgowego oraz ich przestrzenie Przestrzenie płynowe 5.1 Układ ko morowy - wiadomości ogólne Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego i jego zbiorniki Narządy okołokomorowe i bariery tkankowe w mózgowiu Rzut przestrzeni płynowych i innych ważnych struktur mózgowia na powierzchnię czaszki Kresomózgowie 6.1 Kresomózgowie - rozwój i struktura zewnętrzna Zakręty i bruzdy kresomózgowia: wypukła powierzchnia mózgu i podstawa kresomózgowia Zakręty i bruzdy kresomózgowia: przyśrodkowa powierzchnia mózgu i wyspa Budowa histologiczna i funkcjonalna organizacja kory kresomózgowia Pola cytoarchitektoniczne kory nowej (neocortex) Kora niejednorodna (allocortex): wiadomości ogólne Kora niejednorodna (a/locortex): hipokamp (hippocampus) i ciało migdałowate (corpus amygdaloideum) Istota biała Jądra podstawne (nuclei basales) Międzymózgowie 7.1 Międzymózgowie - przegląd i rozwój Struktura zewnętrzna Wewnętrzna struktura międzymózgowia Wzgórze {thalamus): jądra wzgórza Wzgórze (thalamus): drogi projekcyjne jąder wzgórza Podwzgórze (hypothalamus) Przysadka mózgowa (hypophysis, gl. pituitaria) Nadwzgórze (epithalamus) i nisko wzgórze (subthalomus) Pień mózgu 8.1 Pień mózgu - zewnętrzna struktura i podział Jądra nerwów czaszkowych, jądro czerwienne (nucleus ruber) i istota czarna {substantia nigra) Twór siatkowaty (formatio reticularis) Drogi nerwowe wstępujące i zstępujące Przekroje poprzeczne pnia mózgu: śródmózgowie (mesencephaion) i most (pons) Rdzeń przedłużony (medulla oblongata) Móżdżek 9.1 Móżdżek - struktura zewnętrzna Móżdżek - struktura wewnętrzna Konary móżdżku i drogi nerwowe móżdżku Uproszczona anatomia czynnościowa i uszkodzenia móżdżku. 362

4 10 Unaczynienie mózgu 10.1 Tętnice doprowadzające i koło tętnicze mózgu {circulus arteriosus) Powierzchowny przebieg tętnic kresomózgowia Obszary unaczynienia głównych tętnic mózgu - tętnicy przedniej, środkowej i tylnej mózgu {aa. cerebri anterior, media etposterior) Tętnice pnia mózgu i móżdżku Zatoki opony twardej {sinus durae matris) - położenie i budowa Zatoki opony twardej - dopływy i dodatkowe drogi odpływu Żyły powierzchowne i głębokie m ózgu Żyły głębokie mózgu, żyły pnia mózgu i móżdżku Krwawienia wewnątrzczaszkowe Zaburzenia ukrwienia mózgowego Rdzeń kręgowy i jego unaczynienie 11.1 Przegląd: segmentowa budowa rdzenia kręgowego Budowa segmentów rdzenia kręgowego Istota szara (substantia grisea) - podział wewnętrzny Istota szara {substantia grisea): łuk odruchowy i drogi własne rdzenia Drogi wstępujące sznura przedniego: drogi rdzeniowo-wzgórzowe Drogi wstępujące sznura tylnego: pęczek smukły i pęczek klinowaty Drogi wstępujące sznura bocznego: drogi rdzeńiowo-móżdżkowe Drogi zstępujące: drogi korowo-rdzeniowe (piramidowe): przednia i boczna Drogi nerwowe zstępujące: drogi układu pozapiramidowego i układu autonomicznego Zestawienie dróg wstępujących i zstępujących rdzenia kręgowego Unaczynienie tętnicze rdzenia kręgowego Żyły rdzenia kręgowego Topografia rdzenia kręgowego Przekroje mózgowia 12.1 Przekroje czołowe I i I I Przekroje czołowe III i IV Przekroje czołowe V i V I Przekroje czołowe VII i VIII Przekroje czołowe IX i X Przekroje czołowe XI i XII Przekroje poziome I i II Przekroje poziome III i IV Przekroje poziome V i VI Przekroje strzałkowe I-III Przekroje strzałkowe IV V I Przekroje strzałkowe VII i V III Układy czynnościowe i odniesienia kliniczne 13.1 Układ czuciowy (sensoryczny): zestawienie dróg nerwowych Układ czuciowy (sensoryczny): zasady przetwarzania impulsów Układ czuciowy (sensoryczny): uszkodzenia Układ czuciowy (sensoryczny): ból Drogi bólu z obszaru głowy, ośrodkowy układ analgetyczny (hamujący doznania bólowe) Układ ruchowy (motoryczny): przegląd i zasada działania Układ ruchowy (motoryczny): droga piramidowa Układ ruchowy (motoryczny): obszar jąder związanych z układem ruchu Układ ruchowy (motoryczny): układ ruchowy pozapiramidowy i uszkodzenia układu ruchu Uszkodzenia korzeni nerwów rdzeniowych: przegląd i zaburzenia czucia Uszkodzenia korzeni nerwów rdzeniowych: zaburzenia motoryczne Uszkodzenia splotu ramiennego Uszkodzenia splotu lędźwiowo-krzyżowego Uszkodzenie rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych: objawy ubytkowe czuciowe Uszkodzenie rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych: motoryczne objawy ubytkowe Określanie wysokości uszkodzenia rdzenia kręgowego Układ wzrokowy: wprowadzenie i część kolankowa Układ wzrokowy: uszkodzenia. Część poza kolankowa układu wzrokowego Układ wzrokowy: odruchy Układ wzrokowy: koordynacja ruchów gałek ocznych Droga słuchowa Układ przedsionkowy Zmysł smaku Zmysł węchu (powonienia) Układ limbiczny Czynnościowa organizacja mózgu, obszary kojarzeniowe (asocjacyjne) Dominacja (asymetria) międzypółkulowa Korelacja objawów klinicznych z wynikami badania neuroanatomicznego

5 1 Słownik 1.1 Istota szara (substantia grisea) Istota biała (substantia alba) Czucie i motoryka: rdzeń kręgowy i drogi rdzenia kręgowego. 496 Wykaz literatury Skorowidz terminów łacińskich Skorowidz terminów polskich Streszczenia 2.1 Drogi czuciowe w rdzeniu kręgowym Drogi ruchowe w rdzeniu kręgowym Droga czuciowa nerwu trójdzielnego Droga słuchowa Droga smakowa Droga węchowa Kontrola jąder ruchowych nerwów czaszkowych Kontrola ruchów gałek ocznych Drogi w pniu mózgu Rzutowanie siatkówki Zwoje autonomiczne i czuciowe w obrębie głowy Przełączenie włókien ruchowych Przełączenia neuronów w móżdżku (cerebellum) Obszary czynnościowe kory Drogi kojarzeniowe i projekcyjne Jądro górne i dolne oliwki oraz cztery wstęgi Połączenia lewo-prawo w obrębie OUN: spoidła i skrzyżowania Jądra międzymózgowia i jądra wzgórza Jądra nerwów czaszkowych i jądra autonomiczne